Pravachansar Pravachano-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Date: 08-07-1979; Gatha: 113.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 38 of 44

 

Page 478 of 540
PDF/HTML Page 487 of 549
single page version

gāthā – 112 pravachanasār pravachano 478
pravachanaḥ tā. 8–7–79.
‘pravachanasār’ gāthā-112 no bhāvārtha. ṭīkā āvī gaī chhe.
shun kahe chhe? “bhāvārthaḥ– jīv manuṣhya–devādik paryāye pariṇamatān chhatān anya thaī jato nathī.”
bhagavān ātmā! dravyasvarūp chhe je trikāḷ. e manuṣhyanī paryāyane pāme ke devanī pāme ke siddhanī
pāme, paṇ kāī te vastu anya thaī jatī nathī. paryāyapaṇe pariṇame em bhinna bhinna. vastu to enī
e-evaḍī ne evaḍī-evī ne (evī) e vastu chhe. āhā...hā! “jīv manuṣhya devādik” devādikamān
tiryañch-nārakī enā paryāye pariṇamatān chhatān-avasthāmān-avasthārūpe thavā chhatān (ātmā) anya thaī
jato nathī. anerī chīj thaī jatī nathī. āhā...hā! jīvadravya to jīvadravyarūpe trikāḷ chhe. āhā...!
bhagavatsvarūp! ahīnyān to paryāyorūpe pariṇame chhe em kahyun. ‘niyamasār’ mān to em kahyun ke je
mokṣha ane samvar-nirjarā ādinī paryāy chhe e paradravya chhe. kem ke svadravya je chhe trikāḷ! sachchidānand
prabhu! ekarūp svabhāv-gnāyak param pāriṇāmik svabhāv, e svadravya chhe. ane mokṣhanī paryāy, samvar-
nirjarānī paryāy (paradravya chhe.) (
‘niyamasār’ gāthā–41 anvayārthaḥ jīvane kṣhāyikabhāvanān sthāno
nathī, kṣhayopasham–svabhāvanān sthāno nathī, audayikabhāvanān sthāno nathī ke upashamasvabhāvanān
sthāno nathī.)
(ām chhe chhatān) ahīnyān kahe chhe ke jīv (paryāyomān) pravarte chhe. āhā...hā...hā!
paryāy enī chhe. ī kāī karamathī thaī chhe ke kāī sanyogo-bījī chījathī thaī chhe (e paryāyo ke)
siddhanī ke narkanī (ke anya paryāy) sanyogī chījathī thaī chhe em nathī. chhatān te anerī anerī
paryāye, svayansiddha pote (svataḥ) pariṇame (chhe) chhatān vastu (ātmā) anya-anya thaī jatī nathī.
āhā...hā...hā!
(kahe chhe) bahāranī to vāt ja shī karavī? sharīr ne vāṇī ne mananā badhān-jaḍ judī judī
avasthāe thāy e to badhān jaḍ-par, paṇ ātmā pote e pāñch paryāyapaṇe thāy. nārakīpaṇe,
manuṣhyapaṇe, tiryañchapaṇe, devapaṇe, ne siddhapaṇe-e pāñch (prakāranī) paryāyapaṇe pariṇamatān chhatān
(ātmā) anya thaī jato nathī. dravya bījun thaī jāy chhe em nathī. āhā...! tyān
(‘niyamasār’
shuddhabhāv adhikār) gāthā-38 mān to em kahyun जीवादिबहितच्चं paradravya chhe. ī to ṭīkākāre kahyun
ṭīkākāre nākhyun chhe kyāthī? ke (‘niyamasār’) pa0 mī gāthāmān nākhyun chhe ne...! kundakundāchārye pote
nākhyun chhe. (
‘niyamasār’ gāthā–pa0 anvayārthaḥ– pūrvokat sarva bhāvo parasvabhāvo chhe. paradravya chhe,
tethī hey chhe; antaḥtattva evun svadravya–ātmā–upādey chhe.) bhagavān ātmā! nityānand dhruv! enī
apekṣhāe jeṭalī paryāyo thāy, e badhī paradravya, parabhāv hey chhe. (to ene to) pote bhagavān
kundakundāchārye paradravya kahyun. to eno (ādhār) laīne
जीवादिबहितच्चं paradravya chhe em kīdhun. ī to
ṭīkākār paradravya kahe, paṇ āchārya pote (mūḷ pāṭhamān) kahī gayā chhe.

