puruShArthasiddhiupAy ] [ 107 karIne [देशात्] maryAdA karelA kShetramAnthI bahAr [नियतकालं] javAno koI nakkI karelA samay sudhI [विरमणं] tyAg [करणीयं] karavo joIe.
TIkA– ‘तत्रापि च दिग्व्रतोऽपि च ग्रामापणभवनपाटकादीनाम् नियतकालं परिमाणं प्रविधाय देशात् विरमणं करणीयम्।’–artha–je dashe dishAonI maryAdA digvratamAn karI hatI temAn paN gAm, bajAr, ghar, sherI vagere sudhI ek divas, ek aThavADiyun, pakhavADiyun, mahino, ayan, varSha vagere nishchit kAL sudhI javA–AvavAnun parimAN karIne bahAranA kShetrathI virakta thavun ene ja deshavrat kahe chhe. A deshavratathI paN ahinsA paLAy chhe. 139.
तत्कालं
anvayArtha– [इति] A rIte [बहुदेशात् विरतः] ghaNA kShetrano tyAg karanAr [विमलमतिः] nirmaL buddhivALo shrAvak [तत्कालं] te niyamit kALe [तदुत्थहिंसाविशेषपरिहारात्] maryAdAkRut kShetrathI utpanna thayelI hinsA visheShanA tyAgathI [विशेषेण] visheShapaNe [अहिंसां] ahinsAvratano [श्रयति] Ashray kare chhe.
TIkA– ‘इति बहुदेशात् विरतो विमलमतिः तत्कालं तदुत्थहिंसाविशेषपरिहारात् विशेषेण अहिंसां श्रयति।’–artha–A rIte digvratamAn karelA kShetranun parimAN karIne te kShetra bahAr hinsAno tyAg thavA chhatAn paN uttam buddhivALo shrAvak jo te vakhate bIjA paN thoDA kShetranI maryAdA kare chhe to te visheShapaNe ahinsAnun Ashray kare chhe. je manuShye jIvanaparyant dakShiNamAn kanyAkumArI ane uttaramAn himAlay sudhInun digvrat karyun chhe te kAyam to himAlay jato nathI tethI te dararoj evI pratignA kare chhe ke Aj hun ‘chhapArA’ gAmamAn ja rahIsh, bahAr nahIn jAun. to je divase te ‘chhapArA’ sudhIno ja niyam kare chhe tene te divase ‘chhapArA’nI bahAranA pradeshamAn ahinsA mahAvratanun pAlan thAy chhe. 140.
prayojan vinAnA pApano tyAg karavo tene anarthadanDatyAgavrat kahe chhe. tenA pAnch bhed chhe–1. apadhyAnatyAgavrat, 2. pApopadeshatyAgavrat, 3. pramAdacharyAtyAgavrat, 4. hinsAdAnatyAgavrat, ane pa. dushrutityAgavrat.