Pravachansar Pravachano-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Date: 25-06-1979; Gatha: 106.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 29 of 44

 

Page 362 of 540
PDF/HTML Page 371 of 549
single page version

gāthā – 10p pravachanasār pravachano 362
pravachanaḥ tā. 2p–6–79.
‘pravachanasār’ 10p gāthā.
have sattā ane dravya arthāntaro (bhinna padārtho, anya padārtho) nahi hovā viṣhe yukti rajū
kare chheḥ–
shun kahe chhe? ā vastu je chhe. emān astitva, astitva (eṭale) sattā, astitva nāmano e
guṇ chhe. darek padārtha chhe emān astitva- sattā nāmano guṇ chhe. te sattā guṇ dravyathī judo nathī.
‘sat’ chhe te sattā guṇathī judun nathī. ā paramāṇu ya sat chhe, ātmā ya sat chhe. to je sat chhe te
sattā nāmanā guṇathī te sat judun nathī. āhā... hā! jarī jhīṇo viṣhay chhe. lojikathī siddha kare chhe.
have sattā-vastu chhe emān sattā nāmano guṇ chhe. ‘chhe’ evī sattā nāmano guṇ chhe. (e guṇ) na
hoy to vastu ja na hoy. ātmā, paramāṇu ādi (chha dravyo) emān sattā nāmano guṇ chhe. e sattā
ne dravya arthāntaro, bhinnapadārtho nathī. sattā bhinna chhe ne dravya bhinna chhe em nathī. sattā guṇ chhe dravya
guṇī chhe. chhatān te bhinna nathī. (bhinna) nahi hovā viṣhe (ā gāthāmān) yukti rajū kare chhe.
ण हवदि जदि सद्द्व्वं असद्धव्वं हवदि तं कहं दव्वं ।
हवदि पुणो अण्णं वा तम्हा दव्वं सयं सत्ता ।। १०५।।
jo dravya hoy na sat, ṭhare ja asat bane kayam dravya e?
vo bhinna ṭharatun sattvathī! tethī svayam te sattva chhe. 10p.
ṭīkāḥ– badhī lojikathī vāt chhe bhaī ā to vāṇiyānā vepārathī judī jāt chhe. āhā.. hā!
“jo dravya svarūpathī ja sat na hoy.” shun kahe chhe? ātmā, paramāṇu ek-ek, e vastu potānā
svarūpathī ja jo hayātī dharāvatī na hoy, enā svarūpathī ja sattā na hoy, nij svarūpathī ja emān
sattva na hoy, āhā...! “to bījī gati e thāy ke” shun kīdhun ī? samajāṇun? vastu je chhe ātmā,
ā paramāṇu, emān jo dravya svarūpathī sattā na hoy, potāthī ja sattāpaṇe-hovāpaṇe na hoy-hayāt
rahe-ṭake (artha āpyo chhe) andar (nīche phūṭanoṭamān) (ke sattānun kārya eṭalun ja chhe ke te dravyane hayāt
rākhe. jo dravya sattāthī bhinna rahīne paṇ hayāt rahe-ṭake, to pachhī satānun prayojan ja rahetun nathī,
arthāt sattānā abhāvano prasaṅg āve chhe) (jo em hoy) to bījī gati shī thāy? keḥ
“te
asat hoy.” ‘chhe’ ... ī vastu potānā svarūpathī chhe. em na hoy to, vastuno abhāv thaī jāy.
āhā... hā... hā!
“athavā sattāthī pr̥uthak hoy.” kān’ asat thaī jāy, kān, sattāthī

Page 363 of 540
PDF/HTML Page 372 of 549
single page version

gāthā – 10p pravachanasār pravachano 363
dravya judun thaī jāy. dravya potāthī-svarūp (thī) sattā na hoy to sattāthī dravya judun thaī jāy.
āhā...hā! “jo asat hoy to, dhrauvyanā asambhavane līdhe pote nahi ṭakatun thakun.” vastu chhe ī asat
hoy, sattā svarūp na hoy, hovāpaṇānā guṇavāḷun na hoy, to te asat hoy. to te dhrauvyanā
asambhavane līdhe, kāyam rahevun enā asambhavane līdhe, pote nahi ṭakatun thakun, dravya ja pote ṭakatun nathī.
(tethī) “dravya ja asta thāy” chhe. vastu nāsh pāmī jāy chhe. samajāy chhe kāī? badho nyāyano
viṣhay chhe! ā ‘pravachanasār’.
kahe chhe vastu (je) chhe. e vastu, potāthī sattā na hoy, potāthī hovāpaṇe nahoy, to sat chhe
ī bījun thaī jāy, satthī dravya bījun thaī jāyaem potāthī sat na hoy, e to asat thaī jāy.
āhā... hā! hā! “dravya ja asta thāy.” chhe’ evun jo dravya potāthī chhe em na hoy, to te dravyano
nāsh thāy. āhā... hā... hā! “jo sattāthī pr̥uthak hoy.” vastu je chhe bhagavān ātmā ke paramāṇu
(vagere) enī sattā nāmanā guṇathī jo te (sat) judun hoy.
“to sattā sivāy paṇ pote ṭakatun
(–hayāt rahetun) thakun.” sattā sivāyathī paṇ pote ṭakatun, sattāthī hovāpaṇe thyun ane sattā sivāy jor
hoy to, sattā sivāy paṇ potāthī ṭakatun (-hayāt rahetun) thakun,
“eṭale ja mātra jenun prayojan chhe.”
e ṭakatun tattva chhe ī sattā chhe. paṇ potāthī hayāt chhe. ane em na hoy to, sattā sivāy paṇ “eṭalun
ja mātra jenun prayojan chhe.”
sattānun prayojan e chhe ke dravya pote potāthī chhe. jo ī sattāne na māne, to
dravya no ja abhāv thaī jāy. astitva na rahe ‘chhe’ ī chhe sattāthī chhe. sattānī nā pāḍe to vastu asta
thaī jāy. āhā.. hā! samajāy chhe!
“evī sattāne (ja) asta kare.” eṭale shun kahe chhe? dravya pote
vastu, potāthī svarūpe sat na hoy, to sattā vinānī e chīj nāsh thaī jāy. e dravya ja nathī em
thāy. ‘sattā’ chhe to ātmā-dravya chhe. em jo sattā na māne. athavā (sattāne satthī) bhinna māne
to (dravyanun) hovāpaṇun ja nakār thaī jāy. dravyanā hovāpaṇānī (ja) nāsti thaī jāy. āhā... hā...
hā!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “parantu jo dravya svarūpathī ja sat hoy to–” have! (mārmik chhe) pote
potāthī ja sat hoy, sattā sat chhe em. sattā guṇ chhe. paṇ, potāthīj sat hoy. vastu potāthī ja
sat chhe. paramāṇu (e) paramāṇu potāthī sat chhe. āhā... hā! to
“dhrauvyanā sadbhāvane līdhe pote
ṭakatun thakun” ī dravyamān sattā (guṇ) chhe. tethī pote ja potāthī ṭakatun thakun “dravya udit thāy chhe
(arthāt siddha thāy chhe.) ”
kahe chhe (tethī) dravyanī siddhi thāy chhe. āhā... hā! āvun chhe. vāṇiyāne
vepār sivāy have āvī vātun (samajavī) bījī jātanī chhe ā badhī! ahīnyān sattāguṇ, astitva
guṇ, sattāguṇ, (e jā astitva, e ātmā (ne sattāguṇ) be abhed chhe. jo em na hoy to
astitva vinā, sattānā guṇ vinā dravya ja, teno abhāv thaī jāy. āhā... hā... hā!
samajāṇun? “sattāthī pr̥uthak rahīne pote ṭakatun (hayāt rahetun) thakun eṭalun ja mātra jenun

