Pravachansar Pravachano-Gujarati (English transliteration). Date: 1-7-1979; Gatha: 112.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 36 of 44

 

Page 452 of 540
PDF/HTML Page 461 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 4pa2
pravachana tA. 1–7–79.
‘pravachanasAr’ TIkA. (kAle thoDI TIkA chAlI hatI Aje pharIne.)
TIkA– “A pramANe yathodit sarva prakAre.” em kahevAmAn Avyun chhe “yathodit sarva prakAre
akalank lakShaNavALun.” nirdoSh jenun lakShaN chhe. “anAdinidhan” A dravya, dravya. chha gneyo chhe. gneyano
adhikAr chhe ne...! I gney chhe- vastu to anAdi anant chhe. anAdi (nidhan)
“A dravya sat–
svabhAvamAn (astitvasvabhAvamAn) utpAd pAme chhe.” AhA... hA! I astitva svabhAv chhe. emAn
utpAd pAme chhe. sat utpAd chhe. em kahIne (kahe chhe ke) bIjo sanyog Avyo, mATe tyAn utpAd-
vilakShaN rIte, viparIt rIte dekhAy chhe em nathI. e dravyanI anvayashaktiomAnthI paryAy AvI chhe
A. paradravyanA sambandhathI AvI nathI. jarI vichAr mAge chhe bhaI A to! vichArano viShay chhe. “A
dravya satsvabhAvamAn (astitvasvabhAvamAn) utpAd pAme chhe.”
(shun kahe chhe?) astitvasvabhAvamAn
utpAd pAme chhe. utpAdavyay (dhrauvya) eno svabhAv chhe emAn utpAd pAme chhe. AhA... hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “dravyano te utpAd, dravyanI abhidheyatA vakhate.” dravyanA mukhya kathan
vakhate, abhidheyatA chhe ne? (teno artha phUTanoTamAn) kahevAyogyapaNun; vivakShA; kathanI. “sadbhAvasambaddha
chhe.”
AtmAmAn ke paramANumAn je samaye anvayashakti je chhe- AtmAnI gnAn, darshan, Anand (Adi)
anvayashaktio, paramANumAn varNa, gandh, ras, sparsha (Adi) anvayashaktio -emAn sadbhAvasambaddha chhe
emAnthI paryAyo utpanna thAy chhe. dravyathI-draShTie joIe to dravya ja kahevAmAn Ave chhe em kahyun ne...!
tyAre paryAyo nahi. AhA...! (“ane paryAyonI abhidheyatA vakhate asadbhAvasambaddha chhe. te spaShTa
samajAvavAmAn Ave chhe–)
(ahInyAn kahe chhe ke) “jyAre dravya ja kahevAmAn Ave chhe– paryAyo nahi, tyAre utpattivinAsh
rahit,” andar, andar shaktio. satnI vastu chhe te sat chhe enI anvay shaktio paN sat chhe.
“yugapad pravartatI” yugapad (eTale) sAthe pravartatI. “dravyanI nipajAvanArI anvayashaktio vaDe.”
A bhAShA badhI evI chhe! vastu chhe AtmA! enA gnAn-darshan-Anand (Adi) anvayashaktio (te)
guN chhe. kAyam rahenArI shaktio guN- (te) anvayashaktio e “vaDe utpattivinAshalakShaNavALI”
e vaDe eTalI vAt tyAn. have
‘utpativinAshalakShaNavALI’ krame pravartatI paryAyonI nipajAvanArI.”
avasthAne nipajAvanArI te te vyatirek vyakitaone pAmatA dravyane sadbhAvasambaddha ja utpAd chhe.”
AhA...! je vastu chhe. emAn anvayashaktio eTale guN chhe. ene sambaddhathI ja tyAn paryAy utpanna thAy
chhe. dravyanun lakSha chhe tey eno anvay chhe, sat chhe enAthI te utpanna thAy chhe. shaktio chhe te utpanna
thAy chhe. samajAy chhe AmAn!

Page 453 of 540
PDF/HTML Page 462 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 4pa3
(kahe chhe) vastu je chhe. emAn anvayashaktio -guNo chhe. anAdianant vastu jem anAdi
anant chhe, em (guNo) anAdi anant chhe. e shaktione avalambIne je vyatirekaparyAyo thAy chhe.
e navI thaI chhe em nahIn. I chhe emAnthI thaI mATe tene sat-sambandh kahevAmAn Ave chhe. AhA..!
vANiyAne Avo vichAr (vAno) vakhat kyAn rahyo! AhA... hA!
“paryAyonI nipajAvanArI te te
vyatirekavyaktione pAmatA dravyane sadbhAvasambaddha ja utpAd chhe.” sadbhAvasambaddhano artha chhe
(phUTanoTamAn) sadbhAvasambaddhahayAtI sAthe sambandhavALo-sankaLAyelo.
[dravyanI vivakShA vakhate, dravyanI
jyAre mukhyatA (karIne) kathan karavAmAn Ave tyAre anvayashaktione mukhya ane
vyatirekashaktione gauN, anvayashaktio eTale AtmAmAn gnAn, darshan, Anand Adi shaktio
trikAL (chhe.)
] enI mukhyatAthI kathan thAy, temAnthI paryAy thAy chhe, I sat, sat chhe temAnthI
(paryAy) thAy chhe tethI satthI I paryAy utpanna thaI em kahevAmAn Ave chhe. (shrotA) shun dravyamAn
paryAyanun banDal vALIne (paDIkun) paDayun chhe? (uttara) I anvayashakti chhe emAnthI Ave chhe.
AtmAmAn anant guNo chhe emAnthI ja Ave chhe I sadbhAvasambaddha kahevAmAn Ave chhe. navI utpanna
thaI em nahIn dravyanI mukhyatAthI. AhA...! AhA...hA! Avun chhe. kriyAkAnD-tethI bichArA (temAn)
chaDI gayA! tattvanI vAt paDI rahI AkhI!
(ahInyAn I kahevA mAge chhe) ke vastumAn paryAy je utpanna thAy chhe. I anvay shaktionA
sambandhathI thAy chhe. hatI te satsambaddhathI thaI chhe. ‘chhe emAnthI thaI chhe’ samajANun kAI? AhA... hA!
ekadam navI paryAy lAge (koI) vilakShaNaparyAy lAge ene koI em mAne ke AvI vilakShaN paryAy
koI sanyog thayo mATe AvI paryAy AvI, to AnhI kahe chhe ke I vAt tArI jUThI chhe. I
anvayashaktinA sambandhathI AvelI chhe mATe sadbhAvasambaddha kahevAmAn Ave chhe. AhA.. hA! Avun badhun
shIkhavun! pAdharun sAmAyik ne poShA ne paDikkamaNA karavA mAnDe, thaI gayun bichArAne! mInDA vaL chhe
ekalA! (dharmanA nAme.) AhA... hA! dharamanI khabar na maLe! lokone bichArAne!
ek jaN (pAsethI) to evun sAmbhaL‌yun. nAm nathI Apato ke A sharIr chhe I A sompavun.
marI gayA pachhI (dAn Ape) I shun tamAre kahevAy I? meDikal kolej (ne sompavun) paN bhaI
ApaNane (tamArA nAm AvaDe nahIn.) jIvatun sompavun paN marI gayA pachhI sompavun. tethI ahIn kAm
Ave chIravAmAn (shikhAu dAkatarane). Ankhyun kADhIne ApavI. (chakShudAn karavun) marI gayA pachhI.
AhA...! A shun paN (gAnDapaN). A sharIr par chhe. Ankhyun par chhe. hun A dau chhun (dehadAn-chakShudAn
karun chhun) e mAnyatA ja mithyAtva chhe.
(shrotA) Ankhyun kADhI ne AndhaLA mANasane (uttara) chaDAve
chhe ne.... khabar chhe ne! chaDAve chhe jotA’ tA ek phere. I Ankh to jaD hoy, paN olAnI
(AndhaLAnI)

