ભાવરૂપે ગુણ નથી ને ગુણના ભાવરૂપે દ્રવ્યભાવ નથી, એટલી અન્યરૂપતા ને અતદ્ભાવને (અહીંયાં)
સિદ્ધ કરવું છે. પણ દ્રવ્યથી ગુણ સર્વથા જુદા ને ગુણથી દ્રવ્ય સર્વથા જુદું (હોય તો તો) બેયની
શૂન્યતા થઈ જશે. દ્રવ્ય ગુણવિના ન હોય તો ગુણ દ્રવ્ય વિના ન હોય. બરાબર છે? (શ્રોતાઃ) જી.
હા. જી. હા!
અભાવ જેટલો ઘડો છે અને ઘડાના કેવળ અભાવ જેટલું્ર જ વસ્ત્ર છે.) – એ રીતે બન્નેનો
અપોહરૂપતા છે.” બન્ને વચ્ચેનો (સર્વથા નકારાત્મકપણું; સર્વથા ભિન્નતા.) નકાર છે, “તેમ દ્રવ્ય–
અભાવ માત્ર જ ગુણ થાય, ગુણ અભાવમાત્ર જ દ્રવ્ય થાય.” દ્રવ્યને ગુણનો (સર્વથા) ત્યાગ ને
ગુણનો (સર્વથા નકારાત્મકપણું) ત્યાગ તે દ્રવ્ય- “એ રીતે આમાં પણ (દ્રવ્ય–ગુણમાં પણ)
અપોહરૂપતા થાય (અર્થાત્ કેવળ નકારરૂપતાનો પ્રસંગ આવે.) ” આહા... હા! ઘડો છે અને ઘડાના
કેવળ અભાવ જેટલુંજ વસ્ત્ર છે- એ રીતે બન્નેનો અપોહરૂપતા છે. (હવે) “તેમ દ્રવ્ય-અભાવમાત્ર જ
ગુણ હોય ને ગુણ-અભાવમાત્ર જ દ્રવ્ય હોય (અર્થાત્) દ્રવ્યના અભાવમાત્ર જ ગુણ જુદો રહે, જેમ
પટથી તદ્દન જુદો ઘટ છે. એમ દ્રવ્યથી તદ્ન જુદો ગુણ રહે અને ગુણ- અભાવમાત્ર જ દ્રવ્ય હોય,
ગુણના અભાવમાત્ર જ એકલું દ્રવ્ય જુદું હોય (ગુણ વિનાનું) એ રીતે આમાં પણ (દ્રવ્ય-ગુણમાં પણ)
અપોહરૂપતા થાય. (અર્થાત્ કેવળ) નકારરૂપતા આવે- સર્વથા નકાર આવે. (દ્રવ્ય-ગુણને) સર્વથા
નકાર-સર્વથા ભિન્નતા એમ બને નહીં. કથંચિત્ તદ્ભાવનો જુદો (ભિન્ન) ગણીને અતદ્ભાવ કહયો છે.
‘તદ્ભાવે-નહીં’ એ ગણીને જુદા- જુદા કહયું છે. પણ તદ્ન-સર્વથા (ભિન્નતા) ગુણ વિનાનું દ્રવ્ય,
અને દ્રવ્ય વિનાનો ગુણ- (એમ) સર્વથા કહો તો બેયની શૂન્યતા થઈ જશે. દ્રવ્ય વિના ગુણ ન રહી
શકે, ગુણ વિના દ્રવ્ય નહીં રહી શકે. આહા... હા... હા! આવું ક્યાં’ ય આવે તમારે વેપારમાં? આહા..
હા.. હા... હા!
ગુણ અને ગુણના અભાવરૂપે દ્રવ્ય, તો બેયનો નકાર થઈ જશે. બેય શૂન્ય થઈ જશે. દ્રવ્ય વિના ગુણ
રહી શકે નહીં ને ગુણ વિના દ્રવ્ય રહી શકે નહીં. આહા... હા! સમજાય છે?