నిశ్చలానుభూతిలక్షణస్య సంసారావసానోత్పన్నకారణసమయసారపర్యాయస్య వినాశో భవతి తథైవ కేవల-
జ్ఞానాదివ్యక్తిరూపస్య కార్యసమయసారపర్యాయస్యోత్పాదశ్చ భవతి, తథాప్యుభయపర్యాయపరిణతాత్మద్రవ్యత్వేన
ధ్రౌవ్యత్వం పదార్థత్వాదితి . అథవా యథా జ్ఞేయపదార్థాః ప్రతిక్షణం భఙ్గత్రయేణ పరిణమన్తి తథా జ్ఞానమపి
పరిచ్ఛిత్త్యపేక్షయా భఙ్గత్రయేణ పరిణమతి . షట్స్థానగతాగురులఘుకగుణవృద్ధిహాన్యపేక్షయా వా భఙ్గత్రయమవ-
బోద్ధవ్యమితి సూత్రతాత్పర్యమ్ ..౧౮.. ఏవం సిద్ధజీవే ద్రవ్యార్థికనయేన నిత్యత్వేపి వివక్షితపర్యాయేణోత్పాద-
వ్యయధ్రౌవ్యస్థాపనరూపేణ ద్వితీయస్థలే గాథాద్వయం గతమ్ . అథ తం పూర్వోక్తసర్వజ్ఞం యే మన్యన్తే తే సమ్యగ్దృష్టయో
భవన్తి, పరమ్పరయా మోక్షం చ లభన్త ఇతి ప్రతిపాదయతి —
౧తం సవ్వట్ఠవరిట్ఠం ఇట్ఠం అమరాసురప్పహాణేహిం .
యే సద్దహంతి జీవా తేసిం దుక్ఖాణి ఖీయంతి ..“౧..
తం సవ్వట్ఠవరిట్ఠం తం సర్వార్థవరిష్ఠం ఇట్ఠం ఇష్టమభిమతం . కైః . అమరాసురప్పహాణేహిం అమరాసురప్రధానైః . యే
సద్దహంతి యే శ్రద్దధతి రోచన్తే జీవా భవ్యజీవాః . తేసిం తేషామ్ . దుక్ఖాణి వీతరాగపారమార్థిక-
సుఖవిలక్షణాని దుఃఖాని . ఖీయంతి వినాశం గచ్ఛన్తి, ఇతి సూత్రార్థః ..“
“
“
“
“
౧.. ఏవం
కేనచిత్పర్యాయేణోత్పాదః కేనచిద్వినాశః కేనచిద్ధ్ర్రౌవ్యమిత్యవబోద్ధవ్యమ్ . అతః శుద్ధాత్మనోప్యుత్పా-
దాదిత్రయరూపం ద్రవ్యలక్షణభూతమస్తిత్వమవశ్యంభావి ..౧౮..
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞానతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౩౧
పర్యాయసే దోనోంమేం (బాజూబన్ద ఔర అఁగూఠీ మేం) ఉత్పత్తి -వినాశకో ప్రాప్త న హోనేసే ధ్రౌవ్యత్వ దిఖాఈ
దేతా హై . ఇసప్రకార సర్వ ద్రవ్యోంకే కిసీ పర్యాయసే ఉత్పాద, కిసీ పర్యాయసే వినాశ ఔర కిసీ
పర్యాయసే ధ్రౌవ్య హోతా హై, ఐసా జాననా చాహిఏ . ఇససే (యహ కహా గయా హై కి) శుద్ధ ఆత్మాకే
భీ ద్రవ్యకా లక్షణభూత ఉత్పాద, వ్యయ, ధ్రౌవ్యరూప అస్తిత్వ అవశ్యమ్భావీ హై .
భావార్థ : — ద్రవ్యకా లక్షణ అస్తిత్వ హై ఔర అస్తిత్వ ఉత్పాద -వ్యయ -ధ్రౌవ్యరూప హై .
ఇసలియే కిసీ పర్యాయసే ఉత్పాద, కిసీ పర్యాయసే వినాశ ఔర కిసీ పర్యాయసే ధ్రౌవ్యత్వ ప్రత్యేక
పదార్థకే హోతా హై .
ప్రశ్న : — ‘ద్రవ్యకా అస్తిత్వ ఉత్పాదాదిక తీనోంసే క్యోం కహా హై ? ఏకమాత్ర ధ్రౌవ్యసే హీ
కహనా చాహియే; క్యోంకి జో ధ్రువ రహతా హై వహ సదా బనా రహ సకతా హై ?’
ఉత్తర : — యది పదార్థ ధ్రువ హీ హో తో మిట్టీ, సోనా, దూధ ఇత్యాది సమస్త పదార్థ ఏక హీ
సామాన్య ఆకారసే రహనా చాహియే; ఔర ఘడా, కుండల, దహీ ఇత్యాది భేద కభీ న హోనా చాహియే .
కిన్తు ఐసా నహీం హోతా అర్థాత్ భేద తో అవశ్య దిఖాఈ దేతే హైం . ఇసలియే పదార్థ సర్వథా ధ్రువ న
రహకర కిసీ పర్యాయసే ఉత్పన్న ఔర కిసీ పర్యాయసే నష్ట భీ హోతే హైం . యది ఐసా న మానా జాయే
తో సంసారకా హీ లోప హో జాయే .
౧. ఐసీ జో జో గాథాయేం శ్రీ అమృతచంద్రాచార్యవిరచిత తత్త్వప్రదీపికా టీకామేం నహీం లేకిన శ్రీ జయసేనాచార్యదేవ
విరచిత తాత్పర్యవృత్తి టీకామేం హై ఉన గాథాఓంకే అంతమేం (“) కరకే ఉన గాథాఓంకో అలగ నంబర దియే హై.