యే ఖలు నాద్యాపి సంభూతిమనుభవన్తి, యే చాత్మలాభమనుభూయ విలయముపగతాస్తే కిలా- సద్భూతా అపి పరిచ్ఛేదం ప్రతి నియతత్వాత్ జ్ఞానప్రత్యక్షతామనుభవన్తః శిలాస్తమ్భోత్కీర్ణభూతభావి- దేవవదప్రకమ్పార్పితస్వరూపాః సద్భూతా ఏవ భవన్తి ..౩౮..
జది పచ్చక్ఖమజాదం పజ్జాయం పలయిదం చ ణాణస్స .
ణ హవది వా తం ణాణం దివ్వం తి హి కే పరూవేంతి ..౩౯.. జానాతి, న చ తన్మయత్వేన, నిశ్చయేన తు కేవలజ్ఞానాదిగుణాధారభూతం స్వకీయసిద్ధపర్యాయమేవ స్వసంవిత్త్యా- కారేణ తన్మయో భూత్వా పరిచ్ఛినత్తి జానాతి, తథాసన్నభవ్యజీవేనాపి నిజశుద్ధాత్మసమ్యక్శ్రద్ధాన- జ్ఞానానుష్ఠానరూపనిశ్చయరత్నత్రయపర్యాయ ఏవ సర్వతాత్పర్యేణ జ్ఞాతవ్య ఇతి తాత్పర్యమ్ ..౩౭.. అథాతీతానా- గతపర్యాయాణామసద్భూతసంజ్ఞా భవతీతి ప్రతిపాదయతి ---జే ణేవ హి సంజాయా జే ఖలు ణట్ఠా భవీయ పజ్జాయా యే నైవ సంజాతా నాద్యాపి భవన్తి, భావిన ఇత్యర్థః . హి స్ఫు టం యే చ ఖలు నష్టా వినష్టాః పర్యాయాః . కిం కృత్వా . భూత్వా . తే హోంతి అసబ్భూదా పజ్జాయా తే పూర్వోక్తా భూతా భావినశ్చ పర్యాయా అవిద్యమానత్వాదసద్భూతా భణ్యన్తే . ణాణపచ్చక్ఖా తే చావిద్యమానత్వాదసద్భూతా అపి వర్తమానజ్ఞానవిషయత్వాద్వయవహారేణ భూతార్థా భణ్యన్తే, తథైవ జ్ఞానప్రత్యక్షాశ్చేతి . యథాయం భగవాన్నిశ్చయేన పరమానన్దైకలక్షణసుఖస్వభావం మోక్షపర్యాయమేవ తన్మయత్వేన పరిచ్ఛినత్తి, పరద్రవ్యపర్యాయం తు వ్యవహారేణేతి; తథా భావితాత్మనా పురుషేణ రాగాదివికల్పోపాధి- రహితస్వసంవేదనపర్యాయ ఏవ తాత్పర్యేణ జ్ఞాతవ్యః, బహిర్ద్రవ్యపర్యాయాశ్చ గౌణవృత్త్యేతి భావార్థః ..౩౮..
టీకా : — జో (పర్యాయేం ) అభీ తక ఉత్పన్న భీ నహీం హుఈ ఔర జో ఉత్పన్న హోకర నష్ట హో గఈ హైం, వే (పర్యాయేం ) వాస్తవమేం అవిద్యమాన హోనే పర భీ, జ్ఞానకే ప్రతి నియత హోనేసే (జ్ఞానమేం నిశ్చిత — స్థిర — లగీ హుఈ హోనేసే, జ్ఞానమేం సీధీ జ్ఞాత హోనేసే ) ౧జ్ఞానప్రత్యక్ష వర్తతీ హుఈ, పాషాణ స్తమ్భమేం ఉత్కీర్ణ, భూత ఔర భావీ దేవోం (తీర్థంకరదేవోం ) కీ భాఁతి అపనే స్వరూపకో అకమ్పతయా (జ్ఞానకో) అర్పిత కరతీ హుఈ (వే పర్యాయేం ) విద్యమాన హీ హైం ..౩౮..
అబ, ఇన్హీం అవిద్యమాన పర్యాయోంకీ జ్ఞానప్రత్యక్షతాకో దృఢ కరతే హైం : —
జ్ఞానే అజాత -వినష్ట పర్యాయో తణీ ప్రత్యక్షతా నవ హోయ జో, తో జ్ఞాననే ఏ ‘దివ్య’ కౌణ కహే భలా ? ౩౯.
౬౬ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
౧. ప్రత్యక్ష = అక్షకే ప్రతి — అక్షకే సన్ముఖ — అక్షకే నికటమేం — అక్షకే సమ్బన్ధమేం హో ఐసా .