యేయమాత్మనః పౌద్గలికప్రాణానాం సంతానేన ప్రవృత్తిః, తస్యా అనాదిపౌద్గలకర్మమూలం శరీరాదిమమత్వరూపముపరక్తత్వమన్తరంగో హేతుః ..౧౫౦.. అథ పుద్గలప్రాణసంతతినివృత్తిహేతుమన్తరంగ గ్రాహయతి — జో ఇందియాదివిజఈ భవీయ ఉవఓగమప్పగం ఝాది .
కమ్మేహిం సో ణ రజ్జది కిహ తం పాణా అణుచరంతి ..౧౫౧.. జావ మమత్తిం నిస్నేహచిచ్చమత్కారపరిణతేర్విపరీతాం మమతాం యావత్కాలం న త్యజతి . కేషు విషయేషు . దేహపధాణేసు విసయేసు దేహవిషయరహితపరమచైతన్యప్రకాశపరిణతేః ప్రతిపక్షభూతేషు దేహప్రధానేషు పఞ్చేన్ద్రియవిషయేష్వితి . తతః స్థితమేతత్ — ఇన్ద్రియాదిప్రాణోత్పత్తేర్దేహాదిమమత్వమేవాన్తరఙ్గకారణమితి ..౧౫౦.. అథేన్ద్రియాదిప్రాణానామభ్యన్తరం వినాశకారణమావేదయతి — జో ఇందియాదివిజఈ భవీయ యః కర్తాతీన్ద్రియాత్మోత్థసుఖామృతసంతోషబలేన జితేన్ద్రియత్వేన నిఃకషాయనిర్మలానుభూతిబలేన కషాయజయేన చేన్ద్రియాదివిజయీ భూత్వా ఉవఓగమప్పగం ఝాది
అన్వయార్థ : — [యావత్ ] జబ తక [దేహప్రధానేషు విషయేషు ] దేహప్రధాన విషయోంమేం [మమత్వం ] మమత్వకో [న త్యజతి ] నహీం ఛోడతా, [కర్మమలీమసః ఆత్మా ] తబ తక కర్మసే మలిన ఆత్మా [పునః పునః ] పునః – పునః [అన్యాన్ ప్రాణాన్ ] అన్య – అన్య ప్రాణోంకో [ధారయతి ] ధారణ కరతా హై ..౧౫౦..
టీకా : — జో ఇస ఆత్మాకో పౌద్గలిక ప్రాణోంకీ సంతానరూప ప్రవృత్తి హై, ఉసకా అన్తరంగ హేతు శరీరాదికా మమత్వరూప ఉపరక్తపనా హై, జిసకా మూల (-నిమిత్త) అనాది పౌద్గలిక కర్మ హై .
భావార్థ : — ద్రవ్యప్రాణోంకీ పరమ్పరా చలతే రహనేకా అన్తరంగ కారణ అనాది పుద్గలకర్మకే నిమిత్తసే హోనేవాలా జీవకా వికారీ పరిణమన హై . జబతక జీవ దేహాది విషయోంకే మమత్వరూప వికారీ పరిణమనకో నహీం ఛోడతా తబ తక ఉసకే నిమిత్తసే పునః – పునః పుద్గలకర్మ బఁధతే రహతే హైం ఔర ఉససే పునః – పునః ద్రవ్యప్రాణోంకా సమ్బన్ధ హోతా రహతా హై ..౧౫౦..
అబ పౌద్గలిక ప్రాణోంకీ సంతతికీ నివృత్తికా అన్తరఙ్గ హేతు సమఝాతే హైం : —