పాణేహిం చదుహిం జీవది జీవిస్సది జో హి జీవిదో పువ్వం .
ప్రాణసామాన్యేన జీవతి జీవిష్యతి జీవితవాంశ్చ పూర్వమితి జీవః . ఏవమనాది- సంతానప్రవర్తమానతయా త్రిసమయావస్థత్వాత్ప్రాణసామాన్యం జీవస్య జీవత్వహేతురస్త్యేవ . తథాపి తన్న జీవస్య స్వభావత్వమవాప్నోతి పుద్గలద్రవ్యనిర్వృత్తత్వాత్ ..౧౪౭..
ఇన్ద్రియప్రాణః పఞ్చవిధః, త్రిధా బలప్రాణః, పునశ్చైక ఆనపానప్రాణః, ఆయుఃప్రాణశ్చేతి భేదేన దశ ప్రాణాస్తేపి చిదానన్దైకస్వభావాత్పరమాత్మనో నిశ్చయేన భిన్నా జ్ఞాతవ్యా ఇత్యభిప్రాయః ..“౧౨.. అథ ప్రాణశబ్దవ్యుత్పత్త్యా జీవస్య జీవత్వం ప్రాణానాం పుద్గలస్వరూపత్వం చ నిరూపయతి — పాణేహిం చదుహిం జీవది యద్యపి నిశ్చయేన సత్తాచైతన్యసుఖబోధాదిశుద్ధభావప్రాణైర్జీవతి తథాపి వ్యవహారేణ వర్తమానకాలే ద్రవ్యభావ- రూపైశ్చతుర్భిరశుద్ధప్రాణైర్జీవతి జీవిస్సది జీవిష్యతి భావికాలే జో హి జీవిదో యో హి స్ఫు టం జీవితః పువ్వం పూర్వకాలే సో జీవో స జీవో భవతి . తే పాణా తే పూర్వోక్తాః ప్రాణాః పోగ్గలదవ్వేహిం ణివ్వత్తా ఉదయాగత- పుద్గలకర్మణా నిర్వృత్తా నిష్పన్నా ఇతి . తత ఏవ కారణాత్పుద్గలద్రవ్యవిపరీతాదనన్తజ్ఞానదర్శనసుఖ-
అన్వయార్థ : — [యః హి ] జో [చతుర్భిః ప్రాణైః ] చార ప్రాణోంసే [జీవతి ] జీతా హై, [జీవిష్యతి ] జియేగా [జీవితః పూర్వం ] ఔర పహలే జీతా థా, [సః జీవః ] వహ జీవ హై . [పునః ] ఫి ర భీ [ప్రాణాః ] ప్రాణ తో [పుద్గలద్రవ్యైః నిర్వృత్తాః ] పుద్గల ద్రవ్యోంసే నిష్పన్న (రచిత) హైం ..౧౪౭..
టీకా : — (వ్యుత్పత్తికే అనుసార) ప్రాణసామాన్యసే జీతా హై, జియేగా, ఔర పహలే జీతా థా, వహ జీవ హై . ఇసప్రకార (ప్రాణసామాన్య) అనాది సంతానరూప (-ప్రవాహరూప)సే ప్రవర్తమాన హోనేసే (సంసారదశామేం) త్రికాల స్థాయీ హోనేసే ప్రాణసామాన్య జీవకే జీవత్వకా హేతు హై హీ . తథాపి వహ (ప్రాణ సామాన్య) జీవకా స్వభావ నహీం హై క్యోంకి వహ పుద్గలద్రవ్యసే నిష్పన్న — రచిత హై .
భావార్థ : — యద్యపి నిశ్చయసే జీవ సదా హీ భావప్రాణసే జీతా హై, తథాపి సంసారదశామేం వ్యవహారసే ఉసే వ్యవహారజీవత్వకే కారణభూత ఇన్ద్రియాది ద్రవ్యప్రాణోంసే జీవిత కహా జాతా హై . ఐసా
జే చార ప్రాణే జీవతో పూర్వే, జీవే ఛే, జీవశే, తే జీవ ఛే; పణ ప్రాణ తో పుద్గలదరవనిష్పన్న ఛే. ౧౪౭.