Page 142 of 540
PDF/HTML Page 151 of 549
single page version
उवदिसदा खलु धम्मं जिणवरवसहेण पण्णत्तं।। ९७।।
chhe evA anant AtmA chhe, anant paramANu chhe. dharmAsti chhe, kAlANu chhe. e sAdrashya astitva ‘chhe’
sarakhA. ‘chhe paNe’ sarakhA chhe. em. ‘chhe’ badhA paN ‘chhe paNe’ badhAn sarakhA chhe. e sattAmAn (kahyun)
chhe), AkAsh chhe. ‘chhe’ emAn ‘nathI’ em thAy? ‘chhe’ e sadrash mahAsattAnI apekShAe chhe. (badhA
padArtho) ‘chhe’ em. AhA... hA..!”
Adi, em vividh lakShaNavALA dravyo, “bhinna–bhinna svarUp–astitvavALA sarva” sarva dravyonun “sat
evun” AhA... hA...! bhale enA lakShaNo bhinna ho, paN ‘chhe paNe’ emAn sarva dravyo AvI jAy chhe.
“chhe” evun ‘sat’ sarvagat’ sarvamAn vyApanArun “lakShaN (sAdrashya astitva ek kahyun chhe” ‘sat’
‘chhe’ ek e apekShAe. badhA (padArtho) chhe ne....! be chhe em chhe kAI? to ek chhe ne bIjun nathI,
athavA ek chhe ne bIjun ochhun chhe, ek sat Akhun chhe ne ek (sat) ochhun chhe evun chhe kAI? badhun
pUraN chhe eke-ek. badhA svarUp-astitvamAn eke-ek (judAnjudAn) lIdhA chhe. sAdrashya - astitvamAn
badhAn chhe enI vyAkhyA kare (chhe).
rahIne, evA”
Page 143 of 540
PDF/HTML Page 152 of 549
single page version
svarUp chhe e sarvanun e to barAbar chhe.
vistArane asta karatun.” AhA... hA...! gnAnanun lakShaN AtmAnun jaDanun lakShaN-svarUp-astitva bhale
ho. paN e badhAnun vichitratAnA vistArane asta karatun bhinna-bhinna nahIn paN ‘chhe’ bas! badhA ‘chhe’
ane sarva dravyomAn pravartIne vartatun ane pratyek dravyanI bandhAyelI sImAne avagaNatun” bhinna–bhinna na
gaNatAn ‘sat’ evun je sarvagat sAmAnya lakShaNabhUt sAdrashya astitva te kharekhar ek ja jANavun” I
‘chhe’ I paNe jANavun. bhale lakShaN bhed chhe sarvanAn. paN (sAdrashyaastitva) mAn koI bhed chhe nahIn.
svarUpanAn astitvathI, parathI bhinna chhe. paN pratyek AtmAo chhe. paramANuo chhe ane bIjA badhA
padArtho chhe evI sadrash ‘sat’ nI apekShAe, anekapaNun eTale bhinna chhe te lakShamAn letAn nathI. ahInyAn
ek ‘sat’ chhe, badhAn dravyo ‘chhe’ ‘chhe paNe’ sadrashadraShTimAn mahAsattA keTalAk kahe chhe ne...! mahAsattA
bhinna chhe (paN) em nathI. badhA thaIne evI ek mahAsattA chhe (em koI mAne chhe paN) em
nathI. AhA... hA...! paN chhe... chhe... chhe.... chhe... e sAdrashya-astitvapaNe (chhe). ekapaNun judun paN chhe
(eTale svarUp-astitva) ane chhe... chhe.... chhe.... chhe... paNemmAn badhun AvI jAy chhe sAdrashyapaNAmmAn.
emAn ekapaNun judun chhe. anekapaNun ghunTAI jAy chhe. AhA... hA...! AvI vAt chhe. vastunI sthiti!
(shrotA) anekapaNun anekapaNApaNe rahe chhe ghunTAI kevI rIte jAy chhe..? (uttara) em chhe vastu tarIke
(darekanun) svarUp-astitva bhinna-bhinna chhe. paN ek pote chhe evA badhA chhe e (‘sat’) apekShAe
sAdrashya-astitva kahyun chhe. ‘sangrahanay’ nI draShTie (apekShAe) badhA ek chhe em kahevAmAn Ave chhe.
chhe... chhe... chhe... chhe.... chhe... e apekShAe (badhA ek ‘sat’ chhe) badhA ek thaI jAy chhe em nathI.
anya (mat) mAn to em kahe chhe vedAnt AdimAn kahe chhe mahAsattA - sarvavyApakavastu chhe. ek ja chhe.
be (dvaitta) nathI kAI! ahInyAn to vastu chhe (e) potAnA svarUpe chhe parasvarUpe nathI. evun anekapaNun
hovA chhatAn, pote chhe ane bIjA chhe em “chhe paNA” mAn anekapaNun lakShamAn nathI Avatun ‘chhe paNAn’
mAn chhe. badhun evun lakShamAn Avyun. AhA...! Avo mArag chhe.
hovo joIe. koIk asat (hayAtI vinAno) hovo joIe. koIk sat tathA asat hovo joIe,
ane koIk avAchya hovo joIe,; parantu te to viruddha ja chhe. ane A (‘sat’ evun kathan ane
gnAn sarvapadArthaparAmarshI hovAnI vAt) to siddha thaI shake chhe, vRukShanI jem.
