సర్వమితి యావత్ . తతో నిఃశేషావరణక్షయక్షణ ఏవ లోకాలోకవిభాగవిభక్తసమస్తవస్త్వాకార- పారముపగమ్య తథైవాప్రచ్యుతత్వేన వ్యవస్థితత్వాత్ జ్ఞానం సర్వగతమ్ ..౨౩..
లోకం భవతి . శుద్ధబుద్ధైకస్వభావసర్వప్రకారోపాదేయభూతపరమాత్మద్రవ్యాదిషడ్ద్రవ్యాత్మకో లోకః, లోకాద్బహి- ర్భాగే శుద్ధాకాశమలోకః, తచ్చ లోకాలోకద్వయం స్వకీయస్వకీయానన్తపర్యాయపరిణతిరూపేణానిత్యమపి ద్రవ్యార్థికనయేన నిత్యమ్ . తమ్హా ణాణం తు సవ్వగయం యస్మాన్నిశ్చయరత్నత్రయాత్మకశుద్ధోపయోగభావనాబలేనోత్పన్నం యత్కేవలజ్ఞానం తట్టఙ్కోత్కీర్ణాకారన్యాయేన నిరన్తరం పూర్వోక్తజ్ఞేయం జానాతి, తస్మాద్వయవహారేణ తు జ్ఞానం సర్వగతం భణ్యతే . తతః స్థితమేతదాత్మా జ్ఞానప్రమాణం జ్ఞానం సర్వగతమితి ..౨౩.. అథాత్మానం జ్ఞానప్రమాణం యే న మన్యన్తే తత్ర హీనాధికత్వే దూషణం దదాతి — ణాణప్పమాణమాదా ణ హవది జస్సేహ జ్ఞానప్రమాణమాత్మా న భవతి (జ్ఞేయ ఛహోం ద్రవ్యోంకా సమూహ అర్థాత్ సబ కుఛ హై) ఇసలియే నిఃశేష ఆవరణకే క్షయకే సమయ హీ లోక ఔర అలోకకే విభాగసే విభక్త సమస్త వస్తుఓంకే ఆకారోంకే పారకో ప్రాప్త కరకే ఇసీప్రకార అచ్యుతరూప రహనే సే జ్ఞాన సర్వగత హై .
భావార్థ : — గుణ -పర్యాయసే ద్రవ్య అనన్య హై ఇసలియే ఆత్మా జ్ఞానసే హీనాధిక న హోనేసే జ్ఞాన జితనా హీ హై; ఔర జైసే దాహ్య (జలనే యోగ్య పదార్థ) కా అవలమ్బన కరనేవాలా దహన దాహ్యకే బరాబర హీ హై ఉసీ ప్రకార జ్ఞేయకా అవలమ్బన కరనేవాలా జ్ఞాన జ్ఞేయకే బరాబర హీ హై . జ్ఞేయ తో సమస్త లోకాలోక అర్థాత్ సబ హీ హై . ఇసలియే, సర్వ ఆవరణకా క్షయ హోతే హీ (జ్ఞాన) సబకో జానతా హై ఔర ఫి ర కభీ భీ సబకే జాననేసే చ్యుత నహీం హోతా ఇసలియే జ్ఞాన సర్వవ్యాపక హై ..౨౩..
అబ ఆత్మాకో జ్ఞాన ప్రమాణ న మాననేమేం దో పక్ష ఉపస్థిత కరకే దోష బతలాతే హైం : — జీవద్రవ్య జ్ఞానప్రమాణ నహి — ఏ మాన్యతా ఛే జేహనే, తేనా మతే జీవ జ్ఞానథీ హీన కే అధిక అవశ్య ఛే.౨౪. జో హీన ఆత్మా హోయ, నవ జాణే అచేతన జ్ఞాన ఏ, నే అధిక జ్ఞానథీ హోయ తో వణ జ్ఞాన క్యమ జాణే అరే ?౨౫.