74 ] [ puruShArthasiddhiupAy
anvayArtha– [बहुसत्त्वघातिनः] ‘ghaNA jIvanA ghAtak [अमी] A jIvo [जीवन्तः] jIvatA raheshe to [गुरु पापम्] ghaNun pAp [उपार्जयन्ति] upArjan karashe’ [इति] e prakAranI [अनुकम्पां कृत्वा] dayA lAvIne [हिंस्त्राः शरीरिणः] hinsak jIvone [न हिंसनीयाः] mAravA na joIe.
TIkA– बहुसत्त्वघातिनः अमी जीवन्तः गुरु पापं उपार्जयन्ति’– ghaNAn jIvone mAranArA A pApI jIvatA rahe to ghaNAn pAp upajAvashe em ‘इति अनुकम्पां कृत्वा हिंस्त्राः शरीरिणः न हिंसनीयाः’– dayA karIne hinsak jIvone na mAravA.
bhAvArtha– bAj, samaLI vagere je je hinsak chhe te jIvatA rahe to ghaNAn pAp karashe ane ghaNAn jIvone mArashe mATe ene mAravA–evun shraddhAn na karavun. temanI hinsAnun pAp temane chhe, potAne shun? bane to te pApakriyA chhoDAvI devI. 84.
इति वासनाकृपाणीमादाय न दुःखिनोऽपि हन्तव्याः।। ८५।।
anvayArtha– [तु] ane [बहुदुःखासंज्ञपिताः] ‘anek dukhothI pIDit jIv [अचिरेण] thoDA ja samayamAn [दुःखविच्छित्तिम्] dukhano ant [प्रयान्ति] pAmashe’ [इति वासनाकृपाणींः] e prakAranI vAsanA athavA vichArarUpI talavAr [आदाय] laIne [दुःखिनः अपि] dukhI jIvone paN [न हन्तव्याः] mAravA na joIe.
TIkA– ‘तु बहुदुःखासंज्ञपिताः अचिरेण दुःखविच्छित्तिम् प्रयान्ति’– e jIv ghaNAn dukhathI pIDAy chhe, jo ene mArIe to temanun badhun dukh nAsh pAme. ‘इति वासनाकृपाणीं आदाय दुःखिनः अपि न हन्तव्याः’– evI khoTI vAsanArUpI talavAr grahaN karIne dukhI jIvone paN na mAravA.
bhAvArtha– A jIv rogathI athavA garIbAI AdithI bahu ja dukhI chhe, jo ene mArIe to te dukhathI chhUTI jAy– evI shraddhA na karavI. manuShya ane tiryanchanun AyuShya puNyanA udayathI ghaNun hoy chhe, mATe tenun vedan karavun. athavA jevo tene uday chhe tevo bhogave chhe, pote hinsA karIne pAp shA mATe UpajAvavun? 8p.
इति तर्कमण्डलाग्रः सुखिनां घाताय नादेयः।। ८६।।