Page 144 of 540
PDF/HTML Page 153 of 549
single page version
svarUpathI (je) astitva chhe enAthI jaNAtun avalambanathI Ubhun thatun “je anekatva tene” je
anekapaNun chhe tene,” sAmAnyalakShaNabhUt sAdrashyadarshak” e chhe chhe, chhe, chhe (evun sAdrashya) AmavanamAn
AmbAnA jhAD hoy, bAvaLanAn jhAD hoy, pIpaLAnA jhAD hoy, (AmalInAn jhAD hoy, (AmalInAn
jhAD hoy), bIjAn (jhAD hoy) em darek judAn judAn chhe chhatAn paN badhAn ‘chhe’ e apekShAe badhA ek
thAy chhe ek thAy chhe eTale badhI chIj ek thatI nathI. paN chhe. chhe... chhe... chhe.... paNAmmAn ekapaNun
kahevAy chhe. AhA... hA...! Avun chhe.. ahInyAn evI vAt nathI ke AtmA (nA) dravya-guN-paryAy
anek chhe chhatAn paN draShTi karI chhe ek upar e (vAt) ahInyAn nathI. samajAy chhe kAI?
e dhruv nun lakSha kare chhe bhale! paryAy paN sAbit karI. lakShya trikAL (dhruvadravya) chhe teno svIkAr
karIne draShTi karIne, paryAy tenun lakSha kare chhe. (tethI) enA paryAyanI siddhi thaI. paryAy ‘chhe’ paN
paryAy ‘bhinna’ chhe ane eno viShay je trikAL (chhe) e ‘bhinna’ chhe. em ahInyAn nathI. ahInyAn
to darek dravyanun svarUp potAthI chhe, dravya-guN-paryAyathI chhe. em badhAn sarva dravyo (potAnAn) dravya-
guN-paryAyathI ‘chhe’ chhe. chhe. chhe. chhe. evA ekapaNAmAn - svarUp - astitvanun anekapaNun-lakShamAn
Avatun nathI, eTale tirobhUt thaI jAy chhe. AhA... hA...! vANiyAne AvI vAt sAmbhaLavI!
buddhivALAne..... nathI! vANiyAne hAth Avyo chhe... ne.. jainadharma (A) dharam, dharam! ahIn to kahe chhe
vRukShapaNun visheSh chhe e bhinna chhe. paN badhAn vRukShomAn, A vRukShapaNe chhe badhA (e apekShAe) ek chhe.
chhatAn A ekamAn anekapaNun DhankAI jAy chhe. chhatAn DhankAyA chhatAn - anekapaNun vRukShanun vRukShapaNe judun rahe chhe
AhA... hA...! samajANun kAI?
sat... tarIke te ek chhe. ane ‘ek’ e rIte hovA chhatAn, paryAy-vartamAnaparyAy chhe e trikAL
paramAtmasvarUp, pUrNAnandano nAth, akhanD parameshvar, eno I (paryAy) svIkAr kare chhe. (samayasAr)
320 gAthAmAn Avyun chhe ne...!
chhun’ parantu em bhAvato nathI ke ‘khanDagnAnarUp hun chhun.’ tyAn Akhun akhanD ek dravya levun chhe. ahInyAn
ek dravyanun-paryAyanun tiryak levun chhe. ane bIjA badhAn ‘sat’ chhe temAn ekapaNun letAn, temAn anekapaNun
te DhankAI jAy chhe. ahInyAn je ekapaNun chhe (e) svarUpanun ekapaNun chhe. e je samyagdarshan (chhe) I
paryAy (chhe) ane temAn shraddhA nAmano guN paN trikAL (chhe) ane dravya paN trikAL (chhe) traNey
chhe. chhatAn paryAy, (samyagdarshananI) khanD-khanD gnAnane dhyAnamAn letI nathI. AhA... hA...! (e) paryAy,
akhanDagnAyakabhAv (chhe) ene lakShamAn lye chhe, tyAre tene vAstavik pUraN satyatAnun (potAnun) ekapaNun
- samyagdarshanamAn ekapaNun bhAse chhe. AhA... hA...! e (ekapaNun) judun ane A (ekapaNun) judun!!
A ‘chhe’ darek dravyamAn dravya-guN-paryAy chhe, te svarUp astitva (chhe). te bIjAnAn
Page 145 of 540
PDF/HTML Page 154 of 549
single page version
laIne ‘ek’ - ‘chhe’ evA ekapaNAnnAn lakShye anek nAm judun-judun svarUp - astitva chhe tyAn
(anekapaNun ekapaNAmAn) DhankAI jAy chhe. Avo mArag have! bhAI! sAmbhaLyun na hoy koI dI’
Avun...! AhA.... hA.... hA...!
guN chhe, dravya chhe, paN chhe... chhe. chhe.... mAn badhAmAn -sadrashapaNun -ek paNun je bhinna-bhinna (dravyomAn) chhe
e DhankAI jAy chhe. chha? “ekatva tirohit kare chhe” chhe chhe evun je ekatva, e bhinna-svarUpanun
astitva chhe tene te DhAnkI dye chhe. AhA... hA... A te vItarAg - kevaLInun satya shun chhe enI
vAstavik sthitinI sattA dharAve chhe. bIjAn - anyamatio. bIjI rIte kahetA hoy to, tevun svarUp
nathI. samajAy chhe kAI?
je anekatva tene” , jem dravya chhe anek (e sarva) potAnA svarUp astitvane laIne (bhinna-
bhinna) anek chhe e anekatva”
astitva) chhe e anekatvapaNAn vaDe ekatva (Ubhun thAy chhe) eTale anekapaNun tirohit kare chhe.
