అస్య ఖలు భగవతః సమస్తావరణక్షయక్షణ ఏవ సాంసారికపరిచ్ఛిత్తినిష్పత్తిబలాధాన-
హేతుభూతాని ప్రతినియతవిషయగ్రాహీణ్యక్షాణి తైరతీతస్య, స్పర్శరసగన్ధవర్ణశబ్దపరిచ్ఛేదరూపైః
సమరసతయా సమన్తతః సర్వై̄రేవేన్ద్రియగుణైః సమృద్ధస్య, స్వయమేవ సామస్త్యేన స్వపరప్రకాశనక్షమమనశ్వరం
లోకోత్తరజ్ఞానం జాతస్య, అక్రమసమాక్రాన్తసమస్తద్రవ్యక్షేత్రకాలభావతయా న కించనాపి పరోక్షమేవ
స్యాత్ ..౨౨..
ప్రత్యక్షం భవతీత్యన్వయరూపేణ పూర్వసూత్రే భణితమిదానీం తు పరోక్షం కిమపి నాస్తీతి తమేవార్థం వ్యతిరేకేణ
దృఢయతి — ణత్థి పరోక్ఖం కించి వి అస్య భగవతః పరోక్షం కిమపి నాస్తి . కింవిశిష్టస్య . సమంత
సవ్వక్ఖగుణసమిద్ధస్స సమన్తతః సర్వాత్మప్రదేశైః సామస్త్యేన వా స్పర్శరసగన్ధవర్ణశబ్దపరిచ్ఛిత్తిరూప-
సర్వేన్ద్రియగుణసమృద్ధస్య . తర్హి కిమక్షసహితస్య . నైవమ్ . అక్ఖాతీదస్స అక్షాతీతస్యేన్ద్రియవ్యాపారరహితస్య,
అథవా ద్వితీయవ్యాఖ్యానమ్ — అక్ష్ణోతి జ్ఞానేన వ్యాప్నోతీత్యక్ష ఆత్మా తద్గుణసమృద్ధస్య . సదా సర్వదా
సర్వకాలమ్ . పునరపి కింరూపస్య . సయమేవ హి ణాణజాదస్స స్వయమేవ హి స్ఫు టం కేవలజ్ఞానరూపేణ జాతస్య
పరిణతస్యేతి . తద్యథా – అతీన్ద్రియస్వభావపరమాత్మనో విపరీతాని క్రమప్రవృత్తిహేతుభూతానీన్ద్రియాణ్యతిక్రాన్తస్య
జగత్త్రయకాలత్రయవర్తిసమస్తపదార్థయుగపత్ప్రత్యక్షప్రతీతిసమర్థమవినశ్వరమఖణ్డైకప్రతిభాసమయం కేవలజ్ఞానం
పరిణతస్యాస్య భగవతః పరోక్షం కిమపి నాస్తీతి భావార్థః ..౨౨.. ఏవం కేవలినాం సమస్తం ప్రత్యక్షం
భవతీతి కథనరూపేణ ప్రథమస్థలే గాథాద్వయం గతమ్ . అథాత్మా జ్ఞానప్రమాణో భవతీతి జ్ఞానం చ
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞానతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౩౯
టీకా : — సమస్త ఆవరణకే క్షయకే క్షణ హీ జో (భగవాన) సాంసారిక జ్ఞానకో ఉత్పన్న
కరనేకే బలకో కార్యరూప దేనేమేం హేతుభూత ఐసీ అపనే అపనే నిశ్చిత్ విషయోంకో గ్రహణ కరనేవాలీ
ఇన్ద్రియోంసే అతీత హుఏ హైం, జో స్పర్శ, రస, గంధ, వర్ణ ఔర శబ్దకే జ్ఞానరూప సర్వ ఇన్ద్రియ – గుణోంకే
ద్వారా సర్వ ఓరసే సమరసరూపసే సమృద్ధ హైం (అర్థాత్ జో భగవాన స్పర్శ, రస, గంధ, వర్ణ తథా శబ్దకో
సర్వ ఆత్మప్రదేశోంసే సమానరూపసే జానతే హైం) ఔర జో స్వయమేవ సమస్తరూపసే స్వపరకా ప్రకాశన
కరనేమేం సమర్థ అవినాశీ లోకోత్తర జ్ఞానరూప హుఏ హైం, ఐసే ఇన (కేవలీ) భగవానకో సమస్త ద్రవ్య-
క్షేత్ర -కాల -భావకా అక్రమిక గ్రహణ హోనేసే కుఛ భీ పరోక్ష నహీం హై .
భావార్థ : — ఇన్ద్రియకా గుణ తో స్పర్శాదిక ఏక -ఏక గుణకో హీ జాననా హై జైసే
చక్షుఇన్ద్రియకా గుణ రూపకో హీ జాననా హై అర్థాత్ రూపకో హీ జాననేమేం నిమిత్త హోనా హై . ఔర
ఇన్ద్రియజ్ఞాన క్రమిక హై . కేవలీభగవాన ఇన్ద్రియోంకే నిమిత్తకే బినా సమస్త ఆత్మప్రదేశోంసే స్పర్శాది
సర్వ విషయోంకో జానతే హైం, ఔర జో సమస్తరూపసే స్వ -పర ప్రకాశక హై ఐసే లోకోత్తర జ్ఞానరూప
( – లౌకికజ్ఞానసే భిన్న కేవలజ్ఞానరూప) స్వయమేవ పరిణమిత హుఆ కరతే హైం; ఇసలియే సమస్త
ద్రవ్య -క్షేత్ర -కాల ఔర భావకో అవగ్రహాది క్రమ రహిత జానతే హైం ఇసలియే కేవలీ భగవానకే కుఛ
భీ పరోక్ష నహీం హై ..౨౨..