puruShArthasiddhiupAy ] [ 63
AgaL koI kahe chhe ke pote jIvane na mAre to doSh nathI tene kahe chhe–
तत्रापि भवति
anvayArtha– [यदपि] jo ke [किल] e sAchun chhe ke [स्वयमेव] potAnI meLe ja [मृतस्य] marelA [महिषवृषभादेः] bhens, baLadAdinun [मांसं] mAns [भवति] hoy chhe paN [तत्रापि] tyAnye paN arthAt te mAnsanA bhakShaNamAn paN [तदाश्रितनिगोतनिर्मथनात्] te mAnsane Ashraye rahetA te je jAtinA nigod jIvonA manthanathI [हिंसा] hinsA [भवति] thAy chhe.
TIkA– ‘यद्यपि किल स्वयमेव मृतस्य महिषवृषभादेः मांसं भवीत तत्र अपि हिंसा भवति’– joke pragaTapaNe potAnI meLe maraN pAmelA bhens, baLad vagere jIvonun mAns hoy chhe topaN te mAnsabhakShaNamAn paN hinsA thAy chhe. kevI rIte? tenA Ashraye, je nigodarUp anant jIvo chhe teno ghAt karavAthI hinsA thAy chhe. 66.
AgaL mAnsamAn nigodanI utpatti kahe chhe–
सातत्येनोत्पादस्तज्जातीनां निगोतानाम्।। ६७।।
anvayArtha– [आमासु] kAchI [पक्वासु] pAkI [अपि] tathA [विपच्यमानासु] randhAtI [अपि] paN [मांसपेशीषु] mAnsapeshIomAn [तज्जातीनां] te ja jAtinA [निगोतानाम्] sammUrchhan jIvono [सातत्येन] nirantar [उत्पादः] utpAd thayA kare chhe.
TIkA– ‘आमास्वपि, पक्वास्वपि, विपच्यमानासु मांसपेशीषु तज्जातीनां निगोतानां सातत्येन उत्पादः अस्ति’– kAchA, agnithI randhAyelA, athavA randhAtA hoy tevA sarva mAnsanA TukaDAomAn te ja jAtinA nigodanA anant jIvonun samaye samaye nirantar Upajavun thAy chhe. sarva avasthAomAn mAnsanA TukaDAmAn nirantar tevA ja mAns jevA navA navA anant jIv Upaje chhe. 67.
AgaL mAnsathI hinsA thAy chhe em pragaT kare chhe–
स