Page 479 of 540
PDF/HTML Page 488 of 549
single page version

gāthā – 112 pravachanasār pravachano 479
(arthāt) kahevānā chhe. (gāthā) pachāsamān. ā to 38 mān (kahyun chhe.) āhā... hā! svadravya,
bhagavān (ātmā) dhruv! ṭaṅkotkīrṇa, vajranun bimb! jem ekarūp hoy, jemān paryāyano pravesh nathī,
chhatān paryāy chhe. āhā... hā! vastu bhagavān ātmā!
draṣhṭinā viṣhay māṭe chhe je dravya, e to
paryāyapaṇe pariṇame paṇ enun lakṣha tyān nathī. samvar–nirjarāpaṇe pariṇame te (pariṇām–paryāy)
upar samakitī–gnānīne tenun lakṣha nathī. gnān barābar kare. gnān to chha dravyanun ya kare. (e gnān)
karavā chhatān ek svadravya je chaitanyaprabhu! ī koī (paṇ) paryāye thato nathī māṭe ekarūp chhe, evī
draṣhṭi dharmīnī kadī khasatī nathī!! āhā!
ane e draṣhṭi khase to ī paryāyabuddhi-mithyādraṣhṭi thaī jāy
chhe. āhā... hā! e kīdhun (have kahe chhe.)
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “ananya rahe chhe” anerī-anerī paryāyapaṇe pariṇamavā chhatān are,
nigodanī, ekendriyanī, tiryañchanī- e to (āgaḷ) āvī gayun ne...! tiryañchamān ī āvī gayun.
nigodanī-lasaṇ ne ḍuṅgaḷī, enī ek kaṭakīmān anantājīv (evo) ek jīv akṣharanā anantamān
bhāgamān vikās hovā chhatān jīvadravya anerun thatun nathī. āhā... hā! (jīv) paryāyamān pariṇamyun chhe.
em kahevāy, ī ahīnyān kīdhun chhe. (
‘dravya paryāyomān vartatun hovāthī’) paryāyamān varte chhe. āgaḷ to
kaheshe (gāthā ekaso) ter mān to ī paryāyanun karaṇ-sādhan ne kartā to dravya chhe. (–gāthā–113 ṭīkā
‘ke je paryāyonā svarūpanun kartā, karaṇ ane adhikaraṇ hovāne līdhe paryāyanī apr̥uthak chhe’)
em
kaheshe. āhā...hā! āhā...hā! pāchhaḷ chhe chhellī chhe. e paryāyanun ek bāju em kahe paryāyanun ṣhaṭkārak
pariṇaman, dravyane guṇanī apekṣhā vinā svatantra chhe. ek bāju em kahe dravya pote te paryāyamān
pariṇame chhe. pariṇame chhatān dravya em thatun nathī. āhā.. hā! paryāyane paradravya kahīne, paradravyarūpe
pariṇame chhe. pariṇame chhatān ī dravya chhe sat ī anerāpaṇe thatun nathī. āhā...hā...hā! enī potānī
paryāy je pāñch (prakāranī) chhe e paṇe thavā chhatān dravya em thatun nathī. āhā...hā! paryāyane paradravya
kahīne, paradravyarūpe pariṇame chhe chhatān ī dravya chhe sat ī anerāpaṇe thatun nathī. āhā...hā...hā! enī
potānī paryāy je pāñch (prakāranī) chhe e -paṇe thavā chhatān, dravya em thatun nathī. to bījā padārtha-
sanyoganī to vātashī karavī? ke sanyogane laīne ām thayun-sanyogane laīne ām thayun-karmano uday
ākaro āvyo māṭe ām thayun-āhā...! dushman evo pratikūḷ āvyo ke kharekhar sūtā’ tā ne māryo!
ā ja to evun sāmbhaḷ‌yun olā kāntibhāīnun kyāre marī gayā khabar nathī kahe. em ke rāte thaī
gayo akasmāt kahe. savāre dūdhavāḷī āvī te kahe ke kāntibhāīnun māthun ām kem thaī gayun chhe? dūdh
devāvāḷāe (kīdhu). tyān jyān jove te khalās bhāī! kāī nathī. kyāre deh chhūṭayo? āhā...hā! je
samaye deh chhūṭavāno te samaye deh chhūṭashe. āhā...hā! ī pahelun khabar daīne chhūṭashe? ke bhaī lo have hun
ā samaye chhūṭavānun chhun.
ahīnyān to kahe chhe ke je dravya paryāy-paṇe pariṇamyun chhe. pariṇamyun chhe (te paryāyomān) dravya varte
chhe. chhatān dravya to dravyapaṇe rahe chhe, dravya anerun thatun nathī. kyān (ek jīvanī) nigodanī paryāy ne
kyān siddhanī paryāy, ām hovā chhatān dravya to tenun te ja ne enun e rahyun chhe. āhā... hā! tiryañchanī

Page 480 of 540
PDF/HTML Page 489 of 549
single page version

gāthā – 112 pravachanasār pravachano 480
paryāy (kīdhī ne) eṭale nigodanī. siddhanī paryāy kevaḷagnānanī āhā...! e jīv manuṣhya, devādik-
e pāñch (paryāyapaṇe) pariṇamatān chhatān anya thato nathī (koṇ?) dravya-jīv. “ananya rahe chhe teno
te ja rahe chhe”
tevo ne tevo ja rahe chhe. āhā... hā! “ananya rahe chhe’ ane “teno te ja rahe chhe”
āhā...hā ā ‘gney adhikār’ chhe. gneyanī maryādā svatantra chhe. game te paryāyo-rūpe pariṇame chhatān dravya
to dravyarūpej rahe chhe dravya anerun thatun nathī, tenun bījun thatun nathī, bījī rīte thatun nathī.
“ teno te ja
rahe chhe” āhā.. hā!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “kāraṇ ke te ja ā devano jīv chhe, je pūrvabhave manuṣhya hato” āhā...
hā! āchāryonī sthiti to āchāryadev deh chhūṭīne devāmān javānā chhe. pañchamaārānā chhe ne...! to ī
devaparyāy thaī, e pūrvabhave manuṣhya hatā. e jīv ja pūrvabhave manuṣhya hato. āhā...hā! ane amuk
bhave tiryañch hato
”-em gnān thaī shake chhe. “āhā...hā! “ā rīte, jīvanī māphak.” jīvanun draṣhṭānt
dīdhun ahīnyān to (em) “darek dravya potānā sarva paryāyomān tenun te ja rahe chhe.” paramāṇu ādi darek
dravya, potānā sarva paryāyo-avasthāmān, game tevī paryāyamān vartatun hoy paṇ “tenun te ja” dravya rahe chhe.
āhā...hā...hā!
(kahe chhe) paramāṇu vīñchhīnā ḍaṅkh- paṇe pariṇame ane (ej paramāṇu) mesubanī paryāy-paṇe
pariṇame, paṇ paramāṇu (dravya) to teno te ja ne tevaḍo ne tevaḍo (evo ne evo) ja rahe chhe.
āhā... hā! ekavār ī paramāṇu sarpanī dāḍhamān jher-paṇe pariṇamelo hoy chhe. āhā... hā! chhatān
paramāṇu to teno te ja- te rīte ja rahayo chhe. ane e paramāṇu sākaranī paryāyapaṇe pariṇame. āhā...
hā! to dravya chhe te to tenun te ja rahyun ne tevun ne tevun ja rahyun chhe. dravyamān kāī ochhun-vattu ke ghālamel
thaī nathī. āhā... hā!
āvī andar pratīti, paryāyapaṇe dravya varte chhatān dravya, dravyamān chhe āhā... hā!
evī draṣhṭinun pariṇaman thavun–e enun tātparya chhe.
(kahe chhe keḥ) ānun tātparya shun? ke (vastusthiti) ām chhe, ām chhe. ānun tātparya ā chhe.
āhā...hā! ī game te manuṣhyanī paryāy-paṇe tun ho (paṇ) prabhu! tun ātmā to tevo ne tevo ja
rahayo chho. garībane ghare- māgī khāy tyāre roṭalā maḷe. ane lūlo hoy-pāṅgaḷo hoy, āndhaḷo hoy.
āhā...hā! ī sharīranī avasthā chhe. andaramān e jātanī yogyatā (chhe.) chhatān (ātma) dravya to tevun
ne tevun ja chhe. āhā...hā! game te avasthā (ho) ā paramāṇu (sharīranā) ek vār vīñchhīnā
ḍaṅkhapaṇe pariṇamelā hatā. ā paramāṇu sarpanī dāḍhamān jher-rūpe thayelā hatā. atyāre ā (sharīranī)
paryāyapaṇe chhe chhatān vastu (paramāṇudravya) chhe ī chhe evī ne evī chhe. āhā...hā! (avasthāomān)
keṭalo pher! paryāyano keṭalo pher! ī to paryāyano pher, vastuno pher kāī nathī. āhā...hā! āvun
svarūp chhe (gneyonun.) ā ‘gney adhikār’ chhe. gney chhe ī dravya tarīke te evun ne

