Pravachansar Pravachano-Gujarati (English transliteration). Date: 10-07-1979.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 40 of 44

 

Page 505 of 540
PDF/HTML Page 514 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa0p
pravachana tA. 10–7–79.
‘pravachanasAr’ gAthA - 114.
“have ekadravyane anyatva ane ananyatva hovAmAn je virodh tene dUr kare chhe. (arthAt temAn
virodh nathI Avato. em darshAve chhe)–
eTale shun? ke sAmAnyapaNe dravya tenun te ja chhe, ane visheShapaNe dravya bhinna-bhinna anya-
anyapaNe chhe. chhatAn te ananya chhe. sAmAnyathI judun nathI (visheSh.) anya-anya avasthA hovA chhatAn
ananya chhe. AhA... hA! AvI vAt! darek dravya (nI vAt chhe.) dAkhalo jIvano Apashe. paN darek
dravya, sAmAnya chhe e to tenun te ja chhe. visheSh chhe (te) anya-anya chhe. chhatAn te visheSh - paryAy te
svakALe, anya-anya hovA chhatAn dravyathI ananyamay chhe. dravyathI judI nathI. AhA... hA... hA! A to
darek dravyanun svarUp (Avun chhe.) AtmAne paradravya hAre kAI sambandh nathI. AhA... hA! (AtmAne)
karmanI hAre, sharIranI hAre, deshanI hAre, kuTumb hAre, Abaru hAre, paisA hAre, pagAr hAre, (putra-
putrIonI hAre) kAI sambandh nathI. darek dravya (nun) potAnun svarUp kAyam rahIne, anerI-anerI,
anya-anya avasthA thAy, e apekShAe anya paN kahevAy, ane enI ne enI (avasthAo) chhe
mATe ananya chhe. enI chhe - e dravya pote ja paryAyapaNe Avyun chhe. AhA...hA...hA! AvI vAt!
AvI vahenchaNI (dareke-darek dravyanI!) AkhI duniyAnI vahenchaNI thaI gaI! AhA...hA!
ahInyAn badhA dravyanI vAt chhe. dAkhalo jIvano Apashe.
दव्वट्ठिएण सव्वं दव्वं तं पज्जयट्ठिएण पुणो ।
हवदि य अण्णमणण्णं तक्काले तम्मयत्तादो ।। ११४।।
dravyArthike badhun dravya chhe; ne te ja paryAyArthike;
chhe anya, jethI te samay tadrUp hoI ananya chhe. 114.
TIkA– AhA... hA! tattvagnAn eTalun sUkShma chhe ke paryAyamAn jIvane, nArakIAdi (nI paryAy)
hovA chhatAn, te anya-anya hovA chhatAn, te ananya chhe. AtmAnI sAthe e paryAyonun tanmayapaNun chhe.
AhA... hA! chAhe to hinsAnA pariNAm ho, (chAhe) dayAnA ho, pUjAnA-bhaktinA pariNAm,
raudradhyAnanA pariNAm ho - e pariNAm dravyanI paryAyamAn chhe. anerI-anerI avasthA (o)

Page 506 of 540
PDF/HTML Page 515 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa06
hovAthI anya paN kahevAy chhe. ane AtmA temAn varte chhe mATe ananya paN kahevAy chhe. AhA... hA!
paranI hAre kAI sambandh nahIn. par anya chhe e judI chIj. ane dravyanI paryAy anya-anya thAy chhe
e judI chIj. AhA... hA! darek dravyanI paryAy anya-anya thAy chhe. chhatAn te ananya chhe. anya chhe
te ananya chhe. bIjA padArtho anya chhe e ananya nathI e tadna bhinna chhe. AhA... hA! samajAy chhe?
(ahInyAn kahe chhe ke) “TIkA kharekhar sarva vastu”. joyun? dravya shabda na ApatAn vastu kIdhI.
सर्वस्य हि वस्तुनः kem ke emAn vaselI shaktio chhe anant. darek dravya-jIv kaho ke paramANu kaho ke
AkAsh kaho (dharmAsti, adharmAsti, kAL kaho). vastu kem kIdhI? ke emAn (chhae dravyomAn) anant
anvayI guNo vaselA (te keTalA chhe?) anant-anant atyant anant! AhA... hA! chAhe to AtmA
ho ke AkAsh ho ke chAhe paramANu ho (temAn) anant-anant atyant anant guNathI bharelI (vastu)
chhe mATe tene vastu kIdhI. vastumAn vaselI shaktio chhe. e potAnI chhe. e shaktio bIjAnI
shaktiomAn vase ane bIjAnI shakti ahInyAn Ave em nathI. AhA... hA! (jIvane) najIkamAn
najIkanun sharIr, najIkamAn najIkano dIkaro, strI ke kuTumb - chhatAn I chIj taddan judI (chhe.) enun
visheShapaNun (darek) dravyanun anya-anya hovA chhatAn, te dravyathI ananya chhe, te (kAI) judI nathI te
paryAyo. jem judun dravya taddan anya chhe em A paryAy anerI-anerI thAy, mATe (taddan) anya ja
chhe em nahIn. (paryAy apekShAe) anya (anya) paN kahevAy chhe. (kemake) pahelI nahotI ne thaI
e apekShAe. (parantu) dravya emAn varte chhe mATe ananya paN chhe. AhA... hA! Avun chhe
(vastusvarUp!) ko’ chImanabhAI! jhINun chhe bhAI!
