Page 39 of 540
PDF/HTML Page 48 of 549
single page version
‘dravya’ chhe te –guṇothī rachāto thako guṇothī judo aprāpta hovāthī guṇātmak ja chhe.” - shun kahyun...? ke
paṭamān vistārasāmānyasamudāy ane doḍatā (āyatasāmānyasamudāy) vaḍe rachit chhe (rachāy chhe) e
guṇothī apr̥uthak hovāthī guṇātmak chhe. e rīte (samasta) padārtha- padārthomān avasthāyī
vistārasāmānyasamudāy (eṭale) guṇo. ane doḍato samūh paryāy (āyatasāmānyasamudāy) jenun
nām ‘dravya’ chhe. (dravya) guṇothī rachāto thako guṇothī judo aprāpta hovāthī guṇātmak ja chhe. dravya chhe
te guṇothī pr̥uthak nathī, apr̥uthak chhe. dravyathī guṇ judā prāpta nathī thatā. te kāraṇathī (dravya) guṇātmak
chhe. e guṇasvarūpī ja dravya chhe em kahevāmān āve chhe. jhīṇī vāt bahu...! ātmāmān guṇo je chhe tene
guṇātmak kahevāmān āve chhe, paṇ te guṇo dravya ja chhe. dravyathī koī guṇ pr̥uthak nathī. to dravyane
guṇātmak paṇ kahevāmān āve chhe. jhīṇī vāt bahu...!
dvi – aṇuk, tri–aṇuk evā asamānajātīy dravyaparyāy chhe.” - e dravyaparyāy chhe. be paramāṇu,
traṇ paramāṇu, chār paramāṇu ādi (anant paramāṇu) ene ek sāthe gaṇīne dravyaparyāy (kahevāy)
chhe. ene samānajātīy (dravyaparyāy) kahīne..! “ane jem anek reshamī ane sutarāu paṭonā banelā
dvipaṭik, tripaṭik evā asamānajātīy dravyaparyāy chhe.” - ek reshamī kapaḍun chhe ane ek sutar
(sutarāu) chhe. bhinna-bhinna jāt chhe. to te reshamī ane sutarāu paṭonā banelā dvipaṭik, tripaṭik
evā asamānajātīy dravyaparyāy chhe. reshamī ane sutarāu (e be tākā sāndhīne banāvelun vastra) te
asamānajātīy dravyaparyāy chhe.
jīvanun ahīnyān (bhinna) paṇun batāvavun chhe. (banne) asamānajātīy (chhe) te batāvavun chhe. ātmā ane
ātmā e samānajātīy (chhe) e ahīnyān batāvavun nathī. pudgal pudgal (ekaṭhā) ekasāthe rahe te
samānajātīy chhe, te (ahīnyān) batāvavun nathī. (paṇ) ātmā ane pudgal e (banne) ek sāthe
rahe chhe te asamānajātīy dravyaparyāy chhe te ahīnyā batāvavun chhe..! kem ke asamānajātīy
dravyaparyāyamān (ekapaṇānī) jenī draṣhṭi chhe te mūḍh chhe. potāno dravyasvabhāv enāthī (pudgalathī -
sharīrathī) bhinna chhe evī tene draṣhṭi (abhiprāy) nathī. asamānajātiy (eṭale) jīv ane pudgal-
ā sharīr ek sāthe dekhāy chhe, te asamānajātīy (dravyaparyāy) chhe. anādithī (agnānīnī) draṣhṭi
asamānajātīy upar chhe. te (mithyā) draṣhṭinā kāraṇe, potāno trikāḷī svabhāv je chhe te bhūlī gayo
chhe tethī tene asamānajātīy (dravya paryāy) mān ekatvabuddhi chhe, e badhī avidyā - mithyātvanun mūḷ
chhe. (e) dravyaparyāy (nī vāt thaī).
1. dvipaṭik= be tākā sāndhīne banāvelun vastra. (banne tākā ek ja jātanā hoy to samānajātīy dravyaparyāy kahevāy ane jo be tākā
bhinna jātinā (jem-ke ek reshamī ane bījo sutarāu) hoy to asamānajātīy dravyaparyāy kahevāy.
Page 40 of 540
PDF/HTML Page 49 of 549
single page version
svabhāvaparyāy chhe.” - agurulaghuguṇanī paryāy guṇātmak svabhāv chhe. sarva dravyonī kāraṇ ke
agarulaghuguṇ badhā (dravyomān) chhe. agurulaghuguṇanī paryāyane ahīnyā svabhāvaparyāy - guṇonī
svabhāvaparyāy kahevāmān āvel chhe.
paryāy chhe.” - have guṇanī vibhāvaparyāy kahe chheḥ-
thatā tāratamyane līdhe - “pūrvottar avasthāmān thatā tāratamyane līdhe jovāmān āvatā
svabhāvavisheṣhorūp anekapaṇānī āpatti te guṇātmak vibhāvaparyāy chhe.” pahelī guṇātmak
svabhāvaparyāy agurulaghuguṇanī (je chhe) tene kahī chhe. (vāstavamān em kahyun) svabhāvavisheṣhorūp
hovāthī e vibhāvaparyāy kahī, asalamān em kahyun ke je dravya chhe te dravya vistārasāmānyaguṇ ane
āyatasāmānyasamudāy - paryāy (bannenun ekarūp) te dravya chhe. (temān) guṇo je chhe te dravyanā āshraye
rahe chhe māṭe tene guṇātmak kahe chhe. ane paryāy, dravya-guṇathī utpanna thāy chhe māṭe tene paryāy kahechhe.
paranā kāraṇe koī paryāy (koī dravyanī) utpanna thatī nathī. darek padārthamān potānun dravya kāyam
rahevāvāḷun - sāmānya guṇ - ane visheṣh paryāyono piṇḍ (sāmānya - visheṣhanun ekarūp) te dravya
(chhe) ane sāmānya (eṭale) je vistārasāmānyasamudāy - guṇo (chhe) ane te dravya - guṇathī
utpanna thāy chhe te visheṣh (eṭale) paryāy chhe. anya dravyathī anya dravyanī paryāy kadī utpanna thāy
em traṇ kāḷamān banatun nathī..! (dravyonī vastusthiti ā chhe.) ā...hā...hā...! samajavānun ā
(vastusvarūp) chhe. karmathī ātmāmān vikār thāy chhe. em kyārey nathī. ane vikār thayo chhe tethī
(jīvane) karmabandhan thayun chhe em nathī. karmabandhanathī paryāy, potānā samānajātīyaparamāṇunā kāraṇe,
karmabandhanī paryāy utpanna thaī chhe. (jīvamān) rāg chhe, rāg thayo (te kāraṇe) karmamān (dravya karmamān) e
paryāy utpanna thaī em chhe nahīn.
