Page 27 of 540
PDF/HTML Page 36 of 549
single page version
vastu-ātmā-paramāṇu - chha dravya (ātmā, paramāṇun, dharmāstikāy, adharmāstikāy, ākāsh, kāḷ)
bhagavāne joyān chhe. to ‘dravya’ kone kahe chhe? keḥ dravyamān je vistār - je guṇ chhe, tīrachhā
vistārasāmānyasamudāy ane tenī je paryāyo chhe. ek pachhī ek anādi - anant ūṭhe chhe e
paryāyono samudāy te “dravya” chhe. guṇano samudāy paṇ dravya chhe ane paryāyano samudāy te paṇ dravya
chhe. be dravya nathī. (vistārasāmānya ane āyatasāmānya banne maḷīne ek dravya chhe).
vistārasāmānyano piṇḍ- guṇ te dravya ane te āyatasāmānyano -paryāyano piṇḍ e paṇ dravya chhe.
ā dravyanī vyākhyā (chhe). jhīṇī vāt chhe bhāī... have enā guṇ (nī vyākhyā chhe).
chhe tene guṇ kahe chhe. e guṇanā piṇḍane dravya kahe chhe. have guṇo kone kahyā? keḥ ātmāmān ek samayamān
anant gnān, ānand vagere guṇo chhe, tene guṇ kahīe. em have paryāy kone kahevī? (have enī
paryāyanī vyākhyā chhe).
vatīrāganun darshan (jain darshan) jhīṇun bahu...!! lokone kāī khabar na maḷe...! (keḥ) dravya kone kahīe,
guṇ kone kahīe, paryāy kone kahīe...? (shrotāḥ) paryāy eṭale...! (uttaraḥ) paryāy eṭale palaṭatī
avasthā. dravya - guṇ beyanī paryāy chhe. dravyanī paṇ paryāy chhe ane guṇathī paṇ paryāy chhe. dravya -
guṇathī utpanna thāy te paryāy (chhe). prashna ṭhīk karyop, sāro karyo jhīṇī vāt chhe ne... bhagavān..!
ākāsh. em jāti apekṣhāe chha dravya ane saṅkhyāe anant dravya chhe.
ahīnyān ek dravyasvarūp ekatā - te gnān ne kāraṇabhūt dravyaparyāy (chhe). eno khulāso pachhī karashe.
(ahīn to kahe chhe keḥ) dravyaparyāy enā be prakār chhe. samānajātīy ane asamānajātīy. dravya ane
guṇanī vyākhyā (pahelān) thaī gaī. have paryāyanī vyākhyā chhe te paryāy, dravya ne guṇathī (utpanna)
thāy chhe. paradravyathī (utpanna) nathī thatī. koī paṇ dravyanī paryāy, paradravyathī nathī thatī. potānā
dravya-guṇathī (ja) paryāy utpanna thāy chhe. ā sharīranī paryāy chhe. juo (ā hālavānī, bolavānī)
ā paryāy chhe, to
Page 28 of 540
PDF/HTML Page 37 of 549
single page version
chhe, tenā dravya - guṇathī te thāy chhe, ātmāthī nahīn. ātmāthī sharīr chāle chhe evun traṇ kāḷamān
nathī. juo...! evī - evī vāṇī thāy chhe e ātmāthī nahīmpaṇ enā (paramāṇunā) dravya -
guṇathī ek (vāṇīnī) paryāy thāy chhe. em ātmāmān rāg thāy chhe. te paṇ tenā dravya - guṇanā
āshrayathī rāg thāy chhe. paran kāraṇe nahīn.
guṇ visheṣhasāmānyasamudāy eṭale guṇ, te dravya - guṇathī samyagdarshan (gnān-chāritranī) paryāy
utpanna thāy chhe. samajāṇun....? jhīṇī vāt chhe, bhāī...! vītarāgano mārag bahu jhīṇo...! sūkṣhma chhe..!
paramāṇu - traṇ paramāṇu chār paramāṇu em anantaparamāṇu ane samānajātīyano samudāy tene
samānajātīy dravyaparyāy kahevāmān āve chhe. (skandhamān) be paramāṇu - chār paramāṇu em anant
paramāṇu chhe ne...! to anant paramāṇuno piṇḍ tene paramāṇunī dravyaparyāy kahevāmān āve chhe. āhā...
hā! vītarāganī āvī vāt chhe..! (shrotāḥ) ā badhun samajīne shun karavun..? (uttaraḥ) ā samajīne
paryāy uparathī lakṣha uṭhāvīne dravya upar draṣhṭi karavānī chhe. e māṭe samajavānun chhe. paryāy ane dravya -
guṇanā bhed samajīne pachhī enā uparathī draṣhṭi uṭhāvīne dravya upar draṣhṭi lāvavī te samyagdarshananun kāraṇ
chhe. are...re..! shun thāy bhāī...! bhāṣhā to sādī chhe. (paṇ bhāvabhāsan kaṭhaṇ chhe) paṇ vastu to
bhagavāne je bhāv kahyā e pramāṇe hovī joīe ne...! gharanun kāī andar (bheḷavavun e na chāle).
samajāṇun kāī....?
