સમજાણું કાંઈ? એને આત્મા કહેવામાં આવે છે.
આત્માનું તત્ત્વ છે.
પરિણમનને (આત્માનું તત્ત્વ) લીધું ભાઈ! કારણ કે આત્મા તો છે શુદ્ધ આનંદધન પણ છે એવું
પરિણમન ન કરે ત્યાં સુધી સ્વસમય ન થ્યું (પણ પરિણમન થયું) ત્યારે એને આત્માનું તત્ત્વ કહ્યું.
આહા... હા.. હા.! તત્ત્વાર્થ (એટલે અર્થ, દ્રવ્ય એનું પરિણમન તે તત્ત્વ, ભાવ એ આત્માનું તત્ત્વ છે.
આરે...! વળી આકરી વાતું! હવે આંહી દુકાનના ધંધા આડે નવરાશ નહીં. આખા દિ’ માં કલાક મળે
તો સાંભળવા જાય ક્યાંક અને દેરાવાસી હોય તો ભક્તિ કરે, પૂજા કરે પછી તેવીસ કલાક દુકાન,
સૂવામાં, રાજી કરવામાં-બાયડી છોકરાંને રાજી કરે અરેરે! પ્રભુ! ન્યાં તો પુણ્યના ય ઠેકાણાં નથી!
આહા.. હા! અહીંયાં તો પુણ્ય (ભાવ) છે એ પણ આત્મતત્ત્વ નહીં. આત્મતત્ત્વ તો એને કહીએ કે
વીતરાગી સ્વભાવરૂપ પરિણમન કરે તેને આત્મતત્ત્વ કહીએ. આહા... હા! વાદ-વિવાદે તો કાંઈ પાર
પડે એવું નથી. (અનુભવથી પાર પડે એવું છે). ઓલો દેરાવાસી (સાધુ) આવ્યો તો ને...! એનું
લખાણ આવે છે. (સોનગઢથી) વિરૂદ્ધ. ઘણું જોયું (છે)! (વિરુદ્ધતા) દિગંબરમાં નાખે બધી. (એ
સાધુ) લીંબડીમાં આવ્યો’ તો. જીવા પ્રતાપનો ભત્રીંજો. લીંબડી આવ્યો’ તો ત્યાં બે - ત્રણ સાધુ
(સાથે ને) બે-ત્રણ ગૃહસ્થ હતા સાથે ને (એ કહે) આપણે (સાથે બેસીને) વિચાર કરીએ. (મેં)
કીધું અમે વિચાર (વાદ-વિવાદ) કોઈ સાથે કરતા નથી. આ મેળ કોની સાથે થાય? (તો કહે)
તમારી આબરૂ શી? (કહ્યું) આંહી આબરૂ-આબરૂ છે કોની? (એ કહે) તમારૂં મોટું નામ ને ચર્ચાની
ના પાડો. એમ કરતાં એ છેલ્લે બોલ્યો. આ ચશ્મા વિના જણાય? આવી ગઈ ચર્ચા કીધું. આહા.. હા!
(ચશ્મા-આંખ) માટી છે જડ એનાથી જાણતો હશે આત્મા? (આત્માથી જ જણાય છે) (શ્રોતાઃ) તો
(ચશ્મા) ચડાવતા હશે શા માટે?
કોડા. જડ-માટી એનાથી જાણતો નથી. જાનનાર પોતે પોતાની દશામાં જાણનારને જાણે છે. આહા..
હા! એમાં આ બધું (વિરુદ્ધ લખાણ) આવે છે લાંબું- લાંબું ઓલી થોડી વાત હતી પંદર-વીશ
મિનિટની એના વિરૂદ્ધ દિગંબરનું આજે ય આવ્યું છે ‘કરુણાદીપ’ માં. આપણે તો એ વાંચતા ય નથી
એમાં ઈ. આ તો નામ ઉપર-ઉપરથી આહા.. હા..!
જીવ માનનારા છે. અજીવ છે આ (શરીર) તો માટી (છે). (આ) હાથ આમ હાલે છે, પગ હાલે
(છે) એ તો જડની ક્રિયા છે. આત્માને લઈને (આ) હાથ - પગ હાલતા નથી ભાષા નીકળે છે એ
આત્માને લઈને નહીં.