- guṇathī utpanna thāy chhe)
anekapaṇānī āpatti te guṇātmak vibhāvaparyāy chhe. ahīnyān em līdhun chhe keḥ je dravya chhe (te)
guṇ-paryāyano piṇḍ (chhe) emān dravyaparyāy be prakāranī (kahī chhe) ek svabhāvik dravyaparyāy, ek
vibhāvik guṇaparyāy. svābhāvik dravyaparyāy to potānā dravya-guṇathī utpanna thāy chhe te
svabhāvaparyāy athavā agurulaghuguṇanā kāraṇe utpanna thāy chhe te svabhāvaparyāy (chhe). ane
agurulaghusvabhāv sivāy (je paryāy utpanna thāy) te vibhāvarpāy (chhe). jem kapaḍānā paramāṇumān
varṇa, gandh, sparsha (ādi guṇ chhe). to rūpādikanī tāratamyatā-hīnādhikatā thāy chhe (temān upādān
paramāṇunā guṇ chhe) nimitta
Page 41 of 540
PDF/HTML Page 50 of 549
single page version
thatān vibhāvaparyāy thāy chhe te guṇanī vibhāvaparyāy (chhe), dravyaparyāy nahīn... āhā...hā...! āvun
chhe...! yād rākhavun paḍashe... sār āvashe 94 (gāthā) mān. āhā...hā...! samajāṇun kāī...?
kahyun...! sarvagna parameshvare, trilokanāth vītarāgadeve āvī dravyaguṇaparyāyanī prakāshak, pārameshvarī vyavasthā
(arthāt) parameshvare kahī chhe evī chīj (vastusthiti) chhe. bhagavān trilokanāthe (je vyavasthā) kahī ke
ā dravyaguṇaparyāy (svarūp dravya chhe). darek dravyaguṇaparyāy potānāmān chhe. ahīnyān (ā gāthāmān) je
dravyaparyāy līdhī te bījā dravyanā sambandhavāḷī paryāy (sāthe gaṇīne) dravyaparyāy līdhī. ane guṇaparyāy
līdhī to potānā agurulaghusvabhāvanī paryāy te guṇaparyāy (kahī) paṇ rūpādik, gandhādik (nī)
paryāyamān nimittathī (kāraṇ gaṇīne) vibhāv thāy chhe tene guṇavibhāvaparyāy kahe chhe. āvun chhe...!
chāle chhe ke sharīr chāle chhe to ātmā chhe to sharīr chāle chhe. ātmā chhe to (tyān) bhāṣhā nīkaḷe chhe.
(eṭale ātmā sharīranī kriyā ne vāṇīnī kriyā kare chhe) e badhun jūṭhun chhe, mithyātva chhe. bhāṣhānī
paryāy je utpanna thāy chhe te tenā paramāṇunā dravya guṇathī ūṭhe chhe. ane sharīranī ā halan - chalan
paryāy chhe. e enā paramāṇudravya - guṇ chhe, enāthī ā halan- chalan paryāy utpanna thāy chhe,
ātmāthī nahī, (juo) ā ek kapaḍun chhe te ahīnthī uṭhāvīne ahīn āvyun te tenā dravyaguṇathī te
paryāy thai chhe te āṅgaḷīthī ke ātmāthī nahīn. emān (kapaḍāmān) jeṭalī paryāyo thaī te konā kāraṇe
thaī...? āṅgaḷīthī (thaī)...? ātmāthī (thaī)...? to kahe chhe, nā.. te (paryāyo) tenā dravya ane
guṇathī thaī chhe. āhā...hā...!
guṇathī) vāḷane nīkaḷavā samaye, māthāmānthī nīkaḷavānī yogyatāthī nīkaḷe chhe. āṅgaḷīthī nahī,
ātmāthī nahīn, īchchhāthī nahīn, loch (munine hoy chhe ne...!) ek- ek padārthanī pote potānā
dravya-guṇathī paryāy samay-samaye thāy chhe. ā siddhānt levāno chhe. (samajavāno chhe) koī paṇ dravya-
guṇanī paryāy, te bījā dravya- guṇathī utpanna thāy chhe em nathī. āhā... hā.
chālashe. hun kartā chhu. paranī paryāy hun karun chhu, sharīranī paryāy hun karun chhun, bhāṣhānī - kapaḍānī (paryāy)
hun karun chhun. ā ṭopī chhe, te (kapaḍānī) paryāy chhe. te enā dravya-guṇathī (ṭopī) thaī chhe. (darajīnā)
ātmāthī nahīn, ane (māthā upar) ṭopī chhe te māthānā ādhāre chhe em (paṇ nathī.
(uttaraḥ) darajīe karī nathī. āhā...hā..!
