వర్త్యాధారేణ దీపశిఖారూపేణ పరిణమయతి, తథా కర్మాగ్నిః కర్తా తైలస్థానీయం శుద్ధాత్మస్వభావం తిరస్కృత్య వర్తిస్థానీయశరీరాధారేణ దీపశిఖాస్థానీయనరనారకాదిపర్యాయరూపేణ పరిణమయతి . తతో జ్ఞాయతే మనుష్యాదిపర్యాయాః నిశ్చయనయేన కర్మజనితా ఇతి ..౧౧౭.. అథ నరనారకాదిపర్యాయేషు కథం జీవస్య స్వభావాభిభవో జాతస్తత్ర కిం జీవాభావ ఇతి ప్రశ్నే ప్రత్యుత్తరం దదాతి — ణరణారయతిరియసురా జీవా నరనారకతిర్యక్సురనామానో జీవాః సన్తి తావత్ . ఖలు స్ఫు టమ్ . కథంభూతాః . ణామకమ్మణివ్వత్తా నరనారకాదిస్వకీయస్వకీయనామకర్మణా నిర్వృత్తాః . ణ హి తే లద్ధసహావా కింతు యథా మాణిక్యబద్ధసువర్ణ- కఙ్కణేషు మాణిక్యస్య హి ముఖ్యతా నాస్తి, తథా తే జీవాశ్చిదానన్దైకశుద్ధాత్మస్వభావమలభమానాః సన్తో కియా జానేవాలా దీపక జ్యోతికా కార్య హై, ఉసీప్రకార కర్మస్వభావకే ద్వారా జీవకే స్వభావకా పరాభవ కరకే కీ జానేవాలీ మనుష్యాదిపర్యాయేం కర్మకే కార్య హైం .
భావార్థ : — మనుష్యాదిపర్యాయేం ౧౧౬వీం గాథామేం కహీ గఈ రాగ -ద్వేషమయ క్రియాకే ఫల హైం; క్యోంకి ఉస క్రియాసే కర్మబన్ధ హోతా హై, ఔర కర్మ జీవకే స్వభావకా పరాభవ కరకే మనుష్యాదిపర్యాయోంకో ఉత్పన్న కరతే హైం ..౧౧౭..
అబ యహ నిర్ణయ కరతే హైం కి మనుష్యాదిపర్యాయోంమేం జీవకే స్వభావకా పరాభవ కిస కారణసే హోతా హై ? : —
అన్వయార్థ : — [నరనారకతిర్యక్సురాః జీవాః ] మనుష్య, నారక, తిర్యంచ ఔర దేవరూప జీవ [ఖలు ] వాస్తవమేం [నామకర్మ నిర్వృత్తాః ] నామకర్మసే నిష్పన్న హైం . [హి ] వాస్తవమేం [స్వకర్మాణి ] వే అపనే కర్మరూపసే [పరిణమమానాః ] పరిణమిత హోతే హైం ఇసలియే [తే న లబ్ధస్వభావాః ] ఉన్హేం స్వభావకీ ఉపలబ్ధి నహీం హై ..౧౧౮..
నిజ కర్మరూప పరిణమనథీ జ స్వభావలబ్ధి న తేమనే. ౧౧౮.