యో హి నామ చైతన్యపరిణామలక్షణేనోపయోగేన యథాశక్తి విశుద్ధో భూత్వా వర్తతే స ఖలు
ప్రతిపదముద్భిద్యమానవిశిష్టవిశుద్ధిశక్తిరుద్గ్రన్థితాసంసారబద్ధదృఢతరమోహగ్రన్థితయాత్యన్తనిర్వికారచైతన్యో
నిరస్తసమస్తజ్ఞానదర్శనావరణాన్తరాయతయా నిఃప్రతిఘవిజృమ్భితాత్మశక్తిశ్చ స్వయమేవ భూతో
జ్ఞేయత్వమాపన్నానామన్తమవాప్నోతి . ఇహ కి లాత్మా జ్ఞానస్వభావో జ్ఞానం, తు జ్ఞేయమాత్రం; తతః సమస్త-
జ్ఞేయాన్తర్వర్తిజ్ఞానస్వభావమాత్మానమాత్మా శుద్ధోపయోగప్రసాదాదేవాసాదయతి ..౧౫..
పాతనికా . తద్యథా ---అథ శుద్ధోపయోగలాభానన్తరం కేవలజ్ఞానం భవతీతి కథయతి . అథవా
ద్వితీయపాతనికా ---కున్దకున్దాచార్యదేవాః సమ్బోధనం కుర్వన్తి, హే శివకుమారమహారాజ, కోప్యాసన్నభవ్యః
సంక్షేపరుచిః పీఠికావ్యాఖ్యానమేవ శ్రుత్వాత్మకార్యం కరోతి, అన్యః కోపి పునర్విస్తరరుచిః శుద్ధోపయోగేన
సంజాతసర్వజ్ఞస్య జ్ఞానసుఖాదికం విచార్య పశ్చాదాత్మకార్యం కరోతీతి వ్యాఖ్యాతి ---ఉవఓగవిసుద్ధో జో
ఉపయోగేన శుద్ధోపయోగేన పరిణామేన విశుద్ధో భూత్వా వర్తతే యః విగదావరణంతరాయమోహరఓ భూదో
విగతావరణాన్తరాయమోహరజోభూతః సన్ . కథమ్ . సయమేవ నిశ్చయేన స్వయమేవ ఆదా స పూర్వోక్త ఆత్మా జాది
యాతి గచ్ఛతి . కిం . పరం పారమవసానమ్ . కేషామ్ . ణేయభూదాణం జ్ఞేయభూతపదార్థానామ్ . సర్వం జానాతీత్యర్థః .
అతో విస్తర : — యో నిర్మోహశుద్ధాత్మసంవిత్తిలక్షణేన శుద్ధోపయోగసంజ్ఞేనాగమభాషయా పృథక్త్వవితర్క-
వీచారప్రథమశుక్లధ్యానేన పూర్వం నిరవశేషమోహక్షపణం కృత్వా తదనన్తరం రాగాదివికల్పోపాధిరహితస్వసంవిత్తి-
లక్షణేనైకత్వవితర్కావీచారసంజ్ఞద్వితీయశుక్లధ్యానేన క్షీణకషాయగుణస్థానేన్తర్ముహూర్తకాలం స్థిత్వా తస్యై-
వాన్త్యసమయే జ్ఞానదర్శనావరణవీర్యాన్తరాయాభిధానఘాతికర్మత్రయం యుగపద్వినాశయతి, స జగత్త్రయకాలత్రయ-
వర్తిసమస్తవస్తుగతానన్తధర్మాణాం యుగపత్ప్రకాశకం కేవలజ్ఞానం ప్రాప్నోతి . తతః స్థితం శుద్ధోపయోగాత్సర్వజ్ఞో
భవతీతి ..౧౫.. అథ శుద్ధోపయోగజన్యస్య శుద్ధాత్మస్వభావలాభస్య భిన్నకారక నిరపేక్షత్వేనాత్మాధీనత్వం
౧. విశిష్ట = విశేష; అసాధారణ; ఖాస .
౨౪ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
టీకా : — జో (ఆత్మా) చైతన్య పరిణామస్వరూప ఉపయోగకే ద్వారా యథాశక్తి విశుద్ధ
హోకర వర్తతా హై, వహ (ఆత్మా) జిసే పద పద పర ( – ప్రత్యేక పర్యాయమేం) ౧విశిష్ట విశుద్ధ
శక్తి ప్రగట హోతీ జాతీ హై, ఐసా హోనేసే, అనాది సంసారసే బఁధీ హుఈ దృఢతర మోహగ్రన్థి ఛూట
జానేసే అత్యన్త నిర్వికార చైతన్యవాలా ఔర సమస్త జ్ఞానావరణ, దర్శనావరణ తథా అన్తరాయకే
నష్ట హో జానేసే నిర్విఘ్న వికసిత ఆత్మశక్తివాన స్వయమేవ హోతా హుఆ జ్ఞేయతాకో ప్రాప్త
(పదార్థోం) కే అన్తకో పా లేతా హై .
యహాఁ (యహ కహా హై కి) ఆత్మా జ్ఞానస్వభావ హై, ఔర జ్ఞాన జ్ఞేయ ప్రమాణ హై; ఇసలియే
సమస్త జ్ఞేయోంకే భీతర ప్రవేశకో ప్రాప్త (జ్ఞాతా) జ్ఞాన జిసకా స్వభావ హై ఐసే ఆత్మాకో ఆత్మా
శుద్ధోపయోగకే హీ ప్రసాదసే ప్రాప్త కరతా హై .
భావార్థ : — శుద్ధోపయోగీ జీవ ప్రతిక్షణ అత్యన్త శుద్ధికో ప్రాప్త కరతా రహతా హై; ఔర