Page 42 of 540
PDF/HTML Page 51 of 549
single page version
(uttaraḥ) paisā koṇ āpe...? paisā te to pamāṇunī paryāy (chhe). ek jagāethī bīje jāy te tenī
(paramāṇunī) paryāy chhe. te tenā dravya-guṇathī thāy chhe. (te) jāy chhe, āpanār hāth chhe māṭe jāy
chhe? em paṇ nathī (paramāṇunī yogyatāthī jāy chhe).
tenā dravya-guṇathī thayā chhe, ane kapaḍānī (ṭopīrūp) paryāy thaī te tenā dravya-guṇathī thaī chhe. (koī
koīno koī kartā nathī). (ā) dāgīnā - jhaverāt (ghareṇān) kuṇḍal, kaḍān sonethī thayā nathī, kuṇḍal,
kaḍān thayā te tenā (sonānā) dravya - guṇathī thayā chhe. āhā... hā! āvī vāt chhe. (ghareṇān)
hathoḍāthī, eraṇathī paṇ thayā nathī. āvī vāt chhe.
dravya-guṇathī thāy chhe. parathī bilakul nahīn. āhā... hā! lokone ā (vastusthiti samajavī kaṭhaṇ paḍe
chhe!)
chhe temān sparsha, ras, gandh, varṇa (guṇ chhe) te guṇathī dūdhīnī paryāy thaī chhe. to e (dūdhīnā
paramāṇun) nī paryāyathī e ahīn āvī chhe. āvī vāt, jagatathī ūndhī chhe! ane je (dūdhīnun shāk)
pāke chhe te agnithī nahīn, pāṇīthī nahīn. shākanā je paramāṇu chhe tenā dravya - guṇathī tenī (shākanī)
pākavānī paryāy thaī chhe. agnithī, pāṇīthī, strathī bilakul nathī thaī. āvī padārtha vyavasthā
(sarvagna) bhagavānanā mukhathī āvī chhe. āhā! (gaḷe utāravun) ākarun kām chhe. prabhue kahyunḥ padārtha
anant chhe, anant chhe. (e) anant anantapaṇe kyāre rahe? keḥ potānā kāraṇathī dravya-guṇaparyāy hoy
to anant anantapaṇe rahe. bījāne kāraṇe potānī paryāy thāy, to paryāy vinānun potānun dravya thaī
gayun (athavā bījānun thaī gayun) to dravya-guṇ-paryāy yathārthamān rahyā nahīn. paranā kāraṇe koī (paṇ
dravyanī) paryāy thāy to paryāy vinānun dravya thaī gayun. parathī paryāy thaī? (shrotāḥ) nimittathī to
thāy ne...?
(utpanna) thāy chhe. paranā kāraṇe, paranī paryāy thāy e traṇ kāḷamān vītarāgamārgamān nahīn...āhā...
hā...! āvun (ākarun) kām chhe..! (shrotāḥ) ahīnyā to sva-paranā kāraṇe kahyun ne...! (uttaraḥ) e
to (ātmā) draṣhṭā chhe. nimittathī kathan karyun. vibhāvik paryāy māṭe (kathan karyun chhe). (shrotāḥ) ahīn
sva-par kāraṇ kahyun chhe ne...? (uttaraḥ) e vibhāvikaparyāy chhe. māṭe sva upādān chhe to thavāvāḷun
thashe ja. tyān nimitta bījī chīj chhe māṭe vibhāv kahevāmān āvyo chhe bas! sva-upādān potānī
paryāy chhe. potānī paryāyathī kramabaddhamān, dravyanī paryāy, thavāvāḷī thaī tyān bījī chīj nimitta chhe to
sva-parathī chhe tem kahevāmān āvyun chhe.
Page 43 of 540
PDF/HTML Page 52 of 549
single page version
paryāy paṇ potānā - (nimittanā) dravya-guṇathī e paryāy thaī chhe. nimitta (eṭale) nimitta dravya
je chhe to potānā dravya- guṇathī potānī paryāy thaī chhe.
(lākaḍī) rahī chhe em nahīn. emān paryāyanā ṣhaṭkārak chhe. jaḍanī paryāy ho ke chetananī paryāy ho,
darekanī paryāyamān ṣhaṭkārak chhe. ṣhaṭkārak eṭale shun..?
sādhakatam arthāt utkr̥uṣhṭa sādhanane karaṇ kahe chhe. sampradānaḥ karma (-pariṇām-kārya) jene devāmān āve
athavā jene māṭe karavāmān āve chhe tene sampradān kahe chhe. apādānaḥ jemānthī karma karavāmān āve chhe te
dhruv vastune apādān kahevāmān āve chhe. adhikaraṇaḥ jemān athavā jenā ādhāre karma karavāmān āve chhe
tene adhikaraṇ kahe chhe. sarvadravyonī pratyek paryāyamān ā chha e kārak ekasāthe varte chhe tethī ātmā
ane pudgal shuddha dashāmān ke ashuddha dashāmān svayam ja chhae kārakarūp pariṇaman kare chhe ane anya koi
kārako (kāraṇo) nī apekṣhā rākhatā nathī - ‘pañchāstikāy’ gāthā-62 san. ṭīkā
chhe) “nishchayanaye abhinna kārak hovāthī paramāṇu jīv svayam potānā svarūpanā kartā chhe.” karmanī
paryāy potāthī thāy chhe. karmamān gnānāvaraṇīy, darshanāvaraṇīy ke game te ho e karmanān paramāṇuthī te
paryāy (svayam) thaī chhe. e karmanī paryāy (potānā) ṣhaṭkārakathī thaī chhe. jhīṇī vāt bahu bāpu...!
karmanā rajakaṇ bāpu..! (svatantra dravya chhe) chha kāraṇe gnānāvaraṇīy (darshanāvaraṇīy) karma bandhāy chhe. chha
kāraṇ āve chhe ne... gnānanī ashātanā, gnānano ninhav (pradoṣh, nihnav, mātsarya, antarāy,
āsādan, upaghāt- ‘tattvārthasūtra” a. 6. sūtra. 10) e chha kārak (kāraṇ) chhe vikārī paryāyanā, e
ṣhaṭkārak vikalpa potāthī chhe. ane gnānāvaraṇīyanī je paryāy thaī chhe e potānā ṣhaṭkārakathī karmanā
ṣhaṭkārakathī utpanna thaī chhe. rāgathī (vikalpathī) utpanna thaī nathī. āhā... hā...! āvī vātun chhe!!
jagatamān vītarāgano mārag koī judī jātano chhe. ‘tattvārthasūtra’ shāstramān āve chhe ne? chha kāraṇathī
gnānāvaraṇīy bandhāy. āve chhe ne...? e chha kārakī vikāranī jīvamān potāne kāraṇe utpanna thaī chhe,
ane gnānāvaraṇīy (karma) nī je paryāy thaī e paṇ karma (rūp) je gnānāvaraṇīy paramāṇu chhe, e
paramāṇamān e paryāy thaī (chhe). e ṣhaṭkārakī potāthī thaī chhe. āhā... hā... bahu ākarun kām ā.