(arthAt) bhinna-bhinna chhe tene te DhAnkI dye chhe. AhA.. hA...! Avun chhe! bhAShA to sAdI chhe paN have
(samajavun to ene chhe.) vastu to!! paramAtmA jineshvaradev je rIte vastunun svarUp (dekhe chhe te kahe chhe)
‘chhe’ (svarUp astitva) bhinnapaNun - anekapaNun chhe paN sAdrashyapaNAn vaDe badhun ek chhe. ekamAn anekapaNun
DhankAI jAy chhe chhatAn ‘ek’ mAn anekapaNun - bhinnapaNun (rahetun) nathI, em nahIn, AhA... hA... hA!
ekapaNAmmAn DhankAI jatun hovA chhatAn”
AhA... hA.. shun kIdhun?
e spaShTapaNe prakAshe chhe, e DhankAI gayun mATe bhinna- bhinna nathI, em nathI. AhA... hA...! e vRukShanun
draShTAnt kahyun (have siddhAnt kahe chhe sarva dravyomAn)
hovA chhatAn (potapotAnAn) visheShalakShaNabhUt svarUp– astitvanA avalambanathI” darek AtmA ane
Page 146 of 540
PDF/HTML Page 155 of 549
single page version
rahe chhe” ek-ek sat sat sat sat ek kIdhun mATe e judApaNun nAsh thaI jAy chhe em nathI.
AhA.... hA...! vItarAgano mArag Avo chhe bhAI...! bhAI ek ja kahe chhe ‘sarvavyApak’ tyAre to
e badhA anek chhe. ekAnt anek chhe, paN anek bhinna-bhinna jAt chhe enun nAm gnAn chhe. chha e
dravyo tyAn kAI jANatAn nathI. ek chetan chhe ane pAnch achetan chhe. e ‘chhe’ paNe badhA ‘sat’ mAn
jAy chhe tem chhatAn ‘sat’ mAn ekapaNe rahyAn chhatAn anekapaNun judun dravya chhe tyAn teno nAsh thato nathI.
AhA... hA... hA! Am vastunI sthiti je rIte chhe te rIte siddha kare chhe. AhA... hA... “ghaNAn
(arthAt sankhyAthI anek) ane bahuvidh (athAt AmravRukSha ashok vRukSha ityAdi anek prakAranAn)
vRukShonun potapotAnun svarUp– astitva bhinna–bhinna hovAthI svarUp – astitvanI apekShAe temanAmAn
anekapaNunchhe.” ghaNAn prakAranAn vRukShonun potAnun svarUp - astitva bhinnabhinna hovAthI svarUp -
astitvanI apekShAe temanAmAn anekapaNun chhe. jhADadITh anekapaNun judun - judun chhe “parantu vRukShapaNun ke je
sarva vRukShonun sAmAnya lakShaN chhe.” (eTale) vRukShapaNun bas. A ye vRukSha, A ye vRukSha, A ye vRukSha em
bas vRukShapaNun, e apekShAe (sAmAnya lakShaN)
AhA!! vANiyAne navarAsh kyAre A samajavAnI! A ‘pravachanasAr’ chhe. bhagavAnanI divyadhvani chhe
enun A mAkhaN chhe. (shrotA) samajI shake to vANiyA ja samajI shake chhe. (uttara) hen! samaje tedI’
ne bichArAne A lyo ne! AhA... hA! (shrotA;) bIjA ne maLe tem nathI..! (uttar;) bIjAmAn chhe
ja kyAn (A tattva). “tevI rIte ghaNAn (arthAt anant) ane bahuvidh (arthAt chha prakAranAn) ”
joyun? chha prakAranAn (kahyAn) ghaNAn (eTale) anant ane chha prakAranAn
judAnjudAn chhe. “parantu satpaNun hovAthI (hovApaNun’ chhe’ evo bhAv).” hovApaNAnno bhAv, A ye
hovApaNun, A ye hovApaNun, -e chhe, e chhe, e chhe. (evo bhAv)”
ne..! chha e dravya, chha! e svarUp-astitva (paNe) ek ek bhinna chhe e chhe chhe chhe chhe chhe (evA)
sAdrashya-astitvamAn chha e dravyo samAI jAy chhe. “A ekapaNAn ne mukhya karIe tyAre anekapaNun
gauN thAy chhe.” chhe chhe chhe chhe chhe em badhAnun ekapaNun karIe (tyAre) bhinna-bhinna chIj je chhe te
gauN thaI jAy chhe. abhAv thato nathI. AhA... hA..!
AhA... hA...! paryAy abhUtArtha kIdhI eTale ke nathI e gauN karIne nathI kahyun chhe. abhAv karIne
nathI em nathI kahyun. AhA... hA...!
