90 ] [ puruṣhārthasiddhiupāy vyāpti chhe. koī jīv nagna chhe, bāhya parigrahathī rahit chhe, paṇ jo antaraṅgamān mūrchchhā arthāt mamatvapariṇām chhe to te parigrahavān ja chhe. ane ek mamatvanā tyāgī digambar munine pīñchhī, kamaṇḍaḷarūp bāhya parigrah hovā chhatān paṇ antaraṅgamān mamatva nathī tethī te vāstavik parigrahathī rahit ja chhe. 112.
भवति नितरां यतोऽसौ धत्ते मूर्छानिमित्तत्वम्।। ११३।।
anvayārthaḥ– [यदि]jo [एवं] ām [भवति] chhe arthāt mūrchchhā ja parigrah hoy [तदा to [खलु] nishchayathī [बहिरङ्गः परिग्रहः] bāhya parigrah [कः अपि] kāī paṇ [न भवति] nahi siddha thāy, to em nathī [यतः] kem ke [असौ] e bāhya parigrah [मूर्छानिमित्तत्वम्] mūrchchhānā nimittapaṇāne [नितरां] atishayapaṇe [धत्ते] dhāraṇ kare chhe.
ṭīkāḥ– prashna– ‘खलु यदि एवं भवति तदा बहिरंगः कोऽपि परिग्रहः न (स्यात्)
uttaraḥ– यः असौ (बहिरंगः) नितरां मूर्छानिमित्तत्वम् धत्ते’– ahīn koī prashna kare chhe ke jo nishchayathī mūrchchhānun ja nām parigrah chhe to pachhī dhan–dhānyādi bāhyavastu parigrah na ṭharī. ene parigrah shā māṭe kaho chho? shrīguru uttar āpe chheḥ–ā bāhya dhan–dhānyādi to atyantapaṇe parigrah chhe kem ke bāhyavastu ja mūrchchhānun kāraṇ chhe.
bhāvārthaḥ– parigrahanun lakṣhaṇ to mūrchchhā ja chhe. paṇ bāhya dhan–dhānyādi vastu mūrchchhā upajāvavāne (nimitta) kāraṇ chhe māṭe tene paṇ parigrah kahīe chhīe. 113.
यस्मादकषायाणां कर्मग्रहणे न मूर्च्छास्ति।। ११४।।
anvayārthaḥ– [एवं] ā rīte [परिग्रहस्य] bāhya parigrahanī [अतिव्याप्तिः] ativyāpti [स्यात्] thāy chhe [इति चेत्] em jo kadāch kaho to [एवं] em [न भवेत्] thatun nathī [यस्मात्] kāraṇ ke [अकषायाणां] kaṣhāyarahit arthāt vītarāgī puruṣhone [कर्मग्रहणे] kārmaṇavargaṇānā grahaṇamān [मूर्च्छा] mūrchchhā [नास्ति] nathī.