యే యే నామామీ యస్య జీవస్య పరిణామం నిమిత్తమాత్రీకృత్య పుద్గలకాయాః స్వయమేవ కర్మత్వేన పరిణమన్తి, అథ తే తే తస్య జీవస్యానాదిసంతానప్రవృత్తశరీరాన్తరసంక్రాన్తిమాశ్రిత్య స్వయమేవ చ శరీరాణి జాయన్తే . అతోవధార్యతే న కర్మత్వపరిణతపుద్గలద్రవ్యాత్మకశరీరకర్తా పురుషోస్తి ..౧౭౦..
అథాత్మనః శరీరత్వాభావమవధారయతి — పరిణతాః పోగ్గలకాయా పుద్గలస్కన్ధాః పుణో వి జీవస్స పునరపి భవాన్తరేపి జీవస్య సంజాయంతే దేహా సంజాయన్తే సమ్యగ్జాయన్తే దేహాః శరీరాణీతి . కిం కృత్వా . దేహంతరసంకమం పప్పా దేహాన్తరసంక్రమం భవాన్తరం ప్రాప్య లబ్ధ్వేతి . అనేన కిముక్తం భవతి — ఔదారికాదిశరీరనామకర్మరహితపరమాత్మానమలభమానేన జీవేన యాన్యుపార్జితాన్యౌదారికాదిశరీరనామకర్మాణి తాని భవాన్తరే ప్రాప్తే సత్యుదయమాగచ్ఛన్తి, తదుదయేన నోకర్మపుద్గలా ఔదారికాదిశరీరాకారేణ స్వయమేవ పరిణమన్తి . తతః కారణాదౌదారికాదికాయానాం జీవః కర్తా న భవతీతి ..౧౭౦.. అథ శరీరాణి జీవస్వరూపం న భవన్తీతి నిశ్చినోతి — ఓరాలిఓ య దేహో ఔదారికశ్చ దేహః దేహో వేఉవ్విఓ య దేహో వైక్రియకశ్చ తేజసిఓ తైజసికః ఆహారయ కమ్మఇఓ ఆహారకః కార్మణశ్చ పుగ్గలదవ్వప్పగా సవ్వే ఏతే పఞ్చ దేహాః పుద్గలద్రవ్యాత్మకాః సర్వేపి
గాథా : ౧౭౦ అన్వయార్థ : — [కర్మత్వగతాః ] కర్మరూప పరిణత [తే తే ] వే – వే [పుద్గలకాయాః ] పుద్గలపిణ్డ [దేహాన్త సంక్రమం ప్రాప్య ] దేహాన్తరరూప పరివర్తనకో ప్రాప్త కరకే [పునః అపి ] పునః – పునః [జీవస్య ] జీవకే [దేహాః ] శరీర [సంజాయన్తే ] హోతే హైం ..౧౭౦..
టీకా : — జిస జీవకే పరిణామకో నిమిత్తమాత్ర కరకే జో – జో యహ పుద్గలకాయ స్వయమేవ కర్మరూప పరిణత హోతే హైం, వే జీవకే అనాది సంతతిరూప (ప్రవాహరూప) ప్రవర్తమాన దేహాన్తర (భవాంతర) రూప పరివర్తనకా ఆశ్రయ లేకర వే – వే పుద్గలపిణ్డ స్వయమేవ శరీర (-శరీరరూప, శరీరకే హోనేమేం నిమిత్తరూప) బనతే హైం . ఇససే నిశ్చిత హోతా హై కి కర్మరూప పరిణత పుద్గలద్రవ్యాత్మక శరీరకా కర్తా ఆత్మా నహీం హై .
భావార్థ : — జీవకే పరిణామకో నిమిత్తమాత్ర కరకే జో పుద్గల స్వయమేవ కర్మరూప పరిణత హోతే హైం, వే పుద్గల హీ అన్య భవమేం శరీరకే బననేమేం నిమిత్తభూత హోతే హైం, ఔర నోకర్మపుద్గల స్వయమేవ శరీరరూప పరిణమిత హోతే హైం . ఇసలియే శరీరకా కర్తా ఆత్మా నహీం హై ..౧౭౦..
అబ ఆత్మాకే శరీరపనేకా అభావ నిశ్చిత కరతే హైం : —