Page 454 of 540
PDF/HTML Page 463 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 4pa4
AnkhamAn tej hoy ne-andar AtmA. joDAy jAy andar. I dekhAy em. ane A to kahe sharIr
meDikal (kolejo ne sompI devun ane Ankhyun ya sompI devI. I jANe emAnthI kAI moTo dharam karyo
(em mAne.) AhA..hA! are.. re shun kare chhe jIv! I sharIrane ane ene sambandh enA dravyano, I
sharIrane ane AtmAne sambandh shun chhe? I sharIr hatun kyAn AtmAnun te AtmA tene Ape, ke A
sharIr, marI gayA pachhI A sharIr mArun nahIn tethI (ApI jAun chhun.) te tamAre chIravun hoy to chIrajo
ne Am karajo ne Am karajo. I to jaDanun (paramANunun) hatun. kaI AtmAnun hatun nahIn. I Apyun -men
Apyun I vAt ja jUThI chhe. (jUTho abhiprAy chhe.) (shrotA) shubhabhAv to kharo ne...! shubhabhAv.
(uttara) I shubhabhAv! pAp mithyAtvanun. shubhabhAv (mAne) emAn. AhA...hA! A kAI..
AhA...hA...hA...hA!
ahInyAn to em kahevA mAge chhe. ke tamAm, bAhya sanyogomAn, e vakhate AtmAnI paryAy,
vilakShaN-ekadam navI dekhAy. ke matignAnamAnthI ekadam shrutakevaL thAy. AhA... hA... hA! ane
mithyAtvano nAsh thaIne ekadam kShAyik samakit thAy. kShayopasham thaIne bhale kShAyik thAy. Am
kShAyik! jANe ke AhA... hA! to I chIj thaI I paranA sambandhane laIne chhe emAn? ke nA. enI
anvayashaktio je chhe guNo enA sambandhathI thayelI- satthI thayelI chhe I (paryAyo) AhA... hA!
Avun samajavun paDatun hashe, dharam mATe? jentIbhAI! samajaN vinA na thAy kAI dharam? AhA... hA!
ahInyAn to em kahe chhe prabhu! ke paramANuo (chhe.) paramANumAn paN varNa, gandh, ras, sparsha
anvay shaktio chhe. kAyam rahenArI (anvayashaktio-guNo) emAnthI paryAy thAy chhe te satthI thaI
chhe. koI sanyog Avyo mATe ekadam dhoLInI pILI thaI, pILInI kALI thaI em nathI. I avasthA
(o) anvayashaktinA sambaddhathI thayelI chhe. ‘chhe te thaI chhe’ AhA...! samajANun kAI? em tArA
tattvanI (AtmAnI) andar, bhagavAn AtmAmAn, gnAn-darshan-anant anant anant atIndriy gambhIr
shaktiono bhanDAr prabhu! enA sambaddhamAnthI thayelI paryAy ‘te chhe te thaI chhe’ em kahevAmAn Ave chhe.
chhe emAn juo! (pAThamAn)
“sadbhAvasambaddha ja utpAd chhe.” AhA..! sadbhAvasambaddha ja utpAd chhe. ‘chhe
e bhAv te utpAd chhe’ chhe emAnthI thayun mATe sadbhAv utpAd chhe.’ AhA... hA! mUL tattvanI khabar
na maLe eTale paryAyamAn Am-ekadam navun lAge. jANe k ksanyog Avyo mATe navun thayun e moTI
bhramaNA-mithyAtva chhe em kahe chhe. paranI hAre kAI sambandh chhe ja nahIn. emAnthI sat-vastu chhe-
shaktio chhe (anvay) enA sambandhamAnthI AvelI vastu chhe. mATe sadbhAv sambaddha sat chhe te AvI
chhe. ‘hatI te thaI chhe’ AhA... hA! samajAy chhe AmAn? tethI to haLave-haLave kahevAy, vANiyAno
dhandho bIjo, A vichAr mAge chhe. AhA... hA.. hA!