(dravyaparyāy) chhe. be paramāṇuthī māṇḍī anant paramāṇuno je piṇḍ dekhāy chhe tene samānajātīy
dravyaparyāy kahevāmān āvī chhe. ā sharīr je chhe te samānajātīy dravyaparyāy chhe. (sharīramān) paramāṇu
- paramāṇu sambandhamān chhe ne...! anant paramāṇu chhe sharīranā (tethī) te samānajātīy dravyaparyāy chhe.
ātmānī (paryāy) nahīn. e paryāyabuddhi chhoḍāvavā māṭe ā batāvavāmān āve chhe.
samānajātīy dravyaparyāy kahevāmān āve chhe. āhā...hā...! āvī vāt chhe, jhīṇī vāt chhe. bāpu...! ā
pravachanasār bhagavānanī vāṇī chhe. “pra” eṭale visheṣhe - dhruv, dravya; āhā...! divyadhvani -
bhagavānanī (tīrthaṅkaradevanī) vāṇī..! bhagavān trilokanāth...! emanī divyadhvani om kār... “om
kāradhvani sūni artha gaṇadhar vichāre” ane gaṇadhar artha vichārīne āgam rache (chhe) ane upadesh
kare chhe to bhavya jīv sanshay nivāre (chhe) āhā...hā...!
Page 29 of 540
PDF/HTML Page 38 of 549
single page version
ane guṇ kahyā e bannethī utpanna thaī te paryāy kahī. e paryāyanā be prakār chhe. (1) samānajātīy
dravyaparyāy ane (2) asamānajātīy dravyaparyāy. ane guṇaparyāy be prakāre chhe. (1) svabhāvaparyāy
ane (2) vibhāvaparyāy (chhe). āhā...hā...! (pāṭhamān) chhe...? jevī rīte ane pudgalasvarūp-
pudgalātmak. chhe ne...! ā samānajātīy dravyaparyāy (kahevāy chhe). jaḍanī paryāy paramāṇu-paramāṇu
ek jātanā chhe... ne...! (tethī) jaḍanī samānajātīy dravyaparyāy (chhe). ā hoṭhanī, hāthanī, sharīranī
- e badhī jaḍanī anek paramāṇunī ekarūp (paryāy) chhe te ekarūp jāṇavāmān āve chhe (tethī) e
pudgalanī - anek pudlātmak samān jātīy dravyaparyāy kahevāmān āve chhe. āvī vātun chhe. ...!
(sarvagnabhagavānanī) have asamānajātīy dravyaparyāy (kone kahe chhe keḥ) jīv pudgalātmak (dev,
manuṣhya vagere). have jīv ane pudgal - sharīr e banne ek jagyāe rahe chhe tene asamānajātīy
dravyaparyāy kahe chhe. paramāṇu-paramāṇu sāthe rahe te samānajātīy dravyaparyāy kahe chhe ane jīvane sharīr
ek sāthe rahe chhe tene asamānajātīy dravyaparyāy kahe chhe. vītarāg...! traṇ lokanā nāth...! e sarvagna
sivāy kyāy bīje koī matamān ā vāt chhe ja nahīn... sarvagna parameshvar...! jineshvar dev...! eṇe je
traṇalok, traṇakāḷ joyān tenī ā ahīnyān vyākhyā chhe. kundakundāchārya mahārāj..! digambar sant, bhagavān
(sīmandharanāth) pāse (videhamān) gayā hatā. āṭh divas rahyā hatā. tyānthī (bhagavānanī vāṇī)
sāmbhaḷīne ā shāstro banāvyān. temanā pachhī ek hajār varṣha pachhī amr̥utachandrāchārya thayā temanī ā
ṭīkā chhe. mūḷ shlok te kundakundāchāryadevanā chhe. ane ṭīkā amr̥utachandrāchārya devanī chhe. āhā... hā..! āvī
jhīṇī vāy chhe, bāpu...! dhīmethī, dhīmethī samajavun.
āve chhe. ā paryāy ātmāthī utpanna thaī chhe em nathī. ā (sharīrādinī) paryāy anant (pudgal)
piṇḍarūp chhe. te paramāṇunā dravya-guṇathī paryāy utpanna thaī chhe. ane ekasāth ghaṇā paramāṇuno skandh
gaṇavāmān āve chhe to samānajātīy dravyaparyāy kahevāmān āve chhe. have asamānajātīy dravyaparyāy
(kone kahīe)...? ke jīv ne pudgal svarūp- dev, manuṣhya ityādi. ā manuṣhya kahevāmān āve chhe
temān jīv chhe andar ane sharīr (chhe) te jaḍ chhe. banne ak sāthe jovāmān āvyā to tene
asamānajātīy dravyaparyāy kahe chhe. āvī vātun (bhagavānanī) chhe! ā dravya-guṇ-paryāyanī vyākhyā
chhe. paramātmānā pelā gharanī...! jhīṇī (bahu)! je paramātmāe anant ātmāo ane anant
paramāṇu (kevaḷagnānamān) joyān. emān enun dravya shun, guṇ shun, ane paryāy shun...? (tenī vastusthiti
varṇave chhe). dravya - guṇanī vāt to thaī gaī (chhe) have ā paryāyanī vāt chāle chhe. paryāy-
avasthā-palaṭatī dashā bhagavāne kahī te potānā dravya- guṇathī utpanna thāy chhe. paranā kāraṇathī paryāy
utpanna thāy chhe (em nathī) (juo...!) ā pustakanān pānān je ā āṅgaḷīthī ām phare chhe ne...?
