భావేణ జేణ జీవో పేచ్ఛది జాణాది ఆగదం విసయే .
అయమాత్మా సాకారనిరాకారపరిచ్ఛేదాత్మకత్వాత్పరిచ్ఛేద్యతామాపద్యమానమర్థజాతం యేనైవ మోహరూపేణ రాగరూపేణ ద్వేషరూపేణ వా భావేన పశ్యతి జానాతి చ తేనైవోపరజ్యత ఏవ . యోయముపరాగః స ఖలు స్నిగ్ధరూక్షత్వస్థానీయో భావబన్ధః . అథ పునస్తేనైవ పౌద్గలికం కర్మ యుక్తిం ద్రవ్యబన్ధస్వరూపం చ ప్రతిపాదయతి — భావేణ జేణ భావేన పరిణామేన యేన జీవో జీవః కర్తా పేచ్ఛది జాణాది నిర్వికల్పదర్శనపరిణామేన పశ్యతి సవికల్పజ్ఞానపరిణామేన జానాతి . కిం కర్మతాపన్నం, ఆగదం విసయే ఆగతం ప్రాప్తం కిమపీష్టానిష్టం వస్తు పఞ్చేన్ద్రియవిషయే . రజ్జది తేణేవ పుణో రజ్యతే తేనైవ పునః ఆదిమధ్యాన్తవర్జితం రాగాదిదోషరహితం చిజ్జ్యోతిఃస్వరూపం నిజాత్మద్రవ్యమరోచమానస్తథైవాజానన్ సన్ సమస్తరాగాదివికల్పపరిహారేణాభావయంశ్చ తేనైవ పూర్వోక్తజ్ఞానదర్శనోపయోగేన రజ్యతే రాగం కరోతి ఇతి భావబన్ధయుక్తిః . బజ్ఝది కమ్మ త్తి ఉవదేసో తేన భావబన్ధేన నవతరద్రవ్యకర్మ బధ్నాతీతి
అబ, భావబంధకీ యుక్తి ఔర ద్రవ్యబన్ధకా స్వరూప కహతే హైం : —
అన్వయార్థ : — [జీవః ] జీవ [యేన భావేన ] జిస భావసే [విషయే ఆగతం ] విషయాగత పదార్థకో [పశ్యతి జానాతి ] దేఖతా హై ఔర జానతా హై, [తేన ఏవ ] ఉసీసే [రజ్యతి ] ఉపరక్త హోతా హై; [పునః ] ఔర ఉసీసే [కర్మ బధ్యతే ] కర్మ బఁధతా హై; — (ఇతి) ఐసా (ఉపదేశః) ఉపదేశ హై ..౧౭౬..
టీకా : — యహ ఆత్మా సాకార ఔర నిరాకార ప్రతిభాసస్వరూప (-జ్ఞాన ఔర దర్శనస్వరూప) హోనేసే ప్రతిభాస్య (ప్రతిభాసిత హోనే యోగ్య) పదార్థసమూహకో జిస మోహరూప, రాగరూప యా ద్వేషరూప భావసే దేఖతా హై ఔర జానతా హై, ఉసీసే ఉపరక్త హోతా హై . జో యహ ఉపరాగ (వికార) హై వహ వాస్తవమేం ౧స్నిగ్ధరూక్షత్వస్థానీయ భావబంధ హై . ఔర ఉసీసే అవశ్య
తేనాథీ ఛే ఉపరక్తతా; వళీ కర్మబంధన తే వడే. ౧౭౬.
౩౩౪ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
౧. స్నిగ్ధరూక్షత్వస్థానీయ = స్నిగ్ధతా ఔర రూక్షతాకే సమాన . (జైసే పుద్గలమేం విశిష్ట స్నిగ్ధతారూక్షతా వహ బన్ధ హై, ఉసీప్రకార జీవమేం రాగద్వేషరూప వికార భావబన్ధ హై )