ఏగుత్తరమేగాదీ అణుస్స ణిద్ధత్తణం చ లుక్ఖత్తం .
పరమాణోర్హి తావదస్తి పరిణామః తస్య వస్తుస్వభావత్వేనానతిక్రమాత్ . తతస్తు పరిణామా- దుపాత్తకాదాచిత్కవైచిత్ర్యం చిత్రగుణయోగిత్వాత్పరమాణోరేకాద్యేకోత్తరానన్తావసానావిభాగపరిచ్ఛేద- వ్యాపి స్నిగ్ధత్వం వా రూక్షత్వం వా భవతి ..౧౬౪.. ఏగుత్తరమేగాదీ ఏకోత్తరమేకాది . కిమ్ . ణిద్ధత్తణం చ లుక్ఖత్తం స్నిగ్ధత్వం రూక్షత్వం చ కర్మతాపన్నమ్ . భణిదం భణితం కథితమ్ . కింపర్యన్తమ్ . జావ అణంతత్తమణుభవది అనన్తత్వమనన్తపర్యన్తం యావదనుభవతి ప్రాప్నోతి . కస్మాత్సకాశాత్ . పరిణామాదో పరిణతివిశేషాత్పరిణామిత్వాదిత్యర్థః . కస్య సంబన్ధి . అణుస్స అణోః పుద్గలపరమాణోః . తథాహి — యథా జీవే జలాజాగోమహిషీక్షీరే స్నేహవృద్ధివత్స్నేహస్థానీయం రాగత్వం రూక్ష- స్థానీయం ద్వేషత్వం బన్ధకారణభూతం జఘన్యవిశుద్ధిసంక్లేశస్థానీయమాదిం కృత్వా పరమాగమకథితక్రమేణోత్కృష్ట- విశుద్ధిసంక్లేశపర్యన్తం వర్ధతే, తథా పుద్గలపరమాణుద్రవ్యేపి స్నిగ్ధత్వం రూక్షత్వం చ బన్ధకారణభూతం పూర్వోక్తజలాదితారతమ్యశక్తిదృష్టాన్తేనైకగుణసంజ్ఞాం జఘన్యశక్తిమాదిం కృత్వా గుణసంజ్ఞేనావిభాగపరిచ్ఛేద-
అన్వయార్థ : — [అణోః ] పరమాణుకే [పరిణామాత్ ] పరిణమనకే కారణ [ఏకాది ] ఏకసే (-ఏక అవిభాగ ప్రతిచ్ఛేదసే) లేకర [ఏకోత్తరం ] ఏక – ఏక బఢతే హుఏ [యావత్ ] జబ తక [అనన్తత్వమ్ అనుభవతి ] అనన్తపనేకో (-అనన్త అవిభాగీ ప్రతిచ్ఛేదపనేకో) ప్రాప్త హో తబ తక (స్నిగ్ధత్వం వా రూక్షత్వం) స్నిగ్ధత్వ అథవా రూక్షత్వ హోతా హై ఐసా [భణితమ్ ] (జినేన్ద్రదేవనే) కహా హై ..౧౬౪..
టీకా : — ప్రథమ తో పరమాణుకే పరిణామ హోతా హై క్యోంకి వహ (పరిణామ) వస్తుకా స్వభావ హోనేసే ఉల్లంఘన నహీం కియా జా సకతా . ఔర ఉస పరిణామకే కారణ జో ౧కాదాచిత్క
స్నిగ్ధత్వ వా రూక్షత్వ ఏ పరిణామథీ పరమాణునే. ౧౬౪.
౩౧౪ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
౨విచిత్రతా ధారణ కరతా హై ఐసా, ఏకసే లేకర ఏక – ఏక బఢతే హుఏ అనన్త అవిభాగ ప్రతిచ్ఛేదోం
౧. కాదాచిత్క = కిసీ సమయ హో ఐసా; క్షణిక; అనిత్య .
౨. విచిత్రతా = అనేకప్రకారతా; వివిధతా; అనేకరూపతా (చికనాపన ఔర రూఖాపన పరిణామకే కారణ క్షణిక