Pravachansar Pravachano-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Date: 28-06-1979; Gatha: 108.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 32 of 44

 

Page 404 of 540
PDF/HTML Page 413 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 404
paṇ dravyapaṇe chhe, guṇapaṇe chhe, paryāyapaṇe chhe. eno sattāguṇ ke je dravyapaṇe nathī, guṇapaṇe nathī,
paryāyapaṇe nathī. āhā... hā! te guṇ, guṇapaṇe chhe (sattāguṇ) paṇ anerāguṇapaṇe nathī. paryāyapaṇe
nathī. ekaguṇ guṇapaṇe nathī ī kaī apekṣhāe ke bījā guṇapaṇe nathī. em dravya, dravya tarīke nathī te
bījā dravya tarīke nathī. em ek paryāy bījī paryāyapaṇe nathī. āhā.. hā!
“–em traṇ prakāre
vistārakathanamān varṇavavāmān āve chhe. e ja pramāṇe sarva dravyo viṣhe samajavun.” āhā... hā!
visheṣh āvashe........
pravachanaḥ tā. 28–6–79.
‘pravachanasār’ 107 gāthā. bhāvārtha. (gaī kāle chālyo’ to āje pharīne.)
bhāvārthaḥ– “ek ātmāne” jarī aṭapaṭī (vāt chhe.) parathī to judun batāvyun chhe. ek dravyane
bījā dravya hāre kāī nahīn. ek dravya, bījā dravyane aḍe nahīn, ne ek dravya, bījā dravyanī paryāyane kare
nahīn. eṭale paranī hāre to kāī sambandh chhe nahīn. have potāmān-emān traṇ prakār paḍe chhe. ātmāne
‘ek ātmāne’
“vistār kathanamān ‘ātmadravya’ tarīke, ātmā vastu chhe vastu! dravya tarīke
‘gnānādiguṇ’ tarīke.” kāraṇ dravya te guṇ nathī. (e be vachche) atadbhāv chhe ne....! tethī
‘gnānādiguṇ tarīke’ “ane ‘siddhatvādiparyāy’ tarīke,” ānhī siddhanī paryāyanī vāt līdhī em
samyagdarshanaparyāy, chāritranī paryāy levī.
“–em traṇ prakāre varṇavavāmān āve chhe.” e ja sarva dravyo
vishe samajavun.” jem ek dravyamān traṇ prakār varṇavyā, -dravya, guṇ ne paryāy bhinna bhinna! ā
atadbhāv (chhe.) ‘te -bhāv, te nahīn, dravyabhāv te guṇabhāv nahīn, guṇabhāv te (dravya ke) paryāy
bhāv nahīn. āhā... hā! ek ja vastunī andar (chhe.) paranī sāthenī ahīnyān vātanahīn. e rīte ek
guṇane vistārī shakāy. em ‘sarva dravyo vishe samajavun.’
(kahe chhe) jem paramāṇu! to paramāṇu tarīke je chhe paramāṇu- dravya tarīke paramāṇu enā varṇa,
ras, sparsha, gandh te guṇ, ane enī bhīnī, ūnī, kāḷī ādi paryāy, e rīte ek paramāṇumān paṇ
abhinna hovā chhatān- (e guṇaparyāy) pradeshe abhinna hovā chhatān, ā rīte vistār samajī shakāyachhe.
āvun svarūp chhe lo! paranī hāre kāī nahīn have rahyun ja nahīn, have (to) ekamān -ekamān andar. chāhe
to paramāṇu hoy ke chāhe ātmā! chār dravya to chhe ja e to āhā..! chār dravyamān ī chhe.

Page 405 of 540
PDF/HTML Page 414 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 40p
dharmāstikāy ke bījānī paryāy (kare) halāvavānī em nathī. em adharmāstikāy bījāne sthir
karāve em nathī. tem kāḷ bījāne badalāve em nathī. āhā... hā! ‘niyamasār’ mān āve chhe. kāḷ
na hoy to pariṇaman na hoy bījāmān lo! evun āve. āhā...! e to kāḷadravyanī siddhi karavā
(kathan) chhe. ‘kāḷadravya na hoy, to paramān pariṇaman thāy nahīn’ em pāṭh chhe. e to phakta
kāḷadravyane siddha karavā kahyun chhe. ek dravyanī paryāy bījā dravyanī paryāyane kare, e traṇakāḷamān banatun
nathī. āhā... hā... hā! jhīṇun bahu!
(kahe chhe keḥ) (shrotāḥ) moṭā māṇaso to ghaṇānā kārya karī dye chhe...! (uttaraḥ) hen ā
rāmajībhāīe ghaṇāne jītāvyā’ tā... vakīl thaīne! (shrotā pote) pāp karyun tun shāntibhāīe ghaṇā
rūpiyā bhegā karyā chhe. hukam kevā? nāno ne ī be e! koṇ kare bhāī! je ek dravya chhe ī bījā
dravyane, kṣhetrathī pheravī shake, kāḷathī pheravī shake, kāḷathī pheravī shake- ī kāī banī shake nahīn. āhā...
hā... hā! enī vāt to ek bāju rahī gaī keḥ ātmā, sharīrane aḍato nathī. māṭe ātmā sharīranī
paryāy karato nathī. gajab vāt chhe!! ā hāth hāle ne ā āṅgaḷī hāle! roṭalī tūṭe to kahe chhe ke
roṭalī tūṭe chhe ene hāth aḍato nathī. tūṭe chhe ī enī paryāy chhe, roṭalīnī. hāth (ene) aḍato
nathī. hāth ātmāne aḍato nathī. ātmā hāthane aḍato nathī. evun parathī to ā rīte ja bhinna chhe.
badhā dravyomān! anant dravyomān!! āhā... hā! jyān siddhabhagavān birāje chhe tyān anantā nigodanā
jīv chhe. (oho) jyān siddha bhagavān birāje chhe tyān. chhatān ek dravyane, bījā dravyane-koī (koī)
aḍatun nathī. āhā... hā! em nigodanā jīv anantā, ek aṅgūlanā asaṅkhyabhāgamān (chhe.) badhe
ṭhekāṇā bharyān chhe ānhī- ākhā lokamān. paṇ ek nigodano jīv, bījā nigodanā jīvane aḍato
nathī, ne ek-ek jīvane- be-be sharīr chhe. taijas ne kārmāṇ. (e) taijas- kārmāṇ sharīr (chhe)
paṇ ene ātmā aḍato nathī. taijas (sharīramān) anant paramāṇun chhe. temān ek paramāṇun, bījā
paramāṇun ne aḍato nathī. e to jāṇe mukhya-mukhya vastu chhe. āhā... hā... hā!
have ahīnyā to ek vastumān atadbhāv kem chhe e siddha kare chhe. ek tattva ane bījā tattva
vachche anyatvabhāv chhe. enī hāre kāī sambandh nahīn. paṇ ek dravyanī vachche-pradesh ī nā ī hovā
chhatān -temān e bhāv ā nahīn, dravya bhāv te guṇ (bhāv) nahīn, ne paryāy nahīn, (evo)
atadbhāv siddha kare chhe. āhā... hā... hā... hā! chhe ne? (pāṭhamān)
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “ek ātmāne vistārakathanamān ‘ātmadravya’ tarīke, ‘gnānādiguṇ’
tarīke sattāno- āj to bol āvyo’ to savāramān. sattā ya guṇ chhe em gnānādiguṇ (tarīke),
“ane ‘siddhatvādiparyāy’ tarīke– em nishchaye, ek ātmadravya chhe ī