Page 147 of 540
PDF/HTML Page 156 of 549
single page version
e jem dravya chhe tem paryAy paN chhe. (shrotA) paryAy na hoy to jANe koN? (uttara) paryAy pote
ja jANanAr chhe. kArya to paryAyamAn thAy chhe. dravyamAn thAtun hashe? (jANavAnun kArya?) anitya nityano
nirNay kare chhe. nitya, nityano nirNay karatun nathI paN tyAn (11mI gAthAmAn) nathI em kIdhun gauN
karIne kIdhun chhe. paryAyano abhAv karIne em nahIn. badhun chhe chhe chhe chhe chhe ekapaNun kahyun temAn anekapaNun
gauN rahe chhe temAn badhAno abhAv thaI jAy chhe em nathI AhA... hA... hA.! Avun chhe! A ekapaNu
mukhya kahyun tyAre anekapaNun gauN thAy chhe. “vaLI A pramANe jayAre sAmAnya satpaNAnne mukhyapaNe
lakShamAn letAn” chhe... chhe... chhe... chhe... chhe... chhe... chhe... badhAn dravyo chhee em lakShamAn letAn “sarva dravyonAn
ekatvanI mukhyatA thavAthI anekatva gauN thaI jAy chhe.” jem vRukShamAn anekapaNun gauN thaI jAy chhe
em dravyomAn paN anekapaNun gauN thaI jAy chhe. vRukShano dAkhalo Apyo chhe.”
sAdrashya (astitva) lakShaN batAvyun chhatAn temAn ek-ekanun (svarUp-astitva) paNAnnun astitva
spaShTapaNe prakAshamAn rahe chhe, tenun bhinnapaNun (eTale) teno paryAy spaShTa prakAshamAn rahe chhe
AhA.hA..hA..! have Avun sAmbhaLyun ya na hoy! ‘chhe’ e dravya ek kahevAy, paN ek - ek dravyanun
bhinna svarUp chhe enun prakAshamAnapaNun jatun (rahetun) nathI. chhe chhe chhe evun sadrash-astitva batAvyun temAn
je (svarUp-astitvathI) darek dravyo bhinna chhe tenI jAt bhinna chhe teno nAsh thato nathI. e to
gauNapaNe rahe chhe. bhAShA AkarI chhe AjanI “anekatvaspaShTapaNe prakAshamAn ja rahe chhe”
karI te shun chhe! atIndriy Anand - svarUp bhagavAn chhe. enA anubhavamAn-bahAr chhe paN e vakhate
vikalpa Avyo chhe, du;kharUp e vAt upar lakSha nathI. lakSha to dravya upar chhe. chhatAn A jAtano e
samayano je vikalpa chhe, e samayanI paryAy chhe e badhI jANavAmAn AvI ke chhe badhun samajAy chhe
kAI?
kare chhe” shun kIdhun? be vAt karI; ke ek dravyathI bIjA dravyanI utpatti enun khanDan kare chhe ane dravyathI
sattA bhinna chhe emanun paN khanDan kare chhe. dravya chhe tenI sattA tenA bheLI chhe. sattA bhinna chhe ne dravya
bhinna em chhe nahIn AhA... hA...!
chhe...? AhA....! tattvanA astitvanI maryAdA shun chhe? (kaI bhAn nahIn) AhA.... hA... ek samayanI
paryAyanI maryAdA ek samay pUratI (chhe) guNanI maryAdA trikAL (chhe) ane dravyanI maryAdA (paN)
trikAL (chhe) chhatAn chhe chhe chhe chhe chhe nI
Page 148 of 540
PDF/HTML Page 157 of 549
single page version
ekapaNun ApatA chhatAn tenA dravyanun bhinnapaNun - anekapaNun chhe. e kAI nAsh thatun nathI. e (svarUp-
astitva) anekapaNun prakAshamAn rahe chhe AhA... hA... hA...! have ahIn dravyanI sattA dravya judI chhe
enun (e matanun) khanDan kare chhe shun kIdhun?”
vaLI utpatti thAy dravyathI paN paryAyanI thAy (ek) dravyathI bIjA dravyanI utpatti thAy em nathI.
AhA... hA... hA!” ane dravyathI astitva koI judo padArtha nathI.” vastuthI enI sattA je chhe e
vastuthI judI nathI. AhA...! samajANun kAI?”
सिद्धं तथ आगमदो णेच्छदि जो सो हि परसमओ ।। ९८।।
e siddha chhe Agam thakI, mAne na te parasamay chhe. 98.
chhe samajAy chhe. kAI.?
paryAyanI kaI utpatti kare em nahi. ek dravya bIjA dravyanI utpatti to kare nahIn paN bIjA dravyanI
paryAyanI ya utpatti kare nahIn AhA... hA... hA! Avun chhe.