Page 481 of 540
PDF/HTML Page 490 of 549
single page version

gāthā – 112 pravachanasār pravachano 481
evun sadā kāḷ traṇ lokamān (rahyun chhe.) āhā... hā! game te sthiti paryāyamān (hoy) bhaṅgīnī
avāsthā thāy. viṣhṭā useḍe, pāyakhāne (thī) evī paryāy thāy paryāy. ī kriyā to jaḍanī chhe.
āhā... hā! e paryāy thavā chhatān vastu to jevī chhe evī ja rahī chhe. āhā... hā! ane ek
tīrthaṅkarano jīv, traṇ gnān ne kṣhāyikanī paryāy vakhate āhā... hā! mātānā udaramān āve chhe.
(garbhamān) savā nav mahinā rahe chhe. evī bhale paryāy hoy kahe chhe, chhatān dravya to tevun ne tevun chhe
emān andar. āhā.. hā! vismay! āshcharyakārī vāt chhe! sarvagna sivāy, āvun koīe joyun nathī.
kalpanānī vātun karī e kāī vastunī sthiti nathī. āhā... hā!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “ā rīte, jīvanī māphak, darek dravya potānā sarva paryāyomān tenun te ja
rahe chhe, anya thaī jatun nathī–ananya rahe chhe” (ohohoho) ananya rahe chhe. anerun nahīn em.
ām dravyanun ananyapaṇun hovāthī dravyano sat–utpād nakakī thāy chhe.”
bhagavān ātmā! teno te
hovāthī te dravyano sat-utpād, chhe emānthī thāy chhe. ī sat-utpād anvayashakti andar shaktirūpe hatī
satpaṇe te āvī chhe. ī sat-utpād chhe. ene bahāranā koī sanyogone kāraṇe sat-utpād thayo chhe
em nathī. āhā...hā!
visheṣh kaheshe.....


Page 482 of 540
PDF/HTML Page 491 of 549
single page version

gāthā – 113 pravachanasār pravachano 482
have asat-utpādane anyapaṇā vaḍe (anyapaṇā drārā) nakkī kare chheḥ-
मणुवो ण होदि देवो वा माणुसो व सिद्धो वा ।
एवं अहोज्जमाणो अणण्णभावं कधं लहदि ।। ११३।।
मनुजो न भवति देवो देवो वा मानुषो वा सिद्धो वा ।
एवमभवन्ननन्यभावं कथं लभते ।। ११३।।
mānav nathī sur, sur paṇ nahi manuj ke nahi siddha chhe;
e rīt nahi hoto thako kayam te ananyapaṇun dhare? 113.
gāthā – 113
anvayārthaḥ– [मनुजः] manuṣhya te [देवः न भवति] dev nathī. [वा] athavā [देवः] dev te
[मानुषः वा सिद्धः वा] manuṣhya ke siddha nathī; [एवम् अभवन्] em nahi hoto thako [अनन्यभावं
कथ लभते] ananya kem hoy?
ṭīkāḥ– paryāyo paryāyabhūt svavyatirekavyakitanā kāḷe ja sat (-hayāt) hovāne līdhe tenāthī
anya kāḷomān asat ja (-ahayāt ja) chhe. ane paryāyono dravyatvabhūt anvayashakti sāthe gūnthāyelo
(-ekarūpapaṇe joḍāyelo) je kramānupātī (kramānusār) svakāḷe utpād thāy chhe temān paryāyabhūt
svavyatirekavyakitanun pūrve asatpaṇun hovāthī, paryāyo anya ja chhe. māṭe paryāyonā anyapaṇā vaḍe
dravyano - ke je paryāyonā svarūpanun kartā, karaṇ ane adhikaraṇ hovāne līdhe paryāyothī apr̥uthak chhe
teno-asat utpād nakakī thāy chhe.
ā vātane (udāharaṇ vaḍe) spaṣhṭa karavāmān āve chheḥ
manuṣhya te dev ke siddha nathī, dev te manuṣhya ke siddha nathī; e rīte nahi hoto thako ananya
(teno te ja) kem hoy, ke jethī anya ja na hoy ane jethī manuṣhyādi paryāyo jene nīpaje chhe evun
jīvadravya paṇ-valayādi vikāro (kaṅkaṇ vagere paryāyo) jene ūpaje chhe evā suvarṇanī jem-pade pade
(pagale pagale, paryāye paryāye) anya na hoy? jem kaṅkaṇ, kuṇḍaḷ vagere paryāyo anya chhe (-bhinnabhinna
chhe, tenā te ja nathī) tethī te paryāyo karanārun suvarṇa paṇ anya chhe, tem manuṣhya, dev vagere paryāyo
anya chhe tethī te paryāye karanārun jīvadravya paṇ paryāy-apekṣhāe anya chhe.)

Page 483 of 540
PDF/HTML Page 492 of 549
single page version

gāthā – 113 pravachanasār pravachano 483
bhāvārthaḥ– jīv anādi-anant hovā chhatān, manuṣhyaparyāy kāḷe devaparyāyanī ke
svātmopalabdhirūp siddhaparyāyanī aprāpti chhe arthāt manuṣhya te dev ke siddha nathī māṭe te paryāyo anya
-anya chhe. ā rīte paryāyo anya hovāthī, te paryāyono karanār, sādhān ane ādhār evo jīv
paṇ paryāy-apekṣhāe anyapaṇāne pāme chhe. ārīte, jīvanī māphak, darek dravyane paryāy apekṣhāe
anyapaṇun chhe. ām dravyane anyapaṇun hovāthī dravyane asat-utpād chhe em nishchit thāy chhe. 113.