Page 455 of 540
PDF/HTML Page 464 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 4pap
satnI paryAy, satnA anvayathI thaI em kahevAy, dravyanI mukhyatAthI. ane I paryAy no’ tI ne
thaI ethI asat utpanna thaI em paN kahevAy. AhAhA... hA! ‘emAn chhe’ emAnthI thaI, ethI ‘chhe
te thaI’ em kahevAy. anvayashaktine sambaddhane laIne. guNane laIne. ane pahelI nahotI ne thaI,
paryAyadraShTithI juo, vastuta nahotI ne thaI chhe. eno sambandh anvay hAre no rahyo. I to AnhI
paryAyane ja (mAtra) joIe to e paryAy nahotI ane thaI e asadutpAd, paryAy-draShTithI kahevAmAn
Ave chhe. dravyadraShTithI anvayashakti (o) nA sambaddhamAnthI utpanna thaI mATe te ‘chhatI AvI chhe’ ‘chhe
te AvI chhe’, hatI te AvI chhe’ hatI te thaI chhe’ AhA... hA!
(shrotA) AmAn kAI samajANun
nahIn... (uttara) he? ko’ AmAn samajAtun nathI e... devIlAlajI! AhA... hA! vastu to vastu chhe.
have vastumAn dravya-guN ne paryAy traN chhe. paranI hAre kAI sambandh nahIn. vastu chhe AtmA, paramANu-
paramANu chhe ene ek kor rAkho, atyAre AtmAnI (vAt) laIe. AtmA vastu chhe temAn traN
prakAr-ke dravya, guN ne paryAy (e traN prakAr chhe.) have e dravyanI sAthe anvayashaktio -guN je
rahel chhe. anvay chhe I. (eTale) sAthe rahenArA. chhechhechhechhechhechhechhe. have emAnthI thayelI paryAy - I
anvayamAnthI thayelI paryAy mATe te chhatImAnthI thayelI paryAy em kahevAmAn Ave chhe. ‘hatI te thaI’
‘chhe te thaI’ AhA...! ko’ chetanajI bhaI A pravachanasAr chhe! ghaNA vakhate vanchAy chhe. chAr varas
pahelAn (vanchAyun hatun.) AhA... hA!
ahInyAn to paryAy utpanna thAy chhe. thAy chhe enA be prakAr. antarangamAn anvay (rUp) je
shaktio chhe. vastu anvay chhe ane shaktio (paN) anvay chhe. anvay eTale kAyam rahenArI.
chhechhechhechhechhe. I chhechhechhe emAnthI thaI, ene dravyadraShTie kahevun hoy tyAre chhe emAnthI thaI, hatI emAnthI
thaI, ethI (sadbhAvasambaddha) kahevAmAn Ave chhe. ko’ A to samajAy chhe ke nahIn? parane laIne nahIn.
parano sanyog ekadam Avyo ne thaI (chhatAn) parane laIne nahIn. draShTAnta- ke jem AtmAmAn matignAn
chhe ane ekadam bIje samaye kevaLagnAn thayun, have kevaLagnAn je thayun e anvayashaktionA sambaddhe thayun
eTale chhatun te thayun chhe. andar-andar anvayashaktinA sambaddhe thayun mATe chhatun te thayun chhe kevaLagnAn e
sadbhAvasambaddha (chhe.) sadbhAvasambaddha utpAd chhe. AhA... hA! hIrAbhAI nathI? gayA kyAy gayA?
(shrotA) rAjakoT gayA chhe. (uttara) rAjakoT? ThIk!
(ahInyAn kahe chhe ke) “suvarNanI jem”. te A pramANe jyAre suvarNa ja kahevAmAn Ave
chhe.” sonun ja kahevAmAn Ave chhe. “–bAjubandh vagere paryAyo nahi” . kunDaL, kaDAn Adi paryAyo nahIn.
“tyAre suvarNa jeTalun TakanArI.” tyAre sonA jeTalun TakanArI “yugapad pravartatI” anvay
(shaktio) ho andar.
“suvarNanI nipajAvanArI anvayashakti.” eTale guN-sonAnA guNo -
anvayashaktio. e anvayashaktio “vaDe, bAjubandh vagere paryAyo jeTalun TakanArI” krame pravartatI
bAjubandh vagere paryAyonI nipajAvanArI te te

Page 456 of 540
PDF/HTML Page 465 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 4pa6
vyatirekavyakitaono paryAyone pAmatA suvarNane sadbhAvasambaddha ja utpAd chhe.” sonAmAn hatI te
paryAy AvI. AhA... hA! sonAmAn anvayashaktio hatI, ‘kAyam rahenArI hatI’, emAnthI I
bAjubandhanI paryAy AvI em dravyadraShTithI-dravyanI mukhyatAthI ene (sadbhAvasambaddha ja utpAd)
kahevAmAn Ave chhe. AhA.. hA... hA! ko’ samajAy chhe ke nahIn?
(shrotA) koI ‘hA pADatun nathI...
(uttara) hA pADe to... I kevI rIte? pUchhe to... (paN) A sAdI bhAShA to chhe!
(kahe chhe) vastu chhe. AtmA vastu chhe. ane vastu chhe to temAn vaselI anvayashaktio chhe.
gnAn-darshan Adi. have jo anvayashaktimAnthI kevaLagnAn thayun. mati (gnAn) mAnthI ekadam kevaL
(gnAn) thayun. to kahe chhe ke kevaLagnAnanIy paryAy, I anvayashakti (je) sadbhAvasambaddha chhe. tenA
sambaddhe thaI mATe ‘chhe te thaI chhe’ emAn ‘hatI te thaI chhe’ hatImAnthI AvI chhe’ chhatImAnthI chhatI thaI
chhe’ AhA... hA... hA... hA! samajANun kAI? ‘suvarNano dAkhalo dIdho ne...! suvarNamAn enI pILAsh,
chIkAsh, vajan Adi anvayashaktio paDI chhe. emAnthI I bAjubandh Adi paryAyo thaI. bAjubandh
Adi eTale kaDAn, vInTI (vagere) e suvarNamAn anvayashaktio chhe emAnthI I paryAyo thaI chhe. koI
hathoDo, eraN ke (kArIgare) ghaDI (eTale thaI) em nahIn em kahe chhe. AhA... hA! samajANun kAI?
ahInyAn to hajI dravyanIy mukhyatAthI kathan Ave chhe. paryAyanI mukhyatAthI Avashe tyAre em Avashe.
I paryAy paN dravyanI ja chhe, dravya ja chhe. dravya, paryAyarUp chhe. I paryAy chhe te jem dravya chhe
anvayashakti (o) thI prApta thaI mATe I paN dravya chhe. paryAy paN dravya chhe. jem dravya chhe te paryAy
chhe tem paryAy chhe te dravya chhe. AhA... hA! vItarAg mArag bahu jhINo bApu! tattvagnAnanI draShTi vinA,
tattvano vAstavik bhAv andar shun chhe? enun gnAn thayA vinA kyAn ene aTake chhe ne kyAn chhUTe chhe
enI ene khabarun nathI. AhA... hA!
ahInyAn kahe chhe ke AtmAmAn je sadbhAvasambaddha chhe, anvayashaktio vaDe- chhe andar? suvarNanI
anvayashakti (o) je pILAsh, chIkAsh Adi, emAnthI bAjubandh vagere- kaDAn-kunDaL paryAyo jeTalun
TakanArI-paryAy jeTalun, krame pravartatI
“bAjubandh vagere paryAyonI nipajAvanArI te te vyatirek”.
vyatirek eTale judI judI paryAyone “vyakitaone” judI judI paryAyone “pAmatA suvarNane
sadbhAvasambaddha ja utpAd chhe.”
chhe evun utpanna thayun chhe’ evo -evo sambandh chhe. ko’ devIlAlajI!
chImanabhAI! samajANun ke nahi AmAn?
(shrotA) prAptanI prApti chhe... (uttara) chhe emAnthI Ave chhe.
‘chhe’ (emAnthI Ave chhe) I ahInyAn atyAre (vAt kahevI chhe) pachhI bIjI (vAt) kaheshe... AhA...!
I dravyanun svarUp ja I chhe. ene tun bIjI -bIjI chIj kahI de ke A amuk paryAy AvI ekadam,
mATe koI bIjAne laIne ne bIjI chIj chhe, bIjun dravya chhe em nahIn. AhA... hA!
(shrotA) bIjAne
laIne thaI nathI. e vAt ja barAbar chhe...! (uttara) I sATu to kahevun chhe ahInyAn..! ‘ke ekadam’!
(paryAyo badale chhe.) sonAmAn anvayashaktio chhe-pILAsh, chIkAsh,

