Purusharth Siddhi Upay-Gujarati (English transliteration). Shlok: 40-41.

< Previous Page   Next Page >


Page 46 of 186
PDF/HTML Page 58 of 198

 

46 ] [ puruShArthasiddhiupAy

prashna– dev–guru–shAstra, shIl, tap, sanyamAdimAn atyant rAgarUp pravarte tene mand kaShAy kevI rIte kahevAy?

uttara– viShay–kaShAyAdinA rAganI apekShAe te mand kaShAy ja chhe. kAraN ke enA rAgamAn krodh, mAn, mAyA to chhe ja nahi. ene prItibhAvanI apekShAe lobh chhe. temAn paN kAI sAnsArik prayojan nathI, tethI lobh–kaShAyanI paN mandatA chhe. tyAn paN gnAnI jIv rAgabhAvanA preryA, ashubh rAg chhoDI shubh rAgamAn pravarte chhe, shubh rAgane upAdeyarUp to shraddhatA nathI paN tene potAnA shuddhopayogarUp chAritramAn malinatAnun kAraN ja jANe chhe. ashubhopayogamAn to kaShAyanI tIvratA thaI chhe tethI te koI paN prakAre chAritra nAm pAmatu nathI. 39.

chAritranA bhed

हिंसातोऽनृतवचनात्स्तेयादब्रह्मतः परिग्रहतः।
कार्त्स्न्यैकदेशविरतेश्चारित्रं
जायते द्विविधम्।। ४०।।

anvayArtha– [हिंसात] hinsAthI, [अनृतवचनात्] asatya bhAShaNathI, [स्तेयात्] chorIthI, [अब्रह्मतः] kushIlathI ane [परिग्रहतः] parigrahathI [कार्त्स्न्यैकदेशविरते] sarvadesh ane ekadesh tyAgathI te [चारित्रं] chAritra [द्विविधम्] be prakAranun [जायते] hoy chhe.

TIkA– ‘चारित्रं द्विविधं जायते’– chAritra be prakAre Upaje chhe. kevI rIte? ‘हिंसातः, अनृतवचनात्, स्तेयात्, अब्रह्मतः, परिग्रहतः, कार्त्स्न्यैकदेशविरतेः– hinsA, jUThun, chorI, abrahma ane parigrahanA sarvadesh ane ekadesh tyAgathI. chAritranA be bhed chhe.

bhAvArtha– hinsAdikanun varNan AgaL karIshun. tenA sarvathA tyAgane sakaLachAritra kahIe ane ekadesh tyAgane deshachAritra kahIe. 40.

AgaL A banne prakAranA chAritranA svAmI batAve chhe–

निरतः कार्त्स्न्यनिवृत्तौ भवति यतिः समयसारभूतोऽयम्।
या त्वेकदेशविरतिर्निरतस्तस्यामुपासको
भवति।। ४१।।