Page 484 of 540
PDF/HTML Page 493 of 549
single page version

gāthā – 113 pravachanasār pravachano 484
pravachanaḥ tā. 8–7–79.
‘pravachanasār’. 113 gāthā.
have asat–utpādane anyapaṇā vaḍe (anyapaṇā ddhārā) nakkī kare chheḥ) asat-utpād thāy
chhe paṇ anerī-anerī avasthā chhe. paryāye. āhā.. hā! olān sat- (utpād) paṇāmān to jevī chhe
tevī paryāy āvī. ane have ā to asat-utpād (kahe chhe.) paryāy ām nahotī paryāy evī
paryāy thaī. e asat-utpād (chhe.) asat-utpādamān anyapaṇā vaḍe-anerāpaṇā vaḍe ī vakhate
jīvadravya ī no ī rahyo. paṇ paryāy tarīke bījo (anya) thaī gayo! āhā... hā! kyān ī
sarvārthasiddhinā devano jīv, ane kyān ek narak-nigod ne sātamī narakano jīv, paryāye? (e
asat-utpād hovā chhatān dravya to ī ne ī ja chhe.) ene vishvās besavo (ke) tattva āvun ja chhe.
paranā sanyog vinā, āvī ekadam paryāy siddhanī thāy, devanī thāy, nigodanī thāy-emān koī
sanyogone kāraṇe (e thāy) chhe em nathī. te te samayanā te (te) utpād- chhe emānthī thāy ī
apekṣhāe sat-utpād chhe. have no’ tī ne thaī, asat-utpād chhe. paryāyanī apekṣhāe. (have ā
gāthāmān) ī kahe chhe.
मणुवो ण होदि देवो देवो वा माणुसो व सिद्धो वा।
एवं अहोज्जमाणो अणण्णभावं कधं लहदि।।
११३।।
mānav nathī sur, sur paṇ nahi manuj ke nahi siddha chhe;
e rīt nahi hoto thako kayam te ananyapaṇun dhare? 113.
enun e paryāy kem rahe? em kahe chhe. paryāy to judī (judī thāy ja ne...! āhā.. hā! ekavār
strīnun sharīr pāme ne...! bhaṅgīnun sharīr pāme, viṣhṭā (upāḍe.) āhā... hā! paṇ enī paryāy je chhe
te chhe. ī anerī-anerī paryāy thaī chhe. āhā...! vastu anerī thaī nathī. āhā... hā... hā... hā!
e ‘gneyano viṣhay’ chhe. gneyanā svarūpanī maryādā ā chhe. āhā... hā! ām... kem? evo jemān
avakāsh nathī. āhā...! (have) enī ṭīkā.
ṭīkāḥ– “paryāyo” (shun kahyun) paryāyo bahuvachan chhe. badhī paryāy chhe. “paryāyo paryāyabhūt”
avasthārūp “svavyatirekavyakitanā kāḷe ja” svavyatirekavyakti (eṭale) pahelāthī bhinna vyakitanā
kāḷe ja “sat (hayāt) hovāne līdhe juo ā kramabaddha! ā to adhyātmano granth chhe. ā kāī
vāratā nathī. ā to sarvagna parameshvar, trilokanāth jeṇe ek samayamān, traṇ kāḷ traṇ lok jāṇe
evī paryāy pragaṭ karī- to paṇ kahe chhe paryāy chhe te ī anerī-anerī (chhe.) ī

Page 485 of 540
PDF/HTML Page 494 of 549
single page version

gāthā – 113 pravachanasār pravachano 48p
paryāy anerī chhe. pahelān no’ tī ne thaī chhe. e apekṣhāe paryāyane asat-utpād kahevāy chhe.
olāmān āve chhe ne...! ‘pañchastikāy’ (mān) abhūtapūrva! ī bījī apekṣhāe. siddhaparyāy abhūtapūrva
(kīdhī kemake) pūrve no’ tī ne thaī chhe. āhā... hā! anantakāḷamān koī di’ siddhadashā (ke je) anant
gnān-ānand anant-anant shaktionun vyaktapaṇun pūraṇ anantakāḷamān koī di’ thayun nahotun. e thāy
chhe - e paryāyapaṇe anerun thayun chhe. dravya tarīke bhale eno e chhe. paṇ paryāy tarīke dravya anerun thayun
chhe. āhā... hā! lebāsh eno ī paryāyano e āvyo chhe. āhā... hā! dīrghadraṣhṭinī vāt chhe ahīnyā
to bhāī! lāmbī draṣhṭi kare (to samajāy tevun chhe.) vartamān paryāyamān-kahe chhe. “paryāyo paryāyabhūt”
eṭale paryāyo chhe.
“svavyatirekavyaktinā” eṭale bhinna bhinna (vyakitanā) ātmā ane (chha) dravya
je chhe enī dravyatva-anyayashaktio to trikāḷ chhe, e vyatirek nathī. bhinna bhinna nathī. ātmā ane
paramāṇuomān-dravyatvapaṇun-enī anvayashaktiopaṇun-guṇashaktiopaṇun e to trikāḷ chhe. emān
anerāpaṇun, emān nathī. āhā... hā! ā to “paryāyo paryāyabhūt svavyatirekavyaktinā” sva
(vyatirek eṭale) bhinna vyakti nām pragaṭane “kāḷe ja sat” chhe. e kāḷe ja te paryāy sat chhe.
pahelān no’ tī ne thaī māṭe asat-utpād (kahyo paṇ) te kāḷe ja sat chhe. āhā... hā!
(kahe chhe keḥ) ahīnyā hoy chakravartī ek samaye, bīje samaye sātamī narakano nārakī (thāy.)
āhā...! ratanane ḍholiye sūto hoy, dev khammā-khammā karato hoy, chhannun hajār rāṇīo. ek rāṇīnī
hajār dev sevā (karatā hoy). ī ām paḍayo hoy (ratanane ḍholiye). bahāranī dashānī vāt nathī
ā to antaranī (ke) e bīje samaye sātamī narakano nārakī (thāy.) āhā... hā! (ekadam)
anerī-anerī paryāyapaṇe! (to) kahe chhe ke āṭalo badho pher paḍe chhe tethī koī sanyogane kāraṇe te
(pher) chhe em nathī ī kaheshe hamaṇān (ṭīkāmān) samajāṇun kāī?
āhā... hā! te “kāḷe ja sat (–hayāt) hovāne līdhe tenāthī anya kāḷomān asat ja
(–ahayāt ja chhe.)” je kāḷe, je paryāy chhe te kāḷe ja te sat chhe. bījā kāḷe te asat chhe.
paryāyanī apekṣhāe (asat-utpād chhe) dravyanī apekṣhāe sat-utpād kahyo’ to. chhe te ūpaje chhe
ahīnyān to nathī te ūpaje chhe, paryāy no’ tī na ūpaje chhe. āhā... hā! ā vītarāgano anekānt
mārag!! e vastunī sthiti evī chhe. keṭalāk loko em kahe chhe (ke) badhā mārago bhegān karīne
bhagavāne āvun anekāntapaṇun prarūpyun!! āhā... hā... hā! em kahe chhe paṇḍito atyāre (keṭalāk) ke
ekānt- (vedānt) dravyanun ekānt (bauddha) paryāyanun ekānt-em badhānun bhegun karīne anekānt karyun!
(paṇ em nathī bhāī!) emane to kevaḷagnān thayun tyāre vastu je pramāṇe chhe te pramāṇe
(kevaḷagnānamān) jaṇāṇī chhe. jaṇāṇī evī vastu ā vāṇī dvārā āvī chhe. emānthī āgam rachāṇā
chhe. (e) āgamane sāmbhaḷīne (samajīne) bhavya jīvo sanshay nivāre (chhe.) āhā... hā!
(ahīnyā kahe chhe keḥ) “ane paryāyano dravyatvabhūt anvayashakti sāthe gūnthāyelo

