Pravachansar Pravachano-Gujarati (English transliteration). Date: 08-07-1979; Gatha: 113.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 38 of 44

 

Page 478 of 540
PDF/HTML Page 487 of 549
single page version

gAthA – 112 pravachanasAr pravachano 478
pravachana tA. 8–7–79.
‘pravachanasAr’ gAthA-112 no bhAvArtha. TIkA AvI gaI chhe.
shun kahe chhe? “bhAvArtha– jIv manuShya–devAdik paryAye pariNamatAn chhatAn anya thaI jato nathI.”
bhagavAn AtmA! dravyasvarUp chhe je trikAL. e manuShyanI paryAyane pAme ke devanI pAme ke siddhanI
pAme, paN kAI te vastu anya thaI jatI nathI. paryAyapaNe pariName em bhinna bhinna. vastu to enI
e-evaDI ne evaDI-evI ne (evI) e vastu chhe. AhA...hA! “jIv manuShya devAdik” devAdikamAn
tiryanch-nArakI enA paryAye pariNamatAn chhatAn-avasthAmAn-avasthArUpe thavA chhatAn (AtmA) anya thaI
jato nathI. anerI chIj thaI jatI nathI. AhA...hA! jIvadravya to jIvadravyarUpe trikAL chhe. AhA...!
bhagavatsvarUp! ahInyAn to paryAyorUpe pariName chhe em kahyun. ‘niyamasAr’ mAn to em kahyun ke je
mokSha ane samvar-nirjarA AdinI paryAy chhe e paradravya chhe. kem ke svadravya je chhe trikAL! sachchidAnand
prabhu! ekarUp svabhAv-gnAyak param pAriNAmik svabhAv, e svadravya chhe. ane mokShanI paryAy, samvar-
nirjarAnI paryAy (paradravya chhe.) (
‘niyamasAr’ gAthA–41 anvayArtha jIvane kShAyikabhAvanAn sthAno
nathI, kShayopasham–svabhAvanAn sthAno nathI, audayikabhAvanAn sthAno nathI ke upashamasvabhAvanAn
sthAno nathI.)
(Am chhe chhatAn) ahInyAn kahe chhe ke jIv (paryAyomAn) pravarte chhe. AhA...hA...hA!
paryAy enI chhe. I kAI karamathI thaI chhe ke kAI sanyogo-bIjI chIjathI thaI chhe (e paryAyo ke)
siddhanI ke narkanI (ke anya paryAy) sanyogI chIjathI thaI chhe em nathI. chhatAn te anerI anerI
paryAye, svayamsiddha pote (svata) pariName (chhe) chhatAn vastu (AtmA) anya-anya thaI jatI nathI.
AhA...hA...hA!
(kahe chhe) bahAranI to vAt ja shI karavI? sharIr ne vANI ne mananA badhAn-jaD judI judI
avasthAe thAy e to badhAn jaD-par, paN AtmA pote e pAnch paryAyapaNe thAy. nArakIpaNe,
manuShyapaNe, tiryanchapaNe, devapaNe, ne siddhapaNe-e pAnch (prakAranI) paryAyapaNe pariNamatAn chhatAn
(AtmA) anya thaI jato nathI. dravya bIjun thaI jAy chhe em nathI. AhA...! tyAn
(‘niyamasAr’
shuddhabhAv adhikAr) gAthA-38 mAn to em kahyun जीवादिबहितच्चं paradravya chhe. I to TIkAkAre kahyun
TIkAkAre nAkhyun chhe kyAthi? ke (‘niyamasAr’) pa0 mI gAthAmAn nAkhyun chhe ne...! kundakundAchArye pote
nAkhyun chhe. (
‘niyamasAr’ gAthA–pa0 anvayArtha– pUrvokat sarva bhAvo parasvabhAvo chhe. paradravya chhe,
tethI hey chhe; antatattva evun svadravya–AtmA–upAdey chhe.) bhagavAn AtmA! nityAnand dhruv! enI
apekShAe jeTalI paryAyo thAy, e badhI paradravya, parabhAv hey chhe. (to ene to) pote bhagavAn
kundakundAchArye paradravya kahyun. to eno (AdhAr) laIne
जीवादिबहितच्चं paradravya chhe em kIdhun. I to
TIkAkAr paradravya kahe, paN AchArya pote (mUL pAThamAn) kahI gayA chhe.