Page 406 of 540
PDF/HTML Page 415 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 406
dravya tarīke, emān peṭā je gnānādiguṇ tarīke, ane enī mithyādashā chhe ī paryāy tarīke, (em)
parathī bhinna chhe paṇ dravya chhe ī paryāy nathī ne paryāy chhe ī dravya nathī (evo atadbhāv chhe.)
āhā... hā... hā! mithyātva je chhe ī paryāyamān, e darshanamohane laīne nathī. paṇ te paryāy chhe, te
dravya nathī ne dravya chhete paryāy nathī. āhā... hā... hā... hā! - “em ek ātmāmān “traṇ prakāre”
dharmanī paryāyano vichār kare, to ātmā ‘dravya’ tarīke chhe, gnānādi trikāḷ ‘guṇ’ tarīke chhe, ane
samyagdarshanagnānachāritranī paryāy ‘paryāy’ tarīke chhe. e paryāy guṇarūpe nathī, guṇ dravyarūpe nathī, dravya
paryāyarūpe nathī. āhā.. hā! āvun jhīṇun chhe!
(kahe chhe) vaḷī ek ātmānā hayātīguṇane, ahīnyān sattā līdhī. sattā, astitvaguṇ chhe
ne...? pradeshe to abhed chhe. ek ātmānā sattāguṇane, sattā te dravya, sattāgnānādiguṇ, ne
sattāsiddhatvaparyāy, em “traṇ prakāre vistāravāmān (varṇavavāmān) āve chhe. em nīche ek
ātmāne sattādravya tarīke, sattāguṇ tarīke, chhe ne...? bījā hayātī (ādi) gnānādiguṇ tarīke hon!
ek guṇ to chhe (sattā) ī gnānādiguṇo chhe paṇ emān ekabījāno abhāv chhe emān. ane ī
sattāne samyagdarshananī paryāy thaī, ī (sattā) paryāy tarīke ene varṇavavāmān āve (chhe.) sattā guṇ
ne gnānanī paryāy thaī, darshananī paryāy thaī e hayātī sāthe chhe. e paryāy chhe (ī) paryāyamān
astitva chhe. te astitva guṇamān te astitva nathī, guṇanun astitva chhe ī dravyamān astitva nathī.
dravyanī sattā chhe. guṇanī sattā nathī. guṇanī sattā chhe ī paryāyanī sattāmān nathī. (traṇeyanī sattā
judī judī chhe.) āvun! ahā.. hā! jhīṇun bahu!! mārag jhīṇo bahu!!
(kahe chhe keḥ) vaḷī, ek ātmāno, je sattāguṇ chhe-hayātī te sattāguṇ. te ātmadravya nathī.
ī ek ja je sattāguṇ chhe ī ātmadravya nathī, ātmā to anantaguṇ (no piṇḍ) chhe. hayātīguṇ -
sattāguṇ sivāyano te, gnānādiguṇ nathī. sattāguṇ tarīke sattā chhe. paṇ sattāguṇapaṇe dravya, te
sattāguṇ nathī. sattāguṇ gnān-darshanādi guṇ nathī. sattā, sattāthī chhe. gnānādi anantaguṇ chhe ī rīte
sattā nathī. āhā. hā! āvo viṣhay! gāthā (badhī) tattvano viṣhay chhe ā to! ekadam bhinna bhinna
vastu batāve chhe. parathī to bhinna paṇ ekamān ya bhi nnadravya, guṇ, paryāy, (traṇe bhinna bhinna svarūpe
chhe.) āhā... hā!
(kahe chheḥ) ekamān paṇ jyāre sattā ne dravya, sattāthī bījā guṇ ādi te guṇ ane paryāy,
ekabījāmān abhāv chhe. atadbhāv chhe. to paranī sāthenī shun vāt karavī? āhā...! ‘game te
sanyogamān ne game te kṣhetramān ne game te kāḷamān hoy– paṇ pratyek dravya potānā dravya–guṇ–paryāyamān
chhe.’
nārakīmān jīv chhe em kahevun ī vyavahār chhe. devamān jīv chhe em

