‘‘ణిద్ధస్స ణిద్ధేణ దురాహిఏణ లుక్ఖస్స లుక్ఖేణ దురాహిఏణ . ణిద్ధస్స లుక్ఖేణ హవేజ్జ బంధో జహణ్ణవజ్జే విసమే సమే వా ..’’ ..౧౬౬.. జలవాలుకాదృష్టాన్తేన యథా జీవానాం బన్ధో న భవతి తథా జఘన్యస్నిగ్ధరూక్షత్వగుణే సతి పరమాణూనాం చేతి . తథా చోక్తమ్ — ‘‘ణిద్ధస్స ణిద్ధేణ దురాధిగేణ లుక్ఖస్స లుక్ఖేణ దురాధిగేణ . ణిద్ధస్స లుక్ఖేణ హవేది బంధో జఘణ్ణవజ్జే విసమే సమే వా’’ ..౧౬౬.. ఏవం పూర్వోక్తప్రకారేణ స్నిగ్ధరూక్షపరిణత-
[అర్థ : — పుద్గల ౧‘రూపీ’ ఔర ‘అరూపీ’ హోతే హైం . ఉనమేంసే స్నిగ్ధ పుద్గల స్నిగ్ధకే సాథ బంధతే హైం, రూక్ష పుద్గల రూక్షకే సాథ బంధతే హైం, స్నిగ్ధ ఔర రూక్ష భీ బంధతే హైం .
జఘన్యకే అతిరిక్త సమ అంశవాలా హో యా విషమ అంశవాలా హో, స్నిగ్ధకా దో అధిక అంశవాలే స్నిగ్ధ పరమాణుకే సాథ, రూక్షకా దో అధిక అంశవాలే రూక్ష పరమాణుకే సాథ ఔర స్నిగ్ధకా (దో అధిక అంశవాలే) రూక్ష పరమాణుకే సాథ బంధ హోతా హై . ]
భావార్థ : — దో అంశోంసే లేకర అనన్త అంశ స్నిగ్ధతా యా రూక్షతావాలా పరమాణు ఉససే దో అధిక అంశ స్నిగ్ధతా యా రూక్షతావాలే పరమాణుకే సాథ బఁధకర స్కంధ బనతా హై . జైసే : — అనన్త అంశోం (అవిభాగీ ప్రతిచ్ఛేదోం) తక సమఝ లేనా చాహియే .
మాత్ర ఏక అంశవాలే పరమాణుమేం జఘన్యభావకే కారణ బంధకీ యోగ్యతా నహీం హై, ఇసలియే ఏక అంశవాలా స్నిగ్ధ యా రూక్ష పరమాణు తీన అంశవాలే స్నిగ్ధ యా రూక్ష పరమాణుకే సాథ భీ నహీం బంధతా .
ఇసప్రకార, (ఏక అంశవాలేకే అతిరిక్త) దో పరమాణుఓంకే బీచ యది దో అంశోంకా అన్తర హో తబ హీ వే బఁధతే హైం; దో సే అధిక యా కమ అంశోంకా అన్తర హో తో బంధ నహీం హోతా . జైసే : – పాఁచ అంశ స్నిగ్ధతా యా రూక్షతావాలా పరమాణు సాత అంశోంవాలే పరమాణుకే సాథ బంధతా హై; పరన్తు పాఁచ అంశోంవాలా పరమాణు ఆఠ యా ఛహ అంశోంవాలే (అథవా పాఁచ అంశోంవాలే) పరమాణుకే సాథ నహీం బంధతా ..౧౬౬..
౩౧౮ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
౨ అంశ స్నిగ్ధతావాలా పరమాణు ౪ అంశ స్నిగ్ధతావాలే పరమాణుకే సాథ బంధతా హై; ౯౧ అంశ
స్నిగ్ధతావాలా పరమాణు ౯౩ అంశ రూక్షతావాలే పరమాణుకే సాథ బంధతా హై; ౫౩౩ అంశ రూక్షతావాలా
పరమాణు ౫౩౫ అంశ రూక్షతావాలే పరమాణుకే సాథ బంధతా హై; ౭౦౦౬ అంశ రూక్షతావాలా పరమాణు
౭౦౦౮ అంశ స్నిగ్ధతావాలే పరమాణుకే సాథ బంధతా హై — ఇన ఉదాహరణోంకే అనుసార దో సే లేకర
౧. కిసీ ఏక పరమాణుకీ అపేక్షాసే విసదృశజాతికా సమాన అంశోంవాలా దూసరా పరమాణు ‘రూపీ’ కహలాతా హై ఔర శేష సబ పరమాణు ఉసకీ అపేక్షాసే ‘అరూపీ’ కహలాతే హైం . జైసే — పాఁచ అంశ స్నిగ్ధతావాలే పరమాణుకో పాఁచ అంశ రూక్షతావాలా దూసరా పరమాణు ‘రూపీ’ హై ఔర శేష సబ పరమాణు ఉసకే లియే ‘అరూపీ’ హైం . ఇసకా అర్థ యహ హుఆ కి — విసదృశజాతికే సమాన అంశవాలే పరమాణు పరస్పర ‘రూపీ’ హైం; ఔర సదృశజాతికే అథవా అసమాన అంశవాలే పరమాణు పరస్పర ‘అరూపీ’ హై .