Page 457 of 540
PDF/HTML Page 466 of 549
single page version

gAthA 111 pravachanasAr pravachano 4pa7
vajan (Adi) chhe. temAnthI kaDAnnI, kunDaLanI paryAyo thaI, te kaDAnnI-kunDaLanI paryAy hathoDAthI ne
eraNathI ne sonIthI (kadI thAy) nahIn, I em nathI kIdhun (enAthI te paryAyo thaI nathI) paN
ahInyA to AnAthI (sonAthI) A Am thaI chhe e asti siddha karavun chhe. AhA... hA! vANiyAne
vakhat maLe nahI. ane vakhat maLe to A sansAramAn...! AhA..! pustako Ape chhe (paN) pustako
vAnchatA nathI mALA... ke A shun kahe chhe? vAnch to kharo! I vAnche to ardho kalAk vAnchene... kahe ke...!
ahInyAn Ave chhe keTalI’ ka bAIyun! I pustak paDayun hoy I laI, be miniT vAnchI ne ek sUtra
vAnche! I vAnchyun kahevAy! AhA... hA... hA!
are! bApu mArag judA bhAI! ahInyAn to dravyanI paryAyanA be prakAr pADavA chhe. ek to
satsambandhe pragaTI chhe mATe sat hatI te thaI. ek vAt kIdhI. (bIjI vAt have.)
(ahInyAn kahe chhe ke) “ane jyAre paryAyo ja kahevAmAn Ave chhe.” ane jayAre (paryAyo) ja
kahyun. olAmAn shun hatun? “jyAre dravya ja kahevAmAn Ave chhe.” em hatun. peregrAphano pahelo shabda!
AhA... hA! bIjA peregrAphano pahelo shabda (vAkya chhe.)
“jyAre dravya ja kahevAmAn Ave chhe – paryAyo
nahi.” ane ahInyAn (kahyun chhe) “jyAre paryAyo ja kahevAmAn Ave chhe– dravya nahi.” AhA...! “tyAre
utpatti–vinAsh jemanun lakShaN chhe paryAyanun (lakShaN utpatti vinAsh chhe.) “evI, krame pravartatI.”
krame-krame pravarte chhe A krame pravartatI, kramabaddha AvI gayun ke nahIn? (Avyun) AhA... hA! are! bhAI,
Avo vakhat kyAre maLe! mAnD mANas (thayo) nIkaLavAno vakhat Ave, e vakhate baphamamAn bapham
kADhI nAkhe! are I pAchho nigodamAn jAy, mithyAtvanA jore! AhA... hA.. hA! kundakundAchArya to em
kahe ek vastrano TukaDo rAkhIne munipaNun mAnashe, manAvashe AhA... hA! prabhu eNe nave tattvano
virodh karyo chhe. I nigodamAn jAshe. AhA...! I, I shun kahevAy? (shrotA) kAkaDInA chor ne...
(uttara) kAkaDInA chorane dyo phAnso! em hashe? em nathI bhAI! eNe tattvano pUro- pUro virodh
karyo chhe. tattvano pUro virodh karyo chhe. AhA... hA! ek paN vastrano TUkaDo rAkhIne (potAne) muni
mAne, manAve, mAnatAne guru jANe nigodamAnthI kIdho chhe bApA! kem ke I rAgano TukaDo- (vastra) no
TukaDo rAkhyo chhe mATe rAg chhe, tIvra rAg chhe tyAn munipaNun hoy nahIn. vastra rAkhavAno bhAv chhe tyAn
tIvra rAg chhe, tene munipaNun hoy nahi. tyAn munipaNun nathI ne munipaNun manAve chhe AhA... hA! sAdhune
kusAdhu mAne kusAdhune sAdhu mAne-pachIs mithyAtva kahevAmAn AvyA chhe ne..! vichAr kyAn chhe? potAnA
sampradAyamAn mAnelo sAdhu! are! je nArAyaN ‘AhAradAn’.
(ahInyAn kahe chhe ke) “ane jyAre paryAyo ja kahevAmAn Ave chhe– dravya nahi, tyAre
utpattivinAsh jemanun lakShaN chhe” paryAyonun “evI krame pravartatI.” krame pravartanArI paryAyo.

Page 458 of 540
PDF/HTML Page 467 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 4pa8
(I) “paryAyonI nipajAvanArI te te vyatirekavyakitao paryAyonI nipajAvanArI judI judI -
vyatirek vyakitao “vaDe” vyatirek judI-judI vyakitao “vaDe” “utpattivinAsh rahit” anvay
(shaktio) “yugapad pravartatI dravyanI nipajAvanArI anvayashaktione pAmatA dravyane
asadbhAvasambaddha ja utpAd chhe.”
je anvayashaktiovALun dravya chhe. paryAyanI draShTie jotAn I
asadbhAvasambaddha chhe. ‘nahotI ne thaI chhe.’ anvayashaktinA sambaddha vinA ‘nahotI ne thaI chhe’ AhA...
hA! samajAy chhe?
(kahe chhe) “dravyanI nipajAvanArI anvayashaktio pAmatA dravyane asadbhAvasambaddha ja
utpAd chhe” je nahotI ne thaI chhe’ paryAyadraShTie paryAy nahotI ne paryAy utpanna thaI, chhatAn te paryAy
dravya chhe. e paryAy dravyathI judI chhe em nahi. paryAy judI-judI bhinna bhinna thaI chhatAn te dravyathI
thaIne te dravya chhe. AhA... hA! nyAn paryAy bhinna bhinna chhe mATe bIjun dravya chhe ane bIjA dravyane
kAraNe bhinna bhinna thaI chhe (em nathI). samajANun kAI? pahelAn to sadbhAvasambaddha kIdho! (eTale)
‘chhe’ emAnthI thaI’ paN ‘nathImAnthI thaI’ mATe ko’ ka nA sambandhe thaI em’ nathI. I to
paryAyadraShTie jotAn mukhyapaNe jyAre joIe ke anvayamAn je hatun te Avyun em na jotAn (‘je nathI
te thaI’ em paryAyathI jotAn asadbhAvasambaddha kahevAmAn Avyo chhe).
(kahe chhe ke) tattvanun je svarUp (chhe) ethI (koI) ochhun, adhik ke viparIt mAnyatA kare
to I mithyAtvane pAme chhe. tethI mithyAtva, satyane asatya (paNe) sthApe chhe. ethI mithyAtvanA phaL
mAn-asatyanA (phaLamAn) chorAshInA avatAr chhe. AhA... hA! ane satyanA phaLamAn kevaLagnAn ne mokSha
chhe! AhA... hA! eTale ke je andar shakti hatI ene sambaddhe paryAy thaI mATe asadbhAvasambaddha - ‘chhe
te thaI’ e paN sat. ane ‘nahotI ne thaI, ekadam nahotI ne thaI, ekadam nahotI ne thaI’ mATe
te paradravyathI thaI em nathI. e (asadbhAvasambaddha paryAy) paN anvayanA sambaddhamAn rahIne anerI
(anerI) paryAy thaI chhe. AhA.. hA! samajANun kAI? e navI thaI (mATe) anvayano sambandh chhUTI
gayo chhe em nathI. phakta ‘nahotI ne thaI’ I apekShAe e paryAyane asadsambandh kahevAmAn Ave chhe.
AhA... hA! chhe? (pAThamAn) “suvarNanIy jem ja.” te A pramANe jyAre bAjubandh vagere paryAyo.”
kaDAn-kunDaL vagere paryAyo
“ja kahevAmAn Ave chhe suvarNa nahi.” paryAyane kahevAmAn Ave sonAne nahi.
tyAre bAjubandh vagere paryAyo jeTalun.” e kunDaL-kaDAn jeTalo kAL rahe teTalun “TakanArI”
teTalun TakanArI “krame pravartatI” ek pachhI ek thatI- kramabaddhapaNe ek pachhI ek thatI (eTale
krame) “pravartatI bAjubandh vagere paryAyonI nipajAvanArI te te vyatirek–vyakitao.” bhinna
bhinna pragaTatAo “vaDe suvarNa jeTalun TakanArI.” AhA... hA! “yugapad pravartatI, suvarNanI
nipajAvanArI anvayashaktione pAmatA suvarNane asadbhAvayukta ja utpAd

