ద్రవ్యైకపిణ్డపర్యాయపరిణామస్యాకర్తృరనేకపరమాణుద్రవ్యైకపిణ్డపర్యాయపరిణామాత్మకశరీరకర్తృత్వస్య
సర్వథా విరోధాత్ ..౧౬౨..
అయమత్రార్థః — దేహోహం న భవామి . కస్మాత్ . అశరీరసహజశుద్ధచైతన్యపరిణతత్వేన మమ దేహత్వవిరోధాత్ . కర్తా వా న భవామి తస్య దేహస్య . తదపి కస్మాత్ . నిఃక్రియపరమచిజ్జ్యోతిఃపరిణతత్వేన మమ దేహకర్తృత్వవిరోధాదితి ..౧౬౨.. ఏవం కాయవాఙ్మనసాం శుద్ధాత్మనా సహ భేదకథనరూపేణ చతుర్థస్థలే గాథాత్రయం గతమ్ . ఇతి పూర్వోక్తప్రకారేణ ‘అత్థిత్తణిచ్ఛిదస్స హి’ ఇత్యాద్యేకాదశగాథాభిః స్థలచతుష్టయేన ప్రథమో కారణ ద్వారా, కర్తా ద్వారా, కర్తాకే ప్రయోజక ద్వారా యా కర్తాకే అనుమోదక ద్వారా శరీరకా కర్తా మైం నహీం హూఁ, క్యోంకి మైం అనేక పరమాణుద్రవ్యోంకే ఏకపిణ్డ పర్యాయరూప పరిణామకా అకర్తా ఐసా మైం అనేక పరమాణుద్రవ్యోంకే ఏకపిణ్డపర్యాయరూప ౧పరిణామాత్మక శరీరకా కర్తారూప హోనేమేం సర్వథా విరోధ హై ..౧౬౨..
అబ ఇస సందేహకో దూర కరతే హైం కి ‘‘పరమాణుద్రవ్యోంకో పిణ్డపర్యాయరూప పరిణతి కైసే హోతీ హై ?’’ : —
అన్వయార్థ : — [పరమాణుః ] పరమాణు [యః అప్రదేశః ] జో కి అప్రదేశ హై, [ప్రదేశమాత్రః ] ప్రదేశమాత్ర హై [చ ] ఔర [స్వయం అశబ్దః ] స్వయం అశబ్ద హై, [స్నిగ్ధః వా రూక్షః వా ] వహ స్నిగ్ధ అథవా రూక్ష హోతా హుఆ [ద్విప్రదేశాదిత్వమ్ అనుభవతి ] ద్విప్రదేశాదిపనేకా అనుభవ కరతా హై ..౧౬౩..
తే స్నిగ్ధ రూక్ష బనీ ప్రదేశద్వయాదివత్త్వ అనుభవే. ౧౬౩.
౩౧౨ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
౧. శరీర అనేక పరమాణుద్రవ్యోంకా ఏకపిణ్డపర్యాయరూప పరిణామ హై .