Pravachansar-Hindi (Telugu transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 37 of 513
PDF/HTML Page 70 of 546

 

background image
పరిణమమానస్య ఖలు జ్ఞానం ప్రత్యక్షాః సర్వద్రవ్యపర్యాయాః .
స నైవ తాన్ విజానాత్యవగ్రహపూర్వాభిః క్రియాభిః ..౨౧..
యతో న ఖల్విన్ద్రియాణ్యాలమ్బ్యావగ్రహేహావాయపూర్వకప్రక్రమేణ కేవలీ విజానాతి, స్వయమేవ
సమస్తావరణక్షయక్షణ ఏవానాద్యనన్తాహేతుకాసాధారణభూతజ్ఞానస్వభావమేవ కారణత్వేనోపాదాయ తదుపరి
ప్రవిక సత్కేవలజ్ఞానోపయోగీభూయ విపరిణమతే, తతోస్యాక్రమసమాక్రాన్తసమస్తద్రవ్యక్షేత్రకాల-
భావతయా సమక్షసంవేదనాలమ్బనభూతాః సర్వద్రవ్యపర్యాయాః ప్రత్యక్షా ఏవ భవన్తి
..౨౧..
కేవలజ్ఞానస్య సర్వం ప్రత్యక్షం భవతీతి కథనముఖ్యత్వేన ‘పరిణమదో ఖలు’ ఇత్యాదిగాథాద్వయమ్,
అథాత్మజ్ఞానయోర్నిశ్చయేనాసంఖ్యాతప్రదేశత్వేపి వ్యవహారేణ సర్వగతత్వం భవతీత్యాదికథనముఖ్యత్వేన ‘ఆదా

ణాణపమాణం’ ఇత్యాదిగాథాపఞ్చకమ్, తతః పరం జ్ఞానజ్ఞేయయోః పరస్పరగమననిరాకరణముఖ్యతయా ‘ణాణీ

ణాణసహావో’ ఇత్యాదిగాథాపఞ్చకమ్, అథ నిశ్చయవ్యవహారకేవలిప్రతిపాదనాదిముఖ్యత్వేన ‘జో హి సుదేణ’

ఇత్యాదిసూత్రచతుష్టయమ్, అథ వర్తమానజ్ఞానే కాలత్రయపర్యాయపరిచ్ఛిత్తికథనాదిరూపేణ ‘తక్కాలిగేవ సవ్వే’

ఇత్యాదిసూత్రపఞ్చకమ్, అథ కేవలజ్ఞానం బన్ధకారణం న భవతి రాగాదివికల్పరహితం ఛద్మస్థజ్ఞానమపి, కింతు

రాగాదయో బన్ధకారణమిత్యాదినిరూపణముఖ్యతయా ‘పరిణమది ణేయం’ ఇత్యాదిసూత్రపఞ్చకమ్, అథ కేవలజ్ఞానం

సర్వజ్ఞానం సర్వజ్ఞత్వేన ప్రతిపాదయతీత్యాదివ్యాఖ్యానముఖ్యత్వేన ‘జం తక్కాలియమిదరం’ ఇత్యాదిగాథాపఞ్చకమ్,

అథ జ్ఞానప్రపఞ్చోపసంహారముఖ్యత్వేన ప్రథమగాథా, నమస్కారకథనేన ద్వితీయా చేతి ‘ణవి పరిణమది’ ఇత్యాది

గాథాద్వయమ్
. ఏవం జ్ఞానప్రపఞ్చాభిధానతృతీయాన్తరాధికారే త్రయస్త్రింశద్గాథాభిః స్థలాష్టకేన సముదాయ-
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞానతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౩౭
అన్వయార్థ :[ఖలు ] వాస్తవమేం [జ్ఞానం పరిణమమానస్య ] జ్ఞానరూపసే
(కేవలజ్ఞానరూపసే)పరిణమిత హోతే హుఏ కేవలీభగవానకే [సర్వద్రవ్యపర్యాయాః ] సర్వ ద్రవ్య -పర్యాయేం
[ప్రత్యక్షాః ] ప్రత్యక్ష హైం; [సః ] వే [తాన్ ] ఉన్హేం [అవగ్రహపూర్వాభిః క్రియాభిః ] అవగ్రహాది
క్రియాఓంసే [నైవ విజానాతి ] నహీం జానతే
..౨౧..
టీకా : కేవలీభగవాన ఇన్ద్రియోంకే ఆలమ్బనసే అవగ్రహ -ఈహా -అవాయ పూర్వక క్రమసే
నహీం జానతే, (కిన్తు) స్వయమేవ సమస్త ఆవరణకే క్షయకే క్షణ హీ, అనాది అనన్త, అహేతుక ఔర
అసాధారణ జ్ఞానస్వభావకో హీ కారణరూప గ్రహణ కరనేసే తత్కాల హీ ప్రగట హోనేవాలే
కేవలజ్ఞానోపయోగరూప హోకర పరిణమిత హోతే హైం; ఇసలియే ఉనకే సమస్త ద్రవ్య, క్షేత్ర, కాల ఔర
భావకా అక్రమిక గ్రహణ హోనేసే సమక్ష సంవేదనకీ (
ప్రత్యక్ష జ్ఞానకీ) ఆలమ్బనభూత సమస్త
ద్రవ్య -పర్యాయేం ప్రత్యక్ష హీ హైం .
భావార్థ :జిసకా న ఆది హై ఔర న అంత హై, తథా జిసకా కోఈ కారణ నహీం
ఔర జో అన్య కిసీ ద్రవ్యమేం నహీం హై, ఐసే జ్ఞాన స్వభావకో హీ ఉపాదేయ కరకే, కేవలజ్ఞానకీ
ఉత్పత్తికే బీజభూత శుక్లధ్యాన నామక స్వసంవేదనజ్ఞానరూపసే జబ ఆత్మా పరిణమిత హోతా హై తబ