Page 364 of 540
PDF/HTML Page 373 of 549
single page version

gāthā – 10p pravachanasār pravachano 364
prayojan chhe.” eṭalun ja mātra te sattānun āyojan hatun. kāraṇ ke (te) dravya ṭakī rahe. dravya
ṭakī rahe e sattānun prayojan hatun. āhā... hā... hā!
(kahe chhe) bhagavān ātmā ke paramāṇu (em ā vishvamān) chha dravya chhe. enun (sattānun)
prayojan eṭalun hatun ke (chha e dravyo) ṭakī rahe. (jo) sattāguṇ na hoy to dravyo ṭakī rahe evun rahetun
nathī. sattāthī tadna bhinna dravya hoy, (eṭale) dravyamān sattā (guṇ) na hoy, to te sattā vinā dravya
ja rahetun nathī. āhā.. hā... hā! (shrotāḥ) ānun shun kām chhe? āṭalun badhun samajavānun shun kām chhe?
(uttaraḥ) kām chhe. ī vastusthiti āvī chhe. ‘chhe’ guṇ ane guṇī. guṇ ane guṇī (bannene)
atadbhāv kaheshe. ek nyāye. ahīnyān to te atadbhāve (hovā) chhatān ananya chhe. em ahīnyān siddha
karavun chhe. āhā... hā!
(shun kahe chhe keḥ) je vastu chhe ne te sattā chhe ne ‘chhe’ ‘chhe’ ī chhe tene laīne (sattāguṇane
laīne) te dravya ṭakī rahyun chhe. paṇ ī sattā ja na hoy emān, to te ṭakavun ja emān rahī shahe nahīn.
āhā... hā! (parantu) “jo dravya svarūpathī ja sat hoy.” vastu potāthī ja chhe. sat chhe. sachchidānand
prabhu! potāthī sat chhe ātmā (ane bākīnā dravyo) āhā.. hā! to - (1) dhrauvyanā sadbhāvane
līdhe pote ṭakatun thakun.”
potāthī ja sattāvāḷun sat chhe. tethī dhrauvyanā sadbhāvane līdhe, pote ṭakatun thakun,
sattā potānī chhe, potānī sattāthī potāmān hovun (hayāt rahevun) tethī te dhrauvyapaṇe ṭakatun thakun.
(shrotāne udeeshīne) ā vāñchī to gyā hashe, ke? vāñchyun’ tun ne tame? ahā.. hā.. hā! ‘eṭalun ja
mātra jenun prayojan chhe evī sattāne udit kare chhe (arthāt siddha kare chhe)
tethī dravya siddha thāy chhe. shun
kīdhun? ke ā tattva chhe ī svarūpathī ja na hoy, potānā svarūpathī ja sat hoy, to to pote
potānāthī dhrauvya rahe. bījā-bījā rākhe to rahe (paṇ) sattā to eno guṇ chhe. (sat) ne
satāsahit chhe. hovāpaṇāsahit chhe. astitvaguṇ sahit chhe. evī astitvaguṇane laīne, enun
dhrauvyapaṇun ṭakī rahe chhe. ane astitvaguṇ jo bhinna chhe ane ātmāne (chhae) dravya (astitvaguṇathī)
bhinna chhe to to astitvaguṇ vinā ātmāno (chhae dravyono) abhāv thaī jāy chhe. sattā, sattā
ekey nathī (rahetī) asattā thaī jāy chhe. āhā... hā! (bhāī) ā ja to āvyā!! 93 gāthāthī
jhīṇun hāle chhe ā. āhā... ‘gney adhikār’ chhe. gney-bhagavāne joyān (chha e dravyo gney) āvun
svarūp chhe. enī maryādā keṭalī? kem chhe? te jaṇāve chhe. maryādāthī viparīt, adhik ke ochhun ke
viparīt-e shraddhā viparīt chhe. āhā... hā!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) (1) dhrauvyanā sadbhāvane līdhe pote ṭakatun thakun, dravya udit thāy chhe
(arthāt siddha thāy chhe” eṭale vastu sattāguṇathī ‘chhe’ . eṭale (ke) dravya pote ja siddha thāy chhe
eṭale ‘chhe’. jo (vastumān) sattāguṇ na hoy to dravya siddha thatun nathī.’ samajāṇun kāī

Page 365 of 540
PDF/HTML Page 374 of 549
single page version

gāthā – 10p pravachanasār pravachano 36p
“ane sattāthī apr̥uthak rahīne.” dravya, dravya, (apr̥uthak rahīne), vastu je chhe ātmāne paramāṇu
(ādi chha e dravya) e sattāthī apr̥uthak-abhed rahīne, ‘pote ṭakatun thatun (hayāt–rahetun) pote ṭakatun
thakun “eṭalun ja mātra jenun prayojan chhe” “evī satāne udit kare chhe” sattānun prayojan eṭalun ja chhe
ke pote potāne pragaṭ kare. potāthī pragaṭ kare ī sattānun prayojan chhe. to sattāne ātmā ekachhe.
sattāne ātmā (bey) judā chhe. ek apekṣhāe em kīdhun ho atyāre. pachhī bījī apekṣhā āvashe.
hajī. āhā... hā! āvun kyān? māṇasane navarāsh chhe? hen? hīrā-māṇekanā dhandhā āḍe! lākho rūpiyā
pedā thāy (ī) nyān bahāre ya dekhāy. loko māne ke āhā...! paisāvāḷā chhe! āhā...! paisā..vāḷā
kone kahevā? ahīnyān to sattāvāḷun dravya chhe. āhā... hā... hā! eṭalun ja siddha karavun chhe. bākī to
sattāne dravya, (bannene) pradesh bhed nathī. ane sañgnābhede bhed te anyatva bhed chhe. āhā.. hā!
(kahe chhe keḥ) sattāthī dravya, dravya “sattāthī apr̥uthak rahīne” judun nahīn rahīne, “pote ṭakatun”
hayāt -ṭakatun thakun “eṭalun ja mātra jenun prayojan.” ī sattānun, ko pote ṭakī rahe dravya, evun sattānun
prayojan chhe. e sattā potāthī ja hoy, te barābar vyājabī dekhāy. em kahe chhe. lojik! nyāy
jhīṇā bahu!! sādhāraṇ buddhimān to (ke) ā samajamān na āve, patto shun andar chhe? ātmā’ chhe’ paṇ
kahe chhe ke ātmāmān sattānā abhāve asat thaī jashe. āhā...hā! ane, sattāthī jo dravya hashe, to te
sattāthī ṭakatun dravyapaṇun, tene laīne, potāne laīne dhrauvyapaṇun raheshe. ane tethī sattāpaṇun, svarūp enun
chhe tethī te dravya, em na hoy to, tenun hovāpaṇun, padārthanun- dravyanun hovāpaṇun sābit thashe. nahīntar
padārthanun sābitapaṇun nahīn thāy. āhā...hā..!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “māṭe dravya pote ja sattva (sattā) chhe.” vastu pote je sattā-hovāvāḷā
guṇathī chhe. darek dravya, potānā hovāvāḷā sattāguṇathī chhe. āhā... hā! “em svīkāravun” juo!
ahīnyān (em) svīkāravun em kahe chhe. parane laīne nathī. , tem sattā nāmano guṇ, enāthī
dhrauvyanun-ṭakavun thāy chhe. ethī dravyanī prasiddhi thāy chhe. tethī dravya potāthī ‘sat’ chhe. em sābit thāy
chhe. āhā... hā!
(shrotāḥ) sābit karavānun to korṭamān hoy ahīnyān shun chhe? (uttaraḥ) (ā) korṭa chhe
bhagavānanī! kolej chhe vītarāganī! āhā... hā... hā! navarāsh nahīn ne dhandhā āḍe! mumbaī jevāmān
to-mohanagarī! ākho di’ dhamāl (dhamāl) āhā.. hā!
(kahe chhe vītarāgī karuṇāthī) āj bhāī! samāchār āvyā chhe bhāīnā-pāchhā lābhubhāīnā!
emane em chhe. sārun nathī. lābhubhāī be shuddha chhe! vachchamān tār āvī gyo’ to sārun chhe! āje
juo āvyā chhe (samāchār) emane em chhe, be shuddha chhe āhā.. hā! āmane ām paḍayo chhe (deh)
sharīr moḷun paḍatun jāy chhe!!