Page 459 of 540
PDF/HTML Page 468 of 549
single page version

gAthA 111 pravachanasAr pravachano 4pa9
chhe.” AhA... hA... hA! joyun? asadbhAvayukta utpAd (kahyo) paN anvayashaktionI sAthe sambaddha
to chhe ja. adhdharathI nathI. samajANun kAI? paN paryAyadraShTinI mukhyatAne jotAn ‘nahotI ne thaI’ em
kahevAmAn Ave chhe. AhA...! paN thaI chhe I to anvayasambaddhe to chhe ja. paryAy dravyanI ja chhe. I
dravyanA sambaddhe ja thaI chhe. I paryAy dravyanI chhe ne paryAy dravya chhe. I dravya chhe I pote paryAy chhe.
AhA... hA... hA! AvI vAtun chhe! A to ekaso ne agiyAr gAthA!!
“asadbhAvayukta ja utpAd
chhe.” joyun ne? jor to tyAn chhe.
(kahe chhe) ‘I nahotI ne thaI’ e paN barAbar chhe ane ‘hatI ne thaI’ e paN barAbar chhe.
AhA... hA! anvayashaktio hatI te pariNamI chhe. ane pahelI nahotI ne pariNamI chhe mATe
asadutpAd kahevAmAn Ave chhe. chhatAn I paryAyane paN anvayashaktio sAthe sambandh to chhe. sambaddha
chhUTIne adhdharathI thaI chhe em nahIn. AhA... hA! samajANun kAI?
(kahe chhe ke) samajAy eTalun samajavun bApu! A to vItarAgano mArag! mahA gambhIr chhe!
traN lokanA nAth! AhA... hA! ek dravyamAn anantI shaktio chhe bApu! ek dravya bhale angUlanA
asankhyamAn bhAgamAn paramANu rahyun paN enI shaktio anant... anant... anant... anant... e shun chhe?
ane e shakti je anvay chhe tenIy shaktiomAnthI je paryAyo thaI ‘je hatI te thaI’ e apekShAe
ene sadbhAv sambandh chhe. ane enI paryAyanI mukhyatAthI jayAre kahevun hoy tyAre pahelI nahotI ne
thaI’ e asadsambandh em’ kahevAmAn Ave chhe. chhatAn ‘nahotI ne thaI’ em kahevAmAn Ave chhe te
anvayanA sambandhamAn to chhe ja te. paN mukhyapaNe ‘nahotI ne thaI’ em kahevAmAn Ave chhe. AhA...
hA! Avun dharam karavAmAn shun kAm hashe enun? kahe chhe dharam (te shun chhe) dharamanI paryAy je chhe.
AhA...! dharamanI paryAy je chhe. I shun chhe? e kyAthi AvI? koI rAganI kriyA karI-dayA- dAnanI
emAnthI AvI? emAn hatI? dayA-dAn-vrat-bhaktinA pariNAm karyA emAnthI (dharamanI) paryAy
AvI? emAn (A shAntinI) paryAy chhe? anvayamAn chhe. anvayamAn shaktirUp chhe, mATe Ave chhe.
AhA... hA! ane ‘nahotI ne AvI’ (em asadparyAy) kahevAy chhe paryAyanI mukhyatAthI paN ene
sambandh to anvay (shaktio) no chhe ja. gauNapaNe. I ‘nahotI ne thaI’ e apekShAe asadparyAy
(kahevAy chhe.) paN ‘nahotI ne thaI’ mATe koI sanyog AvyA, mATe nahotI ne thaI ekadam -em
nathI. AhA...hA! satno sambandh ne satno asambandh-emAn ne emAn samAI jAy chhe. samajANun kAI?
[have, paryAyonI abhidheyatA vakhate paN, asat–utpAdamAn paryAyonI nipajAvanArI te te
vyatirek vyakitao yugapadvRutti pAmIne anvayashaktipaNAne pAmatI thakI paryAyone kare chhe
(paryAyonI vivakShA vakhate paN, vyatirekavyakitao
anvayashaktirUp banatI thakI paryAyone dravyarUp
kare chhe.)
]