Page 479 of 540
PDF/HTML Page 488 of 549
single page version

gAthA – 112 pravachanasAr pravachano 479
(arthAt) kahevAnA chhe. (gAthA) pachAsamAn. A to 38 mAn (kahyun chhe.) AhA... hA! svadravya,
bhagavAn (AtmA) dhruv! TankotkIrNa, vajranun bimb! jem ekarUp hoy, jemAn paryAyano pravesh nathI,
chhatAn paryAy chhe. AhA... hA! vastu bhagavAn AtmA!
draShTinA viShay mATe chhe je dravya, e to
paryAyapaNe pariName paN enun lakSha tyAn nathI. samvar–nirjarApaNe pariName te (pariNAm–paryAy)
upar samakitI–gnAnIne tenun lakSha nathI. gnAn barAbar kare. gnAn to chha dravyanun ya kare. (e gnAn)
karavA chhatAn ek svadravya je chaitanyaprabhu! I koI (paN) paryAye thato nathI mATe ekarUp chhe, evI
draShTi dharmInI kadI khasatI nathI!! AhA!
ane e draShTi khase to I paryAyabuddhi-mithyAdraShTi thaI jAy
chhe. AhA... hA! e kIdhun (have kahe chhe.)
(ahInyAn kahe chhe ke) “ananya rahe chhe” anerI-anerI paryAyapaNe pariNamavA chhatAn are,
nigodanI, ekendriyanI, tiryanchanI- e to (AgaL) AvI gayun ne...! tiryanchamAn I AvI gayun.
nigodanI-lasaN ne DungaLI, enI ek kaTakImAn anantAjIv (evo) ek jIv akSharanA anantamAn
bhAgamAn vikAs hovA chhatAn jIvadravya anerun thatun nathI. AhA... hA! (jIv) paryAyamAn pariNamyun chhe.
em kahevAy, I ahInyAn kIdhun chhe. (
‘dravya paryAyomAn vartatun hovAthI’) paryAyamAn varte chhe. AgaL to
kaheshe (gAthA ekaso) ter mAn to I paryAyanun karaN-sAdhan ne kartA to dravya chhe. (–gAthA–113 TIkA
‘ke je paryAyonA svarUpanun kartA, karaN ane adhikaraN hovAne lIdhe paryAyanI apRuthak chhe’)
em
kaheshe. AhA...hA! AhA...hA! pAchhaL chhe chhellI chhe. e paryAyanun ek bAju em kahe paryAyanun ShaTkArak
pariNaman, dravyane guNanI apekShA vinA svatantra chhe. ek bAju em kahe dravya pote te paryAyamAn
pariName chhe. pariName chhatAn dravya em thatun nathI. AhA.. hA! paryAyane paradravya kahIne, paradravyarUpe
pariName chhe. pariName chhatAn I dravya chhe sat I anerApaNe thatun nathI. AhA...hA...hA! enI potAnI
paryAy je pAnch (prakAranI) chhe e paNe thavA chhatAn dravya em thatun nathI. AhA...hA! paryAyane paradravya
kahIne, paradravyarUpe pariName chhe chhatAn I dravya chhe sat I anerApaNe thatun nathI. AhA...hA...hA! enI
potAnI paryAy je pAnch (prakAranI) chhe e -paNe thavA chhatAn, dravya em thatun nathI. to bIjA padArtha-
sanyoganI to vAtashI karavI? ke sanyogane laIne Am thayun-sanyogane laIne Am thayun-karmano uday
Akaro Avyo mATe Am thayun-AhA...! dushman evo pratikUL Avyo ke kharekhar sUtA’ tA ne mAryo!
A ja to evun sAmbhaL‌yun olA kAntibhAInun kyAre marI gayA khabar nathI kahe. em ke rAte thaI
gayo akasmAt kahe. savAre dUdhavALI AvI te kahe ke kAntibhAInun mAthun Am kem thaI gayun chhe? dUdh
devAvALAe (kIdhu). tyAn jyAn jove te khalAs bhAI! kAI nathI. kyAre deh chhUTayo? AhA...hA! je
samaye deh chhUTavAno te samaye deh chhUTashe. AhA...hA! I pahelun khabar daIne chhUTashe? ke bhaI lo have hun
A samaye chhUTavAnun chhun.
ahInyAn to kahe chhe ke je dravya paryAy-paNe pariNamyun chhe. pariNamyun chhe (te paryAyomAn) dravya varte
chhe. chhatAn dravya to dravyapaNe rahe chhe, dravya anerun thatun nathI. kyAn (ek jIvanI) nigodanI paryAy ne
kyAn siddhanI paryAy, Am hovA chhatAn dravya to tenun te ja ne enun e rahyun chhe. AhA... hA! tiryanchanI

Page 480 of 540
PDF/HTML Page 489 of 549
single page version

gAthA – 112 pravachanasAr pravachano 480
paryAy (kIdhI ne) eTale nigodanI. siddhanI paryAy kevaLagnAnanI AhA...! e jIv manuShya, devAdik-
e pAnch (paryAyapaNe) pariNamatAn chhatAn anya thato nathI (koN?) dravya-jIv. “ananya rahe chhe teno
te ja rahe chhe”
tevo ne tevo ja rahe chhe. AhA... hA! “ananya rahe chhe’ ane “teno te ja rahe chhe”
AhA...hA A ‘gney adhikAr’ chhe. gneyanI maryAdA svatantra chhe. game te paryAyo-rUpe pariName chhatAn dravya
to dravyarUpej rahe chhe dravya anerun thatun nathI, tenun bIjun thatun nathI, bIjI rIte thatun nathI.
“ teno te ja
rahe chhe” AhA.. hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “kAraN ke te ja A devano jIv chhe, je pUrvabhave manuShya hato” AhA...
hA! AchAryonI sthiti to AchAryadev deh chhUTIne devAmAn javAnA chhe. panchamaArAnA chhe ne...! to I
devaparyAy thaI, e pUrvabhave manuShya hatA. e jIv ja pUrvabhave manuShya hato. AhA...hA! ane amuk
bhave tiryanch hato
”-em gnAn thaI shake chhe. “AhA...hA! “A rIte, jIvanI mAphak.” jIvanun draShTAnt
dIdhun ahInyAn to (em) “darek dravya potAnA sarva paryAyomAn tenun te ja rahe chhe.” paramANu Adi darek
dravya, potAnA sarva paryAyo-avasthAmAn, game tevI paryAyamAn vartatun hoy paN “tenun te ja” dravya rahe chhe.
AhA...hA...hA!
(kahe chhe) paramANu vInchhInA Dankh- paNe pariName ane (ej paramANu) mesubanI paryAy-paNe
pariName, paN paramANu (dravya) to teno te ja ne tevaDo ne tevaDo (evo ne evo) ja rahe chhe.
AhA... hA! ekavAr I paramANu sarpanI dADhamAn jher-paNe pariNamelo hoy chhe. AhA... hA! chhatAn
paramANu to teno te ja- te rIte ja rahayo chhe. ane e paramANu sAkaranI paryAyapaNe pariName. AhA...
hA! to dravya chhe te to tenun te ja rahyun ne tevun ne tevun ja rahyun chhe. dravyamAn kAI ochhun-vattu ke ghAlamel
thaI nathI. AhA... hA!
AvI andar pratIti, paryAyapaNe dravya varte chhatAn dravya, dravyamAn chhe AhA... hA!
evI draShTinun pariNaman thavun–e enun tAtparya chhe.
(kahe chhe ke) Anun tAtparya shun? ke (vastusthiti) Am chhe, Am chhe. Anun tAtparya A chhe.
AhA...hA! I game te manuShyanI paryAy-paNe tun ho (paN) prabhu! tun AtmA to tevo ne tevo ja
rahayo chho. garIbane ghare- mAgI khAy tyAre roTalA maLe. ane lUlo hoy-pAngaLo hoy, AndhaLo hoy.
AhA...hA! I sharIranI avasthA chhe. andaramAn e jAtanI yogyatA (chhe.) chhatAn (Atma) dravya to tevun
ne tevun ja chhe. AhA...hA! game te avasthA (ho) A paramANu (sharIranA) ek vAr vInchhInA
DankhapaNe pariNamelA hatA. A paramANu sarpanI dADhamAn jher-rUpe thayelA hatA. atyAre A (sharIranI)
paryAyapaNe chhe chhatAn vastu (paramANudravya) chhe I chhe evI ne evI chhe. AhA...hA! (avasthAomAn)
keTalo pher! paryAyano keTalo pher! I to paryAyano pher, vastuno pher kAI nathI. AhA...hA! Avun
svarUp chhe (gneyonun.) A ‘gney adhikAr’ chhe. gney chhe I dravya tarIke te evun ne