Page 407 of 540
PDF/HTML Page 416 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 407
kahevun vyavahār chhe. devanā kṣhetramān, nārakīnā kṣhetramān jīv chhe em kahevun ī vyavahār chhe. āhā... hā!
shreṇik rājā! narakamān chhe ī kahevun vyavahār chhe, paṇ enī gatinī ‘yogyatā ja’ nārakīnī chhe. ī
paryāyamān e chhe. paṇ ī guṇamān nathī ne ī dravyamān nathī. je paryāyamān chhe te guṇamān nathī ne te
dravyamān nathī. āhā... hā... hā! āvun chhe! kān’ (shāstramān) ek kahe chhe ne...! ke shreṇikarājā, narake
gayā te samakitī chhe- kṣhāyik samakitī (chhe.) tīrthaṅkaragotra bāndhyun chhe. have ī to ene pūrvanun āyuṣh
bandhāī gayun, ene laīne narakamān gayā! ahīnyān nā pāḍe chhe. ahā... hā! āyuṣhyakarmanī paryāyamān
āyuṣhyaparyāy hatī, ānhī javānī paryāy tyān hatī te potānī paryāyathī tyān (javānī) gati kare chhe.
āyuṣhyakarma to nimittamātra chhe. e nimittathī kāī āmān thatun nathī. āhā... hā... hā! shāstramān
evo lekh āve. ānūpūrvya nāmanī ek prakr̥iti chhe. nāmakarmanī. jem baḷadane nāth nākhe. ne kheñche em
ānupūrvī prakr̥iti narakamān laī javā (jīvane) kheñche chhe. devamān laī javā, manuṣhyamān laī javā,
tiryañchamān laī javā gati (karāve chhe) ānupūrvya ahīnyān kahe chhe keḥ (e gati thaī tyāre) hatī chīj
ānupūrvya e batāvyun chhe. bākī to te samaye je paryāy chhe gati karavānī ekatā, ene laīne ī gati
kare chhe. ānupūrvya (prakr̥iti) ne laīne nahīn. āhā... hā... hā!
ghaṇun bhed–gnān!! parathī to bhed–
gnān! paṇ potānā pariṇamanamān (svarūpamān) judā, judā atadbhāv!! āhā... hā.. hā.. hā!
(keṭalāke to) sāmbhaḷ‌yun na hoy, (ane māne ke) vāḍāmān janmyā jain chhīe. jain parameshvar shun kahe chhe
tattvane ī khabar na maḷe! āhā.. hā! navarāsh nahīn ne paṇ navarāsh, dhandhā! dhandho karavo, bāyaḍī-
chhokarān sāchavavān! vepār sāchavavo! ke no’ sāchave to olun thaī jāy!
(shrotāḥ) paṇ dukāne na
jāyato, dukāno badhī bandh thaī jāy...! (uttaraḥ) koṇ kare vepār? e to jaḍanī paryāyanā samaye te
thashe. e paramāṇumān paryāy, je rīte gati thavānī, te thashe ja. e paryāy (je thāy chhe ī) bījo joḍe
ā chhe, enāthī paryāy ī paryāy thāy chhe, em to chhe ja nahīn. paṇ enī je paryāy thāy chhe je
paisā levānī-devānī ādi, (te) paryāy te dravya nathī ne paryāy te guṇ nathī. āhā... hā!
(paṇḍitajī!) āvī vātun chhe!! (tattvano) sūkṣhmapaṇe vichār karavo joīe bhāī! ā to, prabhuno
mārag chhe! sarvagnaparameshvar! trilokanāth! eṇe gnānamān joyun evun kahyun chhe. āhā...! chhe ī? (pāṭhamān)
trījo peregrāph!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “vaḷī ek ātmānā hayātīguṇane ‘hayāt ātmadravya”
hayātagnānādiguṇ’ ane ‘hayāt siddhatvādiparyāy’ em traṇ prakāre vistāravāmān āve chhe. e ja
pramāṇe sarva dravyo viṣhe samajavun.”
(ahīnyā kahe chhe keḥ) “vaḷī ek ātmāno je hayātīguṇ chhe.” ek ātmā no sattāguṇ
je chhe, “te ātmadravya nathī.” ī ek ja guṇ ātmadravya nathī. “(hayātīguṇ

Page 408 of 540
PDF/HTML Page 417 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 408
sivāyano) gnānādiguṇ nathī.” sattā, sattāguṇ chhe, paṇ sattā sivāyanā je gnān, ānand e guṇ
(paṇe) sattāguṇ nathī. sattāguṇathī gnān ādi badhā guṇ, judā chhe. āhā... hā... hā! pravachanasār
vāñchyun chhe koī phere? navarāsh kyāthī, navarāsh? vāñcho tor e samajāyane! āhā... hā! (shrotāḥ)
āpanī hājarī vagar barābar samajāy nahīn...
(uttaraḥ) hājarī to potānī chhe, emān samajāy chhe.
āhā... hā! (shrotāḥ) to ya nishāḷe to besavun paḍe chhe ne... jāvun paḍe chhe ne...! (uttaraḥ) nishāḷe
jāy chhe koṇ? jīvadravyanī paryāy evī (thavānī) hoy to jāy. sharīranī paryāyanī yogyatā hoy, to
sharīr paryāy jāy. āhā... hā... hā... hā! e māstar pāse jāvun māṭe ene laīne (eṭale) sharīrane
laīne gayo chhe ane sharīr ātmāne laīne nyān gayun chhe em nathī. āhā... hā... hā... hā! ame
(bhaṇatā’ tā) tyāre dhūḷī (nishāḷ) hatī.
(shrotāḥ) nishāḷano dākhalo eṭalā māṭe āpyo ke
āpanā pāse āvavun paḍe ne...! (uttaraḥ) āvavun paḍe ne...! ahāhāhāhā! nimittathī to kahevāy
em ne? amāre māstar hato dhūḷī nishāḷano, chha varasanī ummar hatī. pahelī dhūḷī, pachhī pahelī
chopaḍīmān jatā. pahelī dhūḷī nishāḷe, dhūḷamān ekaḍo karāve pahelo! ene (māstarane) paisā na
āpatā, paṇ kāī sārun varas evun hoy tyāre ke dā’ ḍo hoy to, lagan hoy to bāp āpe pīrasaṇun
eṭale ene hāle (gujarān) chhokarān ghaṇān hoy ne eṭale hāle (gujāro) ī shīkhavato, ek māstar
hato jaḍabharat! hato sādhāraṇ bhaṇelo ī ‘ekaḍe ek’ dhūḷamān shīkhaḍāvato! ahā... hā... hā... hā!
ahīnyā to kahe chhe keḥ āṅgaḷīne laīne dhūḷamān ām ekaḍo andar thayo nathī. dhūḷane āṅgaḷī
aḍī nathī. āvī vāt prabhu! ā shun? ā sat-sat rīte chhe tene sat rīte jāṇavun! je rīte sat chhe
te rīte satne satpaṇe jāṇavun! satne goṭā vāḷashe, asatpaṇe rakhaḍavun paḍashe, marī jashe!! chorāshīnā
avatāramān āhā... hā! ahīnyān khammā! khammā! thātun hoy, pāñch-pachīs karoḍ rūpiyā hoy, āhā...
ī marīne bhāī bhūṇḍane kūkhe jāy. māns ādi na khāy dārū (na) pīe. bhūṇḍane kūkhe jāy ne viṣhṭā
khāy. āhā...! bāpu, evun anantavār thaī gayun chhe! āhā... hā! vivek, vichār karyo nathī eṇe.
dīrdhasūtrī thato nathī. vartamānamān ekalo rokāī gayo bas! paradravyathī bhinna (hun) eno nirṇay karyo
nathī. ane ām to, dravya te guṇ nahīn ne guṇ te paryāy nahīn, eno nirṇay karyo nathī. āhā.. hā!
(ahīnyā kahe chhe keḥ) “vaḷī ek ātmāno je hayātīguṇ chhe te ātmadravya nathī,
(hayātīguṇ sivāyano) gnānādiguṇ nathī.” gnānādiguṇ paṇ hayātī (guṇ) nathī. sattāguṇ chhe
ī gnānaguṇ nathī, sattāguṇ chhe ī darshanaguṇ nathī, āhā...! ane sattāguṇ chhe ī samyagdarshananī
paryāy ādi nathī.
“ke siddhatvādiparyāy nathī.” ā siddhatvanī paryāy līdhī chhe emān, (je)
sattāguṇ chhe ī samyagdarshan ke samyakchāritranī paryāy nathī. āhā... hā.. hā! gnānaguṇanī paryāy je
chhe, e sattāguṇanī paryāy nathī ne sattāguṇanī paryāy ī gnānaguṇanī paryāy nathī. ahā..! ek