ā to traṇ lokanā nāthanī ā vāṇī chhe. atyāre to garabaḍ chālī chhe garabaḍ badhī. paṇḍit loko
paṇ kahe chhe ke nimittathī (kārya) thāy chhe. nimittathī ja thāy chhe. jo nimittathī thāy chhe to paranī
paryāye (te samaye) shun karyun...? upādāne shun karyun...? ane nimitte shun karyun....? nimitte paranī paryāy
karī to potānī paryāy karī ke nahīn...? (ek samayamān ek dravyane be pariṇām hoy nahīn)
nimittamān paṇ potānā dravya-guṇathī potānī paryāy thaī chhe, ane upādānanī paryāy paṇ potānā
dravya-guṇanā
Page 44 of 540
PDF/HTML Page 53 of 549
single page version
avikārīparyāy pratyek dravyamān ek-ek samayamān svatantra (potānā) ṣhaṭkārakathī thāy chhe. ā
bhagavānanī vāṇī chhe.!! (shrotāḥ) potānā chha kārakathī potānī paryāy thāy chhe...! (uttaraḥ)
ātmānī paryāy vikārī ho ke avikārī ho, ke karmanī payāy vikārī ho ke ek paramāṇunī nirmaḷ ke
vikr̥ut paryāy ho - ek paramāṇu chhuṭo rahe te tenī svābhāvik paryāy chhe. - paramāṇunī vibhāvik
paryāy eṭale be paramāṇuno skandh thāy chhe tyārathī vibhāvaparyāy thāy chhe. paramāṇunā, varṇa, gandh, ras,
sparshanī paryāy thāy chhe te potānā ṣhaṭkārakathī thāy chhe (ane ātmānā gnān, darshan, ānand
(ādi) nī paryāy thāy chhe te potānā ṣhaṭkārakathī thāy chhe. paryāy kartā, paryāy karma, paryāy karaṇ,
paryāy sampradān, paryāy apādān, paryāy adhikār. āhā...hā... (e) ṣhaṭkārak (chhe).
to’ ātmāne vikār thayo. e vāt vītarāgamārgamān traṇ kāḷamān nathī. samajāṇun kāī...? ā vāt
to ame 71 (nī sāl) thī kahetā āvyā chhīe. 71 nī sāl. chosaṭh varṣha thayān. chhāsaṭh to ā
dīkṣhā līdhī, ā dukān chhoḍayā pachhī (thayā). chhāsaṭh varṣha to dukān chhoḍayā ne thayā, dīkṣhā līdhī 70
nī sāl (mān) 71 (nī sal) lāṭhīmān amārun chomāsun hatun tyārathī ame (ā vāt) kahīe chhīe
keḥ vikār je thāy te potānī paryāyathī thāy chhe, potānā aparādhathī thāy chhe. karmathī bilakul nahīn,
(bījā gurubhāī hatā) viparīt...! garabaḍ thaī, takarār thaī hatī, guru hatā te to bahu samajatā,
bījā ek sheṭh hatā. das, lākh (rūpīyā) te vakhate (temanī pāse hatā). temaṇe kahyunḥ “ā kyāthī,
ā vaḷī kyāthī kāḍhayun..? ame to kyāy sāmbhaḷyun nathī, amārā guru to kahetā nathī.” kahyunḥ
siddhānt em kahe chhe. bhagavānanī vāṇīḥ siddhānt em kahe chhe ke ātmāmān vikār thāy chhe te
ṣhaṭkārakanī pariṇati potāthī thāy chhe. karmanā kāraṇe nahīn, karmanī paryāy te tenā ṣhaṭkārakathī thāy chhe,
ātmāthī nahīn,
svabhāvavisheṣho - ā rāgaparyāy potānā dravya-guṇathī thāy chhe. e āpaṇe āvī gayun chhe juoḥ
“svabhāvavisheṣhorūp anekapaṇānī āpatti te guṇātmak vibhāvaparyāy chhe” -svabhāvavisheṣhorūp
anekatva āpatti te guṇātmak vibhāvaparyāy chhe. e āvī gayun chhe. svabhāv chhe. ‘svabhavanan svabhāvaḥ’
potānī paryāyamān thayun to ‘svanun bhavan te svabhāv’ (chhe). svabhāvano artha ahīnyān nirmaḷ ja na levo.
potānī paryāyamān vibhāvik - shaktithī vibhāv thayo. ātmāmān ek vaibhāvik guṇ chhe. anādi -
anant chhe. e vaibhāvikaguṇ nimittane ādhin potāthī thāy tyāre vikār thāy chhe. karmathī vikār nahīn.
ākarun kām chhe bhāī...! ā to amārī (vāt) 71nī sālathī - 64 varṣha thayān - bahār vāt pāḍī’
tī. jainamān karmathī vikār thāy chhe evun kahevāmān āve chhe e vāt jūṭhī chhe. jain parameshvar em kahetā
nathī. samajāṇun kāī...?