e paryāy thaī. e samānajātīy paramāṇunī paryāy chhe. e (pānānnī paryāy) āṅgaḷīthī thatī nathī.
ane ātmāe pānān ūñchā karyān evun paṇ nathī. enī samānajātīy dravyaparyāyathī e pānun ūñchu
Page 30 of 540
PDF/HTML Page 39 of 549
single page version
vātun paramātmānī bāpā...! lokone tattvanī khabar na maḷe ane dharma-dharma thaī jāy (e kem bane
kadī na bane). jāṇe sāmāyik thaī.. poṣhah thayā.. . em māne. (paṇ) hajī to chīj (vastusvarūp)
shun chhe - dravya kone kahīe, padārtha kone kahīe, padārthanī shakti kone kahīe, padārthanī palaṭatī avasthā
kone kahīe enī to (kāī) khabar nathī. (ane vastusvarūp jāṇyā vinā dharma na thāy). koī
(dravyanī) avasthā (bījā) koī dravyathī thāy em māne te mithyādraṣhṭi chhe. āhā...hā..! samajāṇun
kāī...?
paramāṇu-paramāṇu ek sāthe (skandharūpe) dekhāy chhe te samānajātīy dravyaparyāy chhe. (e paryāy)
ātmāthī utpanna thaī nathī. bījī vātaḥ je karmabandhan thāy chhe. bandhanā e karmanā je paramāṇu chhe tenā
je guṇ chhe. karmathī paryāy enā dravya-guṇathī utpanna thaī chhe. ātmāe rāg karyo māṭe karmabandhanī
paryāy utpanna thaī chhe, em nathī.
khalās thaī gayā. (pachhī kyān vāt rahī..!) ahīnyān ashuddhatā chhe eṭale karmabandh chhe em paṇ nathī.
em ahīnyā kahe chhe. je karmabandh thāy chhe te paramāṇu chhe. te samānajātīy paramāṇu ek samayamān
dravyaparyāy kahevāmān āve chhe. karmanī paryāyane samānajātīy dravyaparyāy kahevāmān āve chhe. ane ā
sharīr ane ātmā (ek sāthe dekhāy) te asamānajātīy dravyaparyāy chhe. be ek jāt nathī. paṇ
bannene meḷavīne asamānajātīy dravyaparyāy kahevāy chhe. āvī jhīṇī vātun chhe bāpā...! vītarāg mārga
bahu jhīṇo...! ane e tattvanī vāstavik draṣhṭi ane gnān thayā vinā samyagdarshan thatun nathī.
samyagdarshan vinā traṇ kāḷamān dharma thato nathī. āhā...hā...hā..!
(ekāgratā karavāthī) -paryāyadraṣhṭi chhoḍavāthī - samyagdarshan thāy chhe. dharmanī pahelī sharūāt-chothun
guṇasthān (paryāyamān pragaṭe chhe.) shrāvak ane muninī dashā e to judī vāt chhe bāpu...! e to koī
alaukik vāt chhe. atyāre to mushkel chhe. haju to samyagdarshananī vātanā paṇ vāndhā chhe. (satya vātano
svīkār nathī).
beyane meḷavīne paṇ be ek thayā nathī (mātra sanyog chhe tethī) asamānajātīy dravyaparyāy kahe chhe.
āvun chhe bhagavān...! tun ya bhagavān chho prabhu..! (ā vastusvarūp samaj ke na samaj to paṇ)
āhā...hā...!
chhe, paṇ ek thayā nathī. (shrotāḥ) ātmāmān rāg-dveṣh thāy chhe te asamānajātīy dravyaparyāy thaī ke
nahīn...? (uttaraḥ) nā, asamānajātīy nahīn. e atyāre ahīnyān nahīn. e asamānajātīy nahīn. je
rāg thāy chhe te potānā dravya-guṇathī thāy chhe. pachhī
Page 31 of 540
PDF/HTML Page 40 of 549
single page version
potānā dravya-guṇathī utpanna thāy chhe em siddha karavun chhe. prabhu..! parathī nahīn, karmathī nahīn, samajāṇun?
dhīme-dhīme to kahīe prabhu...! ahīnyā to rāg to shun mithyātva utpanna thāy chhe e paṇ potānā
dravya-guṇathī utpanna thāy chhe.! āhā...hā....! parathī nahīn, karmathī nahīn, sharīrathī nahīn, strī-kuṭumb
parivārathī mithyātva utpanna thāy chhe em nathī. mithyā shraddhā (eṭale) puṇyane dharma mānavo, ane rāg
ne kaṣhāy mand paḍe to mane dharma thāy āvo mithyātvabhāv (mithyā abhiprāy) enī utpatti te
potānā dravya - guṇanā kāraṇathī thāy chhe. āhā...hā...hā..!! samajāy eṭalun samajavun...! prabhu...! ā
to vītarāgano mārag prabhu...! traṇ lokanā nāth (nī vītarāgī vāṇī chhe!) atyāre to ā karo....
