పరమః నీరాగపరమాత్మోపలమ్భపరిణతిరూపః ఆగమభాషయా పరమయథాఖ్యాతచారిత్రరూపో వా యోసౌ పరమో ధర్మః, స కేవలజ్ఞానాద్యనన్తచతుష్టయవ్యక్తిరూపస్య కార్యసమయసారస్యోత్పాదకత్వాత్సఫలోపి నరనారకాది- పర్యాయకారణభూతం జ్ఞానావరణాదికర్మబన్ధం నోత్పాదయతి, తతః కారణాన్నిష్ఫలః . తతో జ్ఞాయతే నరనారకాదిసంసారకార్యం మిథ్యాత్వరాగాదిక్రియాయాః ఫలమితి . అథవాస్య సూత్రస్య ద్వితీయవ్యాఖ్యానం క్రియతే — యథా శుద్ధనయేన రాగాదివిభావేన న పరిణమత్యయం జీవస్తథైవాశుద్ధనయేనాపి న పరిణమతీతి యదుక్తం సాంఖ్యేన తన్నిరాకృతమ్ . కథమితి చేత్ . అశుద్ధనయేన మిథ్యాత్వరాగాదివిభావపరిణత- జీవానాం నరనారకాదిపర్యాయపరిణతిదర్శనాదితి . ఏవం ప్రథమస్థలే సూత్రగాథా గతా ..౧౧౬.. అథ మనుష్యాదికార్యకీ నిష్పాదక హోనేసే సఫల హీ హై; ఔర, జైసే దూసరే అణుకే సాథ సంబంధ జిసకా నష్ట హో గయా హై ఐసే అణుకీ పరిణతి ద్విఅణుక కార్యకీ నిష్పాదక నహీం హై ఉసీప్రకార, మోహకే సాథ మిలనకా నాశ హోనే పర వహీ క్రియా — ద్రవ్యకీ పరమస్వభావభూత హోనేసే ‘పరమధర్మ’ నామసే కహీ జానేవాలీ ఐసీ — మనుష్యాదికార్యకీ నిష్పాదక న హోనేసే అఫల హీ హై .
భావార్థ : — చైతన్యపరిణతి వహ ఆత్మాకీ క్రియా హై . మోహ రహిత క్రియా మనుష్యాది- పర్యాయరూప ఫల ఉత్పన్న నహీం కరతీ, ఔర మోహ సహిత ౧క్రియా అవశ్య మనుష్యాదిపర్యాయరూప ఫల ఉత్పన్న కరతీ హై . మోహ సహిత భావ ఏక ప్రకారకే నహీం హోతే, ఇసలియే ఉసకే ఫలరూప మనుష్యాదిపర్యాయేం భీ టంకోత్కీర్ణ – శాశ్వత – ఏకరూప నహీం హోతీం .. ౧౧౬..
అబ, యహ వ్యక్త కరతే హైం కి మనుష్యాదిపర్యాయేం జీవకో క్రియాకే ఫల హైం : — ౧. మూల గాథామేం ప్రయుక్త ‘క్రియా’ శబ్దసే మోహ సహిత క్రియా సమఝనీ చాహియే . మోహ రహిత క్రియాకో తో ‘పరమ
నామాఖ్య కర్మ స్వభావథీ నిజ జీవద్రవ్య -స్వభావనే అభిభూత కరీ తిర్యంచ, దేవ, మనుష్య వా నారక కరే. ౧౧౭.