Page 366 of 540
PDF/HTML Page 375 of 549
single page version

gāthā – 10p pravachanasār pravachano 366
(kahe chhe) ahīnyān paṇ ātmā chaitanyasvarūp chhe, evā sādhya vinānā jīvane paṇ asādhya ja
kahevāy chhe. shun kīdhun? ā bhagavān ātmā andar chhe anantaguṇano piṇḍ prabhu! tenun jene sādhya nathī.
jene e siddhinī khabar nathī, e badhā asādhya (abhān) chhe. āhā... hā.! ene asādhyano rog
lāgu paḍayo chhe āhā...! keṭalā kāḷathī (e asādhyarog) chhe? ke te to anantakāḷathī chhe. āhā...
hā! (shrotāḥ) have vītarāgane sāmbhaḷavā āvyāne...! (uttaraḥ) e to have, ṭāīm āvī gyo have!
āhā... hā! sharīranā paramāṇu- astitva, paramāṇunun astitva ātmāthī judun chhe ane paramāṇumān
astitva na hoy, paramāṇu ṭakī shake nahīn. (paramāṇu) dravya ja siddha thāy nahīn. paṇ paramāṇu,
potāthī-sattāthī hoy, enā sattā nāmanā guṇathī pote hoy, tor dravya (paramāṇu) siddha thāy.
dhrauvyapaṇun siddha thāy. potāthī dhrauvyapaṇun siddha thāy. āhā... hā... hā!
ā upadesh maḷe nahīn (bīje kyān’ ya). (ā to) bahāramān sāmāyik karo ne... poṣhā
karone.. paḍikakamaṇ karo. marī gyān em karīne! āhā.. hā! bhagavān ātmā, ‘chhe’ ī pote sattā
nāmanā guṇane laīne ‘chhe’ ekalāthī hoy to sattā vināno asat thaī jāy. ‘nathī dravya’ em thaī
jāy. āhā... hā... hā! nyāy samajāy chhe? ‘ātmā chhe’ paramāṇu chhe’ e ‘chhe’ emān dravyamān sattā
jo na hoy, to ‘dravya chhe’ evun ṭakavun ja tyān rahe nahīn. na rahe to dravyono ja abhāv thāy. āhā...
hā!
“māṭe dravya pote ja sattva (sattā) chhe.” joyun? dravya pote ja sattā chhe. em svīkāravun, kāraṇ ke
bhāv ane bhāvavānanun apr̥uthakapaṇā vaḍe anyapaṇun chhe.” 10p bījun āvashe judun ho? ā apekṣhāthī
bījī apekṣhā judī āvashe. atyāre to ahīnyān eṭalun ja siddha karavun chhe ke sattāvān ne sattāno
dharanār dravya, bhāvavān “apr̥uthak paṇā vaḍe anyapaṇun chhe.” (banne) judā nathī ethī anerāpaṇun nathī.
ananyapaṇun chhe. sattāne dravyane ananyapaṇun chhe, ananyapaṇun nathī. (arthāt) ananyapaṇun chhe anyapaṇun
nathī. āhā... hā! heṭhe kahayun chhe (phūṭanoṭamān-4) sattānun kārya eṭalun ja chhe ke te dravyane hayāt rākhe.
jo dravya sattāthī bhinna rahīne paṇ hayāt rahe-ṭake, to pachhī satānun prayojan ja rahetun nathī arthāt
sattānā abhāvano prasaṅg āve chhe.
(kahe chhe ke) have nīche (phūṭanoṭamān) bhāvavān= bhāvavāḷun (dravya bhāvavāḷun chhe) ane sattā
teno bhāv chhe. teno apr̥uthak chhe (-pr̥uthak nathī) te apekṣhāe ananya chhe (-anya nathī.) pr̥uthakatva
ane anyatvano bhed je apekṣhāe chhe te apekṣhā laīne temanā khās (judā) artho havenī gāthāmān
kaheshe, te artho ahīn lāgu na pāḍavā.
pāchhu ām je kahe chhe ke apr̥uthak chhe e pāchhun tyān guṇabhed kahīne e tyān pr̥uthak siddha karashe.
pr̥uthak eṭale atad-atadbhāv, anya chhe em siddha karashe. pr̥uthak tattva -bhinna chhe, em siddha karashe.
(eṭale) sattā ne ātmā vachche anyapaṇun chhe. ananya nathī. āhā... hā! kem ke dravya chhe enun nām

Page 367 of 540
PDF/HTML Page 376 of 549
single page version

gāthā – 10p pravachanasār pravachano 367
dravya chhe ne guṇ chhe ī guṇ chhe evā nāmabhed ādi anyapaṇun chhe. āhā.. hā! atadbhāv’ tarīke
anyapaṇun chhe. atadbhāv tarīke pr̥uthakapaṇun nahīn āhā... hā! āvun hoy? yād kone? ras (kone
hoy?) āvashe. (atadabhāvanī chokhavaṭ) (havenī) gāthāmān kaheshe, te artho ahīn lāgu na pāḍavā.
pachhīnā arthamān āvashe keḥ ‘sattā’ anya chhe. ‘dravya’ anya chhe. (parantu) pr̥uthakapaṇun nathī. paṇ je bhāv
‘guṇīno’ chhe te bhāv ‘guṇano’ nathī. (athavā) guṇīno je ‘bhāv’ chhe te ‘bhāv’ guṇano nathī.
ethī te apekṣhāe sattā ne (satne) anyatva eṭale anerā-anerā (kahīne) tyān (kahīne) tyān
(banne) anerā chhe (em) kaheshe. ahīnyān anyatva kahe chhe tyān bhinna kaheshe. āhā... hā... hā! āvun
chhe! vītarāg mārag!! (badhāthī nirāḷo chhe.) lokone sāmbhaḷavā maḷ‌yo nathī bichārānne! ane emane
em jindagī vaī jāy, thaī rahyun! āhā... hā!
ahīnyān to kahe chhe keḥ ātmā, je sattāthī’ chhe. tethī be (sattāne sat) ananya chhe, ekamek
chhe. chhatān havenī bījī gāthāmān evo artha āvashe ke sattāne dravyamān anyapaṇun chhe. e je bhāv ‘dravya’
no chhe tebhāv ‘guṇ’ no nahīn. (eṭale) je bhāv ‘guṇano’ chhe e bhāv ‘dravya’ no nahīn. tethī e
be vachche ‘atadbhāv’ ne līdhe ‘anyapaṇun’ paṇ kahī shakāy chhe. āhā...hā...hā!
(parantu) ahīnyān kahe chhe keḥ “māṭe dravya pote ja sattva (sattā) chhe em svīkāravun.” kāraṇ ke
bhāv ane bhāvavānanun” bhāvavān (eṭale) bhagavān ātmā, ane sattā teno ‘bhāv’, beyanun
apr̥uthakapaṇun chhe ī judā nathī. ananyapaṇun chhe, anerāpaṇun nathī. ananya eṭale ekamek chhe.
“apr̥uthakapaṇā vaḍe ananyapaṇun chhe.” āhā... hā! (gāthā-10p) ahīnyān āṭalā sudhī siddha karyun.
have (vāt āvashe gāthā ekaso) chhaṭhṭhīnī.
visheṣh kaheshe......
om

