ఆసంసారాపూర్వపరమాద్భుతాహ్లాదరూపత్వాదాత్మానమేవాశ్రిత్య ప్రవృత్తత్వాత్పరాశ్రయనిరపేక్షత్వాదత్యన్త- విలక్షణత్వాత్సమస్తాయతినిరపాయిత్వాన్నైరన్తర్యప్రవర్తమానత్వాచ్చాతిశయవదాత్మసముత్థం విషయాతీత- విస్తరేణ చ కథయతి తథాప్యత్రాపి పీఠికాయాం సూచనాం కరోతి . అథవా తృతీయపాతనికా ---పూర్వం శుద్ధోపయోగఫలం నిర్వాణం భణితమిదానీం పునర్నిర్వాణస్య ఫలమనన్తసుఖం కథయతీతి పాతనికాత్రయస్యార్థం మనసి ధృత్వా సూత్రమిదం ప్రతిపాదయతి ---అఇసయం ఆసంసారాద్దేవేన్ద్రాదిసుఖేభ్యోప్యపూర్వాద్భుతపరమాహ్లాదరూపత్వాద- తిశయస్వరూపం, ఆదసముత్థం రాగాదివికల్పరహితస్వశుద్ధాత్మసంవిత్తిసముత్పన్నత్వాదాత్మసముత్థం, విసయాతీదం నిర్విషయపరమాత్మతత్త్వప్రతిపక్షభూతపఞ్చేన్ద్రియవిషయాతీతత్వాద్విషయాతీతం, అణోవమం నిరుపమపరమానన్దైకలక్షణ- త్వేనోపమారహితత్వాదనుపమం, అణంతం అనన్తాగామికాలే వినాశాభావాదప్రమితత్వాద్వానన్తం, అవ్వుచ్ఛిణ్ణం చ కరకే, దూర కరకే) శుద్ధోపయోగవృత్తికో ఆత్మసాత్ (ఆత్మరూప, అపనేరూప) కరతే హుఏ శుద్ధోపయోగ అధికార ప్రారమ్భ కరతే హైం . ఉసమేం (పహలే) శుద్ధోపయోగకే ఫలకీ ఆత్మాకే ప్రోత్సాహనకే లియే ప్రశంసా కరతే హైం .
అన్వయార్థ : — [శుద్ధోపయోగప్రసిద్ధానాం ] శుద్ధోపయోగసే ౧నిష్పన్న హుఏ ఆత్మాఓంకో (కేవలీ ఔర సిద్ధోంకా) [సుఖం ] సుఖ [అతిశయం ] అతిశయ [ఆత్మసముత్థం ] ఆత్మోత్పన్న [విషయాతీతం ] విషయాతీత (అతీన్ద్రియ) [అనౌపమ్యం ] అనుపమ [అనన్తం ] అనన్త (అవినాశీ) [అవ్యుచ్ఛిన్నం చ ] ఔర అవిచ్ఛిన్న (అటూట) హై ..౧౩..
టీకా : — (౧) అనాది సంసారసే జో పహలే కభీ అనుభవమేం నహీం ఆయా ఐసే అపూర్వ, పరమ అద్భుత ఆహ్లాదరూప హోనేసే ‘అతిశయ’, (౨) ఆత్మాకా హీ ఆశ్రయ లేకర (స్వాశ్రిత) ప్రవర్తమాన హోనేసే ‘ఆత్మోత్పన్న’, (౩) పరాశ్రయసే నిరపేక్ష హోనేసే ( – స్పర్శ, రస, గంధ, వర్ణ ఔర శబ్దకే తథా సంకల్పవికల్పకే ఆశ్రయకీ అపేక్షాసే రహిత హోనేసే) ‘విషయాతీత’, (౪) అత్యన్త
అత్యంత, ఆత్మోత్పన్న, విషయాతీత, అనుప అనంత నే విచ్ఛేదహీన ఛే సుఖ అహో ! శుద్ధోపయోగప్రసిద్ధనే.౧౩.
౨౦ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
౧. నిష్పన్న హోనా = ఉత్పన్న హోనా; ఫలరూప హోనా; సిద్ధ హోనా . (శుద్ధోపయోగసే నిష్పన్న హుఏ అర్థాత్ శుద్ధోపయోగ