146 ] [ puruShArthasiddhiupAy karIne–bolIne potAnun kAm karavun, 4. maryAdAnI bahAr potAnun rUp dekhADIne svArtha sAdhavo, pa. maryAdA bahAr koI chIj vagere phenkIne paN potAnun kArya karI levun–e pAnch deshavratanA atichAr chhe. 189.
असमीक्षिताधिकरणं तृतीयशीलस्य पञ्चेति।। १९०।।
anvayArtha– [कन्दर्पः] kAmanAn vachan bolavAn, [कौत्कुच्यं] bhAnDarUp ayogya kAyacheShTA karavI, [भोगानर्थक्यम्] bhog–upabhoganA padArthonun anarthakay, [मौखर्यम्] vAchALapaNun [च] ane [असमीक्षिताधिकरणं] vichAr karyA vinA kArya karavun; [इति] e rIte [तृतीयशीलस्य] trIjA shIl arthAt anarthadanDavirati vratanA [अपि] paN [पंच] pAnch atichAr chhe.
TIkA– ‘‘कन्दर्पः कौत्कुच्यं भोगानर्थक्यम् मौखर्यम् च असमीक्षिताधिकरणं इति तृतीयशीलस्य पञ्च अतीचाराः सन्ति।’’ artha–1–hAsya sahit bhAnD vachan bolavAn, 2–kAyAthI kucheShTA karavI, 3–prayojanathI adhik bhoganA padArtho bhegA karavA tathA nAm grahaN karavun, 4– laDAI–jhagaDA karAvanAr vachano bolavAn, pa–prayojan vinA man, vachan, kAyAno vyApAr vadhAratA javun–e ja pAnch anarthadanDatyAgavratanA atichAr chhe. 190.
स्मृत्यनुपस्थानयुताः पञ्चेति चतुर्थशीलस्य।। १९१।।
anvayArtha– [स्मृत्यनुपस्थानयुताः] smRutianupasthAn sahit, [वचनमनःकायानां] vachan, man ane kAyAnI [दुःप्रणिधानं] khoTI pravRutti[तु] ane [अनादरः] anAdar–[इति] e rIte [चतुर्थशीलस्य] chothA shIl arthAt sAmAyikavratanA [पंच] pAnch [एव] ja atichAr chhe.
TIkA– ‘वचनप्रणिधानं, मनःप्रणिधानं, कायप्रणिधानं तु अनादरः च स्मृत्यनुपस्थानयुताः इति पंच चतुर्थशीलस्य अतीचाराः सन्ति।’ artha–1–vachanano durupayog karavo arthAt sAmAyik karatI vakhate mantranun uchchAraN athavA sAmAyik pAThanun