Page 368 of 540
PDF/HTML Page 377 of 549
single page version

gāthā – 106 pravachanasār pravachano 368
have pr̥uthakatvanun ane anyatvanun lakṣhaṇ khullun kare chheḥ-
पविभत्तपदेसत्तं पुधत्तमिदि सासणं हि वीरस्स
अण्णत्तमतब्भावो ण तब्भवं होदि कधमेगं ।। १०६।।
प्रविभक्तप्रदेशत्वं पृथक्त्वमिति शासनं हि वीरस्य ।
अन्यत्वमतद्धावो न तद्धवत् भवति कथमेकम् ।। १०६।।
jin vīrano upadesh em– pr̥uthakatva bhinnapradeshatā;
anyatva jāṇ atatpaṇun; nahi te–paṇe te ek kyān? 106.
gāthā – 106
anvayārthaḥ– [प्रविभक्तप्रदेशत्वं] vibhakta pradeshatva te [पृथकत्वं] pr̥uthakatva chhe [इतिहि]
em [वीरस्य शासनं] vīrano upadesh chhe. [अतद्धावः] atadbhāv (atatpaṇun arthāt te-paṇe nahi
hovun) te [अन्यत्वं] anyatva chhe. [न तत् भवत्] je te-paṇe na hoy [कथं एकम् भवति] te ek
kem hoy? (kathañchit sattā dravyapaṇe nathī ane dravya sattāpaṇe nathī māṭe teo ek nathī.)
ṭīkāḥ– vibhaktapradeshatva (bhinnapradeshatva) pr̥uthakatvanun lakṣhaṇ chhe. te to sattā ane dravyane sambhavatun
nathī, kāraṇ ke guṇ ane guṇīne vibhaktapradeshatvano abhāv hoy chhe-shuklatva ane vastranī māphak. te
ā pramāṇeḥ jem je shuklatvanā-guṇanā-pradesho chhe te ja vastranā -guṇīnā chhe tethī temane pradeshavibhāg
(pradeshabhed) nathī, tem ja sattānā-guṇanā-pradesho chhe te ja dravyanā-guṇīnā-chhe tethī temane
pradeshavibhāg nathī.
ām hovā chhatān temane (-sattā ane dravyane) anyatva chhe, kāraṇ ke (temane) anyatvanā
lakṣhaṇano sadbhāv chhe. 1atadbhāv anyatvanun lakṣhaṇ chhe. te to sattā ane dravyane chhe ja, kāraṇ ke guṇ
ane guṇīne 2tadbhāvano abhāv hoy chhe-shuklatva ane vastranī māphak. te ā pramāṇeḥ jevī rīte
ek chakṣhu-indriyanā viṣhayamān āvato, bījī badhī indriyonā samūhane gochar nahi thato evo je
shuklatvaguṇ chhe te samastaindriyasamūhane gochar thatun evun vastra nathī, tathā je samastaindriyasamūhane
gochar thatun evun vastra chhe te ek chakṣhu -indriyanā viṣhayamān āvato, bījī
----------------------------------------------------------------------
1. atadbhāv = (kathañchit) ‘te nahi hovun te; (kathañchit) te= paṇe nahi hovun te; (kathañchit) atattvapaṇun, (dravya (kathañchit) sattāpaṇe
nathī ane sattā (kathañchit) dravyapaṇe nathī māṭe temane atadbhāv chhe.)
2. tadbhāv= ‘te hovun te; te= paṇe hovun te=paṇun; tatpaṇun.

Page 369 of 540
PDF/HTML Page 378 of 549
single page version

gāthā – 106 pravachanasār pravachano 369
badhī indriyonā samūhane gochar nahi thato evo shuklatvaguṇ nathī, tethī temane tadbhāvano abhāv chhe;
tevī rīte
1koīnā āshraye rahetī, 2nirguṇ, ek guṇanī banelī, 3visheṣhaṇ, 4vidhāyak (rachanārī)
ane pavr̥uttisvarūp evī je sattā chhe te koīnā āshray vinā rahetun, guṇavāḷun, anek guṇonun banelun,
6visheṣhya, 7 vidhīyamān (-rachānārun) ane 8vr̥uttimānasvarūp evun dravya nathī, tathā je koīnā āshray
vinā rahetun, guṇavāḷun, anekaguṇonun banelun, visheṣhya vidhīyamān ane vr̥uttimānasvarūp evun dravya chhe te
koīnā āshraye rahetī, nirguṇ, ekaguṇanī banelī, visheṣhaṇ, vidhāyak ane vr̥uttisvarūp evī sattā
nathī, tethī temane tadbhāvano abhāv chhe. ām hovāthī ja jo ke sattā ane dravyane kathañchit
anarthāntarapaṇun (-abhinnapadārthapaṇun, ananyapadārthapaṇun) chhe to paṇ, temane sarvathā ekatva hashe em
shaṅkā na karavī; kāraṇ ke tadbhāv ekatvanun lakṣhaṇ chhe. je ‘te’ -paṇe jaṇātun nathī te (sarvathā) ek
kem hoy? nathī ja; parantu guṇ-guṇīrūp anek ja chhe em artha chhe.
bhāvārthaḥ– bhinnapradeshatva te pr̥uthakapaṇānun lakṣhaṇ chhe ane atadbhāv te anyapaṇānun lakṣhaṇ chhe.
dravyane ane guṇane pr̥uthakapaṇun nathī chhatān anyapaṇun chhe.
prashnaḥ- jeo apr̥uthak hoy temanāmān anyapaṇun kem hoī shake?
uttaraḥ- vastra ane saphedapaṇānī māphak temanāmān anyapaṇun hoī shake chhe. vastranā ane tenā
saphedapaṇānā pradesho judā nathī tethī temane pr̥uthakapaṇun to nathī. ām hovā chhatān saphedapaṇun to mātra
āṅkhathī ja jaṇāy chhe, jībh, nāk vagere bākīnī chār indriyothī jaṇātun nathī, ane vastra to pāñche
indriyothī jaṇāy chhe. māṭe (kathañchit) vastra te saphedapaṇun nathī ane saphedapaṇun te vastra nathī. jo em
na hoy to vastranī māphak saphedapaṇun paṇ jībh, nāk vagere sarva indriyothī jaṇāvun
----------------------------------------------------------------------
1. sattā dravyanā āshraye rahe chhe. dravyane koīno āshray nathī. [jem vāsaṇamān ghī rahe chhe tem dravyamān sattā rahetī nathī (kāraṇ ke
vāsaṇ ne ane ghīne to pradeshabhed chhe) parantu jem kerīmān varṇa, gandh vagere chhe tem dravyamān sattā chhe.]
2. nirguṇ- guṇ vinānī. [sattā nirguṇ chhe, dravya guṇavāḷun chhe jem kerī varṇaguṇavāḷī, gandhaguṇavāḷī, sparshaguṇavāḷī vagere chhe, parantu
varṇaguṇ kāī gandhaguṇavāḷo, sparshaguṇavāḷo ke anya koī guṇavāḷo nathī. (kāraṇ ke varṇa kāī sūṅghāto ke rspashāto nathī); vaḷī
jem ātmā gnānaguṇavāḷo, vīryaguṇavāḷo vagere chhe. parantu gnānaguṇ kāī vīryaguṇavāḷo ke anyaguṇavāḷo nathī; tem dravya
anantaguṇovāḷu chhe parantu sattā guṇavāḷī nathī. (ahīn, jem daṇḍī daṇḍavāḷo chhe tem dravyane guṇavāḷun na samajavun kāraṇ ke daṇḍī ane
daṇḍane to pradeshabhed chhe, dravya ne guṇ to abhinnapradeshī chhe.)
]
3. visheṣhaṇ= khāsiyat; lakṣhaṇ; bhedakadharma.
4. vidhāyak= vidhān karanār; rachanār.
pa. vr̥utti= vartavun te; hovun te; hayātī; utpādavyayadhrauvya.
6. visheṣhya= khāsiyatone dharanār padārtha; lakṣhya; bhedyapadārtha-dharmī
[jem gaḷapaṇ, saphedapaṇun, sumvāḷap vagere sākaranān visheṣhaṇo chhe ane
sākar te visheṣhaṇothī visheṣhit thato (te te khāsiyatothī oḷakhāto, te te bhedothī bhedāto,) padārtha chhe, vaḷī jem gnān, darshan,
chāritra, vīrya vagere ātmānān visheṣhaṇo chhe ane ātmā te visheṣhaṇothī visheṣhit thato (oḷakhāto, lakṣhit thato, bhedāto) padārtha
chhe, tem sattā visheṣhaṇ chhe ane dravya visheṣhya chhe. (visheṣhya ane visheṣhaṇone pradeshabhed nathī e khyāl na chūkavo.)
7. vidhīyamān= rachānārun; je rachātun hoy te. (sattā vagere guṇo dravyanā rachanārā chhe ane dravya temanāthī rachāto padārtha chhe.)
8. vr̥uttimān= vr̥uttivāḷun; hayātīvāḷun; hayāt rahenār. (sattā vr̥uttisvarūp arthāt hayātī svarūp chhe ane dravya hayāt rahenār svarūp chhe.)