Page 409 of 540
PDF/HTML Page 418 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 409
sāthe samyagdarshan ne gnān utpanna thāy, are! anantā guṇanī ekasāthe anshavat paryāy pragaṭ thāy.
‘sarvaguṇānsh te samakit’ e anantaguṇano piṇḍ! eno jyān draṣhṭine anubhav thayo, (ātmānā)
jeṭalā guṇonī saṅkhyā eno ekaansh vyaktapaṇe badhu pragaṭ! pūraṇ! paṇ te ekaparyāy,
bījīparyāyapaṇe nathī. āhā.. hā! āhā...! hā! (shrotāḥ) chhatān sattā, dravya-guṇ-paryāy-traṇeyamān
vyāpelī chhe...! (uttaraḥ) vyāpī chhe sattā sattāmān! dravya sat, guṇ sat, paryāy sat ī to āvī gayun
ne... (ṭīkāmān) ī to gāthā chāle chhe ā
सद्व्वं सच्च गुणो सच्चेव पज्जओ [वित्थारो] satdravya
te guṇ nahīn ne guṇ te satdravya nahī ne satdravya te satparyāy nahīn. āhā.. hā! jhīṇī vāt chhe
bhāī! ī to adhikār je āve ī (spaṣhṭīkaraṇ thāy.) āhā... hā..!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “hayātīguṇ sivāyano) gnānādiguṇ nathī ke siddhatvādiparyāy
nathī.” āhā...! sattā nāmano guṇ chhe. ane ahīnyā samakitaparyāy thaī, to ī sattāguṇanī
paryāyathī ī samakitanī paryāy nathī (thaī.) samakitanī paryāy, samakitanī paryāyane laīne chhe.
sattāguṇane laīne nathī. bījī rīte kahīe to, shraddhāguṇ je chhe trikāḷ, ātmā je trikāḷ chhe em
shraddhāguṇ trikāḷ chhe. to shraddhāguṇ chhe ī ātam-dravyano shraddhāguṇ, ātmadravya e shraddhāguṇarūpe nathī ī
ātmadravya, ane guṇ to trikāḷ chhe. ane enī paryāy chhe ī shraddhānī paryāy tarīke chhe. e bījā
guṇane laīne paryāy chhe em nahīn. e paryāy thaī ī samakitadarshananī paryāy chhe e bījā guṇathī thaī
em nathī. guṇane koī guṇ sahāy nathī. bījā dravyane to bījā dravyanī sahāy nathī (ja), ek dravya
bījā dravyane to sahāy nathī, paṇ ātmāmān ne paramāṇumān je anantaguṇ rahyā chhe, to ī ekaguṇ
bījāguṇane sahāy nathī. āhā... hā... hā! enun astitva, sattā chhe bhinna-bhinna! āhā... hā!
(kahe chhe keḥ) samakitanī paryāy pragaṭ thaī. māṭe samyaggnānanī paryāy pragaṭ thaī, māṭe anant
ānandano svād āvyo, e paryāy samyagdarshan paryāyapaṇe (pragaṭ thaī) māṭe āvyo em nathī. te
(te) paryāy judī chhe (te te) guṇ judo chhe ne guṇamān dravya judun chhe! āhā... hā! āvun lāmbun!
āchāryoe kām karyā chhe ne!! āhā... hā... hā! jaṅgalamān rahīne, muni! munio, to nagna ja hatā,
digambar ja hatā. shvetāmbar to nīkaḷ‌yā, hamaṇān be hajār varas, pachhī emānthī nīkaḷ‌yā. jainadarshanamān
to ekalā nagna muni ja hoy anādithī. anādithī anantakāḷ! (muni nagna na hovānā)
vastrasahit te munipaṇun nathī.’
(shrotāḥ) enā shāstramān lakhyun chhe ke amārāmānthī digambar nīkaḷ‌yā
chhe..! (uttaraḥ) ī game ī kahe ne! māṇaso game ī kahe! anādi sanātan satya ā chhe. emānthī
shvetāmbar be hajār varas pahelān nīkaḷ‌yān chhe. ane potānī draṣhṭie shāstra banāvyān, emān ā badhā
goṭā vāḷ‌yā chhe. āhā... hā! nyān to lūgaḍānnā poṭalānān poṭalā rākhyān chhe. ane ahīnyān to kahe ke
ek lūgaḍānno kaṭako (pāse) rākhe ne munipaṇun māne to nigodamān jashe. ene sādhu māne to ī
nigodamān jashe.

