વ્યયના અભાવથી તે ઉત્પાદ દેખાય છે. નિમિત્ત આવ્યું માટે ઉત્પાદ દેખાય છે. (એમ નથી). આહા...
હા! આવી વાત!
(શ્રોતાઃ) એ તો રોજ ગવરાવો છો...! (ઉત્તરઃ) આહાહાહાહા.....! વ્યવહાર છે ને...! વ્યવહાર (ની)
ભાષા બાપુ! વ્યવહાર કહે છે તેમ નથી. ઈ આવે છે ને...! “મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક’ માં વ્યવહાર કહે છે
તેમ નથી. (એ તો) નિમિત્ત હતું એનું જ્ઞાન કરાવ્યું છે એમાં. ‘મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક’ માં આવે છે.
(‘જિનમાર્ગમાં કોઈ ઠેકાણે તો નિશ્ચયનયની મુખ્યતાસહિત વ્યાખ્યાન છે તેને તો “સત્યાર્થ એમ જ
છે” એમ જાણવું, તથા કોઈ ઠેકાણે વ્યવયહારનયની મુખ્યતાસહિત વ્યાખ્યાન છે તેને “એમ નથી
પણ નિમિત્તાદિનની અપેક્ષાએ આ ઉપચાર કર્યો છે” એમ જાણવું.) આવો ઉપદેશ કઈ જાતનો છે!
ભાઈ! કલકત્તામાં ય સાંભળ્યું’ તું? અમારે ઝાંઝરી આવ્યા’ તા ને.... વિમલચંદજી ન્યાં એવી ઝીણી
વાત છે આ! આહા...હા! ભાઈ, એક વાર આગ્રહ છોડીને વસ્તુની જે રીતે સ્થિતિ મર્યાદા છે તે રીતે
તું જ્ઞાન તો કર, પ્રભુ! આહા...હા!
લખનારને લઈને (અક્ષરની) ભાષા દેખાય છે, લખાણ દેખાય છે, અક્ષર દેખાય છે, એમ નથી.
આહા.. હા! (નિમિત્તના પક્ષવાળા) ઈ વળી પાછા એમ કહે છે કે ‘ભગવાનનો માર્ગ અનેકાન્ત છે’
આ ઠેકાણે (ભલે) આમ કહ્યું પણ બીજે ઠેકાણે (બીજું) કહ્યું છે. અરે ભાઈ... બીજે ઠેકાણે (આવે
કે) વ્યવહાર સાધન છે નિશ્ચયસાધ્ય છે. એવું આવે છે જયસેનઆચાર્યની ટીકામાં - એ તો નિમિત્ત
(અહીંયાં છે) વસ્તુના સ્વભાવનું ભાન થ્યું ત્યારે પહેલું કોણ હતું ત્યાં. એનું જ્ઞાન કરાવ્યું છે. એનાથી
થયું છે ને એનાથી થાય છે, એમ છે નહીં.
ઉત્પન્ન (ઉત્પાદ) છે. તે પૂર્વના સંહારના ભાવના- ભાવાન્તર (ભાવના) અભાવસ્વભાવે એ ભાવ
પ્રકાશે છે, એનાથી દેખાય છે. પણ બીજી રીતે (નિમિત્તથી) દેખ તો એમ છે નહીં, એમ કહે છે.
આહા... હા! ત્રણલોકના નાથ, એ દિવ્યધ્વનિ કરતા હશે!! આહા...! એની વાણીમાં કયા ભાવ
આવતા હશે!! ગણધરો ને ઇન્દ્રો પણ એક વાર ચમકે! ચમકે કે ઓહો... હો..! કે શું કહે છે... આ!
(ભાવ આવે કે) બાપુ! આ તો ચમત્કાર છે!! દરેક દ્રવ્યની પર્યાયની ઉત્પત્તિ પરથી નહીં. અને એના
ભાવથી ભાવાંતર - અનેરા ભાવના અભાવસ્વભાવે પ્રકાશે છે. નિમિત્તના ભાવે પ્રકાશે છે- ઉચિત
નિમિત્ત (છે) એમ તો આવ્યું’ તું (ગાથા - ૯પ ની ટીકામાં) હો ઉચિત નિમિત્ત, પણ એનાથી