Page 486 of 540
PDF/HTML Page 495 of 549
single page version

gāthā – 113 pravachanasār pravachano 486
(–ekarūpapaṇe) joḍāyelo) je kramānupātī (kramānusār) paryāy je thāy- emān dravyanun
dravyatvabhūt-dravyapaṇun (arthāt) satnun satpaṇun, bhāvanun bhāvavānapaṇun je āgaḷ āvī gayun chhe te
dravyatvabhūt “anvayashakti sāthe gūnthāyelo (–ekarūpapaṇe joḍāyelo) je kramānumpātī kramānusār
(eṭale) e anvayanī sāthe paryāy (vyatirek) joḍāyelī chhe. (paryāy) tadna adhdharathī ām
(ādhār vinā) thaī chhe em nathī. āhā... hā! pahelī no’ tī ne thaī māṭe anvay sāthe kāī
sambandh ja nathī em nahīn. āhā... hā! anvay eṭale guṇo. āhā! ā badhī bhāṣhā judī jāt chhe.
paryāyapaṇe asat chhatān te vyatireko paryāy
“anvayashakti sāthe (gūnthāyelo) ekarūpapaṇe joḍāyelo
je kramānupātī kramānusār svakāḷe utpād thāy chhe.” āhā... hā! te ja kāḷe te paryāy, svakāḷe
utpanna thāy. āhā... hā!
have āmān kyān āḍun avaḷun? bījāne laīne to āḍun–avaḷun nathī.
(kramabaddha chhe.) shun kīdhun? samajāṇun? sanyogo ekadam pharyā māṭe paryāy pharī, ī vāt to chhe ja nahīn,
emān paṇ enī paryāy paṇ parathī nathī. svakāḷe je utpanna (paryāy) enī anvayashaktio - je
tenā guṇo chhe tenā sambandhethī paryāy utpanna thāy chhe, pote thāy chhe paṇ anvayashakti sāthe sambandh chhe.
āhā... hā! anvayashakti sāthe sambandh tūṭīne - no’ tī ne thaī chhe māṭe sambandh tūṭīne thaī chhe (em
nahīn) āhā... hā! gajab vāt chhe!!
shun kīdhun? “paryāyono dravyatvabhūt anvayashakti sāthe gūnthāyelo (–ekarūpapaṇe joḍāyelo)
je kramānupātī (–kramānusār) svakāḷe utpād thāy chhe āhā... hā! shun ṭīkā!! ā ṭīkā -siddhānto
kahevāy. jenā shabdomān gambhīratāno pār nathī! thoḍāmān ghaṇun karīne samāḍī dīdhun chhe! āhā... hā!
digambar santoe bharatakṣhetramān kevaḷagnānanā bījaḍān ropyān chhe āhā...! anvayashakti sāthe
ekarūpapaṇe joḍāyelo je kramānupātī (eṭale) krame thato - je thavāthī te ja thāy te krame anupātī -
āhā..hā! sādhāraṇ adhikār chhe, ā pravachanasār ne gney adhikār em karīne kāḍhī nākhe. bāpu!
em nathī bhāī! ā to vītarāganī vāṇī chhe!! āhā... paramāgam chhe!! divyadhvanimān āvelo sār
chhe!! āhā...hā! bhale kahe chhe ekadam paryāyano palaṭo khāy, siddhanī paryāy palaṭe ekadam! chhatān
enī anvayashaktinā sambandhamān rahīne thaī chhe. āhā...hā...hā! sat-utpādamān to te hoy ja te. chhe ī
thaī chhe em. paṇ asat-utpādamān paṇ no’ tī ne thaī māṭe asat- (utpād) chhatān e paryāyane
kramānupātī je anvayashaktio chhe-guṇo chhe-dravyanun dravyapaṇun chhe. dravyanun dravyatvapaṇun - enī shaktipaṇun
je chhe eno sambandh rākhīne paryāyo kramānupātī thāy chhe. āhā... hā! have āvun badhun kyāre yād rahe?
āhā... hā! hālyā jāy juone ām akasmāt! khabar na paḍī kahe chhe āje savāre vaḷī evun
sāmbhaḷ‌yun! savāre olī dūdhavāḷī āvī tyāre khabar paḍī! dūdhavāḷī kahe ke ā kāntibhāīnun māthun
ām kem chhe? thaī gayelun (mr̥utyu) jove tyān kāī na maḷe, ā dehanī sthiti! rātre tyān kyāre thayun
ekalā! āhā.. hā! e ja samay te pariṇām chhūṭavāno kāḷ. chhatān te pariṇām anvayashaktione
sāthe gūnthāyel chhe. adhdharathī thayel chhe (em nahīn) ī

