అస్తి హి సమస్తేష్వపి వృత్త్యంశేషు సమయపదార్థస్యోత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యత్వమేకస్మిన్ వృత్త్యంశే తస్య దర్శనాత్ . ఉపపత్తిమచ్చైతత్, విశేషాస్తిత్వస్య సామాన్యాస్తిత్వమన్తరేణానుపపత్తేః . అయమేవ చ దుభయాధారభూతాఙ్గులిద్రవ్యస్థానీయేన కాలాణుద్రవ్యరూపేణ ధ్రౌవ్యమితి కాలద్రవ్యసిద్ధిరిత్యర్థః ..౧౪౨.. అథ పూర్వోక్తప్రకారేణ యథా వర్తమానసమయే కాలద్రవ్యస్యోత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యత్వం స్థాపితం తథా సర్వసమయేష్వ- స్తీతి నిశ్చినోతి — ఏగమ్హి సంతి సమయే సంభవఠిదిణాససణ్ణిదా అట్ఠా ఏకస్మిన్సమయే సన్తి విద్యన్తే . కే . అవస్థిత న హో ? (కాల పదార్థకే ఏక వృత్త్యంశమేం భీ ఉత్పాద ఔర వినాశ యుగపత్ హోతే హైం, ఇసలియే వహ నిరన్వయ అర్థాత్ ఖండిత నహీం హై, ఇసలియే స్వభావతః అవశ్య ధ్రువ హై .)
ఇసప్రకార ఏక వృత్త్యంశమేం కాలపదార్థ ఉత్పాద – వ్యయ – ధ్రౌవ్యవాలా హై, ఐసా సిద్ధ హుఆ ..౧౪౨..
అబ, (జైసే ఏక వృత్త్యంశమేం కాలపదార్థ ఉత్పాద – వ్యయ – ధ్రౌవ్యవాలా సిద్ధ కియా హై ఉసీప్రకార) సర్వ వృత్త్యంశోంమేం కాలపదార్థ ఉత్పాద – వ్యయ – ధ్రౌవ్యవాలా హై ఐసా సిద్ధ కరతే హైం : —
అన్వయార్థ : — [ఏకస్మిన్ సమయే ] ఏక – ఏక సమయమేం [సంభవస్థితినాశసంజ్ఞితాః అర్థాః ] ఉత్పాద, ధ్రౌవ్య ఔర వ్యయ నామక అర్థ [సమయస్య ] కాలకే [సర్వకాలం ] సదా [సంతి ] హోతే హైం . [ఏషః హి ] యహీ [కాలాణుసద్భావః ] కాలాణుకా సద్భావ హై; (యహీ కాలాణుకే అస్తిత్వకీ సిద్ధి హై .).౧౪౩..
టీకా : — కాలపదార్థకే సభీ వృత్త్యంశోమేం ఉత్పాద – వ్యయ – ధ్రౌవ్య హోతే హైం, క్యోంకి (౧౪౨వీం గాథామేం జైసా సిద్ధ హుఆ హై తదనుసార) ఏక వృత్త్యంశమేం వే (ఉత్పాద – వ్యయ – ధ్రౌవ్య) దేఖే జాతే హైం . ఔర యహ యోగ్య హీ హై, క్యోంకి విశేష అస్తిత్వ సామాన్య అస్తిత్వకే బినా నహీం హో