Page 460 of 540
PDF/HTML Page 469 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 460
(ahInyAn kahe chhe ke) “jem bAjubandh vagere paryAyonI nipajAvanArI te te
vyatirekavyakitao yugapadpravRutti pAmIne anvayashaktipaNAne pAmatI thakI bAjubandh vagere
paryAyone suvarNa kare chhe.” tem. dravyanI abhidheyatA vakhate paN, sat–utpAdamAn dravyanI
nipajAvanArI anvayashaktio kramapravRutti pAmIne te te vyatirekapaNAne pAmatI thakI dravyane paryAyo
(–paryAyorUp) kare chhe.”
dravyane paryAyorUp kare chhe. thoDun vAnchavun joIe, vichAravun joraIe. emane em
adhdharathI hAle em nahIn hAle! AhA... hA! A emane em anAdi-agnAn to hAlyun chhe! AhA...
hA! vastunI sthiti je chhe emAnthI kaIpaN ochhun, adhik, viparIt (mAne.) paranA sambandhe (kArya)
thAy. e jo kaI thaI jAy to I viparItadraShTi chhe I. AhA.. hA! (paryAy) ‘nahotI ne thaI’ mATe
paranA lakShe ne paranA sambandhe thaI- ekadam kevaL (gnAn) thAy, ekadam kShAyik samakit thAy, ekadam
mati-shrutagnAn, jhaLahaL jyoti prabhu! chaitanya pragaTe, e sambaddha nahoto ne pahelo thayo, e to
paryAyanI mukhyatAthI kahevAmAn Ave chhe. bAkI enI paryAyanI sAthe, anvayanI sAthe sambaddha gauN-paNe
chhe. AhA... hA! ane jyAre anvayanA sambaddhathI jyAre sadsambaddhaparyAy thaI jayAre em kahIe to
anvay chhe emAnthI ja e AvI chhe. ene sadsambaddha paryAy (ahInyAn) kahevAmAn Ave chhe. ahA...
hA... hA! have AvI vAtun! enA chopaDAmAn Ave nahIn, dukAnamAn (Ave nahIn.) apAsare jAy to ya
sAmbhaLavA maLe nahIn. derAsar jAy to ya sAmbhaLe nahIn. AhA...! AvI vAtun chhe bApu! jhINI bahu
bhAI! shun thAy?
dIpachandajI kahI gayA chhe. (temaNe) ek ‘adhyAtmapanchasangrah’ shAstra banAvyun chhe. emAn kahI
gayA chhe ke hun joun chhun to Agam pramANe shraddhA koInI dekhAtI nathI. kAraN ke ene Agam shun kahe chhe
enI ene khabarun nathI. moDhe kahIe to sAmbhaLatA nathI. paN I to ekAnt chhe-ekAnt chhe em
ekAnt kahIne (tattvanI vAtane) uDADI dye. (tethI) A lakhI jAun chhun em kahIne AmAn lakhyun chhe.
‘panchasangrah’ adhyAtmanun (shAstra) emAn lakhI gayA chhe. lakhI jAun chhun bApu! mAragaDA koI judA chhe!
AhA... hA! samyagdarshananI paryAy, e anvay andar darshan-shraddhAguN chhe enA sambanddha ‘chhe emAnthI
AvI chhe’ e dravyadraShTine mukhya karatAn em kahevAy. (ane) paryAyane mukhya karIne (kahIe to paN)
anvay ne guN to rAkhavA ja te-abhAv chhe em bilakul nahIn. e paryAyanI mukhyatAthI (kahIe
tyAre) mithyAtva gayun, samakit thayun I paryAy asad thaI ‘nahotI ne thaI’ (samakitanI paryAy)
em kahevAmAn Ave chhe. AhA... hA... hA! ane emey kahevAmAn Ave chhe ke mithyAtva chhe e upAdAn
chhe. ane samakit chhe te upAdAy chhe eTale ke mithyAtva chhe teno kShay thAy chhe tyAre samakitanI
paryAyanI utpatti thAy chhe em eno (upAdAn-upAdey) no artha chhe. AhA... hA! AkarI vAtun bahu
bApu! lokone kaI kAne paDI nathI! emane em AndhaLe AndhaLA, jagat chAlyun jAy chhe. tattva je chhe
andar AtmA! anant-anant guNano gambhIr sAgar! enI paryAy je thAy-avasthA te avasthA chhatI

Page 461 of 540
PDF/HTML Page 470 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 461
thAy chhe. ‘chhe te thAy chhe’ chhatI thAyachhe’ AhA..! e dravyatAnI mukhyatAthI kahIe tyAre em chhe.
paryAyanI mukhyatAthI kahIe tyAre achhatI thAy chhe ‘nahotI ne thaI’ chhatAn gauNapaNe anvayano sambandh
to chhe ene. adhdharathI Am ne Am thaI chhe (em chhe nahIn.) samajANun kAI? AhA... hA! AvI
vAtun chhe have! thayun ne? (spaShTIkaraN) “dravyane paryAyo (–paryAyorUp) kare chhe.”
(ahInyAn kahe chhe ke) “jem suvarNanI nipajAvanArI anvayashaktio kramapravRutti pAmIne te
te vyatirekavyaktipaNAne pAmatI thakI suvarNane bAjubandh Adi paryAyamAtra (–paryAyamAtrarUp) kare chhe
tem.”
AhA... hA! I paryAy suvarNane kare chhe ne suvarNa paryAyane kare chhe. AhA... hA... hA... hA! e
suvarNanI paryAy je chhe, tethI suvarNanI siddhi thAy chhe kahe chhe. ane suvarNanI siddhi chhe tenAthI paryAyanI
siddhi thAy chhe- AhA...hA! koI paradravya chhe mATe (suvarNanA) paryAyanI siddhi thAy chhe- paryAyanI
siddhi thAy chhe navI ekadam (bAjubandh vInTI, vInTImAnthI kaDAn) ethI paradravyano sambandh chhe tethI thAy chhe
em nathI. devIlAlajI! AhA... hA!
(shrotA) bhagavAnanA samavasaraNamAn AvatA AndhaLA ya dekhatA
thaI jAy? (uttara) AhA...hA! mithyAdraShTi paDayA chhe nyAn. anantavAr samosaraNamAn gayo chhe.
anantavAr sAmbhaL‌yun chhe. paN andar paryAy chhatI, chhatAn dravyamAn chhatI paDI chhe- shaktio ne shaktivAn
par draShTi na gaI. AhA...hA! shaktivAn ne shaktivALo ne shakti chhe anant-anantaguNano sAgar
gambhIr prabhu! e par draShTi na gaI-bhagavAnanA samosaraNamAn (bhagavAnane) anantavAr sAmbhaL‌yA.
bhagavAnanI AratI anantavAr utArI. AhA...hA! maNiratananA dIvA! hIrAnA thAL! kalpavRukShanA
phUl- laI bhagavAnanI AratI utArI emAn shun vaL‌yun anantavAr utArI I to rAg chhe! AhA...! e
kaI dharam nathI. AhA...hA...hA!
ahInyAn to kahe chhe ke paryAyanI utpatti bhale rAganI thaI. to paN andar shaktinIy yogyatA
to hatI, e yogyatA vinA thatI nathI. parane laIne thaI nathI em siddha karavun chhe. AhA... vAh!
AhA... hA!
“mATe dravyArthik kathanathI sat–utpAd chhe; shun kIdhun? ‘dravyArthik’ shun sAmbhaL‌yun na hoy
keTalAke to. vANiyAmAn janam thayo ne janmIne...! ‘dravyArthik’ eTaleshun? (tenI khabar na maLe!)
dravyArthik eTale je vastu chhe- dravya chhe. enA- dravyanA prayojanavALI je draShTi chhe e dravyArthik draShTi
kahevAy chhe. AhA... hA! AndhaLe-AndhaLun hAlyun! A bAju dekhanAr ne (ek) AndhaLo hato. Ave chhe
(padamAn) ‘andhoandh palAy’ AndhaLo chhun ke dekhanAr vichArey karato nathI. ke shun paN. samyagdarshan shun
chhe? ane dharamanI sharUAt thAy tyAre shun thAy? ane kem thAy? AhA... hA! tenI sharUAt thavA
dravyamAn chhatI shakti paDI chhe. ethI tene dravyanI draShTi thatAn tene samakit thAy chhe. samajANun kAI?
AhA.. hA! dravyamAn shraddhA nAmanI shakti to anAdi anvay paDI chhe. ane e shaktino dharanAr
bhagavAn (AtmA) e paN anvayasvabhAv chhe. AhA... hA! paN enA upar draShTi dIdhI nahIn
jemAnthI