Page 487 of 540
PDF/HTML Page 496 of 549
single page version

gāthā – 113 pravachanasār pravachano 487
to paryāy pūrve nahotī ne thaī chhe māṭe asat kīdhī (chhe.) paṇ e paryāy je thaī chhe te
anvayashaktino sambandh rākhīne thaī chhe. e (tenī sāthe) gūnthāyelī chhe. āhā... hā! ko’ devīlālajī!
āvun kathan kyān chhe?
(shrotāḥ) bīje kyāy (ā vāt) nathī!
(kahe chhe keḥ) digambar santo! (sivāy koīe vastusvarūp kīdhun nathī.) ī chhāpāmān pahelun
āvyun’ tun. chhāpun chhe ne...! āvyun’ tun ne ke saurāṣhṭranā kānajīsvāmīe digambar sampradāyano bahu prachār
karyo chhe! āvyun’ tun āmān kyān’ ka chhe, āmān chhāpun chhe ne...! (temān chhāpyun chhe ke) shrīmad rājachandra
paṇ em ke samayasār ne pravachanasārano abhyās karatā ane emane ko’ ke pūchhayun ke ā sthiti kyāre
thashe? (ke ā gnānano prachār kyāre thashe?) teoe kahyun ke pachās varas pachhī teno prakāsh vadhāre
thashe. (shrotāḥ tāḷīo) āmā kyān’ ka chhāpāmān (lakhāṇ) chhe. (ā chhāpun) ke’ dunun paḍayun chhe ī
to āmān men to ā ja vāñchyun andarathī.
(patrikā-chhāpun shodhīne sva-mukhe vāchan kare chhe) saurāṣhṭramān digambar jain sampradāy. lekhak chhe
satya. ājathī chālīsh varṣha upar saurāṣhṭramān mūḷ digambar tarīke ekey ghar digambar jain nahotun. e
sampradāyanī mānyatānī koīpaṇane jarā paṇ khabar nahotī. te ā pa0 varṣha par nirvāṇapadane pāmelā
shrīmad rājachandrajī ekalā digambar sampradāyanā siddhānto kevaḷ potānā athāg buddhibaḷe yathārtha samajyān
hatā. eṇe deshakāḷ joīne digambaranā pavitra siddhāntonun saurāṣhṭramān ke gujarātamān koīne khās shikṣhaṇ
āpyun nahotun. eno shiṣhyavarga eṭalun jāṇato hato ke shrīmad-kr̥upāḷundev digambar jain sampradāyanā
samayasār, pravachanasār, bhagavatī ārādhanā vagere āgamo-paramāgamonun avalokan kare chhe. paṇ e
san. 19pa7 nī sālamān rājakoṭ madhye shrīmad rājachandrajīnun avasān thayun. tyāre enī āgaḷ koī
koī jignāsue pūchhelun āpanun - pavitra gnān - kharekharun kyāre prasār pāmashe? tyāre (teoshrī) ek
ja uttar āpatā hatā ke amārā nirvāṇ pachhī pachās varṣhe ā pavitra gnānano prachārak nīkaḷashe.
(tāḷīo-harṣhanād).
e to e loko kahe chhe, e lokone khabar nathī. te di’ pāñch hajār rūpiyā āpīne phoṭo
mūkāvyo’ to ne...! e āvun dhārīne phoṭo mūkyo chhe ne...! enā taraphathī māṇas āvyo’ to. sheṭhe
mokalyo’ to. kayā sheṭh? hā, jayasukh sheṭh! ene māṇasane mokalyo’ to. pāñch hajār rūpiyā daīne ke
shrīmadno phoṭo! ke ahīnthī sharūāt... (thāy em dhārīne.) ghaṇun ā lakhyun chhe āmān hon! ane
prasār karashe. ane hālamān gnānano prachār sonagaḍhanā sant pūjya kānajīsvāmī saurāṣhṭramān kare chhe.
saurāṣhṭramān chāre bāju - gāme - gām digambar jain sampradāyanā mandiro taiyār thaī rahyān chhe. pratiṣhṭhā
ane añjanashalākāo dhām-dhūmapūrvak thāy chhe. bhāgyashāḷī hajāro loko gāmo-gām dhanano sadupayog
kare chhe. ā rīte pū. kānajīsvāmīnā athāg prayatna vaḍe saurāṣhṭrabharamān digambar jain dharmanī

Page 488 of 540
PDF/HTML Page 497 of 549
single page version

gāthā – 113 pravachanasār pravachano 488
jayot jhaḷahaḷī rahī chhe. em karīne ghaṇun lakhyun chhe. ghaṇā vakhatathī chhāpun āvyun chhe paḍayun chhe āmān.
āhā... hā! ā vastu jhīṇī bahu bāpu! eno ekadam (tīvratāthī) abhyās kare to
pakaḍāy. enī rīt je chhe -enī paddhatinī je rīt chhe te rīte pakaḍavī kaṭhaṇ! āhā... hā! juone
kevun kahe chhe? (gāthāmān)
(ahīnyā kahe chhe keḥ) “paryāyo paryāyabhūt svavyatirekavyaktinā kāḷe ja sat (–hayāt)
hovāne līdhe tenāthī anya kāḷomān asat ja (ahayāt ja) chhe. ane paryāyono dravyatvabhūt
anvayashakti sāthe gūnthāyelo (–ekarūpapaṇe joḍāyelo) je kramānupātī
- krame thato svakāḷe utpād
thāy chhe.”
āhā...! keṭalun mūkayun chhe? asat-utpād chhe chhatān tadran adhdharathī - ām ākāshanā
phūlanī jem chhe em nahīn. ī (asat-utpād) anvayanī sāṇe joḍāṇanī utpanna thāy chhe. ane te
svakāḷe paryāy utpanna thāy chhe. āhā... hā! āmān have vād-vivāde ekānt chhe, sonagaḍhanun ekānt!
kaho bāpu! tun shun karī rahyo chhe? prabhu! tame ya prabhu chho bāpu! bhagavān! bāpu, ā to bhagavān
thavānī kaḷā chhe! ī bhagavānasvarūp chhe. chhe te thāy chhe. (ī sat-utpād) ane asat-utpādanī
paryāy kīdhī to te paṇ anvayashakti hāre gūnthāyelī kīdhī (chhe.) chetanajī! ānhī bahāramān to sat-
utpād kīdho ane (vaḷī) asat-utpād kīdho, nathī pahelī ne thaī, e paryāy apekṣhāe (kīdhun)
chhatān pahelī nahotī ne thaī tene asat-utpād kīdho, paṇ anvayashakti sāthe tene sambandh chhe -
joḍāyelī chhe. āhā... hā! āvī vāt! kyān chhe bāpā! bhāgyashāḷīne kāne paḍe evī vāto chhe ā
to!
garīb ghare āvī gayā ne...! bharatakṣhetra garīb! vāt rahī gaī bhagavānanī! āhā... hā!
(shrotāoḥ) amārā bhāgya (chhe ne...!)
(kahe chheḥ) āhā... hā! shun shailī!! sat-utpād to ṭhīk, e to anvayashakti-dravyatva (eṭale
ke) dravya je chhe - vastu - sat - bhāv (jechhe) eno bhāvapaṇun - sattvapaṇun - emānthī thāy chhe māṭe
te sat - utpād chhe. chhe te thāy chhe. andar -mān chhe (te āve chhe.) andaramān yogyatā, e jātanī paḍī
chhe. bhagavāne to joī chhe ne ke ā paryāy thāshe, ahīnyān. āhā... hā! anvayashaktimānthī - bhagavāne
to joyun chhe ke ā paryāy chhe ī āmānthī āvashe. ahīnyā have asat-utpādamān paṇ bhagavān! vāt
jhīṇī bahu prabhu! e paryāy no’ tī ne thaī, to paṇ je dravya - je vastu chhe enī anvayashakti-
dravyatvapaṇun-guṇapaṇun-bhāvapaṇun je chhe enī sāthe nathī ne thaī te (asat-utpād) paṇ gūnthāyelī chhe.
shashībhāī! āhā...hā! juo! ā pravachanasār! āhā...! gajab vāt chhe!! enī rīte ane paddhati
alaukik chhe! āhā...hā! emān duniyānā vismayo ane achintyatā kyān rahe emān? āhā... hā!
(kharekhar alaukik to) enā dravyane paryāy - benī samajaṇamān, enī vismayatā lāge. (ane
bākīnī sarva) bījī chījo - game teṭalī anukūḷatā (vāḷī) - karoḍo prakāranī ho,