Page 370 of 540
PDF/HTML Page 379 of 549
single page version

gāthā – 106 pravachanasār pravachano 370
joīe. paṇ em to batanun nathī. māṭe vastra ane saphedapaṇāne apr̥uthakapaṇun hovāchhatān anyapaṇun chhe
em siddha thāy chhe.
e ja pramāṇe dravyane ane sattādiguṇone apr̥uthakatva hovā chhatān anyatva chhe; kāraṇ ke dravyanā
ane guṇanā pradesho abhinna hovā chhatān dravyamān ane guṇamān sañgnā-saṅkhyā-lakṣhaṇādi bhed hovāthī
(kathañchit) dravya te guṇapaṇe nathī ane guṇ te dravyapaṇe nathī. 106.
pravachanaḥ tā. 2p–6–79.
‘pravachanasār’ 106 gāthā.
ā to dhyān rākhe to pakaḍāy evun chhe bhāī! (ā to lokomān vāto chhe ne ke) dayā pāḷo,
jūṭhun bolavun nahīn, sharīrathī brahmacharya pāḷavun, vaḷī ka he ke līlotarī khāvī nahīn, kandamūḷ khāvān nahīn,
chovihār karavo (āvī priyānun) samajāy to kharun! (paṇ emān) shun samajāy? dhūḷ samajāy? (ī
to) agnān chhe anādinun! āhā... hā... hā! parano tyāg karun chhun, ne hun ām karun chhun ne tem karun chhun,
ī to (karun, karunnā) mithyātva bhāv chhe. āhā...! are... re!
ahīnyān to sattā guṇane paṇ anya (paṇun) chhe em ṭharashe, havenī gāthā (mān). ā gāthāmān
to (gāthā-10p) mān ananyapaṇun ṭheravyun, nahīntar to ī dravya ‘chhe’ em siddha nahīn thāy. ‘sattā’
guṇ vinā astitva ātmānun chhe, dhrauvya ātmā chhe e siddhanahīn thāy. e kāraṇe sattāthī dravyanun
astitva chhe, em ananyapaṇun-ekamepaṇun kahyun. paṇ jarī pher emān chhe ī have pher pāḍashe. (ā
gāthāmān). āhā... hā... hā! (juo!)
have, pr̥uthakatva ane anyatvanun lakṣhaṇ khullun kare chheḥ– eṭale shun? pr̥uthak eṭale ātmāthī, darek
dravya (je) judī chīj chhe. enā pradesho judā chhe. tene ahīnyān pr̥uthakapaṇun kahe chhe. ātmā ne ā paramāṇu
(deh) e be vachche pr̥uthakapaṇun chhe. kāraṇ ke ānā (sharīranā) pradesh judā chhe ne ātmānā pradesh judā
chhe. chhatān
“anyatvanun lakṣhaṇ khullun” karashe. chhatān te guṇ ne guṇī, e bhed hovā chhatān, te anerun-
anerun chhe. bhed chhe- pahelun abhed siddha karyun sattā ne sat-abhed siddha karatān chhatān sattā ne dravya vachche
bhed chhe. sattā eṭale hovāpaṇun rahe. dravya to anantagupaṇe hovāpaṇe chhe. eṭale sattā ane dravya vachche
nāmabhede, lakṣhaṇabhede anyapaṇun chhe. bhed nathī em pahelān siddha karyun chhe. (ahīnyān bhed chhe em kahe chhe.)
āhā... hā! āvun chhe! keṭalākane kāne pahelun paḍatun hoy! koī dī’ khabar na maḷe kāī!
(prashnaḥ)
āvun vāñchīe, to nyān māṇas bheḷān shī rīte thāy? bījāmān to rājī thāy māṇaso, (kahīe) ām
karo... ām karo.. ām karo.. (to māṇaso jhājhā bhegān thāy!)

Page 371 of 540
PDF/HTML Page 380 of 549
single page version

gāthā – 106 pravachanasār pravachano 371
ā dehanā-tārā paramāṇumān, tārā ātmā sivāy, tārī sattā sivāy, bījānī sattāmān kāī tāro
adhikār nathī. āhā... hā! deshanī sevā karavī, bhūkhyānetrap āhār āpavo (paranā kām karavā)
e tārā adhikāranī vāt nathī, em kahe chhe ahīnyān to. āhā... hā... hā! (shrotāḥ) potāmān
asaṅkhyapradesh chhe, emān āhār kyān hato?
(uttaraḥ) asaṅkhya pradesh potāmān chhe. olānā-bāyaḍī-
chhokarānnā pradesh judān chhe chhatān kahe chhe ne mārān chhe. mārān chhe enī ahīnyān nā pāḍe chhe. āhā... hā!
jenā pradesh judā, tenī vastu judī! ahīnyān to sattānā ne dravyanā pradesh ek chhe. pradeshanī apekṣhāe
pr̥uthakapaṇun nathī. paṇ dravyaane guṇ, dravya ne sattā, nāmabhed paḍe chhe (te) sañgnābhede anyapaṇun kahevāmān
āve chhe. āhā... hā... hā.. hā! āvo mārag!!
पविभतपदेसत्तं पुधत्तमिदि सासणं हि वीरस्स
अण्णत्तमतब्भावो ण तब्भवं होदि कधमेगं ।। १०६।।
jin vīrano upadesh em–trilokanāth, paramātmā mahāvīr devadev!
em badhā anant tīrthaṅkaro (no upadesh em chhe.)
jin vīrano upadesh em– pr̥uthakatva bhinnapradeshatā;
anyatva jāṇ atatpaṇun; nahi te–paṇe ek kyān? 106
āhā... hā! dhyān rākhe to, pakaḍāy evun chhe. āhā... hā!
ṭīkāḥ– “vibhaktapradeshatva” eṭale ke jenā kṣhetra-pradesh judā chhe. ā paramāṇunun kṣhetra (dehanun
kṣhetra) ne ātmānun kṣhetra judun chhe. āhā... hā! bījā ātmāo ane ā ātmānun kṣhetra judun chhe. ā
paramāṇunun ne ātmānun kṣhetra judun chhe. em ek ātmānā pradesh (te) bījā ātmānā pradesh (thī)
judā chhe. āhā.. hā!
“vibhaktapradeshatva (bhinnapradeshatva) pr̥uthakatvanun lakṣhaṇ chhe.” em kahe chhe pradesh
judā, e pr̥uthakatvanun lakṣhaṇ chhe. ī jūdun ja chhe, jūdun chhe. em ātmāthī paramāṇu tadna judāchhe. sharīrādi,
karmanā paramāṇuo ātmāthī judā (chhe). ane ātmāthī, sharīrane karmanā (paramāṇuothī) bhagavān
ātmā tadna judo chhe. be nā pradesh judā chhe. benun kṣhetra judun chhe. āhā...hā! tethī tenā bhāv paṇ bhinna
chhe. āhā...hā...hā!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “vibhaktapadeshatva (bhinnapradeshatva) pr̥uthakatvanun lakṣhaṇ chhe.” ātmānā
pradesho ne paramāṇunā pradesho, e bhinnapaṇun-pr̥uthakapaṇun (chhe.) e bhinnapaṇānun pr̥uthakatva lakṣhaṇ chhe. e judā
chhe.
“te to sattā ane dravyane sambhavatun nathī.” shun kīdhun? jyāre ek dravyanā pradesh, bījā dravyanā
pradeshathī judā-pr̥uthak chhe. em ātmāne sattānā pradesh judā chhe ī sambhavatun nathī.

