Pravachansar Pravachano (Gujarati). Date: 30-6-1979b.

< Previous Page   Next Page >


Page 441 of 540
PDF/HTML Page 450 of 549

 

background image
ગાથા – ૧૧૦ પ્રવચનસાર પ્રવચનો ૪૪૧
પ્રવચનઃ તા. ૩૦–૬–૭૯.
‘પ્રવચનસાર’ ૧૧૦ ગાથા. ‘હવે ગુણ ને ગુણીના અનેકપણાનું ખંડન કરે છેઃ- આહા... હા!
અભેદ સિદ્ધ કરી અને પછી તદ્ન ગુણ ને ગુણી એક જ છે, એમ’ નથી. ગુણ અને ગુણીના
અનેકપણાનું ખંડન કરે છે. આહા... હા!
णत्थि गुणो त्ति व कोई पज्जाओ तीह वा विणा दव्वं ।
दव्वत्तं पुण भावो तम्हा दव्वं सयं सत्ता ।। ११०।।
પર્યાય કે ગુણ એવું કોઈ ન દ્રવ્ય વિણ વિશ્વે દીસે;
દ્રવ્યત્વ છે વળી ભાવ; તેથી દ્રવ્ય પોતે સત્ત્વ છે. ૧૧૦.
આહા... હા! આચાર્ય! દિગંબર આચાર્યો! કુંદકુંદ આચાર્ય!! આહા... હા! પ્રચુર સંવેદન ભર્યા
છે! પ્રચુર આનંદના સંવેદનમાં પડયા છે! આવી ટીકા થઈ ગઈ છે. આહા... હા! એનો તાત્પર્ય એ છે
કે કોઈપણ પર્યાય થવા કાળે સંયોગ ઉપર દ્રષ્ટિ ન કર. સંયોગ આવ્યા માટે આ થયું! આહા.. હા! ઘરે
બેઠો’ તો ત્યારે પરિણામ બીજાં હતાં, અને ભગવાનના દર્શન કર્યા ત્યારે પરિણામ બીજાં આવ્યાં, માટે
ઈ પરિણામ સંયોગથી આવ્યાં, એમ નથી. તે પરિણામ તે વખતે સત્તાગુણનો એવો જ ઉત્પાદનો સમય
હતો. એ થયો છે. સત્તા ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્યપણે થઈ છે. અને એ સત્તા દ્રવ્યથી જુદી નથી માટે દ્રવ્ય જ એ
ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્યપણે થયું છે. આહા... હા! ભગવાનને લઈને એ શુભભાવ થયો નથી, એમ કહે છે.
આહા... હા.. હા! કો’! અને ઈ શુભભાવ થયો, તે કાળે સાતાવેદનીય બંધાણી, એ આ શુભભાવને
લઈને નહીં એમ કહે છે. તું સંયોગથી ન જો! આહા... હા... હા! ઈ સાતાવેદનીયના પરમાણુ જે છે ઈ
અસ્તિ છે ઈ સત્તા ધરાવે છે. અને સત્તા (છે) તેમાં ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્ય પરિણમન છે તેથી તે વખતે કર્મ
(પ્રકૃતિ) પણે પરિણમવાની પર્યાય, એના સત્તાગુણને લઈને, અને ઈ ગુણ ગુણીનો-દ્રવ્યનો છે. તો
દ્રવ્યને લઈને ઈ પરિણામ કર્મરૂપે થયાં છે’ . આત્માએ રાગ-દ્વેષ કર્યા માટે સાતાવેદનીય (પ્રકૃતિ)
થઈ કે કષાય થઈ (તો) એમ નથી. આહા... હા... હા!
(શ્રોતાઃ) નિમિત્ત કારણને લઈને
સાતાવેદનીય બંધાય, સકારણ...! (ઉત્તરઃ) એ બધી વાતું! ઈ સાટુ તો વાત કહેવાય છે આ.
(કહે છે) ઈ વાત કરતાને બહુ, પણ નિમિત્ત કોણ? ઉચિત નિમિત્ત હો! પણ એને લઈને
પરિણામ થયાં છે (એમ નથી કહે છે) આહા.. હા! ગજબ વાત છે!! તીર્થંકરગોત્ર બંધાય (એવા)
શુભભાવ થયા, એ એની સત્તાની પર્યાયનો ઉત્પત્તિનો કાળ છે. તેથી તે તીર્થંકરગોત્ર બંધાણું એમ
નહીં. તીર્થંકરગોત્ર બંધાણું એમાં એના પરમાણુના જે સત્તાગુણ છે એ કર્મની પર્યાયપણે થવાનો
ઉત્પાદપણે, વ્યયપણે, ને ધ્રૌવ્યપણે એ સત્તાગુણનું (પરિણમન) છે. ને સત્તાગુણના પરિણામ, ગુણીના