ā karo... - tap karo, vrat karo, upavās karo emān karatān karatān buddhimān badhun chālyun jāy chhe
mithyātvamān... (ar...ra..ra..!)
guṇaparyāy. dravyaparyāyanā bhed keṭalā...? tenā be bhed chhe. samānajātīy dravyaparyāy ane
asamānajātīy dravyaparyāy.
manuṣhyādimān) ek sāthe dekhāy chhe paṇ chhe bhinna (mātra sāthe dekhāy chhe) e asamānajātīy
dravyaparyāy kahevāmān āve chhe. e sharīranī paryāy e samānajātīy dravyaparyāy chhe.
āvel chhe ke ā paryāy, jaḍ ne chetananī gaṇīne ene asamānajātīy dravyaparyāy kahevāmān āve chhe.
(shrotāḥ) pudgalanī (sharīranī) samānajātīy chhe chhatān...! (uttaraḥ) em chhe ke sharīranī ā je
paryāy chhe te to samānajātīy dravyaparyāy chhe ho, ane ek ātmā ane bījo ātmā to ek thatā
nathī. paramāṇu ek sāthe maḷelā hoy chhe. paramāṇummān bethī māṇḍīne anant ekaṭhā thayā. ek thatā nathī.
ek sāthe dekhāyā ene samānajātīy dravyaparyāy kahevāmān āve chhe. e samānajātīy dravyaparyāy ā
sharīranī - jaḍanī chhe ho...! ā vāṇīnī, ā jībhanī e samānajātīy dravyaparyāy chhe. ane ātmā
tenāthī bhinna chhe. to ātmānī paryāy je rāgādi thāy chhe samyagdarshan thāy chhe te potānā dravya-guṇathī
e paryāy thāy chhe. paṇ ātmā ane sharīr bey ekasāth gaṇavāmān āvyā to e laukik ekasāth
gaṇavāmān āvyā (ekakṣhetrāvagāh) chhe to te asamānajātīy dravyaparyāy chhe. āhā... hā...! samajāṇun
kāī...? ā to pravachanasār...! kundakundamahārājanun kahelun chhe. evun (vastusvarūp) kyāy nathī...!
to anādithī chhe, vastrasahit munipaṇun to e munipaṇun chhe ja nahīn. samajāṇun? eṇe e lakhyun chhe.
chhāpun chhe ne...(temān chhāpyun chhe). em ke kundakundāchārye nagnapaṇāno āgrah karīne nagnapaṇun (muniomān)
sthāpyun. jūṭhī vāt chhe. e
Page 32 of 540
PDF/HTML Page 41 of 549
single page version
mithyādraṣhṭi (thayā hatā) te judā paḍayā. ane pachhī sthānakavāsī mūrtine uthāpīne mithyādraṣhṭi thaīne
judā paḍayā chhe. ā digambar dharma chhe e navo nathī. anādino chhe. sarvagna paramātmāe kahyo chhe. eṇe
evun lakhyun chhe ke nagnapaṇun kuundakundāchārye sthāpyun chhe. jūṭhī vāt chhe. anādi muni aparigrahī hoy chhe.
varunno ṭukaḍo paṇ munine hoto nathī. ane vastrano ṭukaḍo rākhīne munipaṇun māne, manāve (anumodan
kare) e nigodamān jashe. ahā... hā! hā! vāt to evī chhe bhagavān! ‘aṣhṭapāhuḍ’ mān ek
‘sūtrapāhuḍ’ chhe. temān kahyun chhe keḥ ek paṇ vastrano ṭukaḍo rākhīne muni chhe, sādhu chhe - muni (paṇun)
manāve chhe nigodamān jashe! to e (nāhaṭā) kahe chhe ke kundakundāchārye āgrahathī sthāpan karyun chhe. kāraṇ ke
(‘sūtrapāhuḍ’) mān pāṭh chhe ne...! ke vastrasahit tīrthaṅkar ho to paṇ munipaṇun hotun nathī. evo pāṭh
chhe ‘aṣhṭapāhuḍ’ mān tīrthaṅkar chhe paṇ vastrasahit chhe to munipaṇun hotun nathī. antaramān ānandano nāth
jāgī svasamvedan visheṣh thayun tyāre vastra chhuṭī jāy chhe! vastra rahe chhe ne munipaṇun hoy chhe traṇ kāḷamān
nahīn, āhā... hā! jhīṇī vāt chhe bhāī!
prabhu! (bhāṣhānun bhāvabhāsan kaṭhaṇ chhe jarī.)
vartamānamān to bahu garabaḍ chālī chhe. ā vrat karo ne. tap karo ne.... upavās karo ne.... gajarath
kāḍho ne.. . are! e to jaḍanī paryāy chhe. e paryāy to samānajātīy paramāṇuothī utpanna thāy chhe,
tārāthī nahīn, hā! tārāmān to mātra (te pratyeno) rāg thāy chhe. e rāg tārā dravya - guṇathī
(utpanna thayo chhe. rath kāḍhavānān ne vagerethī kāī rāg utpanna thayo chhe em nathī. bhagavānanā darshan
karavāthī je andar (ātmāmān) rāg thayo te bhagavānanā darshanathī nathī thayo. tenā (bhagavānanā)
dravya-paryāy bhinna chhe ane ānā dravya-paryāy tenāthī bhinna chhe. rāg to tenāthī thayo nathī paṇ rāg
to potānā dravya-guṇanā āshrayathī potāthī potānāmān utpanna thayo chhe. bhagavānane joīne (rāg)
thayo chhe evun chhe nahīn. are.. re! āvī vātun have! mārag bāpā, prabhuno! (alaukik chhe). tun prabhu chhe.
