Pravachansar-Hindi (Telugu transliteration). Gatha: 141.

< Previous Page   Next Page >


Page 279 of 513
PDF/HTML Page 312 of 546

 

కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞేయతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౨౭౯
అథ తిర్యగూర్ధ్వప్రచయావావేదయతి

ఏక్కో వ దుగే బహుగా సంఖాతీదా తదో అణంతా య .

దవ్వాణం చ పదేసా సంతి హి సమయ త్తి కాలస్స ..౧౪౧..
ఏకో వా ద్వౌ బహవః సంఖ్యాతీతాస్తతోనన్తాశ్చ .
ద్రవ్యాణాం చ ప్రదేశాః సన్తి హి సమయా ఇతి కాలస్య ..౧౪౧..

ప్రదేశప్రచయో హి తిర్యక్ప్రచయః సమయవిశిష్టవృత్తిప్రచయస్తదూర్ధ్వప్రచయః . తత్రాకాశస్యా- వస్థితానన్తప్రదేశత్వాద్ధర్మాధర్మయోరవస్థితాసంఖ్యేయప్రదేశత్వాజ్జీవస్యానవస్థితాసంఖ్యేయప్రదేశత్వాత్పుద్గలస్య నిరూపయతిఏక్కో వ దుగే బహుగా సంఖాతీదా తదో అణంతా య ఏకో వా ద్వౌ బహవః సంఖ్యాతీతాస్తతోనన్తాశ్చ . దవ్వాణం చ పదేసా సంతి హి కాలద్రవ్యం విహాయ పఞ్చద్రవ్యాణాం సంబన్ధిన ఏతే ప్రదేశా యథాసంభవం సన్తి హి స్ఫు టమ్ . సమయ త్తి కాలస్స కాలస్య పునః పూర్వోక్తసంఖ్యోపేతాః సమయాః సన్తీతి . తద్యథాఏకాకారపరమ- సమరసీభావపరిణతపరమానన్దైకలక్షణసుఖామృతభరితావస్థానాం కేవలజ్ఞానాదివ్యక్తిరూపానన్తగుణాధారభూతానాం లోకాకాశప్రమితశుద్ధాసంఖ్యేయప్రదేశానాం ముక్తాత్మపదార్థే యోసౌ ప్రచయః సమూహః సముదాయో రాశిః స . కిం కిం భణ్యతే . తిర్యక్ప్రచయ ఇతి తిర్యక్సామాన్యమితి విస్తారసామాన్యమితి అక్రమానేకాన్త ఇతి చ

అబ, తిర్యక్ప్రచయ తథా ఊ ర్ధ్వప్రచయ బతలాతే హైం :

అన్వయార్థ :[ద్రవ్యాణాం చ ] ద్రవ్యోంకే [ఏకః ] ఏక, [ద్వౌ ] దో, [బహవః ] బహుతసే, [సంఖ్యాతీతాః ] అసంఖ్య, [వా ] అథవా [తతః అనన్తాః చ ] అనన్త [ప్రదేశాః ] ప్రదేశ [సన్తి హి ] హైం . [కాలస్య ] కాలసే [సమయాః ఇతి ] ‘సమయ’ హైం ..౧౪౧..

టీకా :ప్రదేశోంకా ప్రచయ (సమూహ) తిర్యక్ప్రచయ ఔర సమయవిశిష్ట వృత్తియోంకా సమూహ వహ ఊ ర్ధ్వప్రచయ హై .

వహాఁ ఆకాశ అవస్థిత (-నిశ్చల, స్థిర) అనన్త ప్రదేశీ హోనేసే ధర్మ తథా అధర్మ అవస్థిత అసంఖ్య ప్రదేశీ హోనేసే జీవ అనవస్థిత (అస్థిర) అసంఖ్యప్రదేశీ హై ఔర పుద్గల

వర్తే ప్రదేశో ద్రవ్యనే, జే ఏక అథవా బే అనే
బహు వా అసంఖ్య, అనంత ఛే; వళీ హోయ సమయో కాళనే. ౧౪౧
.

౧. తిర్యక్ = తిరఛా; ఆడా; క్షేత్ర - అపేక్షిత (ప్రదేశోంకా ఫై లావ) .

౨. ఊ ర్ధ్వ = ఊఁచా; కాల - అపేక్షిత .

౩. వృత్తి = వర్తనా; పరిణతి; పర్యాయ; ఉత్పాద -వ్యయ -ధ్రౌవ్య; అస్తిత్వ .