Page 45 of 540
PDF/HTML Page 54 of 549
single page version
parathī thāy chhe e vāt to ahīnyān chhe ja nahīn.”
to nimitta ane svaupādān - beuthī thayun (tethī) svabhāv (paryāy) (hovā chhatān) vibhāv
(paryāy) kahevāmān āvī chhe. e ahīnyān līdhun. juo...! dravya-guṇ-paryāy... nī juo prakāshak,
pārameshvarī vyavasthā- parameshvarī kahelī vyavasthā bhalī - uttam-pūrṇa - yogya chhe. sarvagnanī (ā
vāt) digambaramān ja chhe, bīje kyāy nathī. āhā... hā..! shvetāmbaramān ke sthānakavāsīmān to chhe ja
nahīn. ene to ajain kahevāmān āvyā chhe. anyamati - ‘mokṣhamārgaprakāshak’ pāñchamā adhyāyamān (chhe).
jevā vedāntī - īshvaravādī - īshvarakarttānī jem sthānakavāsī, derāvāsīne anyamatimān nākhyā chhe.
āhā...hā...!
svatantra chhe. ā jainadarshananī padārthanī vyavasthā chhe. (padārthanun bandhāraṇ chhe). chāhe to svabhāvikaparyāy
ho ke vibhāvikaparyāy ho, paṇ ṣhaṭkārakathī potānī paryāy potāthī utpanna thāy chhe. samajāy chhe...?
ā judī jāt chhe...!!
nathī...!
chhe-sparshe chhe to paṇ jeo paraspar ek bījāne sparsha karatā nathī.)-shrī samayasār gāthā-3 ṭīkā
Page 46 of 540
PDF/HTML Page 55 of 549
single page version
dravya potānā dravya-guṇ-paryāyane sparshe chhe, chumbe chhe. paṇ paradravyanī paryāyane koī dravya chumbatun nathī,
sparshatun nathī, aḍatun nathī. āhā...hā! āvī vāt kyān (bīje chhe ke sāmbhaḷavā maḷe) atyāre to
(badhe) garabaḍ bahu! paṇḍitoe paṇ garabaḍ machāvī dīdhī chhe. jarāpaṇ samakitanī khabar na maḷe!
nimittathī thāy chhe. nimittathī thāy chhe (em paṇḍito kīdhā kare chhe paṇ) dhūḷey (nimittathī) nathī
thatun. nimitta nimittamān chhe. e (upādānanī) paryāyane sparshe chhe ke nimittathī thāy? (kadī na thāy)
āhā...hā!
bese ene?! ‘bījī koī nahīn’ parameshvare je kahyunḥ dravya-guṇ-paryāy (nun svarūp). e sivāy bījā koī
(vastusvarūpanī vāt) kahe te badhī vāt jūṭhī chhe! parameshvare kahyun te vāt satya chhe.
apratipatti jenun lakṣhaṇ chhe.” tattvanun agnān jenun lakṣhaṇ (chhe). ‘evā mohane pāmatā thakā parasamay
thāy chhe.’ e parasamay chhe eṭale te mithyādraṣhṭi chhe. āhā... hā! samajāṇun kāī?
(agnānī) e sharīrane potānun māne chhe. sharīranī kriyā hun karun chhun em māne chhe. (sharīranī kriyā
hālavānī - chālavānī e mārāthī thāy chhe em māne chhe.) sharīr hale chhe chāle chhe te potāthī chhe.
(tyāre agnānī dalīl kare chhe ke) maḍadun kem chālatun nathī? are! sāmbhaḷe to kharo! maḍadun chhe e
paramāṇu (no piṇḍ) chhe. tenī paṇ tyān paryāyo (thāy) chhe. paryāy vagar koi dravya hoy nahīn. traṇ
kāḷamān koi dravya (kyārey) paryāy vagaranun hoy nahīn. ‘paryāy vihoṇun dravya na hoy’ e
‘pañchāstikāy’ mān chhe. e paryāy potāthī thaī chhe chāhe te vikār ho ke avikār ho, chāhe te svabhāv
(paryāy) ho ke chāhe te (vibhāvaparyāy ho.) āhā...hā! āvo mārga chhe bāpu! atyāre to badho
lop karī nākhyo chhe, badho! āmān... ām thāy ne...! vyavahār-ratnatray karatān karatān nishchay thāy
chhe...! (e) badhun mithyātvabhāv chhe.
e kahyun ke samyagdarshananī paryāy ke samyakchāritranī paryāy, enā utpādak to dravya-guṇ chhe, dravya-
guṇathī utpanna thaī chhe, rāgathī nahīn. (e agnānī loko) vyavahār ratnatray (shubhabhāv) sādhak chhe,
nishchay ratnatray sādhya chhe em kahe chhe, dayā, dān, vrat, bhakti, tap karo, enāthī nishchay pragaṭashe.
(paṇ e mānyatā) badhun mithyātva chhe, jūṭh chhe! āhā...hā!
chhe. rāgathī
Page 47 of 540
PDF/HTML Page 56 of 549
single page version
jarūr nathī.
utpād te potāthī chhe. e utpād chhe te dravya - guṇathī paṇ nahīn. utpād chhe te vyayathī nahīn, utpād
dhruvathī paṇ nahīn, dhruv utpādathī nahīn, dhruv vyayathī nahīn, vyayathī vyay, (utpādathī utpād, dhruvathī
dhruv) vyay utpādathī nahīn, vyay dhruvathī nahīn, darek - utpād, vyay, dhruv potāthī chhe. darek dhruv
potāthī svatantra, darek utpād potāthī svatantra, darek vyay potāthī svatantra (chhe) - ām e gāthāmān
āvashe. āhā...hā...hā! samajāy chhe kāī? 102 gāthāmān āvashe (paryāyanī) ‘janmakṣhaṇ’ (nī
vāt). āpaṇe ghaṇīvār vyākhyān thaī gayā chhe. darek padārthanī je paryāy chhe tenī utpattino kāḷ
hoy chhe, tenī janmakṣhaṇ hoy chhe. pāṭh chhe sanskr̥itamān. pratyek dravyanī je samaye je paryāy thāy chhe te
teno utpattino kāḷ chhe. ‘janmakṣhaṇ’ utpattino kāḷ chhe, parane kāraṇe nathī thatī (te paryāy)
āhā...hā...hā...! (agnānī lok) pachhī ā sonagaḍhavāḷāonun ekānt kahe chhe ne...! e... vyavahārane
mānatā nathī! nimittane mānatā nathī! - badhī khabar chhe bāpu, sāmbhaḷane...! vyavayahārathī kanīk thāy
chhe, nimittathī thāy chhe, parane mānatā nathī
paryāy to nirmaḷ chhe. to vyavahāranī - rāganī paryāyathī nirmaḷ paryāy thāy chhe? (nā..) ahīnyān
to (kahyun) nirmaḷ paryāy thāy chhe te dravya - guṇathī thāy chhe. e paṇ vyavahār chhe, bākī
samyagdarshananī paryāy je thāy chhe te potānā ṣhaṭkārakathī potāthī thāy chhe e nishchay chhe. (e paryāy)
rāgathī nahīn, (potānā) dravya-guṇathī paṇ nahīn. āvī vāto ākarī paḍe lokone! atyāre chālatun
garabaḍ chhe badhun. paṇḍitoe andar (tattvanī vātamān) garabaḍ machāvī dīdhī chhe! loko paṇ bichārā! kahe
‘je nārāyaṇ’ (eṭale kāī vichāravun ja nahīn.)