Page 489 of 540
PDF/HTML Page 498 of 549
single page version

gāthā – 113 pravachanasār pravachano 489
emān achintyatā shun? (vismayatā shun?)
(ahīnyā to kahe chhe prabhu! tārāmān anvayashaktio - dravyanun dravyatvapaṇun evun chhe, (ke) dravya
je tun dravya chho, bhagavān kahe chhe ke tun vastu chho to temān vastupaṇun (dravyapaṇun) rahyun chhe. ī dravyatva
kahevāy, ī anvayashakti kahevāy (ī guṇ kahevāy.) āhā... hā! e (paryāy) nathī ne utpanna thaī
(chhatān e) asat-utpādane sambandh chhe anvayashakti sāthe. e (asat-utpād kīdho) adhdharathī
sādhan thaī gaī chhe- nathī ne thaī māṭe paṇ em nathī. āvī vātun chhe have! ā benun-dīkariyun ne
sādhāraṇ ne abhyās (kanīk) hoy ene to ṭhīk, paṇ ā roṭalā rāndhe ne khāy ne... emān ā vātun
(besāravī)! shun kahe chhe ā? besavun kaṭhaṇ paḍe! āhā... hā!
(shun kahe chhe keḥ) pāchhī paryāyo ‘paryāyabhūt’ kīdhī (chhe.) eṭale ke ‘chhe’ . evī ekarūpapaṇe
joḍāyelo “je kramānupātī–kramānusār” joyun? kramānusār paryāy thāy paṇ e anvayashakti sāthe
(-ekarūpapaṇe) joḍāyel chhe. kramānusār chhe. je samaye, je thavānī te kram-anusār (ja) chhe. āhā...
hā! (juo ā) “kramabaddha”!! tame kramabaddha māno to puruṣhārtha ūḍī jāy chhe. are prabhu! sāmbhaḷ to
kharo! (em chhe nahīn.) ā ‘kramānupātī’ (kramabaddha) no nirṇay kare chhe tyāre svadravya upar draṣhṭi
jāy chhe. (e ja puruṣhārtha chhe.) kāraṇake (paryāy) no’ tī ne thaī, e paryāy anvay sāthe gūnthāyelī
chhe. (ene) anvay sāthe sambandh chhe. e anvay-guṇ chhe te, anvayī-dravya chhe tenun anvayapaṇun chhe- e
dravyanun dravyapaṇun chhe. (māṭe) gūnthāyelī paryāy dravyamānthī- je nahotī ne thaī - em jyān nirṇay karavā
jāy chhe tyān dravyano nirṇay thāy chhe. devīlālajī! āhā... hā!
(kahe chhe) bhāī! bhale paryāy asat utpanna thāy, nahotī ne thaī paṇ enun tātparya shun chhe?
(enun tātparya e chhe ke) e no’ tī ne thaī (chhatān) anvay sāthe sambandh vinā thaī evo artha
nathī, tem ja anvayashaktio je chhe - guṇo chhe enī sāthe (e asat paryāyane) kāī paṇ sambandh
nathī ne e vinānī thaī chhe em nathī. āhā... hā! shun dravya-guṇ ne paryāyane (alaukik rīte) siddha
kare chhe! hen? ek māṇas pūchhato’ to (kahe ke) ā dravya-guṇ-paryāy potāthī jāṇavā-dravya-guṇ
jāṇavā emān shun? are! bhagavān! emān sarvasva chhe! dravyamān sarvasva chhe, enā guṇomān sarvasva chhe,
ane te kāḷe kramānupātī-kramānusār (kramabaddha) svakāḷe te ja (utpād) thāy. āhā... hā!
(shrotāḥ) āmān ja puruṣhārtha chhe... (uttaraḥ) anant puruṣhārtha chhe! bhāī! āvo nirṇay jeṇe karavo chhe.
ā kahelānun tātparya shun chhe? (ahīnyā) evun kahyun ke ām thāy chhe (sat-utpād) ne ām thāy chhe
(asat-utpād) bas eṭalun - em ja chhe! (to kahe chhe keḥ) enun tātparya chhe ke nahotī ne thaī to
paṇ guṇ sāthe sambandh chhe ane guṇ chhe ī guṇīnā chhe. enā upar draṣhṭi jatān satnī tane khabar -
shraddhā paḍashe. āvo sat paramātmā! sat chhe. āhā... hā!
āvo bhagavān (ātmā) sat chhe andar