Page 462 of 540
PDF/HTML Page 471 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 462
paryAy Ave chhe- thAy chhe tenA upar draShTi ApI nahIn. Am-Am draShTine-bhagavAnane sAmbhaLI ne
thAshe ne...! AhA... hA! ane navI paryAy thaI, ene to mukhyapaNe paryAy ‘nahotI ne thaI’ em
kahyun. gauNapaNe to eney anvayano sambandh chhe. samajAy chhe kAI...? AhA... hA! shun shailI!! gajab
shailI chhe!!!
(kahe chhe sadguru ke) tane jo dharmanI paryAy pragaT karavAnI hoy. to I pragaT thavAnI te
kyAthi (thashe) kaI adhdharathI te thashe? adhdharathI thashe. AkAshamAn phUl (UgatA) nathI, te phUl thaI
jashe adhdhar! I chhe andar bApu! AhA..! anvay nAm kAyam rahenArun dravya chhe. temAn anvay-kAyam
rahenArA guNo-shaktio chhe. AhA... hA... hA! chhe’ ... enI pratIti karatAn paryAy thAy chhe. chhe’
Akhun-dravya Akhun, tenI pratIti-tenun gnAn karatAn te paryAy nirmaL thAy chhe. AhA.. hA! ane tene
paryAyathI juo ke ‘no’ tI ne thaI’ to paN te anvay trikAL chhe eno gauNapaNe sambaddha to chhe ja.
emAnthI samakitadarshan thAy chhe. AhA... hA! ko’ praviNabhAI! AmAn kyAn! loDhAnA vepAramAn Avun
sAmbhaL‌yun chhe kedI’ koIe? AhA... hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “mATe dravyArthik kathanathI sat–utpAd chhe” eTale chhe’ ... emAnthI Ave
chhe. (ane) “paryAyArthik kathanathI asat–utpAd chhe” te vAt anavagh (nirdoSh, abAdhya) chhe.” e
bey rIte nirdoSh ne abAdhya chhe. AhA... hA! chhe? (pAThamAn) have emAn panDitajIe sahelun karI nAkhyun
chhe. sAdI bhAShAmAn. (bhAvArtha.) “je pahelA hayAt hoy tenI ja utpattine sat –utpAd kahe chhe.” A
sAdI bhAShA karI nAkhI. je.. pahelAn... hayAt... satA ‘chhatI chIj hoy’ tenI ja utpatine sat-utpAd
kahe chhe. “ane je pahelAn hayAt na hoy tenI utpatine asat–utpAd kahe chhe.” jayAre paryAyone
gauN karIne”
gauN karIne hon? dravyanun mukhyapaNe kathan karavAmAn Ave chhe, tyAre to je hayAt hatun te
ja utpannathAy (chhe) ”
hayAt hatun te utpanna thAy. “kAraN ke dravya to traNe kAL hayAt chhe.” tethI
dravyArthik nayathI
dravyArthikanay eTale vastunA prayojananI draShTie kahIe to “dravyane sat–utpAd chhe.
dravyane satutpAd chhe eTale ‘chhe’ te utpanna thAy chhe. e dravyamAn chhe te paryAyamAn Ave chhe. AhA... hA!
bhAShA to samajAy evI chhe paN have ene (ruchithI sAmbhaLavun joIe) koI dI’ sAmbhaL‌yun no’ hoy
ne... namo arihantANan... namo arihantANan... namo arihantANan... michchhAmi paDikakamANi IriyA-
vihiyA-tassa uttarI michchhAmi.. karIne jAv thaI gaI sAmAyik! AhA.. hA! prabhu! vItarAgano
mArag! ane tun ja moTo prabhu chho! prabhu? AhA..! hA! tArI moTapano pAr nathI nAth!! tArAmAn
eTalA guNo!! eTalA guNo bharyA chhe!!! ke eno jo sambandh kar, to paryAy andaramAnthI utpanna thayA
vinA rahe nahIn. ene sat-utpAd kahe chhe. AhA.. hA.. hA! mukhyapaNe. ane gauNapaNe (A ane)
paryAyane mukhyapaNe kahIe je nahotI ne thaI tyAre tene (A) paryAyane anvay sAthe chhe.