Page 372 of 540
PDF/HTML Page 381 of 549
single page version

gāthā – 106 pravachanasār pravachano 372
je pradesh ātmānā chhe te ja sattānā chhe. enā pradesh judā nathī. āhā... hā... hā!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “vibhaktapradeshatva (bhinnapradeshatva) pr̥uthakatvanun lakṣhaṇ chhe. te to sattā
ane dravyane sambhavatun nathī. “ kāraṇ ke guṇ ane guṇīne vibhaktapradeshatvano abhāv hoy chhe.” guṇ
eṭale sattā, gnān ādi ne guṇī dravya, ene judā pradeshano abhāv hony chhe. konī peṭhe? draṣhṭānt āpe
chhe. “shuklatva ane vastranī māphak.” “te ā pramāṇeḥ” jem dhoḷāpaṇun guṇanā pradesho chhe te ja
vastranā pradesho chhe. te (pradesho paṇ) guṇīnā chhe. juo! ā vastra chhe. e je pradesho chhe vastranā. e
ā dhoḷun chhe enā e pradesho chhe. dhoḷapamān e ja pradesho chhe. dhoḷapanā pradesho judā, vastranā pradesh
judā, em nathī. samajāṇun kāī āmān? āhā..! bhed sūkṣhma! bhed kare chhe. bhedagnānanī vāt chhe ā.
āhā... hā! parathī to pr̥uthak chhe māṭe judān, paṇ pote guṇ-guṇīno bhed, paṇ bhed paḍayo e
apekṣhāe anya chhe, māṭe najarun ene abhed par karavānī chhe! āhā... hā... hā!
shun kahyun ī? jenā pradesh bhinna chhe evā dravya uparathī to draṣhṭi ūṭhāvavī (haṭhāvavī) joīe,
paṇ jenā pradesh ek chhe, chhatān tenā anyatvapaṇun lakṣhaṇathī, ‘je dravya chhe te sattā nathī ne sattā chhe te
dravya nathī’ nahīntar benā nām judā kem paḍe? (māṭe judā chhe) evun anyatva dravya ne sattā vachche chhe.
chhatān draṣhṭivante anyatvane (be guṇ, guṇīne) bhinna na pāḍatān dravya upar draṣhṭi karavī. āhā..! ā
prayojan! āhā...! (shrotāḥ) barābar, barābar! (uttaraḥ) hen, āhā.. hā! samajāy evun chhe samaje
to, (dehane dekhāḍīne) ānā pradesh ne ātmā to nīkaḷī jāy ne ā to ahīnyān paḍayā rahe chhe. ā
māṭī! enā pradesh- ansh badhā judā chhe. enā sattānā pradesho judā, ātma bhagavānanī sattānā pradesh
judā, āhā.. hā! chhatān, guṇīne guṇanā vibhaktapradeshano abhāv hovāthī, “jem je shuklatvanā–
guṇanā–pradesho chhe.”
je dhoḷāguṇanā pradesho chhe ā “te ja vastranā–guṇīnā chhe.” kāī vastranā pradesho
judā ne ā dhoḷānā (pradesho) judā em chhe? (nathī.)
“tethī temane pradeshavibhāg (pradeshabhed)
nathī.” ā dhoḷāpaṇāne ane vastrapaṇāne pradesh (bhed) eṭale kṣhetrabhed nathī.’ “tem ja sattānā –
guṇanā–pradesho chhe.”
sattā (eṭale) astitva (athavā) astitvaguṇ, enā je pradesho chhe te ja
ātmānā pradesho chhe. “te ja dravyanā–guṇīnā–chhe. āhā... hā! “tethī temane pradeshavibhāg nathī.”
(kahe chhe) rāte pūchhe to ā javāb āpashe ke, āpashe ke nahīn āmān! (vāh! parīkṣhak
sadguru! shiṣhyonī khabar le chhe.) āhā... hā!
(shun kahe chhe? keḥ) jem dhoḷun vastra (ā.) dhoḷun te to guṇ chhe. ane ā vastra chhe. (deh
upar)

Page 373 of 540
PDF/HTML Page 382 of 549
single page version

gāthā – 106 pravachanasār pravachano 373
dhoḷun to paryāy chhe paṇ atyāre guṇ (kahevāmān āve chhe.) chhatān e dhoḷānā pradesh ne vastranā
pradesh be ya ekamek chhe. em sattānā ne dravyanā pradesh ekamek chhe. (ātmāmān) em sattānā pradesh
judā ane ātmānā pradesh judā, em paramāṇumān, paramāṇunī sattānā pradesh judā ne paramāṇunā
pradesh judā em nathī. āhā... hā... hā! dhīme.. thī to kahevāy.. chhe... bhāī! ā to bahu.. mūḷ
sattānī vāt chhe. mūḷanun astitva je chhe, ī astitva sattāne laīne chhe. sattānun eṭalun prayojan
hatun ke ī ṭakī shake. have sattāne ātmāthī bhinna karī nāṅkhavun, to bhinna kare to sattānun je ṭakavun e
nahīn rahe. āhā... hā!
“je sattānā–guṇanā–pradesho chhe te ja dravyanā–guṇīnā–chhe tethī temane
pradeshavibhāg nathī.” āhā.. hā!
(kahe chhe ke ahīnyān) “ām hovā chhatān” āve tyāre āve ne..! ām hovā chhatān “temane
(sattā ane dravyane) anyatva chhe.” anerāpaṇun chhe.’ āhā... hā... hā... hā! dravya eṭale sattāguṇ ne
sattāvān, guṇ (eṭale) bhāv, ne ātmā bhagavān. e judā nathī. chhatān dravya ane guṇ vachche
anyatvapaṇun chhe. āhā.. hā.. hā... hā! kāraṇ ke je dravya chhe te guṇ nathī ne guṇ chhe te dravya nathī.
āhā... hā... hā... hā!
(shrotāḥ) svarūpabhede bhed chhe... (uttaraḥ) hen, vastu bhede be bhed chhe ne...!
pr̥uthak pradesh nathī. anyatva chhe anerāpaṇun eṭale jevun dravya chhe, guṇ chhe ī dravyanā ne guṇanā pradesho
ek ī apekṣhāe pr̥uthak nahīn. chhatān sattā guṇ chhe ne dravya guṇī chhe. eṭalā bhāvanī apekṣhāe
anerāpaṇun paṇ chhe. guṇīthī guṇ anya chhe ne guṇathī guṇī anya chhe. (tethī anyatva chhe.) āhā...
hā! āvun āvyun’ tun chopaḍāmān emān? (nahīn.) atyāre to sampradāyamān ya hālatun nathī. āvī jhīṇī
vāt koṇ kare? (anubhavī kare!) āhā.. hā! have ek to samajī shake nahīnne... paṇ bāpu! vastu
ā chhe. (māṭe ruchi kar.)
(kahe chhe) ātmā chhe. em jeṇe kabūlavun chhe. to kahe chhe ke sattānā guṇane laīne tenun dhruvapaṇun
chhe. māṭe te judā nathī. pradesh judā nathī. ‘ātmā chhe’ chha bolamān āve chhe ne...! (‘ātmasiddhi’
shrīmadrājachandra) ātmā chhe te nitya chhe. ‘chhe’ nitya chhe’ paṇ sattāguṇane laīne ‘chhe’ . sattāguṇanun
prayojan ‘chhe’ ethī sattāguṇ judo rahī jāy, to dravya siddha chhe ī koī rīte sābit na thāy.
āhā... hā... hā!
(shrotāḥ) bahun jhīṇun āvyun ā to... (uttaraḥ) hen? e to kahyun’ tun pahelu bhaī!
jhīṇun chhe, chhe to lojikathī paṇ have (upayog sūkṣhma kare) ī kyān paḍī chhe atyāre duniyāne! (kāī
vichār chhe) marīne kyān jāshun? deh chhūṭīne kyān jaīshun? hāre olun chhe (mithyātva) āhā.. hā! ghaṇā-
ghaṇāne tiryañchanā avatār thāshe. pashu thāshe ghaṇān. samyagdarshan nathī’ punyanā pariṇām evā nathī ke
satsamāgam, sācho chār-chār kalāk hammeshā ke vāñchan ke shravaṇ to punye ya bandhāy. ī e na maḷe,
kalāk maḷe, sāmbhaḷavā jāy to ūndhun sāmbhaḷavā maḷe! mithyātvanun poṣhaṇ! āhā... hā! are.. re! ene
kyān jāvun bhāī!

