puruShArthasiddhiupAy ] [ 9p haraNanun bachchun chhe tene ghAs khAvAmAn paN mamatva bahu ochhun chhe, ane undaronA samUhane khAnAr bilADIne undar khAvAmAn bahu tIvra mamatva chhe. bas A ja visheShatA chhe.
bhAvArtha– pratham to haraNanA bachchAne lIlA ghAsamAn adhik lAlasA nathI, pachhI khAvAmAn ghaNI sarAgatA paN nathI tathA khAtI vakhate jo jarApaN bhay prApta thAy to te ja vakhate chhoDIne bhAgI jAy chhe. tethI jaNAy chhe ke tene atyant Asakti nathI. undaronA samUhane mAranAr bilADIne undar khAvAnI lAlasA ghaNI chhe, pachhI undarone mAryA pachhI tene khAvAmAn sarAgatA paN ghaNI chhe tathA je vakhate te undarone khAtI hoy tyAre tenA upar lAkaDI paN paDe toye mahAmushkelIe tene chhoDe chhe, tethI jaNAy chhe ke haraNanA bachchA ane bilADInI mUrchchhAmAn ghaNo pher chhe. evI ja rIte ghaNA Arambh–parigrahavALA ane alpa Arambh–parigrahavALAmAn paN taphAvat jANavo. 121.
औधस्यखण्डयोरिह माधुर्य्यप्रीतिभेद इव।। १२२।।
anvayArtha– [औधस्यखण्डयोः] dUdh ane sAkaramAn [माधुर्य्यप्रीतिभेदः इव] madhuratAnA prItibhedanI jem [इह] A lokamAn [हि] nishchayathI [कारणविशेषात्] kAraNanI visheShatAthI [कार्यविशेषः] kAryanI visheShatA [निर्बाधं] bAdhArahitapaNe [संसिध्यते्] sArI rIte siddha thAy chhe.
TIkA– हि कारणविशेषात् कार्यविशेषः निर्बाध संसिध्येत् यथा औधस्यखण्डयोः इह माधुर्य्यप्रीतिभेदः इव भवति– artha– nishchayathI kAraNanI visheShatA hovAthI kAryanI visheShatA chhe. jem gAyanA dUdhamAn ane khAnDamAn ochhIvattI miThAsh hoy chhe te ja ochhIvattI prIti utpanna kare chhe. gAyanA stan upar je dUdh rahevAnI thelI chhe tene audh kahe chhe, temAnthI utpanna thayelane audhas eTale dUdh kahe chhe.
bhAvArtha– evo niyam chhe ke jevun kAraN hoy tevun ja kArya utpanna thAy chhe. jem dUdhamAn miThAsh ochhI chhe ane sAkaramAn miThAsh vadhAre chhe tethI dUdhamAn prIti ochhI thAy chhe ane sAkaramAn prIti vadhAre thAy chhe. 122.