ગ્રહી નથી. ભગવાન આત્મા, એણે એક પરમાણુ પણ ગ્રહ્યો નથી તો બાયડી-છોકરાં ને પૈસા -
દુકાનને એને ગ્રહ્યાં’ તા અને એણે છોડયા, એ વાત (એના) સ્વરૂપમાં નથી! આહ.. હા! કે અમે
બાયડી હતી તે છોડી, હજારો રાણીઓ છોડી દીક્ષા લીધી. એથી એ દીક્ષા ચારિત્ર છે એમ નથી!
આહા.. હા! પરના ત્યાગગ્રહણથી રહિત પ્રભુ (આત્મા) ત્રિકાળ છે. હવે એ ત્રિકાળી જે વસ્તુ છે,
એની દ્રષ્ટિ કરવી હોય ને એને ઓળખવો હોય, તો એના ગુણ, પર્યાય અને ઉત્પાદ- વ્યય-ધ્રુવનો
સ્વભાવ છે. સ્વભાવ જુદો પાડીને આત્મા જણાય એમ નથી!!
થાય છે - લક્ષ્યરૂપ થાય છે; ઓળખાય છે. ઉત્પાદ -વ્યય-ધ્રૌવ્ય તથા ગુણ-પર્યાય તે લક્ષણો છે અને
દ્રવ્ય તે લક્ષ્ય છે. આહા... હા! હવે આવી વાતું બાપુ!
એ છે એમ છે. નહીં. હા! તારી પર્યાયમાં વિકારી ને અવિકારી દશા થાય. અને કાયમ રહેનારું ધ્રુવ
રહે. તો એ ધ્રુવ અને ઉત્પાદ-વ્યયથી લક્ષ્ય તો દ્રવ્ય કરવાનું છે કે કોના છે આ? સમજાણુ કાંઈ...?
ઝીણી વાત છે ભાઈ! (તત્ત્વની વાત). અનંતકાળમાં એણે આત્મતત્ત્વનો વાસ્તવિક વિચાર જ કર્યો
નથી એમ ને એમ જીવન ગાળ્યાં અને (ક્રિયાકાંડ જ કર્યા છે) એમાં જાણે ધરમ થઈ ગયો. માન્યુ
(છે). આહા... હા!
છે એવી જે પર્યાય, (એટલે) ઉત્પાદ-વ્યય, અને કાયમ રહે છે એવું જે ધ્રુવ-એ ઉત્પાદ-વ્યયથી અને
ધ્રુવથી તે પરમાણુ (દ્રવ્ય) જણાય છે, એ આમ (પરમાણુ) ની ગતિ થઈ એટલે એ ગતિ આત્માએ
કરી (એમ છે નહિ, એ ગતિની પર્યાય પરમાણુથી થઈ છે). આહા.. હા! શું વસ્તુ (સ્થિતિનું
સ્વરૂપ!) આ શરીર ચાલે છે. આમ એ આત્માથી એ ઉત્પાદ છે, એમ નથી, (પણ) એ ઉત્પાદ-
વ્યય-ધ્રુવથી તો પરમાણુ જણાય છે. આહા... હા! અરે... રે! આવી સત્ય વાત (બીજે) ક્યાં છે?
લોકો ઓધે - ઓધે આખી જિંદગીયું ગાળે! તત્ત્વની વાતની ખબર ન મળે! આહા... હા!
કરતાં એનાં છેલ્લો પોઈંટ (અંશ) રહે તે પરમાણુ (છે). એ પરમાણુ પણ તેના ઉત્પાદ- વ્યય-ધ્રુવ ને
ગુણ-પર્યાય, સ્વભાવભેદ કર્યા વિના તેના લક્ષણથી લક્ષ્ય છે. આહા.. હા! (આ તત્ત્વ) ઝીણું છે!)
(આ હાથને, પરમાણુને) બીજા