178 ] [ puruShArthasiddhiupAy
TIkA– ‘हि एकस्मिन् अत्यंतविरुद्धकार्ययोः अपि समवायात् यथा घृतं दहति इति व्यवहारः अपि ताद्रशः व्यवहारः रूढिं इतः।’ artha–nishchayathI ek adhikaraNamAn paraspar viruddha be kAryono bandh thavAthI ‘jem ghI bALe chhe’ evo ekano bIjAmAn vyavahAr thaI jAy chhe, tevI ja rIte ahIn paN vyavahAr prasiddha thaI gayo chhe ke samyaktvathI shubh prakRitiono bandh thAy chhe.
bhAvArtha– joke ghI bALatun nathI topaN agninA sambandhathI jyAre ghI garam thaI jAy chhe tyAre evun jANavAmAn Ave chhe ke ghI bALe chhe. tevI ja rIte samyaktvanun kAm karmabandh karavAnun nathI topaN jyAre AtmAmAn samyaktva ane rAgabhAv banne maLI jAy chhe tyAre em ja kahevAmAn Ave chhe ke samyaktvathI karmano bandh thAy chhe. tethI ja lokamAn vyavahAr paN evo thAy chhe ke samyaktvathI shubhakarmono bandh thAy chhe, ratnatrayathI mokShano lAbh thAy chhe. 221.
मुख्योपचाररूपः प्रापयति परं पदं पुरुषम्।। २२२।।
anvayArtha– [इति] A rIte [एषः] A pUrvakathit [मुख्योपचाररूपः] nishchay ane vyavahArarUp [सम्यक्त्वबोधचारित्रलक्षणः] samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritra lakShaNavALo [मोक्षमार्गः] mokShano mArga [पुरुषम्] AtmAne [परं पदं] paramAtmAnun pad [प्रापयति] prApta karAve chhe.
TIkA– ‘सम्यक्त्वबोधचारित्रलक्षणः इतिः एषः मोक्षमार्गः मुख्योपचाररूपः पुरुषं परं पदं प्रापयति।’ artha–samyagdarshan, samyaggnAn, samyakchAritra e traN svarUp ja mokShamArga chhe. e mokShamArga nishchay–vyavahAr em be prakArano ja AtmAne mokSha pahonchADe chhe.
bhAvArtha– nishchayamokShamArga sAkShAt mokShamArgano sAdhak chhe tathA vyavahAramokShamArga paramparAe mokShamArgano sAdhak chhe arthAt vyavahAramokShamArga nishchay mokShamArganun kAraN chhe. 222.
गगनमिव परमपुरुषः परमपदे स्फुरति विशदतमः।। २२३।।