Page 463 of 540
PDF/HTML Page 472 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 463
gauNapaNe. (te paryAyane asat-utpAd kIdho.) samajAy chhe kAI? AhA...hA...hA! Avo kalAk jAy
have emAn ghare pUchhe ke shun tame sAmbhaL‌yun? AhA...hA...hA! (shrotA) eTale to ame ghere chopaDI
ughADatA nathI...! (uttara) ughADatA nathI! (mukta... hAsya) ahahAhA! AhA... hA!
pravachanasAr!! bhagavAnanI divyadhvanino pokAr chhe. traNalokanA nAthanI divyadhvani! avAj...
OM kAradhvani sUnI, artha gaNadhar vichArai. bhagavAnane’ kAr nIkaLe, AvI vANI na hoy enI, kAraN
ke abhedasparshI thaI gaI, kevaLagnAn pUraN!! ene vANI abhed nirakSharIvANI hoy chhe. OMkAr dhvani
sUni artha gaNadhar vichArai. rachI Agam upadesh- e vANImAnthI (gaNadhar) Agam rache ane upadeshe.
(sAmbhaLIne) ‘sanshay bhavI jIv nivArai.’ je pAtra jIv hoy I sanshayane nivAre. AhA...hA...hA!
banArasIdAsanA vachan chhe. banArasIdAsanun chhe. ‘banArasI vilAs’ chhe ne...? AhA...hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “tyAre to je hayAt hatun te ja utpanna thAy chhe. (kAraN ke dravya to traNe
kALe hayAt chhe); tethI dravyArthik nayathI to dravyane sat–utpAd chhe.” AhA... hA! (have asat-utpAd
kahe chhe.)
“ane jayAre dravyane gauN karIne paryAyonun mukhyapaNe kathan karavAmAn Ave chhe, tyAre je
hayAt nahotun te utpanna thAy chhe.” AhA... hA! (asat) paryAyanI (vAt chhe.) hayAt nahotun te
utpanna thAy chhe. (eTale) paryAyanI pahelI I nahotI. anvayapaNe guN (trikAL) chhe. “kAraN ke
vartamAn paryAy bhUtakALe hayAt nahoto.”
vartamAn paryAy gayAkALamAn-bhUtakALamAn nahotI. “tethI
paryAyArthik nayathI dravyane asat–utpAd chhe.”
(ene asat-utpAd kahevAmAn Ave chhe.)
(vaLI) “ahIn e lakShamAn rAkhavun ke dravya ane paryAyo judI judI vastuo nathI.” have A
(mArmik) AnI siddhi karIe. dravya ane paryAy judI judI chIj nathI. jem paramANu ne bIjA chha
dravyo (A) AtmAthI judAn chhe, em dravya ne paryAy judAn nathI. AhA... hA!
“tethI paryAyonI
vivakShA vakhate paN” bhale paryAyanI (mukhyatAthI) kahevAmAn Ave, paN “asat–utpAdamAn” paN “je
paryAyo chhe te dravya ja chhe”
je paryAy utpatti chhe te dravya ja chhe. AhA... hA... hA... hA! dravyanA
gherAvAmAn e utpanna thayelI chhe. paranA gherAvAmAnthI e utpanna thaI nathI. AhA.. hA... hA are traN
lokano nAth divyadhvani karato hashe ane gaNadharo ne sinh ne vAgh sAmbhaLe, sinhane vAgh ne nAg!
kALA nAg hAlyA Ave Am jangalamAnthI (samavasaraNamAn) I bApu! vANI kevI hoy! bhAI!
AhA... hA! e vItarAganI vANI! enA rachelAn shAstro, enA bhAv gambhIr keTalA hoy?

Page 464 of 540
PDF/HTML Page 473 of 549
single page version

gAthA – 111 pravachanasAr pravachano 464
bhAI! enI UnDI gambhIratA hoy chhe. ene UnDun lAge mATe - Avun shun chhe? em eno kanTALo na
Avavo joIe. gambhIratA lAge, ekadam na pakaDAy, tethI emAn kanTALo na Avavo joIe.
(UlaTAnI ruchi vadhavI joIe.) AhA...hA...hA...hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “tethI paryAyonI vivakShA vakhate paN asat–utpAdamAn, je paryAyo chhe te
dravya ja chhe”, je paryAyo chhe te dravya ja chhe. AhA... hA! bIjun dravya nathI em kahevun chhe. paryAyo chhe te
dravya ja chhe. paryAy badalIne bIjI thaI mATe dravya chhe, em nathI. “ane dravyanI vivakShA vakhate paN,
sat–utpAdamAn, je dravya chhe te paryAyo ja chhe.”
je dravya chhe te paryAyo ja chhe. je paryAyo chhe te dravya ja
chhe. ane je dravya chhe te paryAyo ja chhe. AhA.. hA! asat-utpAdamAn paN anvay gauN rAkhIne
paryAyanI mukhyatAthI kathan karyu chhe. ane sat-utpAdamAn anvayane mukhya karIne satne sat utpanna
(sat-utpAd) chhe em kahevAmAn Avyun chhe. paN asat-utpAd chhe (em kIdhun) eTale bilakul
anvayano sambandh ja nahoto em nahIn (kAraN ke) paryAy pote dravya ja chhe. AhA.. hA.. hA! ane
dravya chhe te paryAyo chhe.
visheSh kaheshe......
OM

Page 465 of 540
PDF/HTML Page 474 of 549
single page version

gAthA – 112 pravachanasAr pravachano 46p
have (sarva paryAyomAn dravya ananya chhe arthAt tenun te ja chhe mATe tene sat-utpAd chhe- em)
sat-utpAdane ananyapaNA vaDe nakakI kare chhe-
जीवो भवं भविस्सदि णरोऽमरो वा परो भवीय पुणो ।
किं दव्वंत णजहदि ण जहं अण्णो कहं होदि ।। ११२।।
जीवो भवन् भविष्यति नरोऽमरो वा परो भूत्वा पुनः ।
किं द्रव्यत्वं प्रजहाति न जहदन्यः कथं भवति ।। ११२।।
jIv pariName tethI narAdik e thashe; paN te–rUpe
shun chhoDato dravyatvane? nahi chhoDato kayam anya e? 112.
gAthA – 112
anvayArtha- [जीव] jIv [भवन्] pariNamato hovAthI [नरः] manuShya, [अमरः] dev
[वा] athavA [परः] bIjun kAI (-tiryanch, nArak ke siddha) [भविष्यति] thashe. [पुनः] parantu
[भूत्वा] manuShyadevAdik thaIne [किं] shun te [द्रव्यत्वं प्रजहाति] dravyapaNAne chhoDe chhe? [न जहत्]
nahi chhoDato thako te [अन्यः कथं भवति] anya kem hoy? (arthAt te anya nathI, teno te ja chhe.)
TIkA– pratham to dravya dravyabhUt anvayashaktine sadAy chhoDatun thakun sat ja (hayAt ja) chhe.
ane dravyane je paryAyabhUt vyatirekavyakitano utpAd thAy chhe temAn paN dravyatvabhUt anvayashaktinun
achyutapaNun hovAthI dravya ananya ja chhe (arthAt te utpAdamAn paN anvayashakti to apatit -
avinaShTa-nishchaL hovAthI dravya tenun te ja chhe, anya nathI.) mATe ananyapaNA vaDe dravyano sat-utpAd
nakkI thAy chhe (arthAt upar kahyun tem dravyanun dravya-apekShAe ananyapaNun hovAthI, tene sat-utpAd
chhe-em ananyapaNA ddhArA siddha thAy chhe.)
A vAtane (udAharaNathI) spaShTa karavAmAn Ave chhe
jIv dravya hovAthI ane dravya paryAyomAn vartatun hovAthI jIv nArakatva, tIryanchatva, manuShyatva,
devatva ane siddhatvamAnnA koI ek paryAye avashyamev thashe- pariNamashe. parantu te jIv te paryAyarUpe
thaIne shun dravyatvabhUt anvayashaktine chhoDe chhe? nathI chhoDato. jo nathI chhoDato to te anya kaI rIte