āhā! e gāyanamān na āvyun..! ‘prabhu! mere tum sab bāte pūrā. ‘parakī āsh kahā kare prītam?
tum kahān̐ ho adhūrā’. ‘tum kai bāte adhūrā’ - prabhu! tun to pūrṇānand nāth chhone andar! arere...!
shun thāy bhāī! pachhī (loko) kahe ke sonagaḍhanun ām (ekānt) chhe em nathī bāpu! ā to
bhagavānanī kahelī vāt chhe bāpu! sonagaḍhanī ānhī vāt nathī! samajāyun?
prakār āvyā. have guṇanī paryāyanā be prakār (kahe chhe).
Page 33 of 540
PDF/HTML Page 42 of 549
single page version
āyat eṭale lambāī (apekṣhā) paryāy, ekapachhī ek je paryāy thāy chhe te anekatānī pratipatti chhe
eṭale svīkār (gnān, prāpti) ene kāraṇabhūt guṇaparyāy (chhe). dravyaparyāy, samānajātīy
asamānajātīy be prakār kahyā. have guṇaparyāy, potānā guṇ dvārā āyat nām paryāy - e anek
paryāyanī pratipattinā kāraṇabhūt guṇaparyāy kahevāmān āve chhe. ātmāmān matignān, shrutagnān,
avadhignān, ādi kramasar je gnān thāy chhe - e āyat nām lambāī - ane te anek thayun to
anekatānī pratipattinā kāraṇabhūt guṇaparyāy kahevāmān āve chhe. āhā...hā! āvī vāt chhe!
dravyaparyāyanā be prakār kahyā. guṇaparyāyanā be prakār (chhe)
guṇaparyāy kahevāmān āve chhe. āvī vāt chhe. dravyaparyāyanā be prakār kīdhā. have guṇaparyāyanā be prakār
(kahe chhe)
pratisamay pragaṭatī ṣhaṭsthānapatit hānivr̥uddhirūp anekapaṇānī anubhūti te svabhāvaparyāy;’
kāī...? guṇaparyāyanā be prakār (kahyā). agurulaghu (guṇ) nī ṣhaṭguṇ hānivr̥uddhi (rūp) thatī paryāy
hoy chhe. ene svabhāvaguṇarpāy kahevāmān āve chhe, e svabhāvaparyāy chhe. agurulaghuguṇanā kāraṇe je
anant guṇanī ṣhaṭguṇahānivr̥uddhirūp dashā thāy chhe ene svabhāvaguṇaparyāy kahevāmān āve chhe. ā...
re...! bījī jāt. ākhī vāt chhe! ane
chhe. - e rūpādik (chhe). ane ātmāmān gnānādi chhe. - (e gnānādik chhe.) enun sva-paranā kāraṇe
pravartanā. ātmā (mān) rāg chhe kāraṇ potānun chhe ane nimitta karma chhe. to sva-parane kāraṇe
pravartamān
anekapaṇānī āpatti te vibhāvaparyāy. svabhāvavisheṣharūp anekatvanī āpattirūp vibhāvaparyāy chhe.
keṭaluṅk āmān yād rahe...! pharīne, rūp ras, gandh, sparsha- paramāṇunā raṅg, gandh, ras, sparsha- enī
jyāre hīnādhikapaṇe thāy chhe e vibhāvaparyāy
----------------------------------------------------------------------
2. pūrvottar = pahelānī ane pachhīnī.
3. āpatti = āvī paḍavun te.
Page 34 of 540
PDF/HTML Page 43 of 549
single page version
vibhāvaparyāy kahevāmān āvel chhe. āhā... hā...!
avasthāmān thatī je tāratamyatā tene līdhe jovāmān āvatī svabhāvavisheṣharūp - e chhe to vibhāvarūp
chhatān svabhāv (potāmān chhe māṭe) e anekatvanī āpatti te vibhāv paryāy chhe. abhyās (joīe).
lokone ā mūḷatattvano abhyās nathī. ane emane em chālo... karo... ā sāmāyik ko... poṣhah
karo... pratikraṇ karo. tyāg (karo)... paṇ shenā? mithyātvanā tyāg vinā parano tyāg kyāthī
āvyo..? parano grahaṇ-tyāgadharma to ātmāmān chhe nahīn? .. (‘samayasār’) parishiṣhṭamān pāchhaḷ 47
shaktio chhe. (temān ek ‘tyāgopādān shūnyatvashakti chhe. ātmā sivāy parapadārthanā grahaṇ-tyāg
enāthī ātmā shūnya chhe.) jaḍane grahaṇ kare ane jaḍane chhoḍe shun ātmā...? em enāthī ātmā to
bhinna chhe. paranā tyāg- grahaṇathī (ātmā) shūnya chhe. ā to par chhūṭayun to men tyāg karyo... paṇ shun
tyāg karyo? hajī tane mithyātvano to tyāg nathī, to (sācho) tyāg kyāthī āvyo? āhā...
