76 ] [ puruShArthasiddhiupAy
anvayArtha– [धनलवपिपासितानां] thoDAk dhananA lobhI ane [विनेयविश्वासनाय दर्शयताम्] shiShyone vishvAs utpanna karavA mATe dekhADanAr [खारपटिकानाम्] khArapaTikonA [झटितिघटचटकमोक्षं] shIghra ghaDo phUTavAthI chakalInA mokShanI jem mokShanun [नैव श्रद्धेयम्] shraddhAn na karavun joIe.
TIkA– ‘खारपटिकानां झटितिघटचटकमोक्षं नैव श्रद्धेयम्’– ek khArapaTik mat chhe; teo tatkAL ghaDAnA pakShInA mokSha samAn mokSha kahe chhe tenun shraddhAn na karavun.
bhAvArtha– koI khArapaTik nAmano mat chhe, jemAn mokShanun svarUp evun kahyun chhe ke jem ghaDAmAn pakShI ked thayelun chhe, jo ghaDo phoDI nAkhavAmAn Ave to pakShI bandhanamAnthI mukta thaI jAy. tem AtmA sharIramAn bandh thayel chhe, jo sharIrano nAsh karIe to AtmA bandhanarahit–mukta thAy. Avun shraddhAn na karavun. kem ke Avun shraddhAn hinsAnun kAraN chhe. antarang kArmAN sharIranA bandhanasahit AtmA em mukta kevI rIte thAy? kevA chhe khArapaTik? ‘धनलवपिपासितानाम्’– thoDAk dhananA lobhI chhe. vaLI kevA chhe? ‘विनेयविश्वासनाय दर्शयताम्’– shiShyone vishvAs utpanna karavA mATe keTalIk rIto batAve chhe. mATe emanA kathananun shraddhAn na karavun. 88.
anvayArtha– [च] ane [अशनाय] bhojan mATe [पुरस्तात्] pAse [आयान्तम्] AvelA [अपरं] anya [क्षामकुक्षिम्] bhUkhyA puruShane [द्रष्ट्वा] joIne [निजमांसदानरभसात्] potAnA sharIranun mAns devAnI utsukatAthI [आत्मापि] potAno paN [न आलभनीयः] ghAt karavo na joIe.
TIkA– ‘च अशनाय आयन्तं क्षामकुक्षिं पुरस्तात् द्रष्ट्वा निजमांसदानरभसात् आत्मा अपि न आलभनीयः’– bhojan levA mATe AvelA durbaL sharIravALA manuShyane potAnI sAme joIne potAnun mAns devAnA utsAhathI potAnA sharIrano paN ghAt na karavo.