puruShArthasiddhiupAy ] [ 109 pApopadesh anarthadanDatyAgavrat kahe chhe. shrAvak gRuhastha potAnA kuTumbIone, bhAIbandhone, potAnAn sagAmvahAlAnone–sambandhIone ke jemanI sAthe potAne prayojan chhe temane tathA potAnA sAdharmI bhAIo chhe temane temano nirvAh chalAvavA mATe avashya vyApAr vagereno upadesh ApIne nimitta sambandhI cheShTA kare, paN jemanI sAthe potAne kAI paN prayojan nathI temane upadesh na devo joIe. 142.
निष्कारणं न कुर्याद्दलफलकुसुमोच्चयानपि च।। १४३।।
anvayArtha– [भूखननवृक्षमोट्टनशाड्वलदलनाम्बुसेचनादीनि] pRithvI khodavI, vRukSha ukhADavAn, atishay ghAsavALI jamIn kacharavI, pANI sInchavun vagere [च] ane [दलफलकुसुमोच्चयान्] patra, phaL, phUl toDavA [अपि] vagere paN [निष्कारणं] prayojan vinA [न कुर्यात्] na karavun.
TIkA– ‘निष्कारणं भूखनन वृक्षमोट्टन शाड्वलदलन अम्बुसेचनादीनि च दलफलकुसुमोच्चयान् अपि च न कुर्यात्’–artha–vinA prayojane pRithvI khodavI, vRukSha ukhADavA, ghAs kacharavun, pANI sInchavun–DhoLavun tathA pAndaDAn, phaL, phUlo toDavAn, ityAdi koI paN kArya na karavun.
bhAvArtha– gRuhastha shrAvak potAnA prayojan mATe kAI paN karI shake chhe, paN jemAn potAno kAI paN svArtha nathI, jemake raste chAlatAn vanaspati vagere toDavI ityAdi nakAmAn kAm na karavAn joIe. ene ja pramAdacharyAanarthadanDatyAgavrat kahe chhe. 143.
वितरणमुपकरणानां हिंसायाः परिहरेद्यत्नात्।। १४४।।
anvayArtha– [असि–धेनु–विष–हुताशन–लाङ्गल–करवाल–कार्मुकादीनाम्] chharI, viSh, agni, haL, talavAr, dhanuSh Adi [हिंसायाः] hinsAnAn [उपकरणानां] upakaraNonun