hā..! samajāṇun kāī? e dayā, dān, vrat, bhakti (nā) pariṇām je shubh pariṇām chhe te dharma nathī,
adharma chhe. e adharma chhe ane tene dharma mānavo (te) mithyātva chhe. to hajī adharmano draṣhṭimān tyāg
nathī tyān ene bahāramān tyāg ane tyāgī thaī gayo e kyāthī āvyun...? āhā...hā..! āvī vāto
chhe bāpu...! prabhu (ātmā) anant-anant-anant guṇothī bharelo chhe..! jenī (guṇonī) saṅkhyāno
pār nathī. ek ek ātmāmān hon...! jeṭalā guṇ- (pār nahīn, apār. apār) āhā... hā..!
jojan chhe. ane (tyārapachhī) khālī bhāg alok chhe. anant...anant...anant...anant...ākāsh chhe.
jeno kyāy ant nahīn e ākāshamān (kṣhetramān) ek paramāṇun rahe tene pradesh kahe chhe. e ākāshanā
pradeshanī saṅkhyā apār-apār chhe. dashey dishāmān kyāy pār nahīn, pachhī shun...pachhī shun... pachhī shun..em
anant...! anant....! anant...! chālyā jāo lakṣhathī, to paṇ kyāy ant nathī. e ākāshanā je
pradesh chhe. saṅkhyā (chhe) enāthī anantaguṇ guṇ ek (ek) ātmāmān chhe...! are, ek (ek)
paramāṇumān paṇ anantaguṇā guṇ chhe. jeṭalī saṅkhyā ātmāmān chaitanya (guṇonī) chhe eṭalī paramāṇumān
jaḍanā guṇonī chhe. e paramāṇumān paṇ ākāshanā pradesho karatān anantaguṇā guṇ chhe. āhā...hā...!
samajāṇun...? hajī dravya ne guṇ kone kahe...? pachhī paryāy kone kahe...? (tenī samaj nahīn).
vyavahāranayathī jāṇavā kahevāy paṇ ādaraṇīy to prabhu ātmā chhe. anant guṇ, pūrṇānand...! anant...
anant.... anant... anant kyāy ant nahīn eṭalā apār guṇ-shaktino bhaṇḍār prabhu (ātmā) chhe.
e guṇabhedano paṇ ādar nahīn,
Page 35 of 540
PDF/HTML Page 44 of 549
single page version
samyagdarshan thāy chhe. bījī rīte traṇ kāḷamān samyagdarshan thatun nathī. āhā....hā....! dev-guru ne dharmanī
shraddhā āvī e rāg chhe, e samyak nahīn navatattvanī bhedarūp shraddhā e paṇ rāg chhe, samyagdarshan nahīn.
ekarūp dravya. e āvī gayun. vistārasāmānya (samudāy) - vistārasāmānya je guṇo chhe enun
ekarūp te dravya chhe. vistārasāmānyaguṇo dravyanā ādhāre chhe. e ‘dravya’ nī ‘draṣhṭi’ karavī (e
samyagdarshan chhe). āhā.. hā...! paryāy draṣhṭi chhoḍavī, guṇabhedanī draṣhṭi chhoḍavī, rāganī draṣhṭi chhoḍavī,
guṇ-guṇīnā bhedanī draṣhṭi chhoḍavī ane te gnāyakabhāv pūrṇānandasvarūp prabhunī draṣhṭiī karavī (e ja
prayojan chhe). ā badhun (vastusvarūp) samajavāmān to levānun (chhe). paryāy chhe, rāg chhe (guṇabhed
chhe) paṇ te potāne āshray karavā lāyak nathī. āshray karavālāyak to trikāḷīprabhu dravya (je
‘samayasār’) gāthā - 11 mān kahyun
samyagdarshan thatun nathī. samyagdarshan vagar (sāchā) gnān, charitra, vrat, tap, niyam hotā nathī.
āhā... hā...! āvī vātun chhe.
anekapaṇānī āpatti te vibhāvaparyāy.
jīvanī paryāy ne vaḷī ātmāthī thaī chhe!! vibhāv ātmāthī thayo chhe. parathī nahīn. ek dravya je chhe.
pratyek anant dravya chhe, e potānā guṇ ane paryāyane chumbe chhe, sparshe chhe. paṇ paranī paryāyane chumbatā
nathī, sparshatā nathī kadī... ar...ra...! āvī vāt kyāthī (āvī)?! samajāṇun kāī..?
(‘samayasār’) trījī gāthāmān kahyun chhe ke
ekabījāne sparsha karatā nathī) āhā...hā.. pratyek dravyanā je guṇ ane shakti- je trikāḷī je
vistārasāmānya ane paryāy je āyatasāmānya (samudāy) tene ja - te guṇ- paryāyane - dravya chumbe
chhe. paṇ paranī paryāyane sparshe nahīn traṇ kāḷ - traṇ lokamān. ātmā karmanī paryāyane kyārey aḍayoy
nathī. ātmā sharīranī paryāyane kyārey sparshyoy nathī. sharīranī paryāy paṇ ātmāne kyārey aḍī
nathī. karmano uday kyārey rāgane spasharyoy nathī. (shrotāḥ) sva-paranā kāraṇe. ...? (uttaraḥ)
nimitta kīdhun ne..! nimitta kāraṇ upādān potāthī thayun chhe. nimitta kāraṇ chhe. (jīve) vibhāv karyo
chhe to karma nimitta kāraṇ chhe. vibhāv batāvavo chhe ne eṭale svabhāvavisheṣh kīdho chhe. āhā... hā...!
