લોજિકની...! આત્મા’ અથવા દ્રવ્ય અને સત્તા-સત્ અને સત્તા - એ અતદ્ભાવ ખરો, દ્રવ્ય તે ગુણ
નહીં ને ગુણ તે દ્રવ્ય નહીં. યુતસિદ્ધ નહીં, પણ અયુતસિદ્ધ - અતદ્ભાવ છે. એ અતદ્ભાવ ભેદ પણ
બે પ્રકારે છે. “સ્વયમેવ પોતે જ ઉન્મગ્ન અને નિમગ્ન થાય છે.” કોણ..? અતાદ્ભાવિક ભેદ.
ઉન્મગ્ન, નિમગ્ન એટલે...? (નીચે ફૂટનોટમાં અર્થ છે.) ઉન્મગ્ન થવું = ઉપર આવવું; તરી આવવું;
પ્રગટ થવું (મુખ્ય થવું). નિમગ્ન થવું = ડૂબી જવું ગૌણ થવું. એટલે શું...?
(“અર્થાત્ જ્યારે દ્રવ્યને પર્યાય પ્રાપ્ત કરે છે – પહોંચે છે એમ પર્યાયાર્થિકનયથી જોવામાં આવે’,
ત્યારે જ – ‘શુક્લ આ વસ્ત્ર છે, આ આનો શુક્લત્વગુણ છે’ ઇત્યાદિકની માફક – ‘ગુણવાળું આ
દ્રવ્ય છે’, આ આનો ગુણ છે એમ અતાદ્ભાવિકભેદ ઉન્મગ્ન થાય છે.” પર્યાયનયથી જુએ ત્યારે
ગુણવાળું દ્રવ્ય છે એમ કહેવાય. માળે..! એકલો ન્યાય પડયો છે. વાંચ્યું છે કે નહીં ન્યાં કોઈ દી’
ભાઈ...! ભૂકાનો વેપાર છે, ભૂકો છે ને ઈ શું કહેવાય.? પાવડર આહા.. હા...!
આ દ્રવ્ય છે, આ આનો ગુણ છે એમ અતાદ્ભાવિકભેદ ઉન્મગ્ન થાય છે) છે...? દ્રવ્યને પર્યાય પ્રાપ્ત
કરાવવામાં આવે –!! પહોંચે છે એમ પર્યાયાર્થિકનયથી જોવામાં આવે ત્યારે જ ‘શુક્લ આ વસ્ત્ર છે’
શુક્લ આ વસ્ત્ર છે. (વસ્ત્ર) શુક્લ જ છે એમ નહીં. પર્યાય - નય છે ને..! ધીમેથી... ભઈ આજનો
વિષય જરી એવો છે કંઈક.’ વેપારમાં મળે નહીં ને ઉપવાસ કરે તો ય મળે નહીં. દેરાસરમાં જાય
તો... અને દિગંબરમાં ય અત્યારે તો ક્યાં ઠેકાણાં છે...! વ્રત કરો ને... પડિમા ધારણ કરો ને...! આ
છોડો ને આ છોડને આ છોડા, અરે પ્રભુ તું શું કરે છે!! વસ્તુની મર્યાદા કઈ રીતે છે ઈ જાણ્યા વિના
ને દ્રવ્યનો આશ્રય (તે પણ) કોણ દ્રવ્યનો આશ્રય...?
પ્રતીતિ કર્યા પછીનું જ્ઞાન, એને વિષે ત્યાં વાત કરી છે. આહા...! એક રહી ગ્યું વળી કંઈક, મગજમાં
આવ્યું’ તું કંઈક...! (શ્રોતાના ભાગ્ય કમ) એ દર્શનમાં પણ પ્રમત્ત - અપ્રમત્ત પર્યાય પણ નથી. (‘શ્રી
સમયસાર’ ગાથા-૬)
ગ્યું...! (શ્રોતાની યોગ્યતા જ એવી).