AhA... hA... Ishvar kartA to nathI paN A dravya bIjA dravyanun kartA nathI. AhA... hA..! ‘ekatApaNun
to tyAn sudhI siddha karyu chhe e dravya paryAyanun ekatA tyAn sudhI ‘ekatApaNun’ siddha karyu chhe paranI
paryAyanun kartA nahIn paN dravya pote, potAnI paryAyanun kartA nahIn paryAy paryAyathI thAy ane paryAy
paryAyanI kartA chhe em chhe. AhA... hA... Avun svarUp chhe. bhagavAn AtmA paramAtmasvarUpe
birAjamAn chhe. jin-svarUp, paramAtmasvarUp! akhanD anant shaktionI akhanDatAnun pratIk chhe, paN
te pratIkamAn enA guNo e dravyathI judAn chhe (jem) sattA judI chhe e dravyanI em nathI enI
(dravyanI) paryAy dravyathI judI chhe emey ahInyAn nathI kahevun ahInyAn nathI kahevun. ahInyAn phakat parathI
bhinna pADavun chhe...ne! bIje ThekANe (dravyathI paryAy judI kahI chhe) ‘jyAn jyAn je je yogya tahAn
samajavun teh bIje ThekANe - gAthA 320 (‘samayasAr’) mAn
Page 149 of 540
PDF/HTML Page 158 of 549
single page version
(shrotA) e be (dravya - paryAy) vachchenI bhinnattA...! (uttara) e be vachchenI vAt chhe ahInyA to
bIjA dravyothI bhinnatAnI (vAt) chhe. AhA...! A (Atma) tattva sharIrane - tattvane UpajAve ke
sharIranI paryAyane upajAve em nathI. AhA... hA bahu..! jhINun bahu..!!
bApathI dIkaro thyo, Ane bApathI dIkaro thyo..?
dravya bIjA dravyanun nathI karatA...?
kare...? e badhun. ahIn to jangal hatun. tame AvyA tethI (A badhu) tamArAthI thayun chhe. (paN) em
nathI. (shrotA) bhaktimAn to Ape gavarAvyun hatun ke Am thAy..? (uttara) e to nimittanI vAtun
chhe. ek dravya bIjA dravyane khenchI lAve bIje kShetrethI, emey nathI. AhA... hA... hA! ek dravya bIjA
dravyane navun banAve emey nathI ane te dravyanI paryAy banAve emey nathI. tem e dravya bIjAn dravyo,
bIjA kShetre hoy tyAnthI khenchIne (tene) Am lAve, em paN nathI. AhA... hA... hA!
svabhAvathI te siddha chhe. kaI parane laIne siddha nathI. AhA...! “AhA...!
svabhAvanun siddhapaNun anAdi- anantane laIne chhe. dIkarAmAn bApano aNasAr Ave chhe. to bApathI e
dIkaro thyo.... emano? ane aNasAr Ave enA jevo!
Ave..! AhA...! vItarAgabhagavAn, trilokanAth paramAtmA, eno aNasAr munipaNAmAn Ave. em
Avyun chhe ne...! ahInyAn vAt e siddha karavI chhe. AhA... hA.! pitAjIno aNasAr je sharIr Adi,
AkAramAn amuk, e putramAn te dekhAy (chhatAn) chhe svatantra, paN dekhAy (putranA aNasAramAn) em
trilokanAth, vItarAg prabhu..! sarvagna parameshvar..!
AjIvan vItarAgano bhAv. paramAtmA sarvagna trilokanAth eno aNasAr muninI dashAmAn dekhAy chhe.
AhA... hA... hA...! shAnt.... shAnt... shAnt... shAnt...! vItarAg, vItarAg, vItarAg... vItarAg!!
rAganI jyAn preraNAn ne vikalpane jyAn sthAn nathI. evA munipaNAnun - vItarAgI svabhAvano namUno
(tyAn) dekhAy chhe. A muni! jenI
Page 150 of 540
PDF/HTML Page 159 of 549
single page version
vItarAg trilokanAth dharmapitAnI aNasAr anusAr thayun chhe. thayun chhe potAthI, evo tyAg dekhAy,
Am TharI gyA-Am shAnt! shAnt! ekalo panchamabhAv AhA... hA.. hA... hA...! jem paramAtmAne
ekalo pamAtmasvabhAvabhAv pragaTayo chhe. pariNamanamAn evo ja munirAjane panchamabhAv, kShAyikabhAv
paryAyamAn Ave chhe. panchamabhAvamAnthI paryAyamAn kShAyikabhAv (Ave chhe). e paN pAriNAmikabhAvanun e
pariNaman-vItarAgI pariNaman (chhe). e vItarAg svarUp chhe, bhagavAn AtmA! to enI paryAyamAn
vItarAgatAno aNasAr Ave chhe. rAgane panchamahAvratano rAg e eno (AtmAno) aNasAr nahIn.
AhA... hA... hA...! eno ansh chothAmAn paN Ave, vItarAgI draShTi chhe ne... AhA.... hA...! munipaNun
e to... khAs bhagavAnanA jANe putra hoy ne...! vAras hoy ne jANe... vItarAganA (vItarAgatAnA
vArasadAr!) (shrotA) gautamane, bhagavAnanA putra kahevAmAn Ave chhe..! (uttara) em kahevAy ne..!
‘sarvagnaputra’ kIdhA chhe. gautam ‘sarvagnaputra’ chhe. e A apekShAe. AhA... hA..! antaramAn chAr gnAn
pragaTayAn! vItarAgI dashA! sharIramAn vItarAgI bimba DhaLI gyun...!! AhA...! ‘upashamaras varasyA re,
prabhu tArA nayanamAn....! ‘jenI AnkhyamAn, sharIramAn upashamaras! bhagavAnane jem samaras chhe (em)
evo munine chhe! bApu, e koI alaukik vAtun chhe. hajI to panchamabhAv, trilokanAthamahAsattA (nI
vAt bese nahIn). badhun thaIne mahAsattA (em) nahIn, paN pote mahAsattA! eTale mahAhovApaNe padArtha
(astipaNe chhe). eno paN jene sparsha nathI, eno Adar nathI eno Ashray nathI, tyAn to
vItarAg- bhAvanI sharUAt paN nathI. AhA... hA... hA...! shun kahe chhe...? e vItarAg bhAv
bhagavAnano chhe, ethI bIjA muniomAn vItarAg bhAv Ave emAnthI em nathI. AhA... hA...!