Page 410 of 540
PDF/HTML Page 419 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 410
āhā... hā! vastrasahit sādhumpaṇun mānashe e nigodamān javānā chhe, ane je ene mānanārā chhe ‘ke
ā sādhu chhe’ e paṇ nigodamān jāmī javānā chhe.
āhā... hā! gajab kām bāpu! ākarun kām
bahu!! vastunnun svarūp em chhe. ā to anādi bhagavān traṇalokanā nāth! sarvagnadeve joyun-jāṇyun,
em kahyun chhe. olun to kalpit badhun banāvyun chhe. shvetāmbar lokoe shāstra kalpit banāvyān chhe badhān!
enī shraddhāne māne te gr̥uhītamithyādraṣhṭi chhe. āhā... hā! āvun ākarun kām paḍe!! āhā... hā!
(vaḷī kahe chhe keḥ) saune sārun lagāḍīne bhegān karavā chhe? māṇas bhegān thāy jājān! ke bhaī!
āhā... hā! satne saṅkhyānī jarūr nathī. sat to satsvarūpe chhe trikāḷ!
ahīnyān (to kahe chhe) e paranī hāre kāī sambandh nathī. āhā... hā.. hā! vastrano ṭukaḍo rākhe
ne ānhī chāritra hoy andar. em nahīn kahe ī to jāṇe bhinna paḍī gayun. paṇ chāritraguṇanī paryāy
chhe, e chāritraguṇ chhe ī chāritraguṇanī paryāy chhe em nathī. e chāritraguṇ chhe ne chāritranun dravya chhe
(e chāritranī paryāy chhe) e badhun bhinna chhe. (dravya-guṇ ne paryāy) dravyarūpe chāritra, guṇarūpe
chāritra, paryāyarūpe chāritra, - (e traṇey bhinna chhe.) āvī vāt chhe! āhā... hā... hā!
(munirājane) enī dashāmān vikalpa hoy, pañchamahāvratanā, paṇ ene ī (munirāj) bandhanun kāraṇ
māne. ane nagnadashā hoy ī nimitta tarīke nagnadashā. ī men karī nathī ne mārāthī nagnadashā thaī
nathī. āhā... hā... hā! kāraṇ ke ek dravya bījā dravyane (kāī karī shake nahīn) e lūgaḍun chhoḍī shake.
laṅgoṭī chhoḍī shake, em ek dravya bījā dravyanun kāī karī shake nahīn āhā... hā! āvī vāt chhe.
ahīnyān to (kahe chhe) ek dravyamān paṇ guṇ te dravya nahīn ne dravya te guṇ nahīn ke paryāy nahīn.
evo traṇ vachche bhinna bhāv (chhe) ke ā bhāv te ā bhāv nahīn ne ā bhāv te ā bhāv nahīn.
āhā.. hān! gajab vātun!! paramātmā sivāy, jineshvaradev trilokanāth! kevaḷīe kahelī vāt, santo
kahe chhe. evī vāt, kyān’ ya bīje chhe nahīn. āhā...! ākarun lāge paṇ shun thāy? bhāī! bījāne
duḥkh lāge. ame ā badhun karīe tyāre khoṭun? bhakti karīe, pūjā karīe, sāmāyik karīe,
paḍikkamaṇā (karīe) - badhun mithyātvasahit chhe. āhā... hā! digambaramān rahīne paṇ je sāmāyik
hoy, vikalpa ūṭhe ene sāmāyik māne ‘ame sāmāyik karīne beṭhā chhīe’ mithyātva chhe bhāī!
āhā... hā! āhā...!
(kahe chhe keḥ) evī rīte ek ātmāno hayātīguṇ chhe ī ātmādravya nathī. hayātīguṇ
sivāyano e guṇ (ātmadravya) nathī. ane siddhatvādiparyāy (te ātmadravya) nathī. āhā... hā!

Page 411 of 540
PDF/HTML Page 420 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 411
āpaṇe to ahīnyān samyagdarshan ne samyakchāritra upar ūtāravun vadhāre. goṭān emān chhe ne..!
samyagdarshananī paryāy, svadravyanā lakṣhe, karttānā svatantrapaṇe, ṣhaṭkārakanā pariṇamanathī samyagdarshan thāy,
(arthāt) ṣhaṭkārakanā pariṇamanathī samyagdarshan thāy. enun lakṣha bhale dravya upar chhe. paṇ chhe
svatantrapaṇe ṣhaṭkārakanun pariṇaman! ī samyagdarshananī paryāy (je chhe te) samyaktva shraddhāguṇ je trikāḷ
chhe te-rūpe nathī. trikāḷ je shraddhāguṇ chhe, enī ā paryāy chhe ne...? paṇ chhatān e paryāy,
shraddhāguṇapaṇe nathī. paryāy, paryāyapaṇe chhe, guṇ guṇapaṇe chhe, dravya dravyapaṇe chhe. āhā...! āvun chhe.
āhā...! āvun sāmbhaḷavā ya loko navarā kyān chhe? jindagī chālī jāy chhe ām baphamamān ne
baphamamān! ghaṇā vakhatamān!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “ane je ātmadravya chhe, (hayātī sivāyano) gnānādiguṇ chhe ke
siddhatvādiparyāy chhe te hayātīguṇ nathī “em paraspar temane atadbhāv chhe.” “ke je atadbhāvane
līdhe temane anyatva chhe.”
atadbhāvane laīne anyatva chhe. pr̥uthak pradeshane laīne anyatva paranun chhe.
paṇ potāmān, asaṅkhya pradeshamān, pr̥uthak pradesh nathī. chhatān atadbhāvapaṇe anyatva chhe. ‘te-bhāv nathī’
te anyatva chhe. guṇathī paryāy anyatva chhe, guṇathī dravya anyatva chhe, dravyathī guṇ anyatva chhe,
atadbhāvanī apekṣhāe tene anyatva kahevāmān āve chhe. enā pradesho bhinna nahi hovā chhatān (anyatva
kahevāmān āve chhe) āhā...hā...hā! jenā pradesho bhinna chhe- ā ātmānā pradesho ne sharīranā pradesho
bhinna bhinna chhe. āhā...! to ātmā, sharīrane halāvī shakato nathī. hoṭhane halāvī shakato nathī,
roṭalīnā ṭukaḍā karī shakato nathī. dāntane ām kheñch karī (dabāvī) shakato nathī. āhā... hā!
(shrotāḥ) peṭamān dānt nathī, to chāvavun shī rīte...? (uttaraḥ) āhā... hā! ī dānt dāntanun kām
dāntanī paryāyamān chhe. dāntanī paryāy je chhe sattā enun ī paramāṇu je dāntanā chhe temāny ī sattāguṇ chhe.
enī shaktimān sattāguṇ chhe, enāthī bījā je guṇo chhe ī-rūpe sattā nathī. tenī ekasamayanī
paryāyanī sattānī, sattāpaṇe chhe. āhā... hā! āvun svarūp chhe! kevun te ā! āvo vītarāgano
mārag! olun to kaheḥ chhakāyanī dayā pāḷavīne...!
(shrotāḥ) dayā to paḷelī ja potāmān (uttaraḥ)
āhā...! tun koṇ chho? keṭalī maryādāmān chho? bījā koṇ chhe, keṭalī maryādāmān chhe? enun yathārtha gnān,
ī tārī dayā chhe. jem chhe tem jāṇavun ī tārī dayā chhe. ane jem chhe tem na jāṇavun ī tārī hinsā chhe.
āhā... hā! āvun chhe! ā gāthāo badhī jhīṇī chhe!! paṇ chhatān samajāy evī chhe.
(shrotāḥ) āp
samajāvo, to samajāy! (uttaraḥ) ahā... hā... hā... hā! (mukta hāsya)!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “em paraspar temane atadbhāv chhe ke je atadbhāvane līdhe temane
anyatva chhe.” ke je atadbhāvane līdhe’ eṭale ‘te-bhāv’ nathī ene līdhe temane anyatva chhe. dravya te
guṇabhāv nathī ne guṇabhāv te dravyabhāv nathī ne guṇabhāv (ke dravyabhāv) te paryāyabhāv

