અસ્તિત્વ છે કર્મમાં. કોઈના અસ્તિત્વને કારણે કોઈનું અસ્તિત્વ છે, એમ નહીં. પોતાના અસ્તિત્વને
કારણે પોતાનો દ્રવ્ય સ્વભાવ છે. અને તે અસ્તિત્વ ગુણ જ્યારે પરિણમે છે, ત્યારે પરિણમે છે તો
હીણાપણે પરિણમે છે એનો અર્થ શું? વિભાવરૂપે પરિણમે? ‘છે’ એટલે છે રૂપે પરિણમે છે. પરિપૂર્ણ
છએ દ્રવ્ય પરિણમે છે. આહા.. હા!
છતાં વસ્તુ અનેક નથી.
ઝીણી વાત છે ભાઈ! આ ગાથા જ બધી ઝીણી છે!
આત્માનો પણ અસ્તિત્વ, એનો સ્વભાવ છે. આહા... હા... હા
થઈ જાય છે. એક એક ગુણ અસ્તિત્વ, ત્યાં દરેક દ્રવ્યમાં સમાપ્ત થઈ જાય છે. તેમ અસ્તિત્વ ગુણ
પોતાના”
છે. આહા..! શું કહ્યું? આ તો ઝીણી વાત છે ભાઈ! સર્વજ્ઞ પરમાત્મા, જિનેશ્વરદેવ, જેને ત્રણ કાળ,
ત્રણ લોકનું જ્ઞાન (વર્તે છે). અને તે ભગવાન કુંદકુંદાચાર્ય બે હજાર વર્ષ પહેલાં ભગવાન પાસે ગયા
હતા. સીમંધર ભગવાન પરમાત્મા બિરાજે છે મહાવિદેહમાં, ત્યાં ગયા હતા, આઠ દી’ ત્યાં રહ્યા હતા.
ત્યાંથી (આવીને) આ (શાસ્ત્ર) બનાવ્યું છે. આહા... હા! એની ઘણાને શંકા છે, કે મહાવિદેહમાં ગયા
હતા તે અવિશ્વસનીય છે. (પણ) પાઠ છે શાસ્ત્રમાં “પંચાસ્તિકાય’ ની ટીકા છે એમાં પાઠ છે.
‘દર્શનસાર’ દેવસેન આચાર્યે કરેલું છે એમાં પાઠ છે. બાકી ‘અષ્ટપાહુડ’ છેલ્લે સમાપ્ત કર્યું ત્યાં પણ પાઠ
છે. કુંદકુંદાચાર્ય ભગવાન પાસે ગયા હતા. સમજાણું કાંઈ? એ ત્યાં જઈ આઠ દી’ રહ્યા હતા. દિગંબર
સંત! આઠ દી’ પછી અહીં આવ્યા પછી આ શાસ્ત્ર બનાવ્યું. એ શાસ્ત્ર બનાવ્યાંને બે હજાર વર્ષ થયાં,
પછી એક હજાર વર્ષે અમૃતચંદ્રાચાર્ય થયા. (મૂળગાથા) કુંદકુદાચાર્યની અને અમૃતચંદ્રાચાર્યની આ ટીકા
છે. આહા... હા! દિગંબર સંતોની આ વાત છે બધી. એવી વાત બીજે ક્યાંય છે નહીં.
પૂરણ, પર્યાયમાં પૂરણ, એમ નથી. ત્રણે થઈને અસ્તિત્વ એક છે. છે એમાં જુઓને!
સમાપ્ત થઈ જતું નથી.” આહા... હા... હા! “કારણ કે તેમની સિદ્ધિ પરસ્પર થતી હોવાથી” દ્રવ્યની
સિદ્ધિ ગુણ પર્યાયથી અને ગુણ-પર્યાયની સિદ્ધિ દ્રવ્યથી (થતી હોવાથી)