āvun chhe (vastusvarūp)
Page 36 of 540
PDF/HTML Page 45 of 549
single page version
chhe. draṣhṭānt de chhe. “jem ākhuny paṭ avasthāyī (sthir rahevā) evā vistārasāmānyasamudāy vaḍe-
jem sampūrṇa paṭ eṭale vastra, avasthāyī eṭale sthir. vistārasāmānyasamudāy vaḍe eṭale vastra je chhe
enā je guṇo chhe - vistārasāmānya “ane doḍatā– (vahetā, pravāharūp) doḍatī paryāy, “evā
āyatasāmānyasamudāy vaḍe rachātun thakun te – may ja chhe.” vastra guṇamay ja chhe. vastranā potānā
anantaparamāṇunā guṇ ane enī paryāy - e guṇ-paryāyathī tanmay paṭ (vastra) chhe. samajāṇun. ...?
(shrotāḥ) kaṭhaṇ chhe ā... (uttaraḥ) bhāṣhā to sādī chhe. paṇ have (eṇe vastu-tattva samajavun paḍashe
ne...!) ahīnyān to kahe chhe paṭ-vastra- (temān) sthir vistārasāmānyasamudāy (guṇo) chhe. ātmāmān je
guṇo chhe, sthir dhruv chhe. paṭ - vastranā guṇo sthir chhe. paṭano dākhalo pachhī ātmāmān utārashe. “tem
ākhoy padārtha ‘dravya’ nāmanā avasthāyī vistārasāmānyasamudāy vaḍe ane doḍatā āyatasamudāy
vaḍe rachāto thako dravyamay ja chhe.” - vistārasāmānya ane doḍato pravāh-e paṭamān - vastramān ek
pachhī ek, ek pachhī ek vachche vighna nahīn, kramabaddha paryāy thaī rahī chhe, evā pravāharūp thato
āyatasāmānyasamudāy vaḍe rachāto thako, e paṭ (vastra) potānā guṇ ne paryāyamān tanmay chhe. (kahe
chhe keḥ) ā vastra, potānā je guṇ, varṇa gandh-ras-sparsha ane potānī paryāy ā (dhoḷī ādi) e
guṇ-paryāyamān vastra tanmay chhe. ātmāne te (vastra) sparshatun nathī, sharīrane te sparshatun nathī. āhā..
hā...! ā kyānnun (vastusvarūp) āvun sonagaḍhanun...? (nā) āto bhagavānanā gharanī ā vāt ā
chhe. jineshvaradev...! emanun (kahelun) je dravya-tattva (svarūp) emaṇe kahel guṇ ane paryāy (nun
svarūp) koī alaukik chhe..!
vastra potānā guṇ-paryāyamān tanmay chhe. vastra sharīr par hovā chhatān vastrano ek paṇ pradesh vastrathī
haṭato nathī. āhā...hā.. have āvī vātun...! ā to bhagavānanī 93mī gāthā chhe. hajī to
‘pravachanasār’ nī pahelī gāthā chhe. ‘gney adhikār’ ā samakit adhikār chhe...! are ene abhyās
(karavo) joīe, bhāī...! ā to vītarāganī kolej chhe. sarvagnabhagavān, trilokanāthanā kathananī
(gnānanī) kolej chhe. emān (kolejamān) thoḍun-ghaṇun jāṇapaṇun (abhyās) hoy to kolejamān samajī
shake...! āhā...hā! ..
paryāy chhe. e (paryāy ek pachhī ek thāy chhe. to e guṇ-paryāyamān e vastra tanmay chhe. e rīte,
darek padārtha, e prakāre sampūrṇa padārtha dravyanāmak avasthāyī vistārasāmānyasamudāy vaḍe, doḍatā
āyatasāmānyasamudāy vaḍe rachāto thako (dravyamay ja chhe). darek vastu paramāṇuthī māṇḍīne ātmā -
bhagavānano ātmā ane bhagavānanī vāṇī - badhā potānā guṇ -paryāyamān tanmay chhe. vāṇī je chhe
te potānā guṇ - paryāyamān tanmay chhe. bhagavān sāthe vāṇīno kāī sambandh chhe ja nahīn.
Page 37 of 540
PDF/HTML Page 46 of 549
single page version
ā to sarvagna paramātmāe trikāḷ ek samayamān traṇ kāḷ, traṇ lok joyān. emanī vāṇīmān ā
(vastu) svarūp āvyun chhe...!
paryāyamān tanmay dravya chhe. enī (sansārī jīvanī) sāthe je karma chhe tenī sāthe (jīvadravya) tanmay
nathī. karma je chhe te samānajātīy dravyaparyāy chhe. tene ātmā sāthe sambandh nathī. āhā.... hā... hā...!