Page 412 of 540
PDF/HTML Page 421 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 412
nathī. e apekṣhāe traṇane atadbhāvanī apekṣhāe (eṭale ke) ‘te-bhāv te nathī’ e apekṣhāe
anyatva chhe. te dravya te guṇapaṇe nathī. te guṇ te paryāyapaṇe nathī, te bījāguṇapaṇe nathī. e rīte
atadbhāvane līdhe anyatva chhe. pr̥uthak paramāṇu, ek- ek dravya judā enī vāt nahīn (e to pradeshe
ja judān chhe.) ī to pr̥uthak pradesh chhe (tethī) judān ja chhe. āhā... hā! bhāre kām! e sīsapenanī
aṇī koī kāḍhī shakatun nathī em kahe chhe. kalamathī lakhī shakato nathī. bolī shakato nathī, bolavānī
jaḍanī avasthā chhe. to e pr̥uthakpaṇāmmān gayun! ahīnyān to atadbhāv tarīke anyatvanī vāt hāle chhe,
olān to pr̥uthak pradesh chhe māṭe anyatva chhe. enī hāre to ahīnyān kāī vāt ja nathī. āhā.. hā!
ā to atadbhāv (eṭale) ‘te-bhāv nathī’ ne “te-te bhāv ā nathī” evā atadbhāvanī
apekṣhāe ekabījāmān pradeshabhed na hovā chhatān anyapaṇun kahevāmān āve chhe. āhā... hā... hā... hā! chhe
ke nahīn āmān juo ne? (pāṭhamān) ā sonagaḍhanun lakhāṇ nathī ā (shāstramān). ghaṇān bole, em ke
sonagaḍh nun ekānt chhe! ekānt kahīne kāḍhī nākhe. are! bhāī, sāmbhaḷ to kharo! prabhu! āhā... hā!
ekānt kone kahevun? anekānt kone kahevun? enī khabar nathī’! (tane.) āhā.. hā.. hā!
“ā ja pramāṇe sarva dravyo viṣhe samajavun” jem ekaguṇanun kahyun sa ttānun. ke sattā ane dravya
bhinna, sattānā guṇ bhinna, ane sattānī paryāy, sattāthī bhinna! e ja pramāṇe sarva dravyo viṣhe
samajavun.
“ā rīte ā gāthāmān sattānun udāharaṇ laīne.” sattānun udāharaṇ āpyun chhe. em gnān-
darshan-ānand koīpaṇ guṇ, e guṇ guṇarūpe, e guṇ dravyarūpe, e guṇ paryāyarūpe bhinna bhinna chhe.
āhā... hā!
“sattānun udāharaṇ laīne atadbhāvane spaṣhṭa rīte samajāvyo.”
(ahīn eṭalun visheṣh chhe ke je sattāguṇ viṣhe kahyun te anya viṣhe paṇ yogya rīte samajavun.”
jem keḥ– sattāguṇanī māphak, ek ātmānā puruṣhārthaguṇane.” vīryaguṇ līdho. (juo!) vīrya!
puruṣhārthaguṇ ātmāmān ek chhe anādi anant. (e) puruṣhārthaguṇane
‘puruṣhārthī ātmadravya.’
puruṣhārthapaṇe puruṣhārthī ātmadravya. āhā... hā! puruṣhārthaguṇane anerāguṇathī bhinnapaṇun “puruṣhārthī
gnānādiguṇ’
chhe? (pāṭhamān) ek ātmānā puruṣhārthaguṇane, puruṣhārthī ātmadravya, puruṣhārthī gnān ādi
guṇ, bījo guṇ lo enāthī. “ane puruṣhārthī siddhatvādiparyāy em vistārī shakāy.” āhā...
hā... hā! em samakitanī paryāy chhe, eno shraddhāguṇ chhe. shraddhāguṇ chhe ātmāmān. samakit paryāy chhe.
e shraddhāguṇ chhe e ātmadravya chhe, e shraddhāguṇ ane rāguṇarūp nathī, ane ī shraddhāguṇ chhe te ek
samayanī paryāy tarīke nathī. samakitanī paryāy tarīke shraddhāguṇ nathī. shraddhāguṇ paryāy tarīke nathī ne
paryāy shraddhāguṇ tarīke nathī. ane shraddhāguṇ ek dravya tarīke nathī. āhā... hā.. hā! āvun chhe. ā to
sāme adhikār āvyo hoy, tyāre āvene...! kheñchīne uparathī levāy to, bese jhaṭ! ā to āmān
lakhāṇ chhe. are.. re! eṇe

Page 413 of 540
PDF/HTML Page 422 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 413
darakār karī nathī! mārun shun thashe! āhīn āṅkh miñchāīne hālyo jashe! chorāshīnā avatāramān. satyanun
sharaṇ nahīn le ne satya chhe te te ene satyane satyapaṇe vastune vastupaṇe rākh. shrīmad kahe chhe.
shrīmadmān ek vākya chhe. ‘vastune vastupaṇe rākh’ tun pheraphār karīsh nahīn kāī! āhā...hā...hā!
(kahe chhe) jevī rīte dravya chhe tevī rīte rākh. je rīte guṇ chhe te rīte rākh. je rīte paryāy chhe
te rīte rākh. āhā... hā! ahīnyān to ekadravya bījā dravyanun kare (nahīn) enā ja vāndhā chhe,
mānavāmān. olāmān to ī āve chhe ne! sthānakavāsīmān ‘dayā te sukhanī velaḍī, dayā te sukhanī
khāṇ.’ ‘anantā jīv mokṣhe gayā, dayā taṇā’ (e ja jāṇe) - pramāṇ’ - ī paranī dayā, paranī
dayā traṇakāḷ mān (ātmā) karī shakato nathī. āhā... hā... hā! have enāthī ene dharam mānavo chhe
ne mukti karavī chhe. paranī dayāno bhāv chhe ī rāg chhe. āhā... hā... hā! rāg chhe ī ātmānā
svarūpanī hinsā chhe! ‘puruṣhārthasiddhiupāy’ mān chhe. amr̥utachandrāchārya! ā to vītarāganā siddhānt chhe
bhāī! kalpit nathī ā kāī, kalpit banāvelun! kyān’ ya meḷano’ khāy ne..! ā to chāre bājuthī
juo to satnun satpaṇun ūbhun rahe chhe. āhā...hā...hā!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “ahīn eṭalun visheṣh chhe ke je sattāguṇ viṣhe kahyun te anya guṇo viṣhe
paṇ yogya rīte samajavun. jem keḥ– sattāguṇanī māphak, ek ātmānā puruṣhārthaguṇane ‘puruṣhārthī
ātmadravya’ .
āhā...! “puruṣhārthī gnānādiguṇ” ane ‘puruṣhārthī siddhatvādiparyāy’ – em
vistārī shakāy chhe.”
āhā... hā! em ek shraddhā nāmano guṇ chhe. je shraddhādravya tarīke varṇavāy chhe.
e shraddhā (guṇ) anerā guṇ tarīke nathī. ane e shraddhā (guṇ) samakitanī paryāy tarīke nathī.
āhā... hā! samyagdarshananī paryāy (ī to ek samay chhe.) shraddhāguṇ chhe ī to kāyam chhe. paryāy to
ek samayanī avasthā chhe. eṭale ī shraddhāguṇanī paryāy nathī, paryāy paryāyanī chhe (samakitanī.)
āhā.. hā.. hā!
(have kahe chhe keḥ) “abhinna pradesho hovāne līdhe ām vistār karavāmān āve chhe.” paṇ te
te dravyanā ne guṇanā ane paryāyanā pradesho abhinna chhe. jem ek dravyanā pradeshathī bījā dravyanā pradesh
bhinna chhe, ī to sarvathā atyant abhāv chhe. (ek-bījā dravyamān ekabījā dravyano.) e rīte ahīnyān
nathī. ahīnyān to pradesho akhaṇḍ chhe-abhed chhe badhānā. (dravyaguṇ paryāyanā.)
“abhinna pradesho hovāne
līdhe ām vistār karavāmān āve chhe.” chhatān sañgnā” dravyanun nām ‘dravya’, guṇanun nām ‘guṇ’,
paryāyanun nām ‘paryāy’ ī sañgnā- sañgnā.
“lakṣhaṇ” guṇonun lakṣhaṇ dravyano āshray, dravyanun lakṣhaṇ dravya
pote svatantra, paryāyanun lakṣhaṇ (ek samayanun) svatantra. āhā... hā... hā! “prayojanādi” prayojan-
dravyanun prayojan guṇone āshray devo, ek ṭhekāṇe (dhruv) rahevun ī.

