કહેવાય, ઈ અન્વયશક્તિ કહેવાય (ઈ ગુણ કહેવાય.) આહા... હા! એ (પર્યાય) નથી ને ઉત્પન્ન થઈ
(છતાં એ) અસત્-ઉત્પાદને સંબંધ છે અન્વયશક્તિ સાથે. એ (અસત્-ઉત્પાદ કીધો) અધ્ધરથી
સાધન થઈ ગઈ છે- નથી ને થઈ માટે પણ એમ નથી. આવી વાતું છે હવે! આ બેનું-દીકરિયું ને
સાધારણ ને અભ્યાસ (કંઈક) હોય એને તો ઠીક, પણ આ રોટલા રાંધે ને ખાય ને... એમાં આ વાતું
(બેસારવી)! શું કહે છે આ? બેસવું કઠણ પડે! આહા... હા!
(-એકરૂપપણે) જોડાયેલ છે. ક્રમાનુસાર છે. જે સમયે, જે થવાની તે ક્રમ-અનુસાર (જ) છે. આહા...
હા! (જુઓ આ) “ક્રમબદ્ધ”!! તમે ક્રમબદ્ધ માનો તો પુરુષાર્થ ઊડી જાય છે. અરે પ્રભુ! સાંભળ તો
ખરો! (એમ છે નહીં.) આ ‘ક્રમાનુપાતી’ (ક્રમબદ્ધ) નો નિર્ણય કરે છે ત્યારે સ્વદ્રવ્ય ઉપર દ્રષ્ટિ
જાય છે. (એ જ પુરુષાર્થ છે.) કારણકે (પર્યાય) નો’ તી ને થઈ, એ પર્યાય અન્વય સાથે ગૂંથાયેલી
છે. (એને) અન્વય સાથે સંબંધ છે. એ અન્વય-ગુણ છે તે, અન્વયી-દ્રવ્ય છે તેનું અન્વયપણું છે- એ
દ્રવ્યનું દ્રવ્યપણું છે. (માટે) ગૂંથાયેલી પર્યાય દ્રવ્યમાંથી- જે નહોતી ને થઈ - એમ જ્યાં નિર્ણય કરવા
જાય છે ત્યાં દ્રવ્યનો નિર્ણય થાય છે. દેવીલાલજી! આહા... હા!
નથી, તેમ જ અન્વયશક્તિઓ જે છે - ગુણો છે એની સાથે (એ અસત્ પર્યાયને) કાંઈ પણ સંબંધ
નથી ને એ વિનાની થઈ છે એમ નથી. આહા... હા! શું દ્રવ્ય-ગુણ ને પર્યાયને (અલૌકિક રીતે) સિદ્ધ
કરે છે! હેં? એક માણસ પૂછતો’ તો (કહે કે) આ દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય પોતાથી જાણવા-દ્રવ્ય-ગુણ
જાણવા એમાં શું? અરે! ભગવાન! એમાં સર્વસ્વ છે! દ્રવ્યમાં સર્વસ્વ છે, એના ગુણોમાં સર્વસ્વ છે,
અને તે કાળે ક્રમાનુપાતી-ક્રમાનુસાર (ક્રમબદ્ધ) સ્વકાળે તે જ (ઉત્પાદ) થાય. આહા... હા!
(શ્રોતાઃ) આમાં જ પુરુષાર્થ છે... (ઉત્તરઃ) અનંત પુરુષાર્થ છે! ભાઈ! આવો નિર્ણય જેણે કરવો છે.
આ કહેલાનું તાત્પર્ય શું છે? (અહીંયા) એવું કહ્યું કે આમ થાય છે (સત્-ઉત્પાદ) ને આમ થાય છે
(અસત્-ઉત્પાદ) બસ એટલું - એમ જ છે! (તો કહે છે કેઃ) એનું તાત્પર્ય છે કે નહોતી ને થઈ તો
પણ ગુણ સાથે સંબંધ છે અને ગુણ છે ઈ ગુણીના છે. એના ઉપર દ્રષ્ટિ જતાં સત્ની તને ખબર -
શ્રદ્ધા પડશે. આવો સત્ પરમાત્મા! સત્ છે. આહા... હા!