Pravachansar Pravachano (Gujarati). Date: 21-06-1979.

ગાથા – ૧૦૧ પ્રવચનસાર પ્રવચનો ૩૦૪

પ્રવચનઃ તા. ૨૧–૬–૭૯.

‘પ્રવચનસાર’ ૧૦૧ ગાથા. ત્રીજો પેરેગ્રાફ. (થોડું ચાલ્યું આજે ફરીને...) “અને પર્યાયો ઉત્પાદ–

વ્યય–ધ્રૌવ્ય વડે આલંબાય છે.” ત્રણેને પર્યાય કીધી. અંશ છે ને ત્રણ, ધ્રૌવ્ય પણ અંશ છે. “અર્થાત્
ઉત્પાદ–વ્યય–ધ્રૌવ્ય પર્યાયોને આશ્રિત છે.” દ્રવ્યને આશ્રિત નહીં, પર્યાય છે ઈ પર્યાયને આશ્રિત (છે
એમ કીધું છે.) પછી પર્યાય દ્રવ્યને આશ્રિત કહેશે, પહેલી પહેલી તો પર્યાય, પર્યાયને આશ્રિત છે.
ઝીણું છે બાપુ સહુ આ મારગ! વ્યવહારનો મારગ સહેલો-બહારથી બધુંય, ભક્તિ કરોને... પૂજા
કરોને... દાન કરો... ને, એ તો અનંતવાર કર્યાં, એમાં તો રખડી મર્યો! વસ્તુ એટલી બધી એકસો
એક ગાથામાં સ્વતંત્રતા છે તેને પ્રસિદ્ધ કરે છે. આત્મામાં ઉત્પાદ-વ્યય ને ધ્રૌવ્ય એ પર્યાયો ત્રણ,
ઉત્પાદ-વ્યયને ધ્રૌવ્ય વડે આલંબાય છે. પર્યાયો ત્રણ, તેના ઉત્પાદ-વ્યય-ધ્રૌવ્ય વડે આલંબાય છે.
આહા...હા! એના ઉત્પાદ-વ્યય ને ધ્રૌવ્ય બીજાના આલંબન વડે થાય છે (કે) આલંબન દેવું પડે છે
એમ નથી. આહા...હા!

(કહે છે કેઃ) આત્મામાં અથવા પરમાણુમાં જે ઉત્પાદ-વ્યય ને ધ્રૌવ્ય છે ઈ પર્યાયો પોતાના

ઉત્પાદ-વ્યય ને ધ્રૌવ્યને આલંબે-આશ્રયે છે. પરને આશ્રયે નથી. પહેલાં તો દ્રવ્યને આશ્રયે (પણ)
નથી. પર્યાય પર્યાયને આશ્રિત છે. આહા... હા! પછી સિદ્ધ કર્યું. અને એ ઉત્પાદ-વ્યય ને ધ્રૌવ્ય
અંશોના ધર્મો છે. છે ને? (“કારણ કે ઉત્પાદ–વ્યય–ધ્રૌવ્ય અંશોના ધર્મો છે.”) ઉત્પાદ-વ્યય ને ધ્રૌવ્ય

અવસ્થા ઉત્પન્ન થાય, (એમાં) પૂર્વની અવસ્થા વ્યય થાય, અને સદ્રશપણે સ્થિતિ ટકે એ બધા
અંશોના ધર્મો છે. ત્રણે અંશ છે. ઉત્પાદ અંશ છે, વ્યય અંશ છે ને ધ્રૌવ્ય અંશ છે. આહા...હા!

(કહે છે) સમ્યગ્દર્શનની ઉત્પત્તિ છે, એ ઉત્પાદ છે. મિથ્યાત્વનો નાશ છે. એ વ્યય છે,

ધ્રૌવ્યપણું જે છે - કાયમ રહેવું એનો સ્વભાવ. ધ્રૌવ્ય સ્વભાવ છે એ ત્રણેય પોત-પોતાના પર્યાયને
અવલંબે છે અત્યારે તો અહીંયાં પર્યાયના છે એમ કીધું છે. એ પર્યાયો ત્રણને અવલંબે છે. એ પર્યાય,
બીજા કોઈ દ્રવ્યને અડતું નથી. અવલંબતું નથી-અવલંબન દેતું નથી. આહા...! આવું છે!! વાણિયાને
વેપાર આડે નવરાશ ન મળે ને આવી વાત! શું હે? જે ભગવાન! કરો ભક્તિ ને પૂજા કર્યે રાખો,
મરીને જાવ રખડવા ચાર ગતિમાં! બાપુ! તત્ત્વ એવું છે ભાઈ! એમાં આ ગાથાઓ તો બધી એવી
છે. બહુ ઊંચી, ઝીણી છે!! બહુ ઊંચી ગાથા!! આહા... હા!

(અહીંયાં કહે છે કેઃ) “કારણ કે ઉત્પાદ–વ્યય–ધ્રૌવ્ય અંશોના ધર્મો છે.” અંશીના ધર્મો

નથી.’ અંશ નામ પર્યાયો, અંશી નામ દ્રવ્ય. દ્રવ્ય છે ઈ અંશી છે અને આ ત્રણ છે એ અંશ છે.
આહા... હા! (અંશ છે) પણ ઈ દ્રવ્યના અંશ છે. ઈ ત્રણે અંશ અંશના છે (તો) પણ ઈ અંશ
અંશીના છે. આહા... હા! બીજા દ્રવ્યને લઈને ઈ ઉત્પાદ-વ્યય થાય છે એમ કોઈ દ્રવ્યની (વસ્તુ)
સ્થિતિ જ

< Previous Page Next Page >