Page 414 of 540
PDF/HTML Page 423 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 414
guṇanun guṇapaṇe (dhruv) rahevun ī. paryāyanun prayojan paryāy dravyane āshraye rahe te. em prayojanādi “bhed
hovāne līdhe puruṣhārthaguṇane tathā ātmadravyane, gnānādi anyaguṇane ke siddhatvādiparyāyane atadbhāv
chhe.”
be ya vachche atadbhāv chhe. āhā... hā!
(kahe chhe keḥ) gnānaguṇ chhe te darshanaguṇ nathī, ane gnānanī paryāy chhe te gnān (guṇ) paṇe
nathī. āhā.. hā! gnānaguṇ chhe te enī paryāyapaṇe nathī. samakit-samakit-shraddhā nāmano guṇ trikāḷ
chhe. ī enī vartamān paryāy samakitapaṇe nathī. e samakitaparyāy te trikāḷīshraddhā guṇapaṇe nathī. ane
te dravyapaṇe nathī. āhā.. hā.. hā! ā to āṅkhano motiyo ūtāravo hoy, enī vāt chhe. āhā...
āhā! motiyo ūtāravā javānā chhe ne...? bījī āṅkhano āhā.. hā! āṅkhamān paḍaḷ vaḷī gayā chhe
kahe chhe. tārī draṣhṭimān-gnānamān paḍaḷ vaḷī gayā chhe agnānanā (mithyatvanā.) āhā.. hā! chhatān te
agnānanī paryāy, mithyātva-agnānapaṇe chhe. e guṇapaṇe thaī nathī. dravyapaṇe chhe e guṇamān bhūl nathī.
ane e bhūl (ātma) dravyamān nathī. āhā.. hā! āvun chhe! kaī jātano upadesh ā te!! ahīnyān
kyān’ya āvyā chha- kāy jīvane sāmāyik karavī ne poṣhā karavā ne paḍikkamaṇā karavā chovihār karavo
ne ī to kāī āvyun nahīn āmān!!
bhāī! tun shun karī shake chho e to pahelun samaj! ke tārī maryādā shun chhe? tārī karavānī maryādā
tārī paryāyamān chhe. tārī karavānī maryādāmān e parane kāī tun karī shake (em mān) to tārī
maryādāmān tun nathī. āhā... hā... hā! (shrotāḥ) bāvo banāvī dīdho! (uttaraḥ) hen! bāvo banāvī
dīdho! ahā.. hā! āhā... hā! dukān upar bese! have dararoj ām hajāronī pedāsh hoy, anetrap
pāñch-pāñch, dash-dash, vīs hajār paisānun (rūpiyānun) rokāṇ thatun hoy, shun kahevāy tamāre ī?
lākaḍāno ī? (shrotāḥ) gallo. (uttaraḥ) hā, ī bharāy ām peṭ bharīne. pahelān to ā... ā
nahotun ne...! noṭun no’tī. rūpiyā rokaḍā (chāndīnā sikkā) amāre nāno haḍapho rākhatā haḍapho!
samajyā? shun kīdhun ī? haḍapho! haḍaphānun shun kīdhun? gallo! ī rākhatā emān koī vakhate ī ākho
rūpiyāthī bharāī gayo’ to! vepār hato. ī to sīter varas pahelānī vāt chhe. ekavār rokaḍā
rūpiyāthī ī ākhun bharāī jāy, ām! dāṇā ne (mālanun) veñchāṇ thaī gayun hoy to, tyāre ā
(jīv) khushī thāy ke ohohoho! ā ja to traṇase rūpiyānun bharāṇun, traṇasen rokaḍā! te di’ olī-
noṭ kyān hatī. ā bhram chhe badho!
(shrotāḥ) ākho khovāī jāy chhe..! (uttaraḥ) hen? khovāī jāy
chhe. āhā... hā! kye raste chaḍī jāy chhe? agnānane raste chaḍī jāy chhe. āhā.. hā! satno rasto
mūkī daīne asatne panthe chaḍī jāy chhe. khabar nathī ene. āhā... hā! nagna sādhu thāy to ya paṇ
‘ku-panthe’ chaḍī jāy chhe. ī rāganī kriyā - dayā-dān chhe ī dharam chhe, e mane dharamanun kāraṇ chhe. ī
mithyātvabhāvamān