anAdianant svabhAvasiddha chhe. kAlANu paN anAdi anant svabhAvasiddha chhe. chha e dravyo jAti tarIke
chhe. chhe paN chhe anant sankhyA tarIke. e anant anAdi- anant pote chhe.
te anAdi anant hovAthI tenI siddhi mATe anya sAdhananI jarUr nathI. benanA shabdamAn to Avyun chhe
ne...! (bahenashrInAn vachanAmRut’ bol. 2pa1. ‘dravya tene kahevAy ke jenA kArya mATe bIjAn sAdhanonI
rAh jovI na paDe.’) dravya ene kahevAy ke enA kArya mATe anerA dravyanI rAh jovI paDatI nathI.
AhA... hA... hA..! e anerA dravyane laIne evun pragaTe chhe em nathI. enun hovApaNun to anAdi -
anant chhe. ane anAdi- anantane Ashraye je dashA pragaTI te ‘sat’ potAnun chhe. e parane laIne
utpanna thAy chhe, em nathI. kAraN ke vastu je dravya ne guN anAdi anant chhe, tem paryAy (paN)
anAdi anant chhe, bhale ek samayanI sthiti bhale ho. e anAdi anant paryAy chhe chhe chhe chhe chhe.
enI kaI uttpatinun kAraN (bIjun koI dravya chhe nahIn). vastu jem anAdi anant, guN anAdi
anant, paryAy paN kramasaramAn anAdi anant AhA...hA! evA anAdi anant dravya-guN-paryAyane,
paranI apekShA hotI nathI. AhA...hA! tattvane samajyA vinA em ne em uparaTapakethI ekAnt,
ekAnt chhe em kahI nAkhavun! AhA...! moTI javAbadArI chhe prabhu! A badhun vahyun jashe!
Page 151 of 540
PDF/HTML Page 160 of 549
single page version
hA...! kharekhar to shubhAshubh bhAv je karyA hashe enA paramANun bandhANA hashe, e paramANu paN potAnA
kAraNe AtmA sAthe Avashe, AtmAnA kAraNe nahIn. AhA... hA.. hA... hA.! shun kahyun I! shumbh-ashubh
bhAv thayA, enA paramANu bandhANA, paramANu paramANuthI bandhAy chhe. e paramANu (AtmA sAthe jAy
chhe) Ave chhe ne..! (padmanandI (panchavinshatI)’ mAn Ave chhe. e karma potAthI jAy chhe. (AtmAnI
sAthe) sAthe Ave chhe, te AtmAthI nahIn. AtmAne laIne karma hAre Ave chhe ke em nahIn. dravya bhinna
chhe ne...! bIjA dravyane laIne bIjun dravya nyAn khenchAIne Ave, em nathI, AhA... hA.. hA...!
bhAI...! thoDA shabdomAn ghaNun gUDh bharyun chhe, ghaNun bharyu chhe...!!
chhe. sAdhanAntar (eTale) bIjA sAdhananI apekShA rAkhatun nathI. bhagavAn AtmA, pUraN guNanun dhAm,
enA kAryamAn -samyagdarshan, gnAn, chAritra- kAryamAn koI sAdhanAntaranI ene jarUr nathI. jem dravya -
guNane sAdhanAntaranI jarUr nathI, tem AvI paryAyane paN anerA-sAdhanAntaranI jarUr nathI. AhA...
hA! “guNaparyAyAtmak evA potAnA svabhAvane.” (eTale ke) dravya - vastu enI shaktio ane
avasthA sahit evA potAnA svabhAvane ja -svabhAv kIdho! joyun? guN ane paryAyane (potAno)
svabhAv kIdho. AmAn to vikArIparyAyane paN svabhAv kIdho. samajANun kAI AmAn...? AtmAmAn guN
trikAL ne paryAy vartamAn (chhe) e paryAy vikRut ho ke avikRut ho, e pote eno svabhAv chhe.
AhA... hA...hA! koI kahe chhe ne...! vikAr nishchayathI thAy to eno svabhAv thaI jAy! paN prabhu
sAmbhaLane...! e paryAy paN eno svabhAv chhe. AhA... hA...! Avun besavun kaThaN...! chhe? (pAThamAn)
“guNaparyAyAtmak evA potAnA svabhAvane ja - ke je mULasAdhan chhe tene.” joyun..? AhA...!
olAmAn (gAthA. 96 TIkAmAn) I ja chhe. guN paryAyane utpAd-vyay ne dhruv mULasAdhan chhe. dravyane
siddha karavAne. AhA... hA... em ahInyAn kahe chhe ke potAno je svabhAv chhe guN paryAy svarUp
AmAn karavun shun paN? em kahe chhe ne! karavun shun...? paN karI shakato nathI. tArI paryAy paN tArAthI
thAy chhe (to) kharekhar to nishchayathI to eno ya kartA nathI. paryAy thAy chhe te anerAthI thatI nathI
mATe (ja) tArAthI thAy chhe em kahevAmAn Ave chhe. AhA... hA... hA...! AvI vAt chhe. ohoho..!
shun vItarAg mArag...! are paramAtmA shraddhavA bApu..’! traNalokanA nAth! tIrthankar prabhu! enA guNo
ane enI paryAy hoy anantI evun ek dravya chhe jagatamAn, evA anantA siddho chhe evA lAkho
kevaLIo chhe. bApu, enI shraddhA (AvavI apUrva chhe) em ne em mAnavun e judI vAt chhe.