āhā...hā...! bhagavāne to ḍhaṇḍhero (svatantratāno) pīṭayo chhe! ḍhaṇḍhero (pīṭayo chhe.) samajāṇun kāī?
mārāthī utpanna thāy chhe em mānavāvāḷā parasamay chhe, mithyādraṣhṭi chhe, svasamayamān āvyā nathī,
ātmāmān āvyā nathī. (tethī) mithyātva chhe.
Page 48 of 540
PDF/HTML Page 57 of 549
single page version
samānajātīy – jem ke dviaṇuk, triaṇuk vagere skandh, (2) asamānajātīy – jem ke manuṣhya, dev
vagere...’
-jem ke sva-par hetuk. matignānane paṇ sva-par hetuk kahyun kem ke gnānāvaraṇīy (karma) no
kṣhayopasham nimitta chhe, matignān utpanna thayun te potānā upādānathī svatantra chhe. āhā..hā...hā..!
gnānāvaraṇīyathī pariṇamavun paḍayun?! gommaṭāramān āve chhe ke gnānāvaraṇīy gnānane āvaraṇ kare! to
(temān) āvaraṇ bījī chīj chhe. gnān bījī chīj chhe. (gnānāvaraṇīy karma āvaraṇ kare) e vāt
sāchī chhe ja nahīn, e to nimittanun kathan tyān karyun chhe.
(kadī na kare) potānī paryāyamān, viparīt (paṇā) nī paryāy karīe, e āvaraṇ chhe. āhā... hā!
paryāyo. vibhāvaparyāy-jem ke sva-par hetuk matignān. sva. parahetuk kahīne nimitta chhe eṭalun kahyun.
nimitta chhe paṇ enāthī (nimittathī) thatun nathī. nimittathī thāy chhe ke nathī thatun te vyavahāranun kathan
chhe. abhūtārthanaye kahevāmān āve chhe.
thakā kevaḷ paryāyane ja avalambe chhe.’ - ek samayanī avalamban paryāyanun le chhe (ādhār le chhe).
dravya-guṇ trikāḷ ānandano nāth prabhu, dhruv chhe. eno āshray letā nathī ane paryāyano (ja)
āshray le chhe to mithyādraṣhṭi chhe. āhā... hā! (dhruvano āshray levānun) ākarun kām chhe!!
eno to āshray nahīn ne mātra paryāyanun ja ālamban le chhe. ek samayanī paryāyanun -
asamānajātīy dravyaparyāyanun ālamban le chhe. e nijasvabhāvane nahi jāṇatā thakā - ek samayanī
paryāyamān ja draṣhṭi rākhī chhe. - parasamay, mithyādraṣhṭi chhe. ātmā ānandasvarūp, bhagavān gnāyak jeno
svabhāv trikāḷ ānand (svarūp chhe). ene na jāṇatā, ek samayanī paryāyamān mātra, draṣhṭi rākhī chhe
parasamay - mithyādraṣhṭi chhe! āhā! parasamay eṭale mithyādraṣhṭi. enī jainanī khabar nathī! e jain
nahīn. potānī paryāyamān rāg thāy chhe ane paranā gnānano kṣhayopasham (chhe). eno āshray le chhe ane
(ātma) dravyano āshray letā nathī e jain nathī. pharīne,... parano āshray to nahīn, paṇ potānā
ātmāmān je paryāy chhe kṣhaṇik, eno āshray le chhe ane dravya-guṇ trikāḷīno, āshray letā nathī -
e parasamay mithyādraṣhṭi-ajain chhe. āh...hā...hā..!
Page 49 of 540
PDF/HTML Page 58 of 549
single page version
nevun varṣha (ā sharīranā) thayān. paṇḍitajī! sharīrane nevun - nevun, nav ane shūnya, 66 varṣha to dīkṣhāne
(thayān) 67 varṣhathī dukān chhoḍī. dukān upar paṇ ame to (shāstro) vāñchatā hatā. 64 ke 6p nī
sālathī. pitājī gujarī gayā. dukān hatī. pālej dukāne 6p sālathī ame shāstra vāñchatā. shvetāmbaranā.
tyān to badhā shvetāmbar hatā ne...! sthānakavāsī hatā paṇ e to shvetāmbarano (phāṇṭo chhe ne...!) tyān
‘adhyātmakalpadrum’ ek chhe shvetāmbaranā... e pahelān maḷyun. 6panī sālathī. 63mān dukān (sambhāḷatā)
ane chosaṭhanī sālathī ame shāstra vāñchatā. paṇ shvetāmbar hatā. tyān to shvetāmbar shāstro hatā.