Page 490 of 540
PDF/HTML Page 499 of 549
single page version

gāthā – 113 pravachanasār pravachano 490
e tane pratītamān āvashe, tane vedanamān ānand āvashe. ane tany (tane) khabar paḍashe ke ā ākhī
chīj ānandamay chhe. jeno (ā) namūno āvavāthī...!!
samajāṇun kāī? āhā... hā!
(kahe chhe) sādī gāthā lāge āje (paṇ) sādīmān keṭalun bharyun chhe! āhā... hā! ā tamāre
nyān pāñch-pachās hajār pedā thāy mahinā-mahināmān ne divasamān ne gaṇataro kyān hato dhūḷamān nyān!
dash-dash lākh pedā kare chhe mahine! ām dukāne bese, to nokaro vīs-pachīs. bhāī! nyān chhe ne
shāntibhāīne tyān, shānti (bhāī) jhaverī! shun kahevāy ī? jhaverāt, jhaverāt. ā hīrā ghase chhe ne...!
badhā hushiyār māṇas! ek-ekane mahine chārase-pāñchase-chhase maḷatā hashe! (shrotāḥ) vadhāre maḷatā
hashe... (uttaraḥ) hajār lo ne...! amane ko’ ka vāt kare ame... emān ī koī navīn chīj nathī
bāpu! āhā... hā! e kāī vismayakārī nathī. āhā... hā! (vismayakārī chīj to) prabhu! tārun
(ātma) dravya ne dravyatvapaṇun ane tenī kramānupātī-kramānusār (kramabaddha) svakāḷe pariṇaman thāy
tevun tārun svarūp-svabhāv chhe!! āhā... hā! ko’ samajāṇun āmān? āhā... hā! ā to mārag
bāpā! traṇ lokanā nāth, tīrthaṅkaradev (nī) vāṇīmān āvyun (ī) alaukik vātun chhe. (shrotāḥ)
dravyamān hatī te āvī, e vāt dravyadraṣhṭivāḷā ja kahe ne...! (uttaraḥ) ī to dravyadraṣhṭi chhe. paṇ nahotī
ne thaī (ī) utpādane anvay sāthe sambandh chhe. āhā... hā! devīlālajī! adhdharathī - ām adhdharathī
(shun) thaī chhe! (nā.) e to hāre ja rākhyun chhe. āhā... hā! olī sat chhe ī utpanna thāy chhe e
dravyanun dravyatattvapaṇun - anvayashaktionā sambandhamān hatī - chhe ī āvī chhe paṇ ahīnyā paryāy tarīke
juo ke (pahelī) nahotī ne āvī to paṇ anvay sāthe sambandh chhe. āhā... hā!
(ahīnyā kahe chhe keḥ) “je kramānupātī–kramānusār svakāḷe utpād chhe.” have āṭalo to shabda
chhe! hen? bhale! ī anvayashaktinī hāre sambandh (kīdho) paṇ svakāḷe ī paryāyo utpanna thāy chhe.
āhā... hā! jem anvayashaktinun dravya, ekarūp svakāḷe chhe, trikāḷ ekarūp chhe. ane āmān
(paryāyamān) ek samayano kāḷ, te samayano te ja kāḷ chhe. āhā... hā! svakāḷe te paryāy utpanna
thāy chhe. keṭalī bhāṣhā vāparī chhe. (juo!) “kramānupātī” chhe? (pāṭhamān) “svakāḷe” “utpād”
thāy chhe. “temān paryāyabhūt svavyatirek vyaktinun pūrve asatpaṇun hovāthī” e paryāyabhūt - navī
thaī, pūrve nahotī, ethī ene asatpaṇun hovāthī
“paryāyo anya chhe.” e apekṣhāe paryāy anya chhe.
āhā... hā! paryāy-anya hovā chhatān - nahotī ne thaī māṭe ‘chhe’ chhatān anvay vinānī- tenā
sambandh vinānī (thaī chhe) em nahīn. āhā... hā! āvī vātun!! olun to kahe ke dayā pāḷo... ne
chha- kāyanī dayā pāḷo... ne vrat karo ne... upavās karo... ne ā karo..... ne dhūḷamān ya e to agnān
chhe. āhā... hā!
ahīnyā kahe chhe (keḥ) temān paryāyabhūt svavyatirekavyakitanun pūrve asatpaṇun

Page 491 of 540
PDF/HTML Page 500 of 549
single page version

gāthā – 113 pravachanasār pravachano 491
hovāthī, paryāyo anya chhe. māṭe paryāyonā anyapaṇā vaḍe dravyano – ke je paryāyonā svarūpanun kartā,
karaṇ ane adhikaraṇ hovāne līdhe.”
dekho! shun āvyun? “māṭe paryāyonā anyapaṇā vaḍe dravyano - ke
je paryāyonā svarūpanun kartā chhe” āhā... hā! e paryāyano, svadravya kartā chhe. paradravya-karmanī prakr̥itino
uday tīvra āvyo māṭe ahīnyā vikār thayo ne... e karam khasī gayun samakit thayun ne... em nahīn.
āhā... hā! e samakitanī paryāyane kāḷe- pahelī nahotī ne thaī - are! siddhapaṇun pahelun no’ tun.
e siddhapaṇun thayun- e abhūtapūrva thayun chhatān- anvayashaktino sambandh rākhīne thayun chhe. ane te
kramānusārī (kramabaddha) te paryāy te kāḷe, siddhanī paryāy te (svakāḷe) thāy chhe. āhā... hā... hā!
e paryāyane tenun dravyatva - anvayashakti sāthe sambandh chhe. anvayashakti chhe te dravyanī chhe. āhā... hā!
traṇe ya bhegun thayun!! āhā... hā! bhale! narakanī paryāy, thāy paṇ kahe chhe ke paryāy chhe to enī -
enāmān -enāthī chhe ne...! emān dravya varte chhe ne...! dravya varte chhe te dravyanī anvayashaktio sāthe te
(paryāy) gūnthāyelī chhe ne...! adhdharathī thaī nathī (kāī e paryāy) āhā... hā!
(kahe chhe) e to pahelī nahotī ne thaī (tethī asat-utpād chhe) paṇ thaī ī chhe svakāḷe, ī
anvayanā-guṇanā sāthe sambandh rākhīne thaī chhe. āhā... hā! gajab vāt chhe ne...!! āvun sāmbhaḷavun
bahu mushkel paḍe! āhā... hā! hīrālālajī! tame āvī gayā ṭhīk ravivār chhe ne...! vāt āvī gaī.
bhāgyashāḷīne kāne paḍe evun chhe! āhā... hā!
(kahe chhe keḥ) ek to utpanna nahotī ne thaī kahevun; anvay hāre sambandh (chhe.) kahevun ane tethī
anya chhe em kahevun. em kīdhun ne...! “paryāyo anya chhe” anya ja (chhe.) em kīdhun. chhe?
(pāṭhamān) “māṭe paryāyonā anyapaṇā vaḍe dravyane ke je paryāyonā svarūpanun kartā.” e dravya chhe ī
paryāyonā svarūpanun kartā (chhe.) āhā... hā... hā... hā! e dravya chhe e paryāyonā svarūpanun karaṇ -
sādhan (ī dravya). e paryāyanun sādhan dravya (chhe.) āhā... hā! karamano (uday) ākaro āvyo ne
karam ghaṭayān māṭe (paryāy ām thaī enī nā pāḍe chhe.) āhā... hā!
“paryāyonā svarūpanun kartā.”
e asat-utpād chhe, e paryāyano kartā, karaṇ ane adhikaraṇ hovāne līdhe āhā...! dravya enun
sādhan ne adhikaraṇ!! (asat-utpād) anerāpaṇe thaī - svakāḷe thaī - pahelī no’ tī ne thaī,
e anvayashaktino sambandh rākhīne thaī (eṭalun kahyā pachhī) dravya līdhun. ā paryāyane anvayashakti
sāthe rākhīne kīdhun. have dravya līdhun. āhā... hā! ke dravya je chhe te tenī paryāyanun kartā - te svakāḷ
paryāy thāy tenun sādhan-svakāḷe paryāy thāy teno ādhār (dravya) hovāne līdhe “paryāyothī apr̥uthak
chhe.” paryāyothī judun (dravya) nathī. “teno - asat - utpād nakakī thāy chhe.” dravya (kāī) paryāyothī
judun nathī. āhā... hā! apr̥uthak chhe. paryāyo dravyathī apr̥uthak chhe. āhā... hā! teno asat-utpād
nakakī thāy chhe.