AhA...hA..! A anantA siddho to tArA dravya-guN-paryAyathI guNaparyAyathI kevaL birAje chhe. e enun
astitva chhe. enI paryAyane bIjA sAdhanAntaranI jarUr nathI. AhA... hA... hA...!
Page 152 of 540
PDF/HTML Page 161 of 549
single page version
jarUr nathI. AhA... hA...! nirmaLaparyAyanun sAdhan te tenun dravya chhe. potAnun dravya chhe. e to AvI gayun
ne..! (gAthA. 96 TIkAmAn) kartA-karaN (adhikaraN). e AvI gyun ne...! guN, paryAyanun kartA-karaN
- adhikaraN dravyane dravyanun kartA-karaN-adhikaraN guN paryAy (chhe) AhA... hA...! thoDI vAte paN
(pUrNa svarUp vastu - sthiti) gajab kAm karyun chhe ne...! Avun kyAre maLe! bhAI! AhA... hA...!
ek AtmA, anantaguNono dhaNI, are jagatamAn anant AtmAo paN ek AtmA paN anant-
anant-anant guNono pinD chhe, paryAyanI najar na kar....! kem ke ten jayAre paryAyanI draShTi chhoDIne
dravya-draShTi karI chhe tyAre tun paryAyane na joIne dravya joyun ke dravya Avun chhe. e bhagavAnasvarUp chhe I.
e anantA je jIv chhe e paramAtmasvarUp chhe. enA astitvamAn I A rIte chhe. enun Agavun
astitva bIjA astitvanI apekShA rAkhatun nathI. AhA... hA..! shun kahyun chhe..! ghaNun samADayun chhe, AmAn
to ghaNun samADayun chhe!!! AhA... hA.. prabhunA virah bhUlAvyA chhe. AhA...! evI spaShTatA karI nAkhI
chhe...!! shun kIdhun? “guN paryAyAtmak evA potAnA svabhAvane ja ke je mULasAdhan chhe teene –dhAraN
karIne darek dravya svayamev siddha thayelun varte chhe.” svayam ev, svayam ja –potAnI hayAtI paNe –
siddhapaNe varte chhe. AhA... hA...!
chhe. AhA... hA...! bIjAnI paryAyane dravya - guN to nahIn paN te dravya potAnI paryAyane utpanna kare
chhe. utpanna kare chhe dravya tamAre dravyAntar siddha karavun hoy to, e dravya (potAnI) paryAyane utpanna kare
chhe. AhA.. hA...! Aj! Aj pyAlA phATe andar!! bhinna bhinna (sattA) vIjaLIno DungaramAn ghA paDe
ne (trATake ne) DungaramAn be bhAg paDI jAy, em A (be) bhAg paDI jAy chhe. AhA... hA! prabhu
tun utpanna kar to tArI paryAyane hon! ane te paryAyanI utpatti karatAn - dravya upar draShTi hoy chhe. tethI
tenI paryAyanI utpatti, mUlak thAy chhe. (dravyanun mUlyAnkan karatI) dravyanI siddhi -dravya chhe tyAn jaIne
em mAn. dravya chhe enAthI paryAy thAy chhe. e dravya dhruv chhe, dhruvanI sattA tyAn chhe. samajANun
AmAn...? AhA... hA! shun kahyun I...? shun kahyun....? ‘dravya chhe’ em jyAn beThun jene, e dravyathI utpanna
thAy te dravyAntar nathI. anerA dravyathI utpatti ane anerun dravya (A) nathI.
ek paryAy ek paryAy ek, te te samaye thAy... AhA... hA... hA...! ek paryAy sadAy rahe em
nahIn. e kadAchit thAy (eTale) ek pachhI ek thAy-anantI paryAyo pachhI - pachhI (te te samaye
thAy). A nathI sAmbhaLatA shun mAnDI chhe AvI! AhA....! Avo to kevo jain dharam...!! bApu,
mAragaDA judA bhAI...! prabhu badhAnI sattAno svIkAr karI le. tArA dravyano svIkAr thAy, te
dravyamAnthI paryAy thAy. e paryAyathI paryAy na thAy. dravyamAnthI (paryAy) thAy. rAgathI na thAy. parathI
na thAy dravyathI dravyAntar (eTale anya dravyothI na thAy) paN dravyathI paryAyanI utpati thAy, e
dravyAntar nathI. AhA... hA...! samajAy chhe kAI...?
