કોઈ પણ ક્ષણે, વિલક્ષણ દ્રવ્ય (સંયોગમાં) દેખીને અને આ દ્રવ્યને દેખીને, વિલક્ષણ પર્યાય તને
દેખાતી હોય, (તો પણ) ઈ પરને લઈને નથી. આહા... હા! આમ અમથું લાકડું પડયું છે તેના ઉપર
વાંસલો આમ પડયો (છોડા થયાં) તો ઈ (વાંસલાના) સંયોગને લઈને (લાકડાની) ઈ પર્યાય થઈ
છે એમ નથી. વાંસલો નહોતો ત્યાં સુધી કટકો નહોતો લાકડાનો, આમ લાગતાં જ થયો, (લોકો)
સંયોગથી જુએ છે ને (માને છે કે) આને લઈને આ થયું. જ્ઞાની જુએ છે કે એનામાં સત્તા છે એના
ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્ય પરિણમન છે તેનાથી તે થયું છે. આહા... હા! શાંતિભાઈ! આ તો સમજાય તેવું છે.
આહા... હા!
દેખનારા (સમ્યગ્દ્રષ્ટિ) તે ટાણે, તે સત્તાનો, તે રીતે ઉત્પાદ થવાનો છે તે તેના ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્યથી થયું
ઠેકાણે ગમે તે રહી! રોટલીના બે ટુકડા દાંતથી થાય છે. એમ જોનારા સંયોગથી જુએ છે. શું કીધું ઈ?
રોટલીના ટુકડા બે દાંતથી થાય ઈ સંયોગથી જોવે છે. સંયોગ (દાંતનો) થયો માટે આ ટુકડા થયા ઈ
એની વિલક્ષણતા સંયોગથી થઈ એમ અજ્ઞાની માને છે. ધર્મી એમ માને છે કે એની સત્તા તે
રોટલીના પરમાણુની, તે રીતે ટુકડા થવાના પર્યાયનો ઉત્પાદ છે તે ઉત્પાદ થયો છે. (દાંતને લઈને
નહીં.) એકદમ વિલક્ષણતા દેખી માટે પરને લઈને થયું- પહેલું કેમ નહોતું કે આ આવ્યું ત્યારે થયું-
દાંત અડે ત્યારે આમ કટકા થયા ઈ સંયોગને દેખનારા, એના સત્ની તે સમયની ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્ય
સત્તા છે. તેનાથી થયું (છે.) એ જોતો નથી. આહા... હા! આવું છે. (વસ્તુસ્વરૂપ!)
ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્ય, એ નિર્દોષ લક્ષણ છે. શું કીધું, સમજાણું? દ્રવ્યનો સત્તાગુણ, અને સત્ તે
ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્યયુક્તં એટલે
(લોકોને) સૂઝ પડે નહીં! આહા... હા! “આ પ્રમાણે યથા ઉદિત સર્વ પ્રકારે અકલંક લક્ષણવાળું” છે
સત્! અકલંક લક્ષણવાળું છે દ્રવ્ય.
દ્રવ્ય-સત્-સ્વભાવમાં - અસ્તિત્વસ્વભાવમાં