(ahInyAn kahe chhe ke) “kharekhar sarva vastu” ek vastu na kIdhI. (sarva vastu kIdhI.) anant
- anant vastu “sAmAnya–visheShAtmak hovAthI” darek - anant vastu pote potAthI sAmAnya -
visheSh (hovAthI) sAmAnya (visheSh) eTale dravya tarIke sAmAnya ane paryAy tarIke visheSh. I derak
dravyanun svata sAmAnya-visheShasvarUp chhe. AhA... hA! e visheShapaNun-jem sAmAnyapaNun ekarUp svanun chhe
em visheShapaNun paranA sanyoge thAy chhe ke parathI thAy chhe? em nathI. e visheSh avasthA darek dravyanI
te te samaye, pahelAn nahotI ne thaI, mATe te anerA dravyanA sambandhe thaI em nathI. AhA... hA! Am
anyane ekadam’ akasmAt bIjI lAge paryAy! chhatAn te paryAy, pahelI nahotI (ne thaI) apekShAe
- visheShapaNe joIe to te anya chhe. paN te visheShapaNun - sAmAnya tyAn varte chhe mATe sAmAnyathI
ananya chhe. sAmAnyathI (te) judI chIj nathI. AhA...! jem badhI chIjo taddan judI chhe (em A
paryAy judI nathI vastuthI.) AhA... hA! ek AtmAne ane bIjA AtmAne kAI sambandh nathI.
sAmAnyapaNe bey ek ne visheShapaNe judA emey nathI, paranI hAre. AhA... hA! athavA sAmAnyapaNe
judA ne visheShapaNe ek, eme ya nathI. shun kIdhun I? anant je AtmAo ane anant paramANuo chhe.
e sAmAnyapaNe judA ane visheShapaNe ek emey nathI, tem sAmAnyapaNe judA chhe

Page 507 of 540
PDF/HTML Page 516 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa07
mATe (darek vastu potAnI) paryAyathI paN judI nathI. (paryAyapaNe anya paN (vastupaNe) ananyatva
chhe. sAmAnya dravyathI te te paryAyano kAL - svakAL, ‘kramAnupAtI’ kAl AvI gayun chhe. (gAthA-
113mAn) te samaye, te paryAy krame-svakALe kramAnusAr AvavAnI te AvI, tethI tene pahelI paryAyanI
apekShAe anya kahIe. paN vastunI apekShAe ananya chhe. AhA... hA... hA! e paryAy koI bIjA
(dravya) thI thaI chhe (em nathI.) AhA...! A vAt besavI (AkarI chhe.) bhAShA! bhAShA to bhale
sahelI chhe. AhA...! paN eno ‘bhAv’ kaThaN chhe!! ‘kaLashaTIkA’ mAn (kaLash-60mAn) kahyun chhe
[prashna
sAmprat (hAlamAn) jIvadravya rAgAdi ashuddha chetanArUpe pariNamyun chhe tyAn to em pratibhAse chhe ke
gnAn krodharUpe pariNamyun chhe. tethI gnAn bhinna, krodh bhinna – evun anubhavavun ghaNun ja kaThaN chhe. uttara
Am chhe ke sAche ja kaThaN chhe, parantu vastunun shuddha svarUp vichAratAn bhinnapaNArUp svAd Ave chhe.
]
kaLashaTIkAmAn kahe chhe bhaI kaThaN chhe, bhAI! kharekhar kaThaN to chhe. paN svarUpanun vedan karatAn, vedan
parathI judun jaNAy chhe. kaThaN to chhe. paN, bhagavAn AtmA, sAmAnyapaNe dravya je chhe tene jotAn -
jonArI paryAy bhale enI - paN e jue chhe sAmAnyane, ane te paryAy em mAne chhe (jANe chhe) ke
hun to akhanD ekasvarUpe birAjamAn chhun. paryAy em jANe chhe. AhA... hA! kem ke paryAyano viShay je
chhe - ekalo paryAyano viShay paryAy na rahetAn, paryAyano viShay trikALI dravya (thAy) chhe. AhA...
hA... hA! trikALI dravya vastu je chhe mahAprabhu! (e paryAyano viShay thAy chhe.) ahInyAn dAkhalo
jIvano Apashe. vAt sarvadravyanI kahevI chhe. draShTAnt jIvanun Apashe. lokone khyAlamAn AvI shake mATe
(jIvanun draShTAnt Apashe.)
(ahInyAn kahe chhe ke) “kharekhar sarva vastu sAmAnya–visheShAtmak hovAthI.” eTale eno artha
(e) ke koI chIj koIthI banelI chhe, koI Ishvar kartA chhe, ke ek dravya (nI) paryAy karI shake chhe
evun kAI nathI. AhA...hA...hA! ‘sarva dravyo’ eTale
“sarva vastu sAmAnya–visheShAtmak hovAthI”
kAyam rahevAnI apekShAe sAmAnya, ane palaTavAnI apekShAe visheSh - nahIn palaTavAnI apekShAe
sAmAnya, (ne palaTavAnI apekShAe visheSh.) AhA...hA! darek vastu nahIn palaTavAnI apekShAe
sAmAnya, palaTavAnI apekShAe visheSh. be (paDakhAn) thaIne enun svarUp (ja) e be (paDakhAmmAn) chhe.
paranI hAre ene kAI sambandh nathI. AhA...hA!
(prashna) vahAlA dIkarA hoy, vahAlI strI hoy enI
hAre kAI sambandh nahIn? AhA...hA! (shrotA) dIkaro to paramAn chhe. AtmAne dIkaro kevo? (uttara)
paN sumanabhAI jevo chhokaro hoy lo (tamAre.) ATh ATh hajArano pagAr. (shrotA) Ap to nA
pADo chho.
(uttara) konA dIkarA bApA? kono bApA kono dIkaro? AhA...! enun visheSh paN ek
samay Take. AhA...hA...hA! te te dravyanun visheSh paN ekasamay Take. to bIjI chIj enI chhe kyAn
AvI prabhu! AhA...hA...hA...hA! samajAy chhe kAI?