Page 415 of 540
PDF/HTML Page 424 of 549
single page version

gāthā – 107 pravachanasār pravachano 41p
chaḍī gayelā chhe. āhā... hā.. hā! āvī vāt chhe.
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “–em vistārī shakāy chhe–abhinna pradesho hovāne līdhe ām
vistār karavāmān āve chhe. chhatān sañgnā–lakṣhaṇ–prayojanādi bhed hovāne līdhe puruṣhārthaguṇane ane
ātmadravyane.”
āhā.. hā! e vīryaguṇ ane enā ātmadravyane, vīryaguṇane ane gnānādi
anantaguṇane “gnānādi anyaguṇane ke siddhatvādiparyāyane.” puruṣhārthaguṇ chhe enī joḍe gnān-
darshan-ānand guṇ chhe. chhatān tene, anyaguṇane ke siddhatva ādiparyāyane (eṭale) e guṇanī
paryāyane “atadbhāv chhe.” traṇ vachche atadbhāv chhe. ‘te-ā nahīn, te-ā nahīn, te-ā nahīn,
āhā.. hā! paryāy, te guṇ nahīn ne guṇ te dravya nahīn ne dravya te guṇ nahīn ne dravya te paryāy
nahīn āhā... hā... hā!
“atadbhāv chhe ke je atadbhāv.” ke je traṇyamān atadbhāv kīdho. paryāy
te dravya nahīn ne dravya te guṇ nahīn ne guṇ te anya guṇ nahīn. evo je atadbhāv kahayo (e
atadbhāv)
“temanāmān anyatvanun kāraṇ chhe.” e atadbhāvamān bhinna-bhinna chīj (dravya-guṇ-
paryāy) bhinna chhe e anyatvanun e kāraṇ (atadbhāv) chhe. ane anyatva chhe ī. pr̥uthakapradesh chhe ī
anyatva to tadna judun (pradesh judā māṭe chīj judī.) ek dravyane ane bījā dravyane pradesh judā chhe
to anyatva judun. paṇ ā rīte atadbhāvanī apekṣhāe tene anyapaṇun chhe. pradesh pr̥uthak nahi hovā
chhatān. āhā... hā... hā! āvo jain dharam hashe? āvo! jainapaṇun badhun ūḍāḍī dīdhun lokoe to!
āhā... hā!
kahe chhe keḥ ā ekabījānān bhāvarūpe ī nahīn. tethī atadbhāv thayo. e ja anyatva chhe bas!
e anyatva chhe. olun paranun anyatva to pradeshabhede chhe. ā atadbhāvanī apekṣhāe (eṭalo)
anyatvabhāv chhe. āhā... hā! bahun jhīṇun lakhāṇ āvyun.
visheṣh āvashe......

om

Page 416 of 540
PDF/HTML Page 425 of 549
single page version

gāthā – 108 pravachanasār pravachano 416
have sarvathā abhāv te atadbhāvanun lakṣhaṇ hovāno niṣhedh kare chheḥ-
जं दव्वं तण्ण गुणो जो गुणो सो तच्चमत्थादो ।
एसो हि अतब्भावो णेव अभावो त्ति णिद्दट्ठो
।। १०८।।
यद्रव्यं तन्न गुणो योऽपि गुणः स न तत्त्वमर्थात् ।
एष ह्यद्धावो नैव अभाव इति निर्दिष्टः ।। १०८।।
svarūpe nathī ne dravya te guṇ, guṇ te nahī dravya chhe,
–āne atatpaṇun jāṇavun, na abhāvane; bhākhyun jine. 108.
gāthā – 108
anvayārthaḥ– [अर्थात्] svarūp-apekṣhāe [यद द्रव्यं] je dravya chhe [तत् न गुणः] te guṇ
nathī [यः अपि गुणः] ane je guṇ chhe [सः न तत्त्वं] te dravya nathī; [एषः हि अतद्भावः]
atadbhāv chhe; [न एव अभावः] sarvathā abhāv te atadbhāv nathī; [इति निर्दिष्टः] ām (jinendra
dvārā) darshāvavāmān āvyun chhe.
ṭīkāḥ– ek dravyamān, je dravya chhe te guṇ nathī, je guṇ chhe te dravya nathī- e rīte je dravyanun
guṇarūpe abhavan (-nahi hovun) athavā guṇanun dravyarūpe abhavan te atadbhāv chhe; kāraṇ ke āṭalāthī
ja anyatvavyavahār (-anyatvavyavahār) siddha thāy chhe. parantu dravyano abhāv te guṇ, guṇano abhāv
te dravya - evā lakṣhaṇovāḷo abhāv te atadbhāv nathī. jo em hoy to (1) ek dravyane
anekapaṇun āve, (2) ubhayashūnyatā thāy (arthāt bannano abhāv thāy), athavā (3) apoharūpatā
thāy. te samajāvavāmān āve chheḥ-
(dravyano abhāv te guṇ ane guṇano abhāv te dravya em mānatān doṣh ā pramāṇe āveḥ)
(1) jem chetanadravyano abhāv te achetanadravya chhe, achetanadravyano abhāv te chetanadravya chhe -
e rīte temane anekapaṇun (be-paṇun) chhe, tem dravyano abhāv te guṇ, guṇano abhāv te dravya-e
rīte ek dravyane paṇ anekapaṇun āve (arthāt dravya ek hovā chhatān tene anekapaṇāno prasaṅg āve).

Page 417 of 540
PDF/HTML Page 426 of 549
single page version

gāthā – 108 pravachanasār pravachano 417
(athavā ubhayashūnyatārūp bījo doṣh ā pramāṇe āveḥ)
(2) jem suvarṇano abhāv thatān suvarṇapaṇāno abhāv thāy, suvarṇapaṇāno abhāv thatān
suvarṇano abhāv thāy- e rīte ubhayashūnyatva (banneno abhāv) thāy, tem dravyano abhāv thatān
guṇano abhāv thāy, guṇano abhāv thatān dravyano abhāv thāy- e rīte ubhayashūnyatā thāy
(arthāt dravya temaj guṇ bannanā abhāvano prasaṅg āve).
(athavā apoharūpatā nāmano trījo doṣh ā pramāṇe āveḥ)
(3) jem paṭ- abhāvamātra ja ghaṭ chhe, ghaṭ-abhāvamātra ja paṭ chhe (arthāt vastranā kevaḷ
abhāv jeṭalo ja ghaḍo chhe ane ghaḍānā kevaḷ abhāv jeṭalun ja vastra chhe) - e rīte bannane
apoharūpatā chhe, tem dravya-abhāvamātra ja guṇ thāy, guṇ-abhāvamātra ja dravya thāy- e rīte āmān
paṇ (dravya-guṇamān paṇ)
1apoharūpatā thāy (arthāt kevaḷ nakārarūpatāno prasaṅg āve).
māṭe dravya ane guṇanun ekatva, ashūnyatva ne ra anapohatva īchchhanāre yathokta ja (jevo kahyo
tevo jā atadbhāv mānavāyogya chhe. 108.













----------------------------------------------------------------------
1. apoharūpatā= sarvathā nakārātmakapaṇun; sarvathā bhinnatā. (dravya ane guṇamān ekabījāno kevaḷ nakār ja hoy to ‘dravya guṇavāḷun chhe’
ā guṇ ā dravyano chhe’ - vagere kathanathī sūchavāto koī prakārano sambandh ja dravyane ane guṇane na bane.)
2. anapohatva= apoharūpapaṇun na hovun te; kevaḷ nakārātmakapaṇun na hovun te