Page 153 of 540
PDF/HTML Page 162 of 549
single page version
paramANu dravyanI e jaDanI (paramANunI) paryAy chhe. A manuShyapaNun utpanna thayun chhe e jaDanI
paryAy chhe. “kAdAchitkapaNAne lIdhe paryAy chhe.” A paryAy (manuShyapaNAnI) em ne em rahe
sadAy rahe em nahIn. AhA... hA...! bahu nAkhyun chhe...! be paramANu (laIne) anant paramANu sudhInA
(skandhanI) utpatti te e (paramANu) dravyathI thAy chhe. AhA... hA..! bIjA AtmAthI nahIn. A
(sharIr chhe manuShyanun) e anant paramANuthI utpanna thayelI A paryAy chhe, e paramANuthI utpanna thayel
chhe. AtmAthI utpanna thayel nahIn.”
jIvanI paryAy kadAchit eTale je samaye jyAn hoy (manuShya, dev, tiryanch, nArakamAn) tyAn thAy em.
kadAchitkano artha kadAchit (chhe). paN (dravyamAn) paryAy to sadAy thAy chhe, paN e paryAy (manuShya,
dev, Adi) te samayanI hoy tyAre (tyAn) thAy chhe em kadAchit (kahyun chhe). AhA.... hA... hA...!
ghaNun samAvyun chhe ghaNun samAvyun prabhu...! ohoho...!
avasthAyI. shun kahe chhe. paryAy chhe I to kadAchit utpanna thAy chhe. ane vastu chhe (dravya) te trikAL chhe.
AhA... hA..! bhAI! Avun hatun tyAn kyAy? kyAy nathI. bIje vepAr dhandhA chhe. AhA... hA..! shun
tattvanI jhIvaNavaTanI sthiti..! AhA..! “dravya to anavadhi” chhe. utpanna thAy te te paryAy chhe,
kadAchit chhe te te samaye utpanna thAtI chhe. e paryAy sadAy utpanna thAy em nathI. AhA... hA...!
em sat paN chhe. Ah... hA....!
‘sat chhe’ evo bhAv dravyanA sattAsvarUp svabhAvano ja banelo – rachAyelo chhe). e svabhAv ne sat
e be judAn nathI. ke A dravyathI sattA-sat utpanna thayelun chhe. em paN nathI. dravyathI sat koI judun chhe
em nathI. jem dravya anAdianant chhe tem ‘sat’ tenI sAthe abhed chhe. AhA... hA..!
Page 154 of 540
PDF/HTML Page 163 of 549
single page version
em nakkI kare chhe);-
सिद्धं तध आगमदो णेच्छदि जो सो हि परसमओ।। ९८।।
सिद्धं तथा आगमतो नेच्छति यः स हि परसमयः।। ९८।।
e siddha chhe Agam thakI, mAne na te parasamay chhe. 98
tene - dhAraN karIne svayamey siddha thayelun varte chhe.
kAL rahenArun) hovAthI utpanna na thAy.
bhAvavALun chhe (- dravyano ‘sat chhe’ evo bhAv dravyanA sattA svarUp svabhAvano ja banelo -
rachAyelo chhe).
----------------------------------------------------------------------
1. anAdinidhan=Adi ane ant rahitta. (je anAdi=anant hoy venI siddhi mATe anya sAdhananI jarUr nathI.
2. kAdAchit koIvAr hoy evun; anitya.
Page 155 of 540
PDF/HTML Page 164 of 549
single page version
(arthAntarapaNun) banatun nathI. ‘AmAn A chhe (arthAt dravyamAn sattA chhe)’ evI pratIti thatI hovAthI
Ashraye (- shA kAraNe) thAy chhe? bhedanA Ashraye thAy chhe (arthAt dravya ane sattAmAn bhed hovAne
kAraNe thAy chhe) Am kahevAmAn Ave to (pUchhIe chhIe ke), kyo bhed? prAdeshik ke
(shAstranun) vachan chhe parantu (ahIn paN e dhyAnamAn rAkhavun ke) A atAdbhAvik bhed ‘ekAnte AmAn
ja)
A Ano guN chhe’ em atAdbhAvik bhed unmagna thAy chhe. parantu jayAre dravya ne dravya prApta
karAvavAmAn Ave (arthAt dravyane dravya prApta kare chhe - pahoche chhe em dravyArthik nayathI jovAmAn
chhe. e rIte bhed nimagna thatAn tenA Ashraye (-kAraNe) thatI pratIti nimagna thAy chhe. te (pratIti)
thaIne rahe chhe, ane jyAre bhed unmagna thAy chhe, te unmagna thatAn tenA Ashraye (- kAraNe) thatI
pratIti unmagna thAy chhe, te (pratIti) unmagna thatAn ayutasiddhatvajanit arthAntarapaNun unmagna thAy chhe,
nathI (athAt samudrathI tarang judun nathI) tem - dravyathI vyatirikat hotun nathI.
----------------------------------------------------------------------
2. sattA = hovApaNun; hayAtI.
3. yutasiddha = joDAIne siddha thayelun; samavAyathI - sanyogathI siddha thayelun (jem lAkaDI ane mANas judAn hovA chhatAn lAkaDInAn yog thI
nathI. lAkaDI ane mANasanI jem sattA ane dravya judAn jovAmAn ja AvatAn nathI. A rIte ‘lAkaDI’ ane ‘lAkaDIvALA’ nI mAphak
‘sattA’ ane ‘satt’ nI bAbatamAn yutasiddhapaNun nathI.)
pa. dravya te guN nathI ane guN te dravya nathI - AvA dravya guNanA bhedane (guN-guNIbhedane) atAdbhAvik bhed (te- paNe nahin hovA
7. nimagna thavun = DUbI javun (gauN thavun).
8. guNavAsanAnA unmeSh = dravyamAn anek guNo hovAnA valaNanun (abhiprAyanun) prAkaTay; guN bhed hovArUp manovalaNanAn