‘adhyātmakalpadrum’ pahelān maḷyun. 64- 6panī sālanī vāt chhe. 18-19 varṣhanī ummar (hatī). to
‘adhyātmakalpadrum’ vāñchīe paṇ tattvanī vāt kāī nahīn. pachhī sūyagaḍāṅg, dashavaikālik, uttarādhyayan
joyān dukāne, dukān upar joyān. 6p-66nī sāl-70 varas pahelānī vāt chhe! ahīnyān to jindagī
emān ja (shāstrābhyāsamān ja) gaī chhe.
āhā...hā...!
letā nathī. - te parasamay-mithyādraṣhṭi chhe. paryāyabuddhi mūḍh jīv chhe. juo pāchhaḷ gāthā-93
(mūḷagāthā).
hā! e bhagavān! digambar santo! e ā tīrthaṅkaranī vāṇī kahevāvāḷā chhe. bīje kyāy (ā vāṇī)
chhe nahīn. ā digambar jain e koī pakṣha nahīn, koī panth nahīn, vāḍo nahīn. vastunun svarūp chhe. -
vastunun svarūp āvun chhe ene ahīnyān kahevāmān āvyun chhe. āvun (vastusvarūp) digambar santoe kahyun
chhe ane topaṇ (e) kahe chhe ke ā bhagavān trilokanāthe kahyun chhe (bhagavānanī ā vāṇī chhe)
potānī vāt nathī. āhā..hā!
Page 50 of 540
PDF/HTML Page 59 of 549
single page version
आदसहावम्मि ठिदा ते सगसमया मुणेदव्वा ।। ९४।।
ये पर्यायेषु निरता जीवाः परसमयिका इति निर्दिष्टाः ।
आत्मस्वभावे स्थितास्ते स्वकसमया ज्ञातव्याः
ātmasvabhāve sthit je te ‘svakasamay’ gnātavya chhe. 94.
ja baḷ dhāraṇ kare chhe (arthāt te asamānajātīy dravyaparyāy pratye ja joravāḷā chhe), teo - jemane
nirargaḷ ekāntadraṣhṭi ūchhaḷe chhe evā - ‘ā hun manuṣhya ja chhun, mārun ja manuṣhya sharīr chhe’ em
ahaṅkār - mamakār vaḍe ṭhagātā thakā, avichalitachetanāvilāsamātra ātmavyavahārathī chyut thaīne, jemān
samasta kriyākalāpane chhātī - saraso bheṭavāmān āve chhe evā manuṣhyavyavahārano āshray karīne rāgī
ane dveṣhī thatā thakā paradravyarūp karma sāthe saṅgatapaṇāne līdhe (-paradravyarūp karma sāthe joḍātā hovāne
līdhe) kharekhar parasamay thāy chhe arthāt parasamayarūpe pariṇame chhe.
hovāne līdhe paryāyamātra pratyenun baḷ (jor) dūr karīne ātmānā svabhāvamān ja sthiti kare chhe (-
līn thāy chhe),
----------------------------------------------------------------------
3. nirargaḷ - aṅkush vinānī; behad. (jeo manuṣhyādi paryāyamān līn chhe, temane behad ekāntadraṣhṭi ūchhaḷe chhe.)
4. ahaṅkār- ‘hun’ paṇun. pa. mamakār- “mārā” paṇun.
6. ātmavyavahār-ātmārūp vartan; ātmārūp kārya; ātmārūp vyāpār.
7. manuṣhyavyavahār-manuṣhyarūp vartan (arthāt “hun manuṣhya ja chhun” evī mānyatāpūrvakanun vartan)
8. je jīv par sāthe ekapaṇānī mānyatāpūrvak joḍāy tene parasamay kahevāmān āve chhe.
9. asaṅkīrṇa = bheḷaseḷ nahi evā; spaṣhṭapaṇe bhinna (bhagavān ātmasvabhāv spaṣhṭa - bhinna (par sāthe bheḷaseḷ nahi evā) dravya-
guṇ-paryāyo vaḍe susthit chhe.)
* ānuṣhaṅgik-pūrva gāthānā kathan sāthe sambandhavāḷī.
Page 51 of 540
PDF/HTML Page 60 of 549
single page version
prakṣhīṇ karyā chhe evā - manuṣhyādi gatiomān ane te gationā sharīromān ahaṅkār- mamakār nahi
karatān anek oraḍāomān sañchārit ratnadīpakanī māphak ekarūp ja ātmāne upalabdha karatā thakā
(anubhavatā thakā), avichalitachetanā vilāsamātra ātmavyavahārane aṅgīkār karīne, jemān samasta
kriyākalāpane bheṭavāmān āve chhe evā manuṣhyavyavahārano āshray nahi karatā thakā, rāgadveṣhanā unmeṣh
aṭakī gayā hovāne līdhe param udāsīnatāne avalambatā thakā, samasta paradravyanī saṅgati dūr karī
hovāne līdhe keḷav svadravya sāthe saṅgatapaṇun hovāthī kharekhar svasamay thāy chhe arthāt svasamayarūpe
pariṇame chhe.
bhāvārthaḥ– ‘hun manuṣhya chhun, sharīrādinī samasta kriyāo hun karun chhun, strī - putra-dhanādikanā
chetanā te ja hun chhun’ em mānavun - pariṇamavun te ātmavyavahār (ātmārūp vartan) chhe.
ane jeo bhagavān ātmasvabhāvamān ja sthit chhe, te anekāntadraṣhṭivāḷā loko manuṣhyavyavahārano
āshray nahin karatān ātmavyavahārano āshray karatā hovāthī rāgīdveṣhī thatā nathī arthāt param
udāsīn rahe chhe ane e rīte paradravyarūp karma sāthe sambandh nahi karatān kevaḷ svadravya sāthe ja sambandh
karatā hovāthī teo svasamay chhe. 94.
----------------------------------------------------------------------
ane sharīranī kriyā karato nathī - ām gnānī jāṇe chhe.)
Page 52 of 540
PDF/HTML Page 61 of 549
single page version
chhe.”
