Pravachansar Pravachano (Gujarati).

< Previous Page   Next Page >


Page 351 of 540
PDF/HTML Page 360 of 549

 

background image
ગાથા – ૧૦૪ પ્રવચનસાર પ્રવચનો ૩પ૧
અવિશિષ્ટ સત્તાવાળું’ એટલે? અભિન્ન સત્તાવાળું - એક જ સત્તાવાળું. (જુઓ) નીચે (ફૂટનોટમાં)
અવિશિષ્ટ સત્તાવાળું
= અભિન્ન સત્તાવાળું; એક જ સત્તાવાળું, કેરીની સત્તા લીલા તથા પીળા ભાવની
સત્તાથી અભિન્ન છે, તેથી કેરી અને લીલો ભાવ તથા પીળો ભાવ એક જ વસ્તુઓ છે, ભિન્ન વસ્તુઓ
નથી. આહા... હા!
(કહે છે કેઃ) આ શરીર-જડ છે. એમાં તાવ આવે. ઈ પરમાણુઓ છે, ઈ પરમાણુઓ છે આઘાં
(અડયાં વિનાનાં) એ એકેક પરમાણુમાં વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શ શક્તિ (ઓ) ગુણ કહેવાય છે. તેનું
પરિણમન (સ્પર્શગુણની પર્યાય ગરમ થઈ) ઈ તાવ આવ્યો. ઈ પર્યાય એની છે જડની. ઈ પર્યાય ને
ગુણ થઈને ઈ દ્રવ્ય છે. એ તાવની પર્યાય ને શક્તિ-ગુણો થઈને એ દ્રવ્ય (પરમાણુદ્રવ્ય) છે. એને
બીજા ઉપર નજર કરવાની નથી એમ કહે છે. આહા... હા! તારું દ્રવ્ય જે છે અંદર! આહા... હા! એ
વસ્તુ તરીકે એમાં વસેલા અનંતા ગુણો-શક્તિઓ વસેલા છે. એ ગુણોનું ક્ષણે-ક્ષણે પરિણમન થાય છે.
એ પરિણમન એટલે અવસ્થા-પર્યાય-બદલવું. એ બદલતી અવસ્થા અને ગુણ ઈ દ્રવ્ય છે. અનેરું કોઈ
દ્રવ્ય નથી, ગુણ કોઈ અનેરું દ્રવ્ય નથી. સમજાય છે? ભાષા તો સાદી છે પણ ભઈ! ભાવ ગમે એટલા
દ્યો પણ ભઈ, અધ્યાત્મભાષા છે આ તો!! આહા... હા!
(અહીંયાં કહે છે કેઃ) “અન્ય વસ્તુ નથી” જોયું? લીલો અને પીળો જે ભાવ, કેરીનો (છે.)
એ કેરીથી અનેરો ભાવ નથી, અનેરી ચીજ નથી. એ વસ્તુ પોતે જ છે, અન્ય વસ્તુ નથી. “તેમ દ્રવ્ય
પોતે જ પૂર્વ અવસ્થાએ અવસ્થિત ગુણમાંથી ઉત્તર અવસ્થાએ અવસ્થિત.”
ગુણમાંથી બીજો થ્યો
(પર્યાય) લીલામાંથી પીળો થઈ ગ્યો (વર્ણગુણ)
“ગુણે પરિણમતું થકું.” આહા... હા! એ વસ્તુ છે
આત્મા, એમાં જ્ઞાન, દર્શન, આનંદ એનો ગુણ છે. શક્તિ છે. એની પર્યાય જે પરિણમે છે એ પૂર્વની
અવસ્થા બદલે છે ને નવી અવસ્થા થાય છે. તે ગુણે પરિણમતું (થકું) “પૂર્વ અને ઉત્તર અવસ્થાએ
અવસ્થિત ગુણો સાથે
છતાં પર્યાય પલટે છતાં ગુણો તો એવા ને એવા છે. ગુણમાં કોઈ બીજી રીતે
અવસ્થા થતી નથી શક્તિઓની એની. એ ગુણો ને પોતાની સત્તા અનુભવતું હોવાને લીધે
(“પૂર્વ અને
ઉત્તર અવસ્થાએ અવસ્થિત ગુણો સાથે અવિશિષ્ટ સત્તાવાળું હોવાથી એક જ દ્રવ્ય છે.”) આહા... હા
(કહે છે) આત્મા, જડ પદાર્થોથી જુદો તદ્ર્ન! અને એના અંતરમાં અનંત-અનંત ગુણછે. કે જે
આત્મામાં અતીન્દ્રિય જ્ઞાન, અતીન્દ્રિય અનંત આનંદ, અતીન્દ્રિય સ્વચ્છતા, પ્રભુતા એવી અનંતી શક્તિ
(ઓ) તે ગુણ છે. અને એ ગુણો (પણ) જેમ દ્રવ્ય છે કાયમ રહેનાર, ઈ શક્તિઓ પણ કાયમ,
રહેનાર છે. એની વર્તમાન થતી, બદલતી અવસ્થા (એ) અવસ્થા ને ગુણ દ્રવ્ય જ છે. બીજું દ્રવ્ય
નહીં. આહા...હા! અથવા બીજા દ્રવ્યથી તે ગુણ-પર્યાય થાય, એવું ઈ દ્રવ્ય નથી. આહા... હા! સમજાય
છે આમાં?