Pravachansar Pravachano (Gujarati). Date: 10-07-1979.

ગાથા – ૧૧૪ પ્રવચનસાર પ્રવચનો પ૦પ

પ્રવચનઃ તા. ૧૦–૭–૭૯.

‘પ્રવચનસાર’ ગાથા - ૧૧૪.

“હવે એકદ્રવ્યને અન્યત્વ અને અનન્યત્વ હોવામાં જે વિરોધ તેને દૂર કરે છે. (અર્થાત્ તેમાં

વિરોધ નથી આવતો. એમ દર્શાવે છે)ઃ–

એટલે શું? કેઃ સામાન્યપણે દ્રવ્ય તેનું તે જ છે, અને વિશેષપણે દ્રવ્ય ભિન્ન-ભિન્ન અન્ય-

અન્યપણે છે. છતાં તે અનન્ય છે. સામાન્યથી જુદું નથી (વિશેષ.) અન્ય-અન્ય અવસ્થા હોવા છતાં
અનન્ય છે. આહા... હા! આવી વાત! દરેક દ્રવ્ય (ની વાત છે.) દાખલો જીવનો આપશે. પણ દરેક
દ્રવ્ય, સામાન્ય છે એ તો તેનું તે જ છે. વિશેષ છે (તે) અન્ય-અન્ય છે. છતાં તે વિશેષ - પર્યાય તે
સ્વકાળે, અન્ય-અન્ય હોવા છતાં દ્રવ્યથી અનન્યમય છે. દ્રવ્યથી જુદી નથી. આહા... હા... હા! આ તો
દરેક દ્રવ્યનું સ્વરૂપ (આવું છે.) આત્માને પરદ્રવ્ય હારે કાંઈ સંબંધ નથી. આહા... હા! (આત્માને)
કર્મની હારે, શરીરની હારે, દેશની હારે, કુટુંબ હારે, આબરુ હારે, પૈસા હારે, પગાર હારે, (પુત્ર-
પુત્રીઓની હારે) કાંઈ સંબંધ નથી. દરેક દ્રવ્ય (નું) પોતાનું સ્વરૂપ કાયમ રહીને, અનેરી-અનેરી,
અન્ય-અન્ય અવસ્થા થાય, એ અપેક્ષાએ અન્ય પણ કહેવાય, અને એની ને એની (અવસ્થાઓ) છે
માટે અનન્ય છે. એની છે - એ દ્રવ્ય પોતે જ પર્યાયપણે આવ્યું છે. આહા...હા...હા! આવી વાત!
આવી વહેંચણી (દરેકે-દરેક દ્રવ્યની!) આખી દુનિયાની વહેંચણી થઈ ગઈ! આહા...હા!

અહીંયાં બધા દ્રવ્યની વાત છે. દાખલો જીવનો આપશે.

दव्वट्ठिएण सव्वं दव्वं तं पज्जयट्ठिएण पुणो ।
हवदि य अण्णमणण्णं तक्काले तम्मयत्तादो ।। ११४।।

દ્રવ્યાર્થિકે બધું દ્રવ્ય છે; ને તે જ પર્યાયાર્થિકે;
છે અન્ય, જેથી તે સમય તદ્રૂપ હોઈ અનન્ય છે. ૧૧૪.

ટીકાઃ– આહા... હા! તત્ત્વજ્ઞાન એટલું સૂક્ષ્મ છે કે પર્યાયમાં જીવને, નારકીઆદિ (ની પર્યાય)

હોવા છતાં, તે અન્ય-અન્ય હોવા છતાં, તે અનન્ય છે. આત્માની સાથે એ પર્યાયોનું તન્મયપણું છે.
આહા... હા! ચાહે તો હિંસાના પરિણામ હો, (ચાહે) દયાના હો, પૂજાના-ભક્તિના પરિણામ,
રૌદ્રધ્યાનના પરિણામ હો - એ પરિણામ દ્રવ્યની પર્યાયમાં છે. અનેરી-અનેરી અવસ્થા (ઓ)

< Previous Page Next Page >