आदसहावम्मि ठिदा ते सगसमया मुणेदव्वा।।
* ṭīkāḥ- juo! asamānajātīy (dravyaparyāy) pahelā līdhī. “jeo jīvapudgalātmak
paryāyamūḍhane sharīranī sāthe laī līdho. paryāyanī draṣhṭi chhe enī draṣhṭi par upar jāy chhe. to e
‘sharīranī paryāy mārī chhe ne sharīr paryāy hun karun chhun’ evo je mūḍh jīv (enī āvī mānyatā)
“sakaḷ avidyāonun mūḷ e chhe” asamānajātīy - (eṭale) jīv ane pudgal (no sanyog) chhe.
bannene ek māne chhe ane hun pudgalane karī shakun chhun, pudgal mane karī shake chhe. evun je agnān-avidyā
e badhun (mithyā abhiprāy) avidyānun mūḷ chhe. āhā...! ṭīkā chhe amr̥utachandrāchāryanī! asamānajātīy
līdhun chhe bhāī! ātmāmān asamānajātīy kyān? ātmā, ātmā samānajātīy chhe. pudgalane ātmā
(ek sāthe dekhāy chhe) ene e (mūḍh) ek māne chhe. sharīrane ātmā māne chhe. paryāyadraṣhṭivāḷānī
draṣhṭi sharīr upar jāy chhe. ane paryāyadraṣhṭi chhoḍīne je dravyadraṣhṭi thaī tenī draṣhṭi ātmā upar, dhruv
upar chhe. samakitīnī draṣhṭi dhruv upar chhe. mithyātvīnī draṣhṭi, paryāy upar chhe (eṭale ke) hoy chhe draṣhṭi
sharīr upar - par upar tenī draṣhṭi jāy chhe. āhā... hā..! āvun jhīṇun have e karatān (āvun samajavā
karatān) dayā pāḷe, vrat kare, bhakti kare (dharma thaī jāy) sahelun saṭ! rakhaḍavānun! āhā...! ā
mārag!!
karavāne” chhe... ne? ‘yathokat’ - jevun chhe tevun (svarūp) (93) gāthāmān kahyun hatun. sambhāvanā nām
sañchetan; anubhav; mānyatā; ādar. (agnānī mūḍh) ātmasvabhāvanī sambhāvanā
----------------------------------------------------------------------
Page 53 of 540
PDF/HTML Page 62 of 549
single page version
napunsakane vīrya hotun nathī, to prajā thatī nathī. em parane - sharīrane mārun chhe, sharīranī kriyā hun karī shakun
chhun em mānavun ane e (mānyatā) rāg chhe evaḍo ja hun chhun em mānavun - (e mānyatā dharanār)
napunsak chhe ene dharmanī prajā (paryāy) utpanna thatī nathī. āhā...hā...hā...! ākarī vāt chhe.
ane nishchayaratnatray to vītarāgī paryāy chhe. to vītarāgī paryāy to potānā dravyasvabhāvathī utpanna
thāy chhe.
mānanārane)
shaktimān em kahe chhe. dhīrethī samajo! pharīne... (kahīe)! ā vīryaguṇ līdho ne...! “samayasār’
chhelle (parishiṣhṭa) mān 47 shaktio chhe - 47 guṇ chhe. emān puruṣhārtha guṇ līdho chhe. vīryaguṇ
trikāḷī (chhe). bhagavāne kahyo chhe. ‘svarūpanī (ātmasvarūpanī) rachanānā sāmarthyarūp vīryashakti’.
pa. -e puruṣhārtha guṇanun kārya svarūpanī rachanā samyagdarshan, gnān, chāritranī rachanā kare ene vīrya
(shakti) kahīe. paṇ ene chhoḍīne rāganī rachanā kare ene napunsak kahīe āhā... hā! (puṇyanā
pakṣhavāḷāne) ākarun lāge! āvo kaī jātano upadesh ke’ ānhī!
paryāyamān rāgano āshray kare chhe ene ahīn prabhu napunsak kahe chhe. amr̥utachandrāchārya sant! muni chhe!
pañchamahāvratadhārī (bhāvaliṅgī sādhu) chhe! āhā... hā! vīryaguṇamān e kahyun keḥ ātmāmān vīryaguṇ chhe
trikāḷ e to shuddha (paryāy) nī rachanā kare chhe. ene vīrya kahīe. je vīrya puṇya ne pāp,
shubhāshubhabhāvanī rachanā kare e potānun (ātma) vīrya nahīn, e baḷ nahī, nāmardāī chhe. e
‘samayasār’ mān āvī gayun chhe. (tyān) gāthā-39 ne 1pa4mān nāmarda kahyun chhe. rāganī rachanā karīne
dharma mānavāvāḷā chhe e nāmarda chhe, marda nahīn, āhā... hā!
Page 54 of 540
PDF/HTML Page 63 of 549
single page version
(antar anubhavathī vāṇī āvī) ā to sarvagna trilokanāth, paramātmā, sīmandharasvāmī bhagavān-
enī ā vāṇī chhe, āhā... hā!
‘teno āshray karatā thakā yathokat ātmasvabhāv.” je trikāḷī svabhāv chhe. chhe to dravya-guṇ-
paryāy. shun kīdhun e? shun kahe chhe keḥ ā svabhāv-ātmāno svabhāv - ne viparīt ane parabhāv karma-
sharīr (ādi) ene potānā māne chhe e parasamay, mithyādraṣhṭi chhe. āhā... hā...! potāno
dravyasvabhāv e olāmān (gāthā-93) mān kīdho chhe. ‘sarva padārthonun dravya–guṇ–paryāyasvarūp ja
yathārtha chhe.” - e dravya- guṇ- paryāyanun svarūp bhagavāne kahyun emān e traṇemānthī (mātra) paryāyano
āshray le chhe te mithyādraṣhṭi chhe. chhe to dravya guṇ paryāy traṇey (potānā potāmān) potānāmān
(paryāy) parane kāraṇe nahī chhatān (mātra) paryāyano āshray levo nahī. e trikāḷī bhagavān
(ātma) svabhāvano āshray levo e samayane samakit chhe.