છે. એ પર્યાય (દ્રષ્ટિની) તેનાથી છૂટે એટલે ખરેખર ગુણ ઉપર ન જતાં - એ પર્યાયથી છૂટે કે દ્રવ્ય
ઉપર (દ્રષ્ટિ) જાય છે. આહા.. હા! ત્યારે એ સકળ વિદ્યાનું મૂળ એવો દ્રવ્યસ્વભાવ એને
પકડવામાં - સમ્યગ્દર્શનમાં આવે છે. આહા... હા..!! છે? “આશ્રય કરીને યથોકત” જેમાં (ગાથા
૯૩માં) કહ્યું હતું એવું દ્રવ્ય. જે વિસ્તારસામાન્ય (સમુદાય) ગુણ (અને) આયતસામાન્ય (સમુદાય)
પર્યાય એનો જે પિંડ જે યથોકત સ્વભાવ, એવા આત્મસ્વભાવની
થ્યો ત્યારે આત્મા તરફના અનુભવમાં તેનો પુરુષાર્થ વળે છે. સંભાવનામાં સમર્થ છે. આત્માનો
અનુભવ કરવાને સમર્થ છે. સંભાવના (એટલે) અનુભવ કરવો. સંચેતન (એટલે) ભગવાન આત્મા
પૂરણ નિત્યાનંદ પ્રભુ! તેના તરફનું સંચેતન-તેનો અનુભવ-તેની માન્યતા એટલે એકલી માન્યતા
(મન સુધીની) એમ નહીં હો! (પણ પરિણમન) - તેનો આદર, ત્રિકાળી સ્વભાવની માન્યતા,
આદર, (અનુભવ) સંચેતન (એટલે) એનું ચેતવું-જાણવું, જે રાગને-પર્યાયબુદ્ધિમાં - અસમાનજાતીય
(દ્રવ્યપર્યાયમાં) જાગતો હતો એ ચેતનના ત્રિકાળીસ્વભાવ તરફ ઝૂકાવમાં પડયો! સંચેત થ્યો, જાગૃત
થયો ભગવાન! આહા... હા! સમ્યગ્દર્શન ને સમ્યગ્જ્ઞાનમાં, એણે દ્રવ્યનો આશ્રય લીધો તેથી તે જાગૃત
થઈ ગ્યો!! આહા... હા! આવું ઝીણું પડે લ્યો, માણસને!
પણ સામર્થ્ય ભર્યું પડયું છે..! આહા.. હા! અનંત વીર્ય, અનંત જ્ઞાન, અનંત આનંદ, અનંત શાતિ,
અનંત પ્રભુતા, અનંત સ્વચ્છતા, એવા સ્વભાવનો ધરનાર ભગવાન, એનો આશ્રય લેતાં અનુભવ
કરવાનો સમર્થ હોવાને લીધે - એ ભગવાન આત્માનો અનુભવ કરવાને તાકાતવાળો થયો! અહા...
હા! અનાદિથી રાગનું વેદન હતું. (પણ) દ્રવ્યમાં દ્રષ્ટિ પડતાં, એને આનંદના વેદનની ભાવના પ્રગટી.
આવું છે!
શરીર ઉપર-એ પર્યાય માત્ર (પ્રત્યેનું) બળ દૂર કરીને (એટલે) એ તરફના વલણને (ઝૂકાવને) દૂર
કરીને (
ત્યાં સ્વભાવમાં સ્થિતિ કરે છે. સ્વ+ભાવ=પોતાનો કાયમી નિત્યાનંદ પ્રભુ! -દ્રવ્યનો જે નિત્ય
સ્વભાવ, કાયમી સ્વભાવ, સત્નું આખું સત્ત્વ જે પૂરણ, - તેનો આશ્રય કરે છે. તેમાં સ્થિતિ કરે છે.
આહા... હા! હવે આવી વાતું છે!! તેમાં લીન થાય છે!,
પર્યાય નથી, રાગ નથી, પર નથી. - એવી સ્વાભાવિક ખીલેલી! આહા...! અનેકાંત દ્રષ્ટિ વડે ત્રિકાળ
સ્વભાવ તે હું છું અને ભેદ ને પર્યાયને અસમાનજાતીય (શરીર) હું નથી, એનું નામ અનેકાંત છે. એ
અનેકાંતદ્રષ્ટિ વડે