Page 374 of 540
PDF/HTML Page 383 of 549
single page version

gāthā – 106 pravachanasār pravachano 374
(ahīnyān) to paramātmā (kahe chhe) sattā nāmano guṇ chhe astitva, ātmāmān (ne)
paramāṇumān (em chhe e dravyomān) je guṇ ne guṇīnā pradesho judā nathī. chhatān guṇ ne guṇī be
anyatvapaṇe chhe. e ya paṇ pradeshapaṇānī apekṣhāe ekapaṇe chhe. paṇ bhāv ne ā bhāvavān, ā guṇ
ne guṇī, e apekṣhāe anyapaṇun paṇ chhe. juo ā siddhānt!! (vītarāganān siddhāntanī sūkṣhmatā!)
āhā.. hā.. hā!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “ām hovā chhatān” ām hovā chhatān eṭale? keḥ vastu je chhe, ī
sattāthī chhe. sattāthī ṭakī rahī chhe dhruvapaṇe. jo sattāthī ene bhinna ṭharāvo, (to) dhruvapaṇe ṭakavun kone
laīne? sattānun prayojan to eṭalun ja chhe ke ‘kāyam rahevun’ have jo sattā bhinna ṭharāvo to ‘kāyam
rahevun’ rahetun nathī. āhā..! māṭe te sattā, ane ātmā pr̥uthak nathī, chhatān-em nakakī karyā chhatān -be
vachche anyapaṇun chhe ja. ā.. re! āhā...hā...hā! bhaī! dhyān rākhe to, pakaḍāy tevun chhe. āhā...hā!
mīṭhālālajī! pakaḍāy evun chhe ke nahīn? āhā... hā!
(kahe chhe keḥ) ā sharīr chhe, juo, ī sharīranā, enā paramāṇumān (jo) astitvaguṇ na
hoy, (eṭale) sattā (na hoy) to ī paramāṇu ṭakī shī rīte shake? sattā vinā ṭakī shī rīte shake?
māṭe te sattā ne ī paramāṇunā pradesh ek chhe. abhed chhe, em ātmā enāmān sattā nāmano ek
guṇ chhe. e guṇ vinānun dhruvapaṇun (ātmānun) ṭakī shī rīte shake? sattā nathī, hovāpaṇānī shakti
nathī, to hovāpaṇe rahevun kyāthī bane? (na bane.) āhā... hā... hā! e apekṣhāe, guṇīne guṇ
vachche, pr̥uthakapaṇun nathī, paṇ anyapaṇun chhe. āhā... hā... hā... hā! ī kahe chhe juo!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “ām hovā chhatān temane (–sattā ane dravyane) anyatva chhe.” kāraṇ
ke (temane) anyatvanā lakṣhaṇano sadbhāv chhe.” chhatān guṇī (eṭale) bhagavān ātmā, (eno)
sattāguṇ be vachche anyatvanā lakṣhaṇano sadbhāv chhe. be judā chhe, anerā chhe evun anyatvalakṣhaṇ temān
chhe. āhā.. hā! guṇ ane guṇī bhinna chhe evun anyatva lakṣhaṇ chhe. guṇ te kāī guṇī thaī jato nathī
ne guṇī te kāī guṇ thaī jato nathī. āhā... hā... hā! munioe āvun karyun chhe. āhā.. hā!
digambar santoe āvī ṭīkā karī hashe! ānandamān rahetā atīndriyaānandamān jhūlatān! ekalavihārīne
āvī ṭīkā thaī gaī! āhā.. hā! chhatān prabhu kahe chheḥ ame to amārā gnānamān chhīe, e ṭīkāmān-
karavāmān-paramān ame āvyā ja nathī. āhā...! ṭīkāno vikalpa chhe emān ya āvyā nathī ne! āhā...
hā! tyāre koī kahe chhe ke (e to) nirmānapaṇānun kathan chhe. (paṇ em nathī) e vastunā svarūpanun
kathan chhe. āhā.. hā!
(munirāj kahe chhe) ṭīkā karavāmān ame nathī, ame to svarūpamān gupta chhīe. amārun (lakṣha)

Page 375 of 540
PDF/HTML Page 384 of 549
single page version

gāthā – 106 pravachanasār pravachano 37p
bahār āvyun nathī. vikalpa āvyo ī paṇ ame nathī. to bahār āvīne ṭīkā thāy! āhā... hā!
e amārāthī thaī nathī! (bhāṣhāe bhāṣhānun kām karyun chhe.) āhā.. hā! ānhī to thoḍun’ ka kām jyān
kare, enā abhimān chaḍī jāy. ame ā kām karyun ne ame ā karyun ne ame te karyun ne.. ‘marī
javānā rastā chhe badhā’ āhā... hā... hā... hā!
‘sat chhe ī satthī ja ṭakī shakashe.’ ā na samajāy
ne asat samajāy ne ene laīne ṭakī shake, satya nahīn ṭake bāpu! e paribhramaṇamān-rakhaḍavun paḍashe.
āhā... hā.. hā! ‘sat’ nahīn ṭake eṭale? vastu, sachchidānandaprabhu! jyān sattā ne ātmāne bhinnatā
nathī, tethī sattā chhe te dravya chhe. ne sattā chhe enun prayojan astitva rahevun to prayojan astitva ene
laīne rahyun chhe. evun hovā chhatān- rāg ne dveṣh, puṇya ne pāpanī vāt ahīn nathī levī. sattānī vāt
chhe atyāre to. āhā... hā! chhatān bhagavān ātmā guṇī chhe, bhāvavān chhe. ane sattā te bhāv chhe.
evun be vachche anyapaṇun (chhe.) āvun anyapaṇun chhe. pr̥uthakapradeshanun anyapaṇun nathī. paṇ pr̥uthakabhāvanun
anyapaṇun chhe. āhā... hā... hā! āhā... hā... hā! āvo kevo upadesh ā te? gulābachandajī! āmān
jhājhun bhaṇye ya maḷe tevun nathī kyān’ ya!
āhā.. hā! paramātmā (nā) shrīmukhe nīkaḷelī vāṇī chhe. āhā... hā! munio! digambar
santoe paṇ gajab kām karyā chhe! āmān rokāvun paḍayun eṇe vikalpa āvyo eṭale. āhā... hā!
vikalpa āvyo. (ṭīkā rachavāno) āhā.. hā! padmaprabhamaladhārīdev kahe chhe ne bhāī! (
‘niyamasār’
shlokārthaḥ– guṇanā dharanār gaṇadharothī rachāyelā ane shrutadharonī paramparāthī sārī rīte vyakta
karāyelā ā paramāgamanā arthasamūhanun kathan karavāne ame mandabuddhi te koṇ?
shlok. pa. tathāpi-
hamaṇān amārun man paramāgamanā sāranī puṣhṭa ruchithī pharī pharīne atyant prerit thāy chhe. (e ruchithī
prerit thavāne līdhe ‘tātparyavr̥utti’ nāmanī ā ṭīkā rachāy chhe.
] ke ānī ṭīkā te ame karanārā?
padmaprabhamaladhārīdev kahe chhe. mandabuddhi ame (chhīe) e to paramparāthī chālī āvī chhe. e ā chhe.
āhā.. hā! dhanya! munirāj!! jene em chhe ke ā ṭīkā karanār ame koṇ mandabuddhi! hamaṇān evun
kanīk rahyā kare chhe ke kanīk thāy, thāy, thāy. paṇ e ṭīkā, amārāthī thaī nathī ī ṭīkānā
paramāṇunī paryāy, te vakhate tenā dravyane pahoñchī vaḷe chhe ne thāy chhe. āhā... hā... hā! paramāṇuo te
samayanī paryāyano, e ṭīkānī paryāyane pahoñchī vaḷe chhe, tethī ṭīkā thāy chhe. āhā... hā.. hā! ane te
paryāy, enā dravya ne guṇathī te paryāy thāy chhe. amārāthī nahīn ne ame nahīn (e kāryamān) āhā...
hā... hā! kaṭhaṇ paḍe!! kyārey sāmbhaḷ‌yun nathī ethī kaṭhaṇ paḍe!! āhā... hā! ā to vakīlonī-
jātanī vāt chhe! vepārīone to ā tarka! āhā... hā!
shun kīdhun joo! “ām hovā chhatān” eṭale? sattā nāmano guṇ ane ātmā bhāvavān, evun
enāmān anyatvapaṇun hovā chhatān, temane anyatva chhe. “kāraṇ ke temane anyatvanā lakṣhaṇano