āvī jhīṇī vāt chhe. ā to je adhikār āve te kahevāy emān bījun shun thāy...? bhagavān
trilokanāth je kahe chhe e kundakundāchārya kahe chhe ane ṭīkākār amr̥utachandrāchārye spaṣhṭa karyun chhe ane tenun
ahīnyā vadhu spaṣhṭīkaraṇ thāy chhe. paṭanā draṣhṭānte pratham kahyun guṇaparyāyamān paṭ tanmay chhe. em darek dravya
potānā guṇaparyāyamān tanmay chhe. paranī sāthe koī sambandh chhe nahīn...! ā sharīr je jaḍ chhe. - māṭī
chhe. tenī sāthe ātmāne kāī sambandh nathī. sharīr dravya chhe. (anant paramāṇuno piṇḍ sharīr chhe) to
tenā dravya-guṇ - paryāyamān e sharīr tanmay chhe. ātmā potānā guṇ ne paryāyamān tanmay chhe. ek -
ek paramāṇu je chhe te tenā anant guṇ ne paryāyamān tanmay chhe. (je potānā guṇ-paryāyamān tanmay
chhe) tene dravya kahe chhe. jhīṇī vāt chhe bhāī...! ā to dhīmethī samajavānī vāt chhe. jene indro
sāmbhaḷe...! bhagavānanī vāṇī (sāmbhaḷavā) samosaraṇamān pahelā devalokanā indra āve. shakrendra ane
enī indrāṇī, ek bhav avatārī chhe. bey jaṇā ek bhav karīne mokṣha javānā chhe. shakrendra ane enī
rāṇī bey mokṣha jashe evo siddhāntamān lekh chhe. bey manuṣhya thaī mokṣha javānā chhe. e sāmbhaḷavā āve
e vāṇī kevī hashe bāpu...! jene ek bhave mokṣha jāvun chhe ane traṇ gnān to chhe atyāre mati, shrut,
avadhi. samakitī chhe saudharma devalok-batrīs lākh vimān-eno sāhyabo indra-ene bhagavānanā
darshanano rāg āve paṇ e mānato nathī ke e rāg māro chhe. (hun to gnātā chhun) to pachhī batrīs
lākh vimān mārā (e samakitīne na hoy). are..! samakitīne e chhe nahīn. samakitī to māne chhe
ke mārā dravya-guṇathī utpanna thayelī samakitaparyāy, e rāgathī utpanna nathī thaī, dev-guruthī utpanna
nathī thaī, e mārī paryāyamān ane mārā guṇamān hun tanmay chhun. bījānī paryāyanā kāraṇathī hun mārī
paryāyamān tanmay chhun e nahīn ane bījānī paryāyamān hun tanmay chhunem paṇ nahī. āhā...hā...hā...!
dharma nathī. āhā.. hā...! paṇ jainamān janmelāne ya hajī khabar nathī ke; dravya shun... guṇ shun... paryāy
shun...? vāt sārī āvī. bhaiyā..! tamārī upasthitimān ā bhāv sārā āvyā... sarvagnadevathī āvī.
hindī kahā ne...! ene kām āve te chāle chhe hindīmān (vyākhyān) (shrotāḥ) āpanī karuṇā chhe
(uttaraḥ) eṇe vachchethī (hindī chalāvo) kahyun hatun..! āhā...hā...!
Page 38 of 540
PDF/HTML Page 47 of 549
single page version
vastra tanmay chhe. e dravya emān tanmay chhe. dravya (nun kṣhetra) eṭalāmān chhe. em evī rīte sampūrṇa
padārtha - anant padārtha - bhagavāne dīṭhā chhe te kīdhā. e (potānā guṇaparyāyamān tanmay chhe) bhagavān
kevaḷagnānamān jāṇe chhe to e ‘dravya’ guṇ-paryāyamān tanmay chhe. lokālokamān tanmay nahīn. shun kahe
chhe...? bhagavān ke je kevaḷagnānamān traṇ kāḷ, traṇ lok dekhe chhe. to e je (dekhavānī) paryāy chhe e
potānā dravya - guṇathī utpanna thaī chhe. ane e guṇ ne paryāyamān e ātmā tanmay chhe. traṇ lokamān
e paryāy tanmay nahīn. āhā...hā...hā...! āvī vātun jhīṇī chhe bāpu..! thoḍo abhyās karavo joīe.
bhāī! ... āhā...! āvo vakhat kyāre maḷe...! manuṣhyabhav anantakāḷe maḷe...! ‘chhahaḍhāḷā’ mān to
em kahyun chhe ke nigodamānthī nīkaḷīne īyaḷ thāy - e be īndriy-to paṇ ‘chintāmaṇiratan’ e
bhavane chhahaḍhāḷāmān kahyo chhe. tene (īyaḷanā bhavane) chintāmaṇi kahyun to manuṣhyapaṇun ane emān
(vaḷī) jainamān janma (thavo e to mahāchintāmaṇi samān chhe.) āhā.... hā..! emān bhagavānanī
vāṇī kāne paḍe (sāmbhaḷavā maḷe) e mahā durlabh chhe....!
vistārasāmānyasamudāy vaḍe ane doḍatā āyat sāmānyasamudāy vaḍe rachāto thako dravyamay ja chhe.” -
dravyanī vyākhyā karī.. have guṇonī vyākhyā kare chhe.