(kahe chhe) darek vastu, kAyam rahevAnI apekShAe to bhale dhruv chhe paN kShaNik avasthAnI

Page 508 of 540
PDF/HTML Page 517 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa08
apekShAe eTale ek samay hoy chhe. chhatAn visheSh je kShaNik chhe (te) ek ja samay chhe. enI
(dhruvanI) chhe chhatAn ek samay chhe. ane tene pUrvanI paryAyanI apekShAe anya paN kahIe. ane
AtmAnI apekShAe (AtmA) andar varte mATe ananya paN kahIe. parane ane AtmAne ke paramANu
ne ke AtmA, AtmAne ke bIjA paramANune (kAI sambandh nathI.) AhA... hA! A vAt besavI
(AkarI bahu) lokone I vichArey kyAn? vakhat na maLe ne kyAn (vichAr) kare? e duniyAnI
janjALamAn? AhA... hA! (nakAmo) vakhat gALI jindagI chAlI jAy chhe. ane pachhI avatAr! ghaNAnnA
avatAr pashu thavAnA, tiryanchamAn javAnA. AhA... hA! kAraN ke dharam nathI, tem A shun vastun chhe?
tene samajavAno vikalpa paN visheShe nathI, ke divasamAn babbe-chachchAr kalAk e shun chIj chhe A? to
to puNye ya bAndhe. AhA... hA!
ahInyAn kahe chhe e “vastunun svarUp jonArAone anukrame (1) sAmAnya ane (2)
visheShane jANanArAn be chakShuo chhe (– (1) dravyArthik ane (2) paryAyArthik) evI rIte ja lIdhun chhe.
anukrame jovAmAn sAmAnya ane visheSh.
“ (1) dravyArthik ane (2) paryAyArthik.” ek sAthe jovAnun
paN leshe. (e pramAN.) (ahInyAn) to ATalun lIdhun chhe. paN ekasAthe jovAnun pAchhun leshe.
(ahInyAn kahe chhe ke) “temAn, paryAyArthik chakShune sarvathA bandh karI.” AhA... hA! nyAnthI
UpADayun (juo) dravyArthikane bandh karIne nyAnthI (UpADayun) nahIn. darek dravyane jovA mATe, paryAyArthik
Ankhyun ne sarvathA bandh karIne, paryAy chhe kharI. chhe paN tene jovA taraphanI Ankhyun ne - draShTine bandh
karI. AhA... hA! hA! gajab vAt chhe!! pahelI to kIdhI ke sAmAnya-visheSh vastu chhe. paN
visheShane jovAnI Ankhyunne bandh karI AhA... hA! chhe? (pAThamAn) te pAchhI kathanchit bandh karIne em
nahIn. “paryAyArthik chakShuene sarvathA bandh karIne” jANavun chhe ne...! AhA... hA! “ekalA ughADelA
dravyArthik chakShu vaDe”
ekalI ughADelI gnAnanI paryAy (vaDe) AhA... hA! “dravyArthik chakShu vaDe” dravya
jenun prayojan chhe. dravya
+ arthI (eTale) artha = dravya jenun prayojan chhe (te dravyArthik) e nayathI
jotAn, visheSh nayanI Ankhyun bandh karI daIne. AhA... hA... hA! “ekalA ughADelA dravyArthik chakShu
vaDe” bhAShA joI? olI to (paryAyArthik) bandh karI dIdhI. avasthAne jovAnI Ankhyun ja bandh karI
de. AhA... hA! to tane sAmAnya, avasthAmAn jaNAshe. avasthAne jovAnI Ankhyun bandh karI de ane
sAmAnyane jo. to pAchhI jonArI paryAy to raheshe. AhA... hA! paN paryAyano jovAno (viShay)
visheSh nahIn, sAmAnya raheshe. visheShane-paryAyane jovAnI Ankhyun sarvathA bandh karI de. AvI vAt!
AhA... hA! bIjAne jovAnun bandh karI de e vAt to ekakor (paDI rahI) hen? AhA... hA!
(kahe chhe ke) tArA sivAy bIjA padArtho, chAhe to bhagavAn traN lokano nAth (ke anya

Page 509 of 540
PDF/HTML Page 518 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa09
chha dravyo) ene jovAnI draShTi e koI paryAyArthik draShTi ke dravyArthik draShTi nathI hen? AhA... hA... hA!
phakat tArAmAn be prakAr chhe. sAmAnyapaNun (eTale) kAyam rahevApaNun ane badalavApaNun - visheShapaNun
(chhe.) I badalavApaNAnI Ankhyunne bandh karI jaI (uparAnt) parane jovAnI Ankhyunne bandh karI daI to
nahIn ja te (I to vastumAn chhe ja nahIn.) AhA... hA... hA! gajab vAt chhe!! parane jovAnun to bandh
ja karI de. AhA... hA.. hA! thoDe shabde ghaNun chhe ho prabhu! AhA... hA!
(shrotA) kharekhar vastu chhe...!
(uttara) bahu vastu ‘A’ chhe! AhA... hA! paryAyArthik chakShune sarvathA bandh karI daI, em na kahyun ke
paradravyane jovAnun bandh karI daI. AhA... hA... hA... hA! prabhu! tArAmAn ja jyAn chhe be (paDakhAn)
sAmAnya ne visheSh. I be chhe emAn I visheShane jovAnI Ankhyun sarvathA bandh karI daIne - kathanchit
bandh karIne ne (kathanchit) ughADIne athavA gauN karIne I (paN) ahInyAn to nathI (kIdhun) AhA...
hA! (shrotA) Ap to hamaNAn ja samyagdarshan thavAnI vAt karo chho...! (uttara) hen? vastu I chhe.
traNalokanA nAthanI divyadhvani chhe. AhA...! jagatanA bhAgya chhe, (A) vANI rahI gaI chhe!
kundakundAchArya to nimitta chhe! AhA... hA! ene sAmbhaLavAno ne vichAravAno avasar levo nahIn. prabhu!
tAre kyAn jAvun chhe? kyAn rahevun chhe?
ahInyAn to (kahe chhe) paryAyanI Ankhyun paN sarvathA bandh karI daIne (ekalA dravyArthik chakShu vaDe
jo.) AhA.. hA! bAyaDI-chhokarAn jovAnun bandh karIne e to vAt ja (AchAryadev karatA nathI.) e
to tArAmAn nathI (tethI) tenI to vAt ja ame nathI karatA. AhA...! samajANun kAI...?
AhA... hA! “paryAyArthik chakShue sarvathA bandh karIne, ekalA ughADelA dravyArthik chakShu vaDe”
ughaDelun ho paN I gnAn pAchhun, chhe to paryAy. ene (dravyane) jonArI paN I ughaDelun gnAn ke
(jayAre) paryAyane jovAnI (Ankhyun) bandh karI dIdhI eTale svane jovAnun ughaDayun gnAn. AhA... hA...
hA! samajANun kAI...? AhA...! shun TIkA! AvI vAt kyAn chhe? bharatakShetramAn! AhA.. hA! digambar
santoe to amRutanA sAgar relyAn chhe! thoDA shabdamAn ghaNun chhe!! shun kahIe enI gambhIratA!!
AhA...!
(ahInyAn) em I kahe chhe. pahelI vAt kIdhI, ke sarva vastuo sAmAnya-visheShAtmak chhe,
have tyAre vastune tArI, tane (tAre) jovI hoy to... AhA... hA! “udhADelA dravyArthik chakShu
vaDe.” “jayAre avalokavAmAn Ave chhe.”
juo, emAn paranI vAt nathI lIdhI. ke paryAyanayane bandh
karIne parane jovun. AhA... hA... hA! paryAyArthik nayane bandh karI daIne. ohohoho! amRut reDayAn chhe
prabhue! are... re! jagatane (potAnI khabar nathI!) kahe chhe ke tArAmAn be prakAr - sAmAnya ane
visheSh. jIvamAn UtAre chhe hon? sAmAnya vAt to badhAnI (badhA dravyonI) kare chhe. paN utAre chhe
jIvamAn. jIvamAn utArIne kahe chhe ke sarva dravyomAn em samajI levun. AhA... hA! jayasenAchAryanI

Page 510 of 540
PDF/HTML Page 519 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa10
TIkAmAn chhe. AmAn chokhkhun nathI. jayasenaAchAryanI chhe ne TIkA? emAn chhe juo, सर्वद्रव्येषु
यथासंभवं ज्ञातव्यं इति अर्थः - chhellA shabdo chhe, jayasenaAchAryanI TIkA, AhA...! A to
dhIrAnAn kAm chhe bhAI! olAmAn (samayasAr) mAn Ave chhe ne bhAI!! ‘nibhRut’ - nibhRut
puruSho vaDe AhA... hA! chintA vinAnA puruSho vaDe AhA...! nibhut puruSho vaDe karIne A vastu
vichArAy chhe (arthAt svarUpamAn ekAgra thanArA puruSho vaDe, chintA vinAnA puruSho vaDe A vastu
vichArAy chhe.)
AhA... hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “ekalA ughADelA dravyArthik chakShu vaDe” AhA... hA! ATalun
paryAyachakShune sarvathA bandh karIne (kahIne) jor Apyun. tethI “ekalA ughADelA dravyArthik chakShu vaDe” -
dravyane joI shake te rIte gnAnane khullo pragaT karIne -paryAyane jovAnun nahIn’, paN dravyane jovAnI
paryAyano-ughAD karIne (ekAgra thavA kahe chhe) “ekalA ughADelA” ughADelA pAchhA kIdhun chhe hon! pragaT
karIne... AhA... hA! A vastu chhe vastu! enI kahe chhe paryAyane jovAnI Ankhyun bandh karI, ane
dravyArthik -(ekalA) ughADelA chakShu vaDe (jo.) nayanun gnAn ughaDelun chhe. dravyArthik nay je jove chhe tyAn
(te gnAn) ughaDelun chhe. paryAyane jayAre (jovAnun) bandh karI dIdhun chhe tyAre ene svane jovAnun gnAn
ughaDayun chhe. AhA... hA... hA! hA...!
(ahInyAn kahe chhe ke) “ekalA ughADelA dravyArthik chakShu vaDe jayAre avalokavAmAn Ave chhe,
tyAre nArakapaNun, tiryanchapaNun” juo utAryun jIvamAn. “manuShyapaNun, devapaNun ane siddhapaNun” siddha e
paryAy chhe ne...! AhA... hA!
“e paryAyosvarUp visheShomAn rahelA (arthAt) e paryAyo
svarUpavisheShomAn rahelA ek “jIv sAmAnyane avalokanArA” AhA... hA... hA! pAchhI avalokanArI
paryAy ja chhe. AhA... hA! paryAyane jovAnI (paryAyanay) bandh karI daIne, dravyane jovAnI ughADelI
gnAnanI paryAyathI AhA... hA! shun bharyun chhe!! have Am ne Am vAnchI jAy. pravachanasAr vAnchI gayo,
ek jaNo ke’ to’ to samayasAr, mahArAj bahu vakhAN kare chhe ne... (hun to) pandar di’ mAn vAnchI
gayo chhun kahe. bApA! pandar di’ shun? bhAI! e gahan vAt no pAr Ave evun nathI prabhu! (draShTi
maL‌yA vinA janmAro ya vAnche to.) AhA... hA!
(shrotA) Aj divyadhvanino ja divas chhe...!!
(uttara) divyadhvanino divas chhe, hA, vAt sAchI! AhA...!
(kahe chhe) olun ‘divyadhvani’ (nAmanun mAsik) patra kADhayun chhe. shrImad taraphathI chhe ne...!
olA sonI, amadAvAdavALA (shrotA) sonejI, Do. sonejI (uttara) hA, I. goTA badhA goTA!
shvetAbanranA nAkhyA ne ane Am - shvetAmbar sAdhue karyun ne... DhIkaNAne Am karyun ne...! AhA...
hA! A enun lakhAN chhe vajubhAInun morabIvALA vAnche chhe ne... (vyAkhyAn). enun lakhAN

Page 511 of 540
PDF/HTML Page 520 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa11
A lakhe chhe ‘shrImade nav tattva kahyAn ne... emAn samyagdarshananI vyAkhyA karI chhe, chha-padane jovun ne...
ahInyAn to kahe chhe ke I chha-padanA bhed chhe. (shrotA) I bhed to rAg chhe, ene vichAravAthI to rAg
(vikalpa) utpanna thAy... (uttara) AhA...! (bhedane jovAnI) e Ankhyun ne bandh karI daIne...
AhA... hA! ‘ekalA ughADelA dravyArthik chakShu vaDe.” (avalokan kar.) bahenun-dIkariyun ne jhINun paDe
dhyAn rAkhIne sAmbhaLavun. bApu! A to amRutanA ghar chhe bApu, mAnD mAnD Avyun chhe! be’ na-dIkarI,
mAtAone jhINun paDe thoDun, dhI... re thI sAmbhaLavun - vichAr karavo. AhA...! are, AvA samay kyAre
Ave bhAI! AhA... hA!
(kahe chhe) vAh! bharyA chhe (bhAv) shun joyun? sAmAnya-visheSh vastu chhe. eNe visheSh (ne)
jovAnI Ankhyun sarvathA bandh karI daI ane dravyArthik (eTale) ughaDelun gnAn dravyane jonArun ughaDelun
gnAn, pAchhun chhe to I paryAy, ‘paN paryAy paryAyane na jotAn, paryAy dravyane jotAn’ - em kahevun chhe.
Ahoho! AhA... hA... hA! gajab vAt chhe bhAI! mIThAlAlajI! samajAy chhe ne? vastu chhe I
bhagavAn AtmA, emAn sAmAnya ane visheSh be paDakhAn kharAn. chhatAn visheSh paDakhAnne jovAnI Ankhyun
to sarvathA bandh karI de. parane jovAnI vAtun to nahIn paN tArI paryAyane jovAnun sarvathA bandh karI de.
AhA... hA! ane ekalA ughaDelA dravyArthik (eTale) ekalA dravyane jANavAnun je gnAn ughaDelun je chhe.
AhA... hA... hA! gajab bharyun chhe ne...!
(shrotAne) sAme pustak chhe ne...? AhA... hA! “ekalA”
olAne bandh karI dIdhun chhe ne...? ‘ekalA’ ne pAchhun “ughADelA” dravyArthik, em ne em dravyArthik nay
(nahIn), paN dravyanun jene prayojan chhe evun gnAn ughaDayun chhe. AhA... hA! hen? AvI vAtun chhe.
devIlAlajI! AhA... hA! santoe to amRut reDayAn chhe! shabde-shabdamAn keTalI gambhIratA ne keTalI UnDap
chhe? AhA... hA! bhale (samajaNamAn) thoDo vakhat lAge. satyane samajavA mATe paN barAbar thoDun
(paN) satya samajavun joIe. AhA... hA!
(kahe chhe ke) bhagavAn AtmA, sAmAnya ne visheSh (paNe) hovA chhatAn, sAmAnya nAm trikALI
dhruv evun ne evun ane visheSh nAm paryAy, badalatI rahetAn chhatAn, badalatI paryAyane jovAnI Ankhyun
bandh karI daIne, AhA... hA... hA! bIjAne jovAnun ne bhagavAnane jovAnun te (to) bandh karIj daIne,
paN tArI paryAy chhe tene jovAnI Ankhyun bandh karI daIne AhA... hA! vimalachandajI! vimalachand
(AtmA) nI vAt hAle chhe ahInyAn. AhA... hA... hA! prabhu! tArI vAt to jo (anirvachanIy)
AchAryo-sant kahI shakyA nathI. gambhIr vAt! chhoDIne beThA (chhe maun jangalamAn.) AhA... hA!
paryAyane (jovAnun) sarvathA bandh karI daIne prabhu shun kahevun chhe tAre A! AtmAne jovA mATe enI
paryAyane jovAnI Ankhyun sarvathA bandh karI daI ane jayAre have dravyArthikane (dravyane) jovun chhe ne...! to
I to (jovAnun) paryAyamAn Ave ke nahIn? (jovAnun kArya to paryAyanun chhe.) tethI kahe chhe
“ekalA
ughADelA dravyArthik chakShu vaDe.” AhA... hA! vAh! prabhu! andarano gnAnano paryAy,

Page 512 of 540
PDF/HTML Page 521 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa12
kahe chhe ekalo dravyane jANe te ughaDayo chhe. AhA... hA! paryAyArthikane jovAnun sarvathA bandh thaI gayun chhe
AhA... hA! AvI vAto sAmbhaLavA maLe nahIn ane mANas pachhI kahe e ekAnt chhe tyAn ekAnt chhe.
bApu! ekAnt chhe sAmbhaL bhAI! AhA... hA! bApu, tArA gharanI vAtun chhe bhAI! ohohoho! sant kahe
chhe ke tArI paryAyane jovAnun to sarvathA bandh karI de. AhA... hA... hA! ane dravyane jovAnun ughaDelun je
gnAn (dravyArthik chakShu vaDe avalok.) AhA... hA... hA! samajAy chhe kAI?
(ahInyAn kahe chhe ke) “ekalA ughADelA dravyArthik chakShu vaDe jayAre avalokavAmAn Ave chhe.”
avalokavAmAn Ave chhe te (avaloke chhe) paryAy, te paryAy chhe ne...! paryAyathI dravyane jovAmAn Ave chhe
ne...! paryAyane, paryAy tarIke jovAnun bandh karI de. ane dravyane jovAnI ughaDelI paryAy vaDe avalokan
kar. AhA... hA... hA! AvI vAtun chhe. “jayAre avalokavAmAn Ave chhe tyAre nArakapaNun.” jIv upar
lIdhun have. kahevun chhe to sarva dravyanun, paN samajAy eTale ekadam jIvane (udAharaNamAn lIdhun) mULamAn
ahInyAn A samajAy to barAbar (sarvadravyonun) samaje.
svane jANe barAbar to parane jANe. paN
Ane ja na jANe to paranun jANavun kyAthi Ave? sva-par, prakAshak eno svabhAv chhe. paN svane
jANyA vinA parano prakAshak - jANavAno svabhAv hovA chhatAn paN svane jANyA vinA paranun jANavun
emAn AvI shake ja nahIn.
AhA... hA! samajANun kAI?
(ahInyAn kahe chhe ke) “nArakapaNun, tiryanchapaNun, manuShyapaNun, devapaNun ane siddhapaNun - siddhe ya
paryAy chhe. AhA... hA! siddhanI paryAyane jovAnI draShTine bandh karI daIne... AhA... hA! vAh! prabhu
tAre shun kahevun chhe? siddhanI paryAyane jovAnI draShTi-paryAy nayane, (eTale) paryAyane jovAnI Ankhyun
sarvathA bandh karI daIne, sumanabhAI? I tamArA kAyadA-phAyadAmAn nathI Avun kyAy! AhA...! to
AvyA barAbar ThIk! bhAgyashALI! TANe A vAt AvI, AvI chhe (apUrva vAt!) AhA...! jevun
UDun bhAse chhe I bhAShA eTalI badhI Ave nahIn.
AhA... hA!
santo kahe chhe. ke tArI paryAyane jovAnI Ankhyun bandh karI de. paN (A kahIne) shun kahevun chhe
prabhu tAre! bIjAne jovun - paramAtmA ne panchaparameShThine e to kyAy vAt ja nathI rahI kahe chhe. paN
tArI (potAnI) paryAy jovAnI Ankhyun ne sarvathA bandh karI daI ane paryAyamAn dravyane jovAnun thAy te
gnAn ughADI (Atmadravyane jo.) ughaDe ja te (gnAn) em kahe chhe. Am paryAyArthik nayane bandh karyun
eTale svane jovAnun gnAn ughaDe andar. chhe to I e ya paryAy. paN (I) paryAyano viShay paryAy
nathI. (paryAyano viShay dravya chhe.) AhA... hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “ane siddhapaNun – e paryAyosvarUp.” I pAnch paryAy kIdhI ne...!

Page 513 of 540
PDF/HTML Page 522 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa13
chAr gatinI ne ek siddhanI. AhA...hA! e siddhane jovAnI paryAyanI Ankhyunne paN sarvathA bandh karI
daIne, are...re! AhA...hA! potAne to siddhaparyAy nathI, paN shraddhAmAn ene chhe ke siddhaparyAy thavAnI
chhe mAre. chhatAn I siddhaparyAyane jovAnI Ankhyun (sarvathA) bandh karI de. AhA...! ane bIjA siddha je
chhe - anantA siddho
वंदीत्तु सव्वसिद्धe (‘samayasAr’ gAthA-1) lo! kIdhun tyAn. bhAI! samayasAramAn.
(tyAn to kahyun) gnAnamAn sthApIne, em kahyun chhe ne tyAn...! ahInyAn to kahe chhe ke tArI paryAyamAn
siddhane jovAnun ya bandh karI de. AhA... hA! bhAI...! A to pravachanasAr chhe! bhAI, A to santonA
kALajAn - hRuday chhe!! are! evI vAt sAmbhaLavA maLe kyAn? bhAI! AhA...!
kahe chhe “ughADelA dravyArthik nay vaDe” AhA... hA! jayAre A (paryAyane jovAnun) bandh karyun
ne I ughaDayun ne gnAn svane jovAnun. samajAy chhe kAI? “jayAre avalokavAmAn Ave chhe, tyAre
nArakapaNun, tiryanchapaNun, manuShyapaNun, devapaNun ane siddhapaNun – e paryAyosvarUp – visheShomAn rahelA
(ek) jIvasAmAnyane avalokanArA.” joyun? paryAyane (jovA) taraphanI Ankhyun bandh karI daI -
pachhI to dravya (ne jovAnI) Ankhyun bandh karI daIne paryAyane jAN eme ya kaheshe. jANavAnI apekShAe
(AdaravAnI apekShAe) mUL-pahelun AnhIthI lIdhun. dravyane jovAnun (sauthI pahelun) kIdhun chhe. AhA...
hA! bhagavAn! A to bhagavAnanA gharanI vAtun chhe! pAmar prANI! shun kare ene! AhA...! evI chIj
chhe! emAn em abhimAn karI nAkhe ke AvaDe chhe mane A, amane vAnchyun chhe ne...! bApu! garva UtarI
jAy evun chhe. AhA... hA... hA! bhAI! tArI paryAyane jovAnun paN bandh karI de. ane (chhatAn)
jovAnun raheshe to kharun (paryAyane) jovAnun bandh karyun eTale dravyane jovAnun ughaDelun gnAn, e vaDe
karIne avalokavAmAn AvatAn paryAyosvarUp visheShomAn rahelA - i pAnchey paryAyamAn - visheShamAn
rahelA ek
“jIvasAmAnyane avalokanArA” bhAShA shun chhe? “e paryAyosvarUp visheShomAn
rahelA”... pAchhun visheShomAn rahelA. AhA... hA... hA! bIjI chIj to I paryAyamAn rahelI chhe ja nahIn.
AhA... hA! dev-guru-shAstra ane siddhane ya kADhI nAkh ahInthI. phakat paryAyorUp je siddhanI paryAy
chhe evA visheShomAn rahelA (vaLI) evA visheShomAn rahelA ek
“jIv sAmAnyane avalokanArA” -
ek jIvane - sAmAnyane - dhruvarUpe jANanArA (I) paryAy to thaI. AhA... hA! ko’ Avun koI di’
sAmbhaL‌yun’ tun! sthAnakavAsImAn kyAy nahotun? (shrotA) duniyAnI koI pIThamAn nathI... (uttara)
AhA...! bhagavAn trilokanA nAthanI vANI chhe A. AhA...!
AtmAne sparshI nAkhe evI vAt chhe!
rahe nahIn bhAI, bIjun judun - judun na rahI shake have! AvI rIte jANe joyo (AtmAne) ke jene
siddhanI paryAyamAn paN draShTi nathI. paN e paryAyamAn rahelo je AtmA, chhe? (pAThamAn) siddhanI
paryAyamAn - e paryAyosvarUp visheShomAn rahelA
“ek jIvasAmAnyane.” ek jIvasAmAnyane... olI
(nArak Adi) pAnch paryAyo hatI. I pAnchey paryAyamAn rahelo pAchho. AhA... hA... hA! shun shailI ne shun
TIkA!! gajab chhe!!

Page 514 of 540
PDF/HTML Page 523 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa14
(kahe chhe ke) ek “jIv sAmAnyane avalokanArA.” ane visheShone nahi avalokanArA.”
AhA...hA...hA! shun kIdhun? ‘ek jIv sAmAnyane’ - ‘sAmAnya’ shun hashe A? kAyam rahenArI ekarUp
- badalyA vinAnI rahenArI ek (rUp) chIj - asti tarIke badalyA vinAnun, kAyam rahenArun te
sAmAnya. AhA... hA! A to kyAn’ ya vANImAn Avyun nahIn vepAranA, dhandhAmAn Avyun nahIn bhAI!
A bhUkAmAn na Avyun. pAvaDarano dhandho chhe ne ene...! (shrotA) parano viShay e to chhe, e viShay
judo (uttara) ene jovAnun bandh AnhI to (kahe chhe) AhA...! pAvaDar I paramANunI paryAy chhe ene
jovAnun nahIn AnhI siddhanI paryAyane jovAnI ya nA pADe chhe. AhA...! AhA... hA! hA, emAn rahelA
(pAnch prakAranI paryAyamAn paN) ek “jIv sAmAnyane avalokanArA ane visheShone nahi
avalokanArA e jIvone ‘te badhun ya jIvadravya chhe’ em bhAse chhe.”
chhe? (pAThamAn) AhA... hA!
(shun kahe chhe? ke) potAnI paryAyane, siddha Adi paryAyane paN jovAnI Ankhyun bandh karI daI.
A Ankhyun (charmachakShu) Am bandh karI dye I nahIn ho? (enI vAt nathI.) je paryAy jovAmAn Ave
te paryAyane (jovAnun) bandh karI daIne, ane ughaDelA dravyArthik nay ne ughaDelA chakShu vaDe, paryAyamAn
rahelA - visheSho mAn rahelA ne avaloke “e jIvone te badhuy jIvadravya chhe.’ em bhAse chhe” AhA...
hA! te paryAy uparanI najarun bandh karI daI ane dravyane jANanArI paryAyane (je) ughaDelI chhe e dvArA
dravyane jotAn ‘te badhun ya jIvadravya chhe’ bas vastu! I chhe. AhA... hA! samajANun kAI?
AhA... hA! ‘te badhun ya jIvadravya chhe’ emAn paryAy-paryAy (nA) bhed nahIn. paryAyamAn rahelo
kIdhun. em kIdhun ne...? hen? “e paryAyosvarUpavisheShomAn rahelA” jIvasAmAnyane avalokanArA ane
visheShone nahi avalokanArA e jIvone ‘te badhun ya jIvadravya chhe’ em bhAse chhe.” AhA... hA... hA!
bhagavAn AtmA, dravya je sAmAnya je anant-anant achintya anant shaktiono sAgar prabhu!
ekarUp! dravyArthik nayanA ughaDelA gnAnathI jotAn ‘te badhun ya jIv ja chhe’ AhA... hA! samajANun kAI?
Am lAge gAthA (o) sAdhAraN! pravachanasAr (nI) enA karatAn samayasAr Am chhe ne... bApu!
badhun ya chhe I chhe bApu! eke-ek samayasAr, pravachanasAr, niyamasAr! enI shun vAtun karavI?
(alaukik Agam chhe.) bharatakShetramAn kyAy evI vAt chhe nahIn. AhA... hA!
(sadguru kahe chhe) ane A rIte andar kare eTale prApta thayA vinA rahe ja nahIn. em kahe chhe.
AhA...! em kIdhun ne...? ‘badhun ya jIvadravya chhe em bhAse chhe’ kIdhun ne? hen shun kIdhun? ‘bhAse chhe’
em kIdhun. ‘jaNAy chhe em kIdhun.’ AhA... hA! dhanya kAL! dhanya samay bApu ahA! paryAyane
jonArI draShTine sarvathA bandh karI daIne ane dravyane jonArA gnAnane-ughaDelA dravyArthik nay vaDe, e
pAnche paryAyomAn rahelo (jIv). pAchho pAnchey paryAyomAn rahelo (kIdho ane ek jIvasAmAnyane

Page 515 of 540
PDF/HTML Page 524 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa1p
avalokanAro paN kIdho) paramAn rahyo chhe ja nahIn - paranI paryAyamAn ne emAn to rahyo chhe ja nahIn.
vyavahAre ya rahyo nathI (AtmA). AhA... hA! (chhatAn) potAnI pAnch paryAyamAn rahelo - “e
paryAyosvarUp visheShomAn rahelA jIvasAmAnyane avalokanArA ane visheShone nahi avalokanArA e
jIvone ‘te badhun ya jIvadravya chhe’ em bhAse chhe.”
AhA... hA! A rIte jo jue to jIvadravya bhAse
chhe kahe chhe. AhA... hA! prabhu! A pAnchamo Aro chhe ne...? Avo halako Aro chhe emAn... (kahe chhe
ke) ArA-phArA kaI lAgu paDatA nathI prabhu! AhA...! jene paryAy nayey lAgu paDatI nathI. AhA...
hA! paryAy nayathI jovAnI vAt karashe. jANavA mATe. paN I pachhI karashe. (pahelun) A karIne. be
nayamAn pahelI A nay lIdhI chhe. AhA... hA!
(shrotA) to ja paryAyanun gnAn sAchun thAy ne...?
(uttara) tyAre gnAn (paryAy) sAchun nahIn I vAt nahIn (kem ke temAny paryAy upar vajan AvI
jAy chhe.) gnAn (paryAy) ene jove chhe (vajan ahIn chhe) (shrotA) dravyane jue... (uttara) I ja
gnAn sAchun chhe. chhatAn sAchun gnAn jove chhe dravya - badhun jIv (dravya) A chhe. pAnche ya paryAyamAn rahelun
tattva ‘A’ ‘A’ chhe. AhA... hA! sArI vAt chhe. pravachanasAr hamaNAn vanchANun no’ tun. AnhI vajan
vadhAre AnhI chhe. (dravyane jovAmAn dravyArthik naye.) I to paryAy bhAse chhe eme ya kaheshe. paryAyanayathI
bhAse chhe (kaheshe) gnAn karavA (mATe.) AnhI to pahelun A upADayun (chhe) ahInyAnthI... AhA... hA...
hA! (anukramanA pahelA kramathI.)
(kahe chhe) prabhu! tArI pAnch paryAyamAn rahelo tun, te paryAyane jovAnI Ankhyun bandh karI de.
siddhanI paryAyane jovAnI Ankhyun bandh karI de. AhA... hA! ane e vastu je chhe (AtmA) emAn
ughaDelA gnAn vaDe avalokan kar. tyAre tane bhAsashe ke A jIv (dravya) A badhun ya A chhe. Akho
paramAtmA-paramAtmA (AhA... hA! (dekhAshe.)
(kahe chhe) (AtmA) anant anant achintya shaktionun ekarUp - ekarUp (kahyun) be - rUpe
nahIn. AhA... hA! guNabhede ya nahIn. em kahyun ne...! shun TIkA! amRutachandrAchArya! are! jIvo jarI
shAntithI vichAratA nathI, vAnchatA nathI. ekadam (vagar vichArye) kahI nAkhe. e enun ekAnt chhe,
ekAnt chhe, ekAnt chhe. bhAI bApA! pariNAm Avashe bhAI! pariNAm to satya hashe te Avashe.
asatnA asat pariNAm Avashe bApu! AhA... hA! e ek vAt pahelI lIdhI. have paryAy jovAnI
vAt leshe.
(ahInyAn kahe chhe ke) “ane jayAre dravyArthik chakShune sarvathA bandh karIne.” joyun? gnAn
karAvavun chhe ne...? paryAy enI chhe, enAmAn chhe. emAn I (AtmA) rahelo chhe. mATe paryAyanun gnAn
karAvavAnun chhe. AhA... hA! paranun kAI gnAn karAvavAnI I vAt AnhI nathI. AhA... hA! “ane
jayAre dravyArthik chakShune sarvathA bandh karIne ekalA ughADelA paryAyArthik chakShu vaDe.”
pAchhun

Page 516 of 540
PDF/HTML Page 525 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa16
juo nyAn ughaDelun to chhe jANavAnun paryAyamAn. paryAyane jonArun gnAn chhe ne...! dravyane jonArun jem gnAn
chhe em paryAyane jonArun gnAn chhe ne... AhA... hA! “ughADelA paryAyArthik chakShu vaDe avalokavAmAn
Ave chhe tyAre jIvadravyamAn rahelA nArakapaNun, tiryanchapaNun, manuShyapaNun, devapaNun ane siddhapaNun – e
paryAyosvarUp anek visheShone avalokanArA.”
jIvadravyamAn rahelA - A pAnchey paryAyo pAchhI
jIvadravyamAn (rahelI) AhA... hA! kAI paramAn nathI I kAI. have Avo upadesh eTale ajANyA
mANasane- kriyAkAnDavALAne evun lAge ke A, shun mAnDI chhe? bApA! prabhu! tArA gharanI vAt mAnDI chhe
bhAI! AhA... hA! tArun ghar evaDun moTun chhe ten sAmbhaL‌yun nathI prabhu! paryAyathI vAt Avashe.

visheSh kaheshe.....