Page 376 of 540
PDF/HTML Page 385 of 549
single page version

gāthā – 106 pravachanasār pravachano 376
sadbhāv chhe.” lyo! ām hovā chhatān ī to pūrvamān gyun. ī dravyaguṇ ek chhe em hovā chhatān em.
(eṭale ke) dravyaguṇ ek (mek) chhe. guṇ ane guṇī be ekapaṇe nathī. pradesh bhed nathī, paṇ guṇ-
guṇīno ‘bhāv’ ekapaṇe nathī. āhā... hā... hā! are.. re! jyān guṇīthī guṇī paṇ anyatva chhe,
guṇathī guṇī anyatva chhe, to pachhī sharīr, karma ne ā badhī chījo makān ne baṅgalā e to kyān’ya
rahī gayā, e to pradeshabhed chhe ene to. jenā pradeshabhed nathī chhatān te anyatva chhe āhā... hā... hā!
kem ke sattā nāmano guṇ chhe ne guṇī pote (chhe.) bhale sattāthī tene siddha karyun em hovā chhatān,
sañgnā, saṅkhyā, nām ādi lakṣhaṇathī guṇ ne guṇīnā bhed chhe ethī te be vachche anyapaṇun chhe. āhā..
hā! to ā bāyaḍī-chhokarān, paisā-dhandhāpaṇe anyapaṇun kyān āvyun! ek-ekanun karavā āhā.. hā.. hā!
to derāsar banāvavā ne pūjā-bhakti karavī ne ī to anerāpaṇe chhe. anerāpaṇāne tun anero kem karī
shake? āhā.. hā! āvī vāt chhe. hoshun ūḍī jāy evun chhe. ame ām karīe chhīe ne ame ām
karī daīene, be lākh rūpiyā āpyā ne pāñch lākh āpyā ne.. hamaṇān pāñch lākh āpyā ne...
mishrilāl gaṅgavāl!
(shrotāḥ) paisāvāḷā, paisā āpe to ja kām thāy ne..! (uttaraḥ) dhūḷ māny
nathī, paisāthī kām chālatun ja nathī, je tattva chhe enī paryāyane te dravya pahoñchī vaḷe chhe ne enāthī te
kām chāle chhe. kaḍiyo ene pahoñchī vaḷato nathī, kaḍiyo enī paryāyane (potānī īchchhāne) pahoñchī
vaḷe chhe āhā... hā! ane te paryāy, dravya ne guṇathī utpanna thāy chhe. e paryāy parathī (utpanna) thāy
chhe em nathī. bahu pher bhāī!! āvun vītarāganun svarūp hashe?! jineshvar devanī ā vāṇī chhe bāpu!
āhā.. hā! jenā pradesh bhinna chhe enī to vāt shun kahīe. paṇ jenā pradesh ek chhe guṇ-guṇīnā,
ene paṇ anyatva lāgu paḍe chhe. āhā... hā... hā!
(kahe chhe) chhe? (pāṭhamān) “kāraṇ ke temane anyatvanā lakṣhaṇano sadbhāv chhe.” sattā guṇane
ātmā guṇī, e bannne vachche anyatva lakṣhaṇano sadbhāv chhe. anerāpaṇānā lakṣhaṇano be vachche sadbhāv
chhe. āhā... hā! (vaḷī) anerāpaṇānā lakṣhaṇano sadbhāv chhe, olāmān ekapaṇāno sadbhāv hato.
āhā...hā...hā! pachhī ā vāñchyun chhe ke nahīn koī dī’?
(shrotāḥ) em ne em samajāy evun nathī...
(uttaraḥ) gajab vāt chhe bāpu!! shun kahe!!
kahe chhe keḥ tun ātmā chho prabhu! ane emān ātmā chho ī ātmā sattāthī chhe. sattā na hoy
to, ātmānun hovāpaṇun-dhruvapaṇun hoī shake nahīn. em hovā chhatān-ām hovā chhatān guṇ-guṇīnā bhedanun
anyatvalakṣhaṇ lāgu paḍe chhe.
“anyatvanā lakṣhaṇano sadbhāv chhe.” āhā... hā! “atadbhāv
anyatvanun lakṣhaṇ chhe” chhe? (pāṭhamān nīche phūṭanoṭamān) atadbhāv (kathañchit ‘te’ nahi hovun te;
(kathañchit) te-paṇe nahi hovun te; (kathañchit) atatpaṇun.
[dravya (kathañchit) sattāpaṇe nathī ane sattā
(kathañchit) dravyapaṇe nathī māṭe temane atadbhāv chhe.] ar.. ra! chīrī-chīrīne vāt kyān laī gyā!
ā bījānun kāī karī shakun ne bījāmānthī kāī jāṇun e vāt to kyān’ya rahī gaī,

Page 377 of 540
PDF/HTML Page 386 of 549
single page version

gāthā – 106 pravachanasār pravachano 377
e to chhe nahīn, tārī kalpanā! paṇ sattā nāmano guṇ chhe ne ātmā guṇī chhe e apekṣhāe
kathañchit anyapaṇun paṇ chhe. pradesh ek hovā chhatān bhāvabhede bhinna chhe to anyatva lakṣhaṇ lāgu paḍe chhe.
āhā.. hā.. hā! jhīṇun bahu bhaī! ahīnyān.
‘gney adhikār bahu saras chhe.’ jagatanā-gneyono āvo
svabhāv chhe. anant gneyo chhe-jāṇavā lāyak. e badhā gneyo potāthī asti chhe. jethī sattā guṇathī
abhinna chhe. paṇ guṇ ne guṇīnā nām ne lakṣhaṇathī, anyapaṇe paṇ chhe. āhā.. hā! samajāṇun kāī?
(kahe chhe) anyapaṇun nathī, ne anyapaṇun paṇ chhe. paṇ kaī apekṣhāe? pradeshabhed nathī māṭe
anyapaṇun nathī, paṇ benā bhāvamān bhed chhe māṭe anyapaṇun chhe. āhā... hā! “atadbhāv anyatvanun
lakṣhaṇ chhe.” shun kīdhun? pahelun em kahyun’ tun ke ‘anyatvanā lakṣhaṇano sadbhāv chhe.’ ane e anyatvanun
lakṣhaṇ ī atadbhāv (chhe.)
“atadbhāv anyatvanun lakṣhaṇ chhe.” atadbhāv chhe? (pāṭhamān nīche
phūṭanoṭamān) (kathañchit) ‘te’ nahi hovun te; guṇ te guṇī nahīn ne guṇī te guṇ nahīn. kathañchit prakāre
(chhe.) āhā.. hā! āvī vātun have kyān! olā-em. e nā pūchhaḍān lagāḍe ne.. vakilo
el.el.bī. nā lagāḍe... emān āvun kāī na āve! āhā...hā! ā to thoḍe...thoḍe...thoḍe... dhīme..
dhīme samajavā jevī vāt chhe bāpu! paramasatya! e jagatathī judī, judī jāt chhe! āhā... hā! are!
param satya kāne na paḍe! ene vichār ke di’ āve ne ānun pr̥uthakapaṇun ke di’ kare! āhā.. hā!
shun kahyun ke? ām hovā chhatān eṭale sattā ane dravyane pradesh bhed nahīn hovā chhatān, sattā ne
dravyane anyatva chhe’ guṇ ane guṇīne anyapaṇun paṇ chhe. kāraṇ anyatvanā lakṣhaṇano sadbhāv chhe tyān
bhāvanun lakṣhaṇ ‘atadbhāv anyatvanun lakṣhaṇ chhe.”
visheṣh have kaheshe......
om