Page 481 of 540
PDF/HTML Page 490 of 549
single page version

gAthA – 112 pravachanasAr pravachano 481
evun sadA kAL traN lokamAn (rahyun chhe.) AhA... hA! game te sthiti paryAyamAn (hoy) bhangInI
avAsthA thAy. viShTA useDe, pAyakhAne (thI) evI paryAy thAy paryAy. I kriyA to jaDanI chhe.
AhA... hA! e paryAy thavA chhatAn vastu to jevI chhe evI ja rahI chhe. AhA... hA! ane ek
tIrthankarano jIv, traN gnAn ne kShAyikanI paryAy vakhate AhA... hA! mAtAnA udaramAn Ave chhe.
(garbhamAn) savA nav mahinA rahe chhe. evI bhale paryAy hoy kahe chhe, chhatAn dravya to tevun ne tevun chhe
emAn andar. AhA.. hA! vismay! AshcharyakArI vAt chhe! sarvagna sivAy, Avun koIe joyun nathI.
kalpanAnI vAtun karI e kAI vastunI sthiti nathI. AhA... hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “A rIte, jIvanI mAphak, darek dravya potAnA sarva paryAyomAn tenun te ja
rahe chhe, anya thaI jatun nathI–ananya rahe chhe” (ohohoho) ananya rahe chhe. anerun nahIn em.
Am dravyanun ananyapaNun hovAthI dravyano sat–utpAd nakakI thAy chhe.”
bhagavAn AtmA! teno te
hovAthI te dravyano sat-utpAd, chhe emAnthI thAy chhe. I sat-utpAd anvayashakti andar shaktirUpe hatI
satpaNe te AvI chhe. I sat-utpAd chhe. ene bahAranA koI sanyogone kAraNe sat-utpAd thayo chhe
em nathI. AhA...hA!
visheSh kaheshe.....


Page 482 of 540
PDF/HTML Page 491 of 549
single page version

gAthA – 113 pravachanasAr pravachano 482
have asat-utpAdane anyapaNA vaDe (anyapaNA drArA) nakkI kare chhe-
मणुवो ण होदि देवो वा माणुसो व सिद्धो वा ।
एवं अहोज्जमाणो अणण्णभावं कधं लहदि ।। ११३।।
मनुजो न भवति देवो देवो वा मानुषो वा सिद्धो वा ।
एवमभवन्ननन्यभावं कथं लभते ।। ११३।।
mAnav nathI sur, sur paN nahi manuj ke nahi siddha chhe;
e rIt nahi hoto thako kayam te ananyapaNun dhare? 113.
gAthA – 113
anvayArtha– [मनुजः] manuShya te [देवः न भवति] dev nathI. [वा] athavA [देवः] dev te
[मानुषः वा सिद्धः वा] manuShya ke siddha nathI; [एवम् अभवन्] em nahi hoto thako [अनन्यभावं
कथ लभते] ananya kem hoy?
TIkA– paryAyo paryAyabhUt svavyatirekavyakitanA kALe ja sat (-hayAt) hovAne lIdhe tenAthI
anya kALomAn asat ja (-ahayAt ja) chhe. ane paryAyono dravyatvabhUt anvayashakti sAthe gUnthAyelo
(-ekarUpapaNe joDAyelo) je kramAnupAtI (kramAnusAr) svakALe utpAd thAy chhe temAn paryAyabhUt
svavyatirekavyakitanun pUrve asatpaNun hovAthI, paryAyo anya ja chhe. mATe paryAyonA anyapaNA vaDe
dravyano - ke je paryAyonA svarUpanun kartA, karaN ane adhikaraN hovAne lIdhe paryAyothI apRuthak chhe
teno-asat utpAd nakakI thAy chhe.
A vAtane (udAharaN vaDe) spaShTa karavAmAn Ave chhe
manuShya te dev ke siddha nathI, dev te manuShya ke siddha nathI; e rIte nahi hoto thako ananya
(teno te ja) kem hoy, ke jethI anya ja na hoy ane jethI manuShyAdi paryAyo jene nIpaje chhe evun
jIvadravya paN-valayAdi vikAro (kankaN vagere paryAyo) jene Upaje chhe evA suvarNanI jem-pade pade
(pagale pagale, paryAye paryAye) anya na hoy? jem kankaN, kunDaL vagere paryAyo anya chhe (-bhinnabhinna
chhe, tenA te ja nathI) tethI te paryAyo karanArun suvarNa paN anya chhe, tem manuShya, dev vagere paryAyo
anya chhe tethI te paryAye karanArun jIvadravya paN paryAy-apekShAe anya chhe.)

Page 483 of 540
PDF/HTML Page 492 of 549
single page version

gAthA – 113 pravachanasAr pravachano 483
bhAvArtha– jIv anAdi-anant hovA chhatAn, manuShyaparyAy kALe devaparyAyanI ke
svAtmopalabdhirUp siddhaparyAyanI aprApti chhe arthAt manuShya te dev ke siddha nathI mATe te paryAyo anya
-anya chhe. A rIte paryAyo anya hovAthI, te paryAyono karanAr, sAdhAn ane AdhAr evo jIv
paN paryAy-apekShAe anyapaNAne pAme chhe. ArIte, jIvanI mAphak, darek dravyane paryAy apekShAe
anyapaNun chhe. Am dravyane anyapaNun hovAthI dravyane asat-utpAd chhe em nishchit thAy chhe. 113.

Page 484 of 540
PDF/HTML Page 493 of 549
single page version

gAthA – 113 pravachanasAr pravachano 484
pravachana tA. 8–7–79.
‘pravachanasAr’. 113 gAthA.
have asat–utpAdane anyapaNA vaDe (anyapaNA ddhArA) nakkI kare chhe) asat-utpAd thAy
chhe paN anerI-anerI avasthA chhe. paryAye. AhA.. hA! olAn sat- (utpAd) paNAmAn to jevI chhe
tevI paryAy AvI. ane have A to asat-utpAd (kahe chhe.) paryAy Am nahotI paryAy evI
paryAy thaI. e asat-utpAd (chhe.) asat-utpAdamAn anyapaNA vaDe-anerApaNA vaDe I vakhate
jIvadravya I no I rahyo. paN paryAy tarIke bIjo (anya) thaI gayo! AhA... hA! kyAn I
sarvArthasiddhinA devano jIv, ane kyAn ek narak-nigod ne sAtamI narakano jIv, paryAye? (e
asat-utpAd hovA chhatAn dravya to I ne I ja chhe.) ene vishvAs besavo (ke) tattva Avun ja chhe.
paranA sanyog vinA, AvI ekadam paryAy siddhanI thAy, devanI thAy, nigodanI thAy-emAn koI
sanyogone kAraNe (e thAy) chhe em nathI. te te samayanA te (te) utpAd- chhe emAnthI thAy I
apekShAe sat-utpAd chhe. have no’ tI ne thaI, asat-utpAd chhe. paryAyanI apekShAe. (have A
gAthAmAn) I kahe chhe.
मणुवो ण होदि देवो देवो वा माणुसो व सिद्धो वा।
एवं अहोज्जमाणो अणण्णभावं कधं लहदि।।
११३।।
mAnav nathI sur, sur paN nahi manuj ke nahi siddha chhe;
e rIt nahi hoto thako kayam te ananyapaNun dhare? 113.
enun e paryAy kem rahe? em kahe chhe. paryAy to judI (judI thAy ja ne...! AhA.. hA! ekavAr
strInun sharIr pAme ne...! bhangInun sharIr pAme, viShTA (upADe.) AhA... hA! paN enI paryAy je chhe
te chhe. I anerI-anerI paryAy thaI chhe. AhA...! vastu anerI thaI nathI. AhA... hA... hA... hA!
e ‘gneyano viShay’ chhe. gneyanA svarUpanI maryAdA A chhe. AhA... hA! Am... kem? evo jemAn
avakAsh nathI. AhA...! (have) enI TIkA.
TIkA– “paryAyo” (shun kahyun) paryAyo bahuvachan chhe. badhI paryAy chhe. “paryAyo paryAyabhUt”
avasthArUp “svavyatirekavyakitanA kALe ja” svavyatirekavyakti (eTale) pahelAthI bhinna vyakitanA
kALe ja “sat (hayAt) hovAne lIdhe juo A kramabaddha! A to adhyAtmano granth chhe. A kAI
vAratA nathI. A to sarvagna parameshvar, trilokanAth jeNe ek samayamAn, traN kAL traN lok jANe
evI paryAy pragaT karI- to paN kahe chhe paryAy chhe te I anerI-anerI (chhe.) I

Page 485 of 540
PDF/HTML Page 494 of 549
single page version

gAthA – 113 pravachanasAr pravachano 48p
paryAy anerI chhe. pahelAn no’ tI ne thaI chhe. e apekShAe paryAyane asat-utpAd kahevAy chhe.
olAmAn Ave chhe ne...! ‘panchastikAy’ (mAn) abhUtapUrva! I bIjI apekShAe. siddhaparyAy abhUtapUrva
(kIdhI kemake) pUrve no’ tI ne thaI chhe. AhA... hA! anantakALamAn koI di’ siddhadashA (ke je) anant
gnAn-Anand anant-anant shaktionun vyaktapaNun pUraN anantakALamAn koI di’ thayun nahotun. e thAy
chhe - e paryAyapaNe anerun thayun chhe. dravya tarIke bhale eno e chhe. paN paryAy tarIke dravya anerun thayun
chhe. AhA... hA! lebAsh eno I paryAyano e Avyo chhe. AhA... hA! dIrghadraShTinI vAt chhe ahInyA
to bhAI! lAmbI draShTi kare (to samajAy tevun chhe.) vartamAn paryAyamAn-kahe chhe. “paryAyo paryAyabhUt”
eTale paryAyo chhe.
“svavyatirekavyaktinA” eTale bhinna bhinna (vyakitanA) AtmA ane (chha) dravya
je chhe enI dravyatva-anyayashaktio to trikAL chhe, e vyatirek nathI. bhinna bhinna nathI. AtmA ane
paramANuomAn-dravyatvapaNun-enI anvayashaktiopaNun-guNashaktiopaNun e to trikAL chhe. emAn
anerApaNun, emAn nathI. AhA... hA! A to “paryAyo paryAyabhUt svavyatirekavyaktinA” sva
(vyatirek eTale) bhinna vyakti nAm pragaTane “kALe ja sat” chhe. e kALe ja te paryAy sat chhe.
pahelAn no’ tI ne thaI mATe asat-utpAd (kahyo paN) te kALe ja sat chhe. AhA... hA!
(kahe chhe ke) ahInyA hoy chakravartI ek samaye, bIje samaye sAtamI narakano nArakI (thAy.)
AhA...! ratanane Dholiye sUto hoy, dev khammA-khammA karato hoy, chhannun hajAr rANIo. ek rANInI
hajAr dev sevA (karatA hoy). I Am paDayo hoy (ratanane Dholiye). bahAranI dashAnI vAt nathI
A to antaranI (ke) e bIje samaye sAtamI narakano nArakI (thAy.) AhA... hA! (ekadam)
anerI-anerI paryAyapaNe! (to) kahe chhe ke ATalo badho pher paDe chhe tethI koI sanyogane kAraNe te
(pher) chhe em nathI I kaheshe hamaNAn (TIkAmAn) samajANun kAI?
AhA... hA! te “kALe ja sat (–hayAt) hovAne lIdhe tenAthI anya kALomAn asat ja
(–ahayAt ja chhe.)” je kALe, je paryAy chhe te kALe ja te sat chhe. bIjA kALe te asat chhe.
paryAyanI apekShAe (asat-utpAd chhe) dravyanI apekShAe sat-utpAd kahyo’ to. chhe te Upaje chhe
ahInyAn to nathI te Upaje chhe, paryAy no’ tI na Upaje chhe. AhA... hA! A vItarAgano anekAnt
mArag!! e vastunI sthiti evI chhe. keTalAk loko em kahe chhe (ke) badhA mArago bhegAn karIne
bhagavAne Avun anekAntapaNun prarUpyun!! AhA... hA... hA! em kahe chhe panDito atyAre (keTalAk) ke
ekAnt- (vedAnt) dravyanun ekAnt (bauddha) paryAyanun ekAnt-em badhAnun bhegun karIne anekAnt karyun!
(paN em nathI bhAI!) emane to kevaLagnAn thayun tyAre vastu je pramANe chhe te pramANe
(kevaLagnAnamAn) jaNANI chhe. jaNANI evI vastu A vANI dvArA AvI chhe. emAnthI Agam rachANA
chhe. (e) Agamane sAmbhaLIne (samajIne) bhavya jIvo sanshay nivAre (chhe.) AhA... hA!
(ahInyA kahe chhe ke) “ane paryAyano dravyatvabhUt anvayashakti sAthe gUnthAyelo

Page 486 of 540
PDF/HTML Page 495 of 549
single page version

gAthA – 113 pravachanasAr pravachano 486
(–ekarUpapaNe) joDAyelo) je kramAnupAtI (kramAnusAr) paryAy je thAy- emAn dravyanun
dravyatvabhUt-dravyapaNun (arthAt) satnun satpaNun, bhAvanun bhAvavAnapaNun je AgaL AvI gayun chhe te
dravyatvabhUt “anvayashakti sAthe gUnthAyelo (–ekarUpapaNe joDAyelo) je kramAnumpAtI kramAnusAr
(eTale) e anvayanI sAthe paryAy (vyatirek) joDAyelI chhe. (paryAy) tadna adhdharathI Am
(AdhAr vinA) thaI chhe em nathI. AhA... hA! pahelI no’ tI ne thaI mATe anvay sAthe kAI
sambandh ja nathI em nahIn. AhA... hA! anvay eTale guNo. AhA! A badhI bhAShA judI jAt chhe.
paryAyapaNe asat chhatAn te vyatireko paryAy
“anvayashakti sAthe (gUnthAyelo) ekarUpapaNe joDAyelo
je kramAnupAtI kramAnusAr svakALe utpAd thAy chhe.” AhA... hA! te ja kALe te paryAy, svakALe
utpanna thAy. AhA... hA!
have AmAn kyAn ADun avaLun? bIjAne laIne to ADun–avaLun nathI.
(kramabaddha chhe.) shun kIdhun? samajANun? sanyogo ekadam pharyA mATe paryAy pharI, I vAt to chhe ja nahIn,
emAn paN enI paryAy paN parathI nathI. svakALe je utpanna (paryAy) enI anvayashaktio - je
tenA guNo chhe tenA sambandhethI paryAy utpanna thAy chhe, pote thAy chhe paN anvayashakti sAthe sambandh chhe.
AhA... hA! anvayashakti sAthe sambandh tUTIne - no’ tI ne thaI chhe mATe sambandh tUTIne thaI chhe (em
nahIn) AhA... hA! gajab vAt chhe!!
shun kIdhun? “paryAyono dravyatvabhUt anvayashakti sAthe gUnthAyelo (–ekarUpapaNe joDAyelo)
je kramAnupAtI (–kramAnusAr) svakALe utpAd thAy chhe AhA... hA! shun TIkA!! A TIkA -siddhAnto
kahevAy. jenA shabdomAn gambhIratAno pAr nathI! thoDAmAn ghaNun karIne samADI dIdhun chhe! AhA... hA!
digambar santoe bharatakShetramAn kevaLagnAnanA bIjaDAn ropyAn chhe AhA...! anvayashakti sAthe
ekarUpapaNe joDAyelo je kramAnupAtI (eTale) krame thato - je thavAthI te ja thAy te krame anupAtI -
AhA..hA! sAdhAraN adhikAr chhe, A pravachanasAr ne gney adhikAr em karIne kADhI nAkhe. bApu!
em nathI bhAI! A to vItarAganI vANI chhe!! AhA... paramAgam chhe!! divyadhvanimAn Avelo sAr
chhe!! AhA...hA! bhale kahe chhe ekadam paryAyano palaTo khAy, siddhanI paryAy palaTe ekadam! chhatAn
enI anvayashaktinA sambandhamAn rahIne thaI chhe. AhA...hA...hA! sat-utpAdamAn to te hoy ja te. chhe I
thaI chhe em. paN asat-utpAdamAn paN no’ tI ne thaI mATe asat- (utpAd) chhatAn e paryAyane
kramAnupAtI je anvayashaktio chhe-guNo chhe-dravyanun dravyapaNun chhe. dravyanun dravyatvapaNun - enI shaktipaNun
je chhe eno sambandh rAkhIne paryAyo kramAnupAtI thAy chhe. AhA... hA! have Avun badhun kyAre yAd rahe?
AhA... hA! hAlyA jAy juone Am akasmAt! khabar na paDI kahe chhe Aje savAre vaLI evun
sAmbhaL‌yun! savAre olI dUdhavALI AvI tyAre khabar paDI! dUdhavALI kahe ke A kAntibhAInun mAthun
Am kem chhe? thaI gayelun (mRutyu) jove tyAn kAI na maLe, A dehanI sthiti! rAtre tyAn kyAre thayun
ekalA! AhA.. hA! e ja samay te pariNAm chhUTavAno kAL. chhatAn te pariNAm anvayashaktione
sAthe gUnthAyel chhe. adhdharathI thayel chhe (em nahIn) I

Page 487 of 540
PDF/HTML Page 496 of 549
single page version

gAthA – 113 pravachanasAr pravachano 487
to paryAy pUrve nahotI ne thaI chhe mATe asat kIdhI (chhe.) paN e paryAy je thaI chhe te
anvayashaktino sambandh rAkhIne thaI chhe. e (tenI sAthe) gUnthAyelI chhe. AhA... hA! ko’ devIlAlajI!
Avun kathan kyAn chhe?
(shrotA) bIje kyAy (A vAt) nathI!
(kahe chhe ke) digambar santo! (sivAy koIe vastusvarUp kIdhun nathI.) I chhApAmAn pahelun
Avyun’ tun. chhApun chhe ne...! Avyun’ tun ne ke saurAShTranA kAnajIsvAmIe digambar sampradAyano bahu prachAr
karyo chhe! Avyun’ tun AmAn kyAn’ ka chhe, AmAn chhApun chhe ne...! (temAn chhApyun chhe ke) shrImad rAjachandra
paN em ke samayasAr ne pravachanasArano abhyAs karatA ane emane ko’ ke pUchhayun ke A sthiti kyAre
thashe? (ke A gnAnano prachAr kyAre thashe?) teoe kahyun ke pachAs varas pachhI teno prakAsh vadhAre
thashe. (shrotA tALIo) AmA kyAn’ ka chhApAmAn (lakhAN) chhe. (A chhApun) ke’ dunun paDayun chhe I
to AmAn men to A ja vAnchyun andarathI.
(patrikA-chhApun shodhIne sva-mukhe vAchan kare chhe) saurAShTramAn digambar jain sampradAy. lekhak chhe
satya. AjathI chAlIsh varSha upar saurAShTramAn mUL digambar tarIke ekey ghar digambar jain nahotun. e
sampradAyanI mAnyatAnI koIpaNane jarA paN khabar nahotI. te A pa0 varSha par nirvANapadane pAmelA
shrImad rAjachandrajI ekalA digambar sampradAyanA siddhAnto kevaL potAnA athAg buddhibaLe yathArtha samajyAn
hatA. eNe deshakAL joIne digambaranA pavitra siddhAntonun saurAShTramAn ke gujarAtamAn koIne khAs shikShaN
Apyun nahotun. eno shiShyavarga eTalun jANato hato ke shrImad-kRupALundev digambar jain sampradAyanA
samayasAr, pravachanasAr, bhagavatI ArAdhanA vagere Agamo-paramAgamonun avalokan kare chhe. paN e
san. 19pa7 nI sAlamAn rAjakoT madhye shrImad rAjachandrajInun avasAn thayun. tyAre enI AgaL koI
koI jignAsue pUchhelun Apanun - pavitra gnAn - kharekharun kyAre prasAr pAmashe? tyAre (teoshrI) ek
ja uttar ApatA hatA ke amArA nirvAN pachhI pachAs varShe A pavitra gnAnano prachArak nIkaLashe.
(tALIo-harShanAd).
e to e loko kahe chhe, e lokone khabar nathI. te di’ pAnch hajAr rUpiyA ApIne phoTo
mUkAvyo’ to ne...! e Avun dhArIne phoTo mUkyo chhe ne...! enA taraphathI mANas Avyo’ to. sheThe
mokalyo’ to. kayA sheTh? hA, jayasukh sheTh! ene mANasane mokalyo’ to. pAnch hajAr rUpiyA daIne ke
shrImadno phoTo! ke ahInthI sharUAt... (thAy em dhArIne.) ghaNun A lakhyun chhe AmAn hon! ane
prasAr karashe. ane hAlamAn gnAnano prachAr sonagaDhanA sant pUjya kAnajIsvAmI saurAShTramAn kare chhe.
saurAShTramAn chAre bAju - gAme - gAm digambar jain sampradAyanA mandiro taiyAr thaI rahyAn chhe. pratiShThA
ane anjanashalAkAo dhAm-dhUmapUrvak thAy chhe. bhAgyashALI hajAro loko gAmo-gAm dhanano sadupayog
kare chhe. A rIte pU. kAnajIsvAmInA athAg prayatna vaDe saurAShTrabharamAn digambar jain dharmanI

Page 488 of 540
PDF/HTML Page 497 of 549
single page version

gAthA – 113 pravachanasAr pravachano 488
jayot jhaLahaLI rahI chhe. em karIne ghaNun lakhyun chhe. ghaNA vakhatathI chhApun Avyun chhe paDayun chhe AmAn.
AhA... hA! A vastu jhINI bahu bApu! eno ekadam (tIvratAthI) abhyAs kare to
pakaDAy. enI rIt je chhe -enI paddhatinI je rIt chhe te rIte pakaDavI kaThaN! AhA... hA! juone
kevun kahe chhe? (gAthAmAn)
(ahInyA kahe chhe ke) “paryAyo paryAyabhUt svavyatirekavyaktinA kALe ja sat (–hayAt)
hovAne lIdhe tenAthI anya kALomAn asat ja (ahayAt ja) chhe. ane paryAyono dravyatvabhUt
anvayashakti sAthe gUnthAyelo (–ekarUpapaNe joDAyelo) je kramAnupAtI
- krame thato svakALe utpAd
thAy chhe.”
AhA...! keTalun mUkayun chhe? asat-utpAd chhe chhatAn tadran adhdharathI - Am AkAshanA
phUlanI jem chhe em nahIn. I (asat-utpAd) anvayanI sANe joDANanI utpanna thAy chhe. ane te
svakALe paryAy utpanna thAy chhe. AhA... hA! AmAn have vAd-vivAde ekAnt chhe, sonagaDhanun ekAnt!
kaho bApu! tun shun karI rahyo chhe? prabhu! tame ya prabhu chho bApu! bhagavAn! bApu, A to bhagavAn
thavAnI kaLA chhe! I bhagavAnasvarUp chhe. chhe te thAy chhe. (I sat-utpAd) ane asat-utpAdanI
paryAy kIdhI to te paN anvayashakti hAre gUnthAyelI kIdhI (chhe.) chetanajI! AnhI bahAramAn to sat-
utpAd kIdho ane (vaLI) asat-utpAd kIdho, nathI pahelI ne thaI, e paryAy apekShAe (kIdhun)
chhatAn pahelI nahotI ne thaI tene asat-utpAd kIdho, paN anvayashakti sAthe tene sambandh chhe -
joDAyelI chhe. AhA... hA! AvI vAt! kyAn chhe bApA! bhAgyashALIne kAne paDe evI vAto chhe A
to!
garIb ghare AvI gayA ne...! bharatakShetra garIb! vAt rahI gaI bhagavAnanI! AhA... hA!
(shrotAo) amArA bhAgya (chhe ne...!)
(kahe chhe) AhA... hA! shun shailI!! sat-utpAd to ThIk, e to anvayashakti-dravyatva (eTale
ke) dravya je chhe - vastu - sat - bhAv (jechhe) eno bhAvapaNun - sattvapaNun - emAnthI thAy chhe mATe
te sat - utpAd chhe. chhe te thAy chhe. andar -mAn chhe (te Ave chhe.) andaramAn yogyatA, e jAtanI paDI
chhe. bhagavAne to joI chhe ne ke A paryAy thAshe, ahInyAn. AhA... hA! anvayashaktimAnthI - bhagavAne
to joyun chhe ke A paryAy chhe I AmAnthI Avashe. ahInyA have asat-utpAdamAn paN bhagavAn! vAt
jhINI bahu prabhu! e paryAy no’ tI ne thaI, to paN je dravya - je vastu chhe enI anvayashakti-
dravyatvapaNun-guNapaNun-bhAvapaNun je chhe enI sAthe nathI ne thaI te (asat-utpAd) paN gUnthAyelI chhe.
shashIbhAI! AhA...hA! juo! A pravachanasAr! AhA...! gajab vAt chhe!! enI rIte ane paddhati
alaukik chhe! AhA...hA! emAn duniyAnA vismayo ane achintyatA kyAn rahe emAn? AhA... hA!
(kharekhar alaukik to) enA dravyane paryAy - benI samajaNamAn, enI vismayatA lAge. (ane
bAkInI sarva) bIjI chIjo - game teTalI anukULatA (vALI) - karoDo prakAranI ho,

Page 489 of 540
PDF/HTML Page 498 of 549
single page version

gAthA – 113 pravachanasAr pravachano 489
emAn achintyatA shun? (vismayatA shun?)
(ahInyA to kahe chhe prabhu! tArAmAn anvayashaktio - dravyanun dravyatvapaNun evun chhe, (ke) dravya
je tun dravya chho, bhagavAn kahe chhe ke tun vastu chho to temAn vastupaNun (dravyapaNun) rahyun chhe. I dravyatva
kahevAy, I anvayashakti kahevAy (I guN kahevAy.) AhA... hA! e (paryAy) nathI ne utpanna thaI
(chhatAn e) asat-utpAdane sambandh chhe anvayashakti sAthe. e (asat-utpAd kIdho) adhdharathI
sAdhan thaI gaI chhe- nathI ne thaI mATe paN em nathI. AvI vAtun chhe have! A benun-dIkariyun ne
sAdhAraN ne abhyAs (k) khoy ene to ThIk, paN A roTalA rAndhe ne khAy ne... emAn A vAtun
(besAravI)! shun kahe chhe A? besavun kaThaN paDe! AhA... hA!
(shun kahe chhe ke) pAchhI paryAyo ‘paryAyabhUt’ kIdhI (chhe.) eTale ke ‘chhe’ . evI ekarUpapaNe
joDAyelo “je kramAnupAtI–kramAnusAr” joyun? kramAnusAr paryAy thAy paN e anvayashakti sAthe
(-ekarUpapaNe) joDAyel chhe. kramAnusAr chhe. je samaye, je thavAnI te kram-anusAr (ja) chhe. AhA...
hA! (juo A) “kramabaddha”!! tame kramabaddha mAno to puruShArtha UDI jAy chhe. are prabhu! sAmbhaL to
kharo! (em chhe nahIn.) A ‘kramAnupAtI’ (kramabaddha) no nirNay kare chhe tyAre svadravya upar draShTi
jAy chhe. (e ja puruShArtha chhe.) kAraNake (paryAy) no’ tI ne thaI, e paryAy anvay sAthe gUnthAyelI
chhe. (ene) anvay sAthe sambandh chhe. e anvay-guN chhe te, anvayI-dravya chhe tenun anvayapaNun chhe- e
dravyanun dravyapaNun chhe. (mATe) gUnthAyelI paryAy dravyamAnthI- je nahotI ne thaI - em jyAn nirNay karavA
jAy chhe tyAn dravyano nirNay thAy chhe. devIlAlajI! AhA... hA!
(kahe chhe) bhAI! bhale paryAy asat utpanna thAy, nahotI ne thaI paN enun tAtparya shun chhe?
(enun tAtparya e chhe ke) e no’ tI ne thaI (chhatAn) anvay sAthe sambandh vinA thaI evo artha
nathI, tem ja anvayashaktio je chhe - guNo chhe enI sAthe (e asat paryAyane) kAI paN sambandh
nathI ne e vinAnI thaI chhe em nathI. AhA... hA! shun dravya-guN ne paryAyane (alaukik rIte) siddha
kare chhe! hen? ek mANas pUchhato’ to (kahe ke) A dravya-guN-paryAy potAthI jANavA-dravya-guN
jANavA emAn shun? are! bhagavAn! emAn sarvasva chhe! dravyamAn sarvasva chhe, enA guNomAn sarvasva chhe,
ane te kALe kramAnupAtI-kramAnusAr (kramabaddha) svakALe te ja (utpAd) thAy. AhA... hA!
(shrotA) AmAn ja puruShArtha chhe... (uttara) anant puruShArtha chhe! bhAI! Avo nirNay jeNe karavo chhe.
A kahelAnun tAtparya shun chhe? (ahInyA) evun kahyun ke Am thAy chhe (sat-utpAd) ne Am thAy chhe
(asat-utpAd) bas eTalun - em ja chhe! (to kahe chhe ke) enun tAtparya chhe ke nahotI ne thaI to
paN guN sAthe sambandh chhe ane guN chhe I guNInA chhe. enA upar draShTi jatAn satnI tane khabar -
shraddhA paDashe. Avo sat paramAtmA! sat chhe. AhA... hA!
Avo bhagavAn (AtmA) sat chhe andar

Page 490 of 540
PDF/HTML Page 499 of 549
single page version

gAthA – 113 pravachanasAr pravachano 490
e tane pratItamAn Avashe, tane vedanamAn Anand Avashe. ane tany (tane) khabar paDashe ke A AkhI
chIj Anandamay chhe. jeno (A) namUno AvavAthI...!!
samajANun kAI? AhA... hA!
(kahe chhe) sAdI gAthA lAge Aje (paN) sAdImAn keTalun bharyun chhe! AhA... hA! A tamAre
nyAn pAnch-pachAs hajAr pedA thAy mahinA-mahinAmAn ne divasamAn ne gaNataro kyAn hato dhULamAn nyAn!
dash-dash lAkh pedA kare chhe mahine! Am dukAne bese, to nokaro vIs-pachIs. bhAI! nyAn chhe ne
shAntibhAIne tyAn, shAnti (bhAI) jhaverI! shun kahevAy I? jhaverAt, jhaverAt. A hIrA ghase chhe ne...!
badhA hushiyAr mANas! ek-ekane mahine chArase-pAnchase-chhase maLatA hashe! (shrotA) vadhAre maLatA
hashe... (uttara) hajAr lo ne...! amane ko’ ka vAt kare ame... emAn I koI navIn chIj nathI
bApu! AhA... hA! e kaI vismayakArI nathI. AhA... hA! (vismayakArI chIj to) prabhu! tArun
(Atma) dravya ne dravyatvapaNun ane tenI kramAnupAtI-kramAnusAr (kramabaddha) svakALe pariNaman thAy
tevun tArun svarUp-svabhAv chhe!! AhA... hA! ko’ samajANun AmAn? AhA... hA! A to mArag
bApA! traN lokanA nAth, tIrthankaradev (nI) vANImAn Avyun (I) alaukik vAtun chhe. (shrotA)
dravyamAn hatI te AvI, e vAt dravyadraShTivALA ja kahe ne...! (uttara) I to dravyadraShTi chhe. paN nahotI
ne thaI (I) utpAdane anvay sAthe sambandh chhe. AhA... hA! devIlAlajI! adhdharathI - Am adhdharathI
(shun) thaI chhe! (nA.) e to hAre ja rAkhyun chhe. AhA... hA! olI sat chhe I utpanna thAy chhe e
dravyanun dravyatattvapaNun - anvayashaktionA sambandhamAn hatI - chhe I AvI chhe paN ahInyA paryAy tarIke
juo ke (pahelI) nahotI ne AvI to paN anvay sAthe sambandh chhe. AhA... hA!
(ahInyA kahe chhe ke) “je kramAnupAtI–kramAnusAr svakALe utpAd chhe.” have ATalo to shabda
chhe! hen? bhale! I anvayashaktinI hAre sambandh (kIdho) paN svakALe I paryAyo utpanna thAy chhe.
AhA... hA! jem anvayashaktinun dravya, ekarUp svakALe chhe, trikAL ekarUp chhe. ane AmAn
(paryAyamAn) ek samayano kAL, te samayano te ja kAL chhe. AhA... hA! svakALe te paryAy utpanna
thAy chhe. keTalI bhAShA vAparI chhe. (juo!) “kramAnupAtI” chhe? (pAThamAn) “svakALe” “utpAd”
thAy chhe. “temAn paryAyabhUt svavyatirek vyaktinun pUrve asatpaNun hovAthI” e paryAyabhUt - navI
thaI, pUrve nahotI, ethI ene asatpaNun hovAthI
“paryAyo anya chhe.” e apekShAe paryAy anya chhe.
AhA... hA! paryAy-anya hovA chhatAn - nahotI ne thaI mATe ‘chhe’ chhatAn anvay vinAnI- tenA
sambandh vinAnI (thaI chhe) em nahIn. AhA... hA! AvI vAtun!! olun to kahe ke dayA pALo... ne
chha- kAyanI dayA pALo... ne vrat karo ne... upavAs karo... ne A karo..... ne dhULamAn ya e to agnAn
chhe. AhA... hA!
ahInyA kahe chhe (ke) temAn paryAyabhUt svavyatirekavyakitanun pUrve asatpaNun

Page 491 of 540
PDF/HTML Page 500 of 549
single page version

gAthA – 113 pravachanasAr pravachano 491
hovAthI, paryAyo anya chhe. mATe paryAyonA anyapaNA vaDe dravyano – ke je paryAyonA svarUpanun kartA,
karaN ane adhikaraN hovAne lIdhe.”
dekho! shun Avyun? “mATe paryAyonA anyapaNA vaDe dravyano - ke
je paryAyonA svarUpanun kartA chhe” AhA... hA! e paryAyano, svadravya kartA chhe. paradravya-karmanI prakRitino
uday tIvra Avyo mATe ahInyA vikAr thayo ne... e karam khasI gayun samakit thayun ne... em nahIn.
AhA... hA! e samakitanI paryAyane kALe- pahelI nahotI ne thaI - are! siddhapaNun pahelun no’ tun.
e siddhapaNun thayun- e abhUtapUrva thayun chhatAn- anvayashaktino sambandh rAkhIne thayun chhe. ane te
kramAnusArI (kramabaddha) te paryAy te kALe, siddhanI paryAy te (svakALe) thAy chhe. AhA... hA... hA!
e paryAyane tenun dravyatva - anvayashakti sAthe sambandh chhe. anvayashakti chhe te dravyanI chhe. AhA... hA!
traNe ya bhegun thayun!! AhA... hA! bhale! narakanI paryAy, thAy paN kahe chhe ke paryAy chhe to enI -
enAmAn -enAthI chhe ne...! emAn dravya varte chhe ne...! dravya varte chhe te dravyanI anvayashaktio sAthe te
(paryAy) gUnthAyelI chhe ne...! adhdharathI thaI nathI (kAI e paryAy) AhA... hA!
(kahe chhe) e to pahelI nahotI ne thaI (tethI asat-utpAd chhe) paN thaI I chhe svakALe, I
anvayanA-guNanA sAthe sambandh rAkhIne thaI chhe. AhA... hA! gajab vAt chhe ne...!! Avun sAmbhaLavun
bahu mushkel paDe! AhA... hA! hIrAlAlajI! tame AvI gayA ThIk ravivAr chhe ne...! vAt AvI gaI.
bhAgyashALIne kAne paDe evun chhe! AhA... hA!
(kahe chhe ke) ek to utpanna nahotI ne thaI kahevun; anvay hAre sambandh (chhe.) kahevun ane tethI
anya chhe em kahevun. em kIdhun ne...! “paryAyo anya chhe” anya ja (chhe.) em kIdhun. chhe?
(pAThamAn) “mATe paryAyonA anyapaNA vaDe dravyane ke je paryAyonA svarUpanun kartA.” e dravya chhe I
paryAyonA svarUpanun kartA (chhe.) AhA... hA... hA... hA! e dravya chhe e paryAyonA svarUpanun karaN -
sAdhan (I dravya). e paryAyanun sAdhan dravya (chhe.) AhA... hA! karamano (uday) Akaro Avyo ne
karam ghaTayAn mATe (paryAy Am thaI enI nA pADe chhe.) AhA... hA!
“paryAyonA svarUpanun kartA.”
e asat-utpAd chhe, e paryAyano kartA, karaN ane adhikaraN hovAne lIdhe AhA...! dravya enun
sAdhan ne adhikaraN!! (asat-utpAd) anerApaNe thaI - svakALe thaI - pahelI no’ tI ne thaI,
e anvayashaktino sambandh rAkhIne thaI (eTalun kahyA pachhI) dravya lIdhun. A paryAyane anvayashakti
sAthe rAkhIne kIdhun. have dravya lIdhun. AhA... hA! ke dravya je chhe te tenI paryAyanun kartA - te svakAL
paryAy thAy tenun sAdhan-svakALe paryAy thAy teno AdhAr (dravya) hovAne lIdhe “paryAyothI apRuthak
chhe.” paryAyothI judun (dravya) nathI. “teno - asat - utpAd nakakI thAy chhe.” dravya (kAI) paryAyothI
judun nathI. AhA... hA! apRuthak chhe. paryAyo dravyathI apRuthak chhe